Читать книгу Die uurglas loop leeg - Ena Murray - Страница 4

Toe Karien die volgende oggend diens gaan doen, is daar ’n boodskap dat sy na die matrone se kantoor moet kom. Sy gehoorsaam teësinnig. Sy het haar bedankingsbrief by die ondermatrone ingedien en nou wil die hoofmatrone seker met haar daaroor praat … en daar is niks te sê nie. Tog help die gedagte dat sy eerlik sal kan verduidelik dat sy bedank het om te gaan trou. Goeie ou Hannes … Hy het weer tot haar redding gekom, haar die vernedering en verleentheid gespaar.

Dit verbaas haar dat matrone, ’n vrou met baie lewenservaring en die een wat ook die bewaker van die etiese reëls van die professie is, haar nie eerder na haar kantoor ontbied het nie. Sy moet soos die res van die hospitaal bewus gewees het van die vriendskap tussen die suster van die mansaal en een van die dokters, ’n getroude man.

Karien staan verleë en skuldig voor die lessenaar.

“Suster, ek is ontsteld oor jou bedanking,” val die ouer vrou sommer met die deur in die huis. “Ek sien in jou bedankingsbrief dat jy geen rede verskaf nie. Sal ek jou privaatheid skend indien ek vra hoekom jy bedank?”

Karien sluk. “Geensins, matrone. Ek gaan trou.”

“Trou?” Sy lyk verras, dan onseker. “En wie is die bevoorregte man?”

“Hannes Eksteen, ’n boer in die distrik.”

“Werklik?” Openlike verligting, só openlik dat Karien innerlik daarvan terugdeins, verskyn op haar gesig. “Wel, suster, dan durf ek jou seker nie probeer oorhaal om jou bedanking terug te trek nie!” skerts sy. Dan neem haar gesig die moederlike sagtheid aan wat haar personeel ken en waardeer en wat haar so bemind maak. “Karien, ek is so bly dat dinge vir jou mooi reggekom het. Jy was nog altyd my oogappel onder die susters, en ek kan dit maar vandag vir jou sê omdat jy binnekort weggaan. Maar daar was ’n tyd dat ek diep bekommerd oor jou was.”

Sy sug liggies.” Ek wens so dat julle – die hele personeel – my nie net as die matrone sal beskou nie, maar as iemand wat persoonlik belangstel in elkeen van julle; dat julle nie net my kantoor sal ken as ’n plek waarheen julle ontbied word nie, maar ook ’n plek waarheen julle om raad en hulp kan kom wanneer dinge in jul persoonlike lewe deurmekaar raak. Ek het so gehoop dat jy die een of ander tyd ’n bietjie met my sal kom gesels. Daarom het ek jou nie ontbied nie.”

Karien voel die warm trane in haar oë skiet. Hoekom het sy nie? wonder sy nou self. Hoekom het sy nie uit die staanspoor uit met hierdie begrypende mens kom gesels oor die vriendskap tussen haar en Arnold nie? Maar dan … so dierbaar as wat matrone is, is sy ook ’n mens met vaste beginsels en hoë norme. En sy is intens eerlik. Sy sou haar reguit gevra het of sy werklik niks meer voel as bloot suiwer belangstelling en begrip vir Arnold Lutz nie. Karien weet sy sou toe al moes erken dat Arnold dinge aan haar hart doen wat niks met ’n platoniese vriendskap te make het nie. Van daardie eerste dag af dat hy haar vervoer dorp toe aangebied het, het sy geweet sy beweeg op dun ys, want die waarskuwingsliggies het van daardie eerste oomblik af geflikker. Maar sy het dit geïgnoreer, wóú dit ignoreer.

“Ek is so jammer dat ek u rede tot kommer gegee het, matrone. Ek kan net sê dat … dat daar nooit iets gebeur het waaroor ek my hoef te skaam nie, maak nie saak wat die hele hospitaal dink nie. Ek verseker u.”

“Ek aanvaar jou versekering volkome, Karien. En onthou altyd, liewe kind, dat dit wel belangrik is wat mense van jou dink en sê; maar wat veel belangriker is, is wat jou eie hart wéét.” Sy glimlag. “Ek gaan nie stry dat ek jou geweldig gaan mis nie, maar ek wens jou uit my hart ’n baie, baie gelukkige huwelik toe. Jy was ’n puik verpleegsuster. Ek weet jy sal nog ’n puiker vrou en ma uitmaak. Baie hartlik geluk, Karien.”

Tydens Karien se kennismaand moet Arnold noodwendig weer in die saal verskyn. Karien moet hom in die oë kyk en hom aanspreek, en ter wille van die nuuskierige oë om haar moet sy so normaal en kalm optree soos almal haar ken.

Maar Arnold is geensins sy ou self nie. Die eerste keer sien die verpleegpersoneel ’n dokter Lutz sonder die hartebrekerglimlag.

Toe hy ’n week later onverwags in Karien se kantoordeur verskyn en dit agter hom toedruk, is die uiters formele front wat sy die afgelope dae aan hom voorhou aan die wankel.

“Maak asseblief die deur oop, dokter.”

“Nie voordat ek en jy eers gesels het nie.”

Sy is die toonbeeld van voorbeeldigheid toe sy ernstig vervolg: “Die suster se kantoor is nie ’n plek vir persoonlike gesprekke nie, dokter. Maak oop die deur!”

“Ek hoor jy gaan trou.” Sy antwoord nie, en hy kom vinnig nader, trek haar aan die skouers van agter haar lessenaar orent. “Is dit waar wat ek hoor, Karien? Gaan jy regtig trou?”

“Ja.”

“Doen jy dit om van my af weg te kom? Dan kan ek jou sê dis nie nodig nie. Ek sal my nie aan jou opdring as … Karien, ek is lief vir jou en ek weet jy is lief vir my. Moenie dit doen nie!”

“Dokter, ek … ”

“Na die duiwel met jou gedokter!” val Arnold haar in die rede. “Besef jy wat jy gaan doen? Besef jy wat dit is om getroud te wees met iemand wat jy nie liefhet nie? Weet jy hoe stadig die tyd dan verbygaan? Weet jy dat elke jaar ’n ewigheid kan word? Karien, besin! Odelia sal nie vir ewig lewe nie. Haar toestand verswak stelselmatig. Die een of ander tyd, miskien oor ses maande, oor ’n jaar, miskien oor twee jaar, sal sy dood wees. Is dit te lank om te wag?”

Sy kyk hom met ’n wasbleek gesig aan, ongeloof en teleurstelling in haar oë. “Vra jy my om te sit en wag totdat jou wettige vrou sterf?” Die woorde kom in ’n skor fluistering uit, en hy trek haar teen hom vas.

“Ja! Wat anders kan ek doen? Ek vra jou om saam met my te wag totdat ek jou my wettige vrou kan maak. Intussen … ”

“Ja, Arnold? En wat van intussen … terwyl ons wag?”

“Ons kan so gelukkig wees, my liefling. Ek beloof ek sal elke moontlike tydjie wat ek het by jou in die woonstel deurbring. Jý sal my vrou wees.”

“Die ander vrou … ”

“Nee. Dié vrou.”

“En … Odelia? Wat van haar?”

“Wat van haar? Ek kan niks meer gee as wat ek haar reeds gee nie. Sy kry die allerbeste behandeling … ”

“En ’n daaglikse besoekie … ”

“Ja!” Hy sug diep gefrustreer. “Wat moet ek méér vir haar doen? Wat kán ek meer vir haar doen? Kom, sê my! Ek kan nie haar hand dag en nag sit en vashou nie … ”

“Maar dit sal help as jy dit soms doen.” Sy kyk hom vas in die oë. “Arnold, ek begryp jou kant van die saak heeltemal. Ek het alle begrip en simpatie vir die situasie waarin jy jou bevind, en daarom is ek nie vir jou kwaad oor … oor jou voorstel nie. Maar die afgelope dae het ek ook baie aan Odelia gedink, háár prentjie gesien … en ek het gewonder of jý dit helder sien? Weet jy wat dit beteken om dagin en daguit op jou rug te lê met net jou oë wat kan draai? Het jy al werklik besef wat jou vrou elke dag deurmaak?”

Sy gesig verstrak. “Dan begin jy my nou ook verwyt oor haar toestand?”

“Nee! Ek glo aan beskikking. Dis so beskik dat alles so moes gebeur het. Maar dikwels staar ’n mens jou blind teen jou eie behoeftes in ’n moeilike situasie. Jy dink net aan wat dit jóú kos, hoe dit jóú raak, en jy vergeet van die hel waardeur die ander persoon gaan. Sou jy plekke met haar wou ruil, Arnold?”

Sy sien haar vraag tref, en hy is ’n oomblik stil, antwoord dan skor: “Nee, natuurlik nie, maar dit het niks met my en jou … ”

“Dit het alles met ons te doen, Arnold. Ek is nie bereid om te sit en wag dat ’n vrou moet sterf voordat ek my geluk kan opraap nie. Ek is nie ’n aasvoël nie.” Sy stap by hom verby en maak die deur beslis oop. Dan draai sy terug na haar lessenaar, gaan sit en buig oor die vorms voor haar op die blink blad sonder om dit regtig raak te sien. Haar hart bloei vir hom, vir hierdie man wie se lewe in so ’n onmoontlike web van omstandighede vasgevang is … maar ook vir ’n vrou, ’n mooi, jong vrou wat moet lê en wag om te sterf.

In die maande wat volg nadat Karien haar verpleeguniform vir oulaas uitgetrek het, word die hospitaal en dokter Arnold Lutz deel van ’n verlede wat sy soos met ’n mes afgesny het. Sy het doelbewus alle kontak met haar ou lewe verbreek. Dat ’n mens egter nie jou gedagtes en die dinge van die hart sommer net so kan agterlaat nie, weet net sy.

Hannes Eksteen, wat aanvanklik self vol twyfel oor die wysheid van hul vinnige trouplanne was, se onrus bedaar gou. Wanneer hy soms voel dat hy nog nooit regtig tot die ware Karien deurgedring het nie, probeer hy dit nie naspeur nie. Daar is dinge wat selfs tussen man en vrou liefs onbeantwoord en onaangeraak moet bly.

Op die oog af lyk Karien gelukkig, tevrede en rustig en dit is genoeg vir haar man. Dat hulle nooit oor die verlede praat nie, is ’n stilswyende ooreenkoms wat deur man en vrou eerbiedig word. As daar ’n knaende vraag in Hannes se hart bly vassteek, wys hy dit nie en noem hy dit nog minder. Hoe sy vrou vandag ná byna ’n jaar van getroude lewe saam met hom oor ’n sekere dokter voel, is die een vraag waarop die jong boer liewer onsekerheid as ’n antwoord verkies.

Karien weet dat haar man gelukkig is. Boonop weet sy dat sy sy liefde volkome besit en dat daar nooit ’n ander vrou vir hom sal wees nie. Sy word daagliks oorlaai met liefde en al die voordele wat daaruit voortvloei. Sy het al baie gewonder of daar ’n bedagsamer mens op hierdie aarde rondloop as haar man. Ook in hul intiemste oomblikke sal hy haar altyd eerste stel.

En dit alles laat die skuldgevoel in haar al meer aangroei.

Sy sien nou in dat sy na Hannes se huweliksaanbod gegryp het soos ’n drenkeling na enigiets wat dryf. Hannes was die naaste ding om na te gryp, om haar te red uit die stormwater waarin sy beland het toe die kompas vir haar gekantel het. Met ’n bykans verterende skuldgevoel besef sy dat dit suiwer selfsug en die ingebore drang tot selfbehoud was wat haar laat instem het om met Hannes te trou.

Daarom het sy doelgerig haar bes gedoen om ’n goeie vrou vir hom te wees. Sê nou net hy was nie destyds daar om na te gryp nie … Hoe maklik kon sy onder die golwe vergaan het – die golwe van begeerte en ’n ander soort selfsug, daardie selfsug wat net toe-eien en niks teruggee nie.

Namate die maande verbygaan, maak sy haarself wys dat sy ’n gelukkige vrou is. Hoe kan ’n vrou anders as om Hannes lief te kry? Dit sal kom. ’n Onverbeterlike fondament is reeds daarvoor gelê. Dankbaarheid, waardering, respek … dis tog wat sy vir Hannes voel. Die liefde, soos wat só ’n man behoort te ontvang, sal wel mettertyd kom.

Maar dít wat ná byna een huweliksjaar uit hierdie ryk teelaarde voortgebring word, is ’n flou uitspruitsel en Karien weet dit. Dit is wel liefde, maar dit kan net sowel as gehegtheid beskryf word. Dit is beslis nie daardie soort liefde wat die hartklop versnel en die bloed laat jaag nie … daardie allesoorheersende gevoel en besef dat hy dié belangrikste mens vir jou op die hele aarde is nie. Om een met hom te wees, beteken nie terselfdertyd om saam met hom ’n paradys te betree nie. Dit beteken eerder ’n diepe gevoel van sekuriteit en beskerming. Daar is geen ekstatiese ervarings nie. Haar huwelik met Hannes laat haar dink aan ’n stilvloeiende stroom onder rustig hangende treurwilgers deur.

In onbewaakte oomblikke van onrus en frustrasie is sy gou om al haar seëninge vir haarself op te noem. Wat meer kan ’n vrou verlang as wat sy reeds in oormaat ontvang? Maar elke keer groei die skuldgevoel in haar aan. Sy weet sy het haar man nie waaragtig lief soos ’n vrou haar man behoort te bemin nie, soos wat sy weet Hannes háár liefhet.

Maar dit is dinge van die hart. Op die oog af, vir almal wat die Eksteens van Franskraal ken en hul mooi lewe saam sien, is hulle ’n gelukkig getroude paartjie.

Ook op finansiële gebied gaan dit goed. Hannes is ’n vooruitstrewende, wetenskaplike boer. Dikwels maan Karien haar man tot meer rustigheid. Sy laggende antwoord is altyd dat hy nie net vir homself werk nie, maar vir haar en hul kinders. Elke keer wanneer hy dít sê, keer haar hart in haar om. Die kwessie van kinders, wanneer en hoeveel, is nog nooit werklik bespreek nie. Sy het dit ook nie aangemoedig nie. Eers moet die dinge van die hart regkom. Maar hulle is nou al byna ’n jaar getroud en sy weet Hannes begin uitsien na ’n nageslag.

Toe hy daardie middag sy kos vinnig afsluk, sê sy in haar beste verpleegsterstem: “Stadig, my man. Die lusern sal nie wegloop nie. Eet rustiger.”

Hy glimlag tussen die slukke deur. “Ek kan nie anders nie. Die lusern moet nog voor vanaand alles klaar gesny wees, want ek het so ’n gevoel dit gaan nog hierdie week reën. Net voordat ek vir ete ingekom het, het ek weer daardie handgrootte wolkies agter die kim sien uitkruip.”

Sy kyk hom teer aan. “Jy werk so hard, Hannes.”

Hy glimlag, stoot sy halfleë bord terug, en staan op. “Bêre dit vir my in die lou oond vir vanaand. Ek kan nie langer wag nie.” Hy buig oor haar, sit sy arm om haar skouers en druk haar ’n oomblik styf teen hom vas ten spyte van sy haas. “Ek gee nie om nie, my skat. Dis vir jou en vir ons kleingoed.” Skielik kyk sy oë diep in hare af, en haar hartklop verstil by die aanhoor van sy volgende woorde: “Ons is nou al amper ’n jaar getroud, my vrou. Dink jy nie dis tyd dat ons aan ’n gesin begin dink nie?”

Sy weet die oomblik het gekom dat sy dit nie weer kan wegpraat nie. Daarom antwoord sy moedig: “Ja, my man. Ek dink dis tyd daarvoor.”

Die skemering van angs in sy oë verdwyn en hy glimlag breed. Met ’n hart wat skielik wil ween, sien sy hoe vreugde soos dié van ’n kind onverbloem in sy oë lê.

“Karien … my vrou … ”

Sy sluk, probeer die intense emosie van hierdie oomblik verlig. “Vanaand, my man. Nou wag die lusern buite en jy was so haastig.”

Hy soen haar teer, gryp dan sy ou plaashoed van die kapstok af. “Vanaand, skat!”

Sy hoor hom gaan, haastige voetstappe op die sementagterstoepie, en dan is hy weg … die stilte swaar en benouend om haar. Karien bly verslae by die eetkamertafel sit, bang vir hierdie vreemde hart wat sy in haar ronddra.

Wat ’n voorreg om saam met jou man vir ’n nuwe lewe te beplan. Wat ’n genade om dit sonder kommer of finansiële probleme te kan doen. Wat ’n genadegawe om dit te kan doen saam met ’n man soos Hannes … en sy wil nie!

Here, vergewe my my ondankbare hart! fluister sy woordeloos. En leer hierdie vreemde hart van my wat hy aan Hannes Eksteen en al u wonderlike genade en gawes het!

In die loop van die middag word die wolke vinnig meer en pak dreigend saam.

Teen skemer begin die eerste reëndruppels uit die bewolkte lug oor Franskraal neersak.

Toe Karien haastige voetstappe op die agterstoepie hoor, aanvaar sy dat dit hy is wat eindelik terug is, maar daar word aan die agterdeur geklop en sy kyk teen die wydgerekte oë van hul staatmaker op die plaas vas.

“Pool! Wat … ?”

“Kom tog gou! Kom tog net baie gou, asseblief! Daar was ’n ongeluk … ’n lelike ongeluk. Hy is omtrent in twee gesny deur die lusernlem!”

Van daardie oomblik af registreer niks werklik by haar nie, is haar reaksies werktuiglik terwyl haar verstand feitlik gaan stilstaan het. Haar verpleegagtergrond kom haar te hulp toe hulle die ongelukstoneel bereik en sy Hannes in die ligte van die trekker in die moddervoor sien lê. Die reën sif saggies op hom neer en meng met die bloed wat uit hom vloei. Soos ’n robot doen sy die regte ding. Dié ramp is egter ver bokant haar vermoë as verpleegsuster. Sy stuur Pool terug huis toe om die ambulans te ontbied en komberse saam te bring. Toe hy later een van die komberse oor haar hou om die ergste reën van haar af te keer, voel sy dit nie eens nie. Sy sit net magteloos en kyk na die man wat sulke groot planne gehad het en wat nou vermink in ’n moddervoor lê.

Net een keer praat sy, meer met haarself as met Pool: “Hoekom het hy nog lusern gesny? Hy kon mos sien dat dit gaan reën, en wat help dit dan? Dan sou … ”

Pool antwoord, maar of sy hom hoor, weet hy nie. “Nee, ons het vanmiddag al ophou sny, want die lusernlem het gebreek. Ons het toe net die droë lusern betyds probeer baal. Ek en die meneer het die ander so ’n rukkie terug in die onderste land agtergelaat om gou die lusernlem te kom regmaak en die lusernsnyer terug te kry by die huis. Hoe die ongeluk gebeur het, weet ek nie, maar toe beland hy reg voor die lem toe ons dit uittoets en … ”

Daar volg ’n lang, donker tydgaping waartydens Karien nie weet waar sy is of wat met haar gebeur het nie. Maar dan kom sy weer tot haarself toe bekende tonele voor haar oë verskyn, bekende reuke in haar neusgate prikkel. Sy kyk om haar rond en vra: “Waar is hy? Waar is Hannes?”

“In die operasiesaal. Hulle is nog besig.”

“Hy … lewe? Hy lewe?”

“Ja.” Dat die bevestigende antwoord ’n wonderwerk is, laat die suster na om by te voeg. Solank iemand lewe, word daar geveg. Dit is nie vir die man wat nou oor die operasietafel buk en orde uit ’n bloederige massa probeer skep om te besluit of hierdie man, of wat van hom oor is, nie liewer sou wou sterf as hy kon kies nie. Dit is nie vir hulle wat ’n eed afgelê het om lewe te behou om te besluit dat die dood soveel genadiger sal wees nie. Die dokter wat so versigtig ’n lewe probeer red, is self ’n man. Dit is nie vir hom om te besluit dat as dit hy was wat hier gelê het, hy liewer die dood sou verkies as om die res van sy lewe nooit weer regtig mens, beslis nooit weer man te wees nie. Hy doen wat hy kan en laat die res aan Iemand anders oor om verder te besluit.

Die man wat hom bystaan, vloek gedemp agter die groen masker. “Was dit ek wat hier gelê het, sou ek die laaste een van julle doodgeskiet het wanneer ek bykom. Genade, wat gaan hierdie man se lewe hierna wees? Het jy al daaraan gedink?”

Die oë word nie afgewend van die taak nie, en die antwoord kom gedemp: “Dis nie nou tyd vir dink nie. Nou doen ons net.”

Dokter Arnold Lutz laat toe dat die suster die sweet van sy voorkop afvee terwyl hy ’n klomp are toeklem. Hy was net op pad huis toe, toe die noodgeval die hospitaal bereik. Hy kon nie glo dat enige dokter kans sien om te opereer nie.

“Wat wil jy opereer? ’n Mens weet nie waar is wat nie.”

Dokter Weich, die superintendent, het self twyfelmoedig gelyk, maar hy het geantwoord: “Dokter Willems wil probeer.”

Arnold het na die ander man gekyk wat reeds die operasie­klere begin aantrek het. “Wie is hy?”

“Hy is die nuwe dokter wat ons verwag het. Hy het so pas hier aangekom. Trouens, sy motor is nog nie eens afgepak nie. Ek het hom so pas verwelkom toe die geval inkom. Hy het dadelik aangebied om te opereer.” Hy beweeg na die skropkamer se deur. “Ek sal hom bystaan. Ons kry dokter Conradie nie in die hande nie. Wil jy nie ook kom help nie?”

Arnold het hom gevolg, nie dat hy geglo het dat daar hulp te verleen is aan die arme mens op die operasietafel nie, maar net om te sien wat hierdie dokter Willems nou eintlik gaan doen.

Voor sy oë het hy gesien hoe die hande met sekerheid orde uit die chaos begin skep het, tot op hierdie punt dat hy, saam met ’n bewonderende dokter Weich, begin glo dat hierdie nuwe dokter tog daarin gaan slaag om die eerste rondte te wen.

Hoewel Arnold help waar hy kan, is dit nie bewondering wat die botoon in hom voer nie. Hierdie dokter Willems weet nie wat hy aanvang nie. Sy vak ken hy, maar hy weet nie wat hy aan die mens binnekant doen nie. Hy weet nie wat dit is om nie ’n volwaardige mens te wees nie. Hy weet nie wat dit is om met ’n verminkte, gestremde mens saam te leef nie. Arnold weet nie wie dit is wat hier so weerloos voor hulle lê nie, maar sy hart gaan na hom uit as hy moet bly lewe.

“Hoe oud is die man? Is hy getroud?”

Dokter Weich aarsel net ’n sekonde. “Ja. Hy is jonk getroud en ek skat so agt-en-twintig jaar oud.”

“Liewe aarde, en julle wil hom deurhaal om só aan ’n jong vroutjie terug te gee!”

Die geboë rug aan die ander kant kom eindelik regop. “Ek kan nou niks verder doen nie. Ons sal maar eers moet kyk.” Dan lig die oë bokant die masker en kyk vas in Arnold s’n. “Ja, dokter. Dis presies wat ek besig is om te doen. Ek hoop net sy jong vroutjie sal haar plig beter ken as wat jy joune as dokter ken. Dankie vir jul hulp.” Hy draai weg en verdwyn in die skropkamer.

Arnold stroop die masker voor sy gesig af, kyk na dokter Weich en sê grimmig: “Ek ken my plig as dokter. Natuurlik moet ’n mens die arme drommel probeer deurhaal, al is hy so beseer. Dis maar net … Om so iets oor te kom ná ’n paar maande se getroude lewe … Wat van die jare wat voorlê?”

Weich knik, simpatie in sy oë. Hy druk vlugtig ’n hand op Arnold se skouer: “Ek weet, dokter. Ek begryp hoekom jy so voel. Maar dokter Willems weet nie … ”

“Nee, hy weet nie. Hy sal nooit regtig weet nie. Ek weet net nie wie ek die jammerste kry nie – vir hóm of vir sy jong vroutjie. Vir albei wag daar ná dese ’n hel op aarde … en vir daardie pyn is daar geen medisyne of operasiemes wat help nie.”

Dokter Weich sien hom wegstap, en daar is kommer in sy hart. Want Arnold Lutz het gelyk. ’n Marteling gaan dit wees, en soos hy suster Saayman leer ken het toe sy nog in beheer van die mansaal was, weet hy dat dokter Willems se hoop nie onbeskaamd sal bly nie. Karien sal by haar man staan … wat nooit weer regtig ’n man vir haar sal kan wees nie. En dokter Weich wonder wat Arnold Lutz gaan sê wanneer hy hoor dat dit Karien se man is wat hulle vandag na die lewe teruggehelp het … ’n lewe wat vir die gesonde, fris, volwaardige man wat hy was, net ’n marteling in die toekoms kan wees. Diep in sy hart is hy geneig om met die jong dokter Lutz saam te stem. Eties of oneties, maar die gedagte bly vassteek … dit sou beter gewees het as Hannes Eksteen liewer vannag gesterf het.

Hy is egter dankbaar dat die nuwe dokter nie hierdie laaste gedagte kan lees nie, want hy sal dit nie verstaan nie. Tog voel hy hy moet ’n lansie vir Arnold breek. Dié twee dokters het op ’n slegte voet weggespring, en dit is nie goed nie, want hulle moet heeldag saamwerk en teen mekaar vaskyk.

“Jy moet maar verskoon as dokter Lutz hom ’n bietjie kras uitgedruk het, dokter Willems. Wanneer jy sy omstandighede ken, sal jy verstaan. Sy vrou is al langer as ’n jaar verlam – van haar nek af ondertoe – ná ’n motorongeluk. Hy weet wat dit beteken om in ’n onnatuurlike huwelik vasgevang te wees.”

Toe die ander dokter niks daarop te sê het nie, vervolg hy: “Baie dankie vir jou hulp vannag. Ek is jammer ons moes jou sommer met die intrapslag inspan. Maar nou kan jy maar gaan rus en jou goedjies in orde kry.”

“Dankie, dokter, maar ek wil vannag by die pasiënt bly.”

Dokter Weich frons. “Maar jy moet moeg wees. Jy was ure lank op pad in die motor en toe ure gebukkend oor ’n operasietafel. Ek belowe ek … ”

“Ek bly by die pasiënt. Jy kan maar gaan rus, dokter Weich. Goeienag.”

Hy stap beslis weg en die superintendent kyk hom eers verslae, dan geamuseer agterna. Dank jou die duiwel! dink hy heimlik. Baie dankie vir jou toestemming om te gaan rus, dokter Willems. Dan lag hy saggies toe hy aanstap.

In die private kamer langs die mansaal vul sy groot gestalte oomblikke later die deur en die verpleegster maak plek vir hom langs die bed, maar hy kyk nie dadelik na sy pasiënt nie. “Neem haar weg.”

Suster Vermaak kyk hom fronsend aan. Sy en Karien was baie jare lank die twee susters wat in beheer van die vroue- en mansale was. “Dis sy vrou.”

“Ek weet. Neem haar weg.”

Suster Vermaak aarsel. Sy is nou op spesiale diens en is vannag uit haar bed ontbied om al haar aandag te kom gee aan ’n noodgeval wat ure lank in die operasiesaal was. Groot was haar skok toe sy Karien by die ongevalle-afdeling aantref en hoor dat dit Hannes is wat so ’n ongeluk gehad het. Sy het net gehoor ’n nuwe dokter is besig met die operasie. Dit moet dan hierdie man wees.

“Sy is ’n opgeleide verpleegsuster, dokter. Sy was tot ’n jaar gelede suster van hierdie saal.”

Hy kyk af na die pasiënt, en sy arendsoog neem alles waar. “Dankie vir die inligting, suster, maar ek het nie daarom gevra nie. Neem haar weg.” Net vlugtig flits sy blik omhoog na Karien se geskokte gesig. “Gee aandag aan haar. Ek sal self ’n oog hier hou. Baie dankie.”

Dit word op so ’n toon gesê dat suster Vermaak om die bed loop, Karien aan die arm optrek en uit die kamer lei asof sy ’n slaapwandelaar is. Hierdie dokter moet maar self môre aan matrone verduidelik hoekom sy, wat spesiaal ontbied is, toe nie die nag aan diens was by die pasiënt nie.

Dat dokter Willems die volgende oggend wel die saak aan matrone verduidelik, en dat hierdie lewenservare vrou hom innig dankbaar is vir sy besluit, weet nie Karien óf haar kollega nie.

“Dit was baie gaaf van jou om suster Vermaak af te staan om na Karien om te sien. Sy is nog steeds in ’n geweldige toestand van skok. Maar ons kon gereël het dat ’n ander suster … ”

“Onnodig, matrone. Ek wou self by die pasiënt bly.”

“Ek verstaan van dokter Weich dat jy gisternag ’n wonderwerk verrig het. Baie dankie … ”

“Ek weet nie van wonderwerke nie, matrone. Ek ken net genade. Moenie haastig wees met jou dank nie. Miskien sal jy later ook soos dokter Lutz voel om my te skiet oor wat ek gisternag gedoen het.”

“Dokter Lutz?” Daar is openlike kommer op haar gesig te lees. “Dan weet hy dis Karien se man wat … wat … ”

“Wat ontman is?” Die oë kyk skerp. “Het hy dan enige belang daarby?”

“Nee, natuurlik nie!” Matrone ruk haar reg. “Dis net … Hulle ken mekaar, natuurlik. Sy het tog hier gewerk. Dis maar net dat ons almal so innig jammer vir haar is, diep geskok voel … ”

“Natuurlik. Maar daar is baie skokkende dinge wat ’n mens maar net eenvoudig moet aanvaar … en moet leer om mee saam te lewe. Tot later, matrone.”

Karien weet nie hoeveel uur by haar verbygegaan het voordat sy eindelik weer sekere dinge begin registreer nie. Daar is net sulke flitsoomblikke wat sy onthou … reën en bloed wat meng … Elsa Vermaak se geskokte gesig bokant hare … Matrone se dierbare oë wat so vol trane is en hande wat hare vashou … en iemand uit die ver verlede wat net ’n oomblik lank in die deur kom staan en soos ’n wit spook na haar staar, haar naam op sy lippe.

Die eerste helder oomblikke is eers ’n dag of twee later toe ’n vreemde man voor haar verskyn. Sy gesig lyk bekend, asof sy hom al voorheen gesien het, maar sy kan nie onthou waar nie. Waar sy in haar eie hospitaalbed lê in die kamer net langs dié van Hannes – soos matrone en dokter Weich aangedring het toe sy van die ergste skok herstel het – lê en kyk sy heeltemal weerloos terug in die skerp, deurdringende blik.

“Ek is Christian Willems. Ek het jou net kom sê jou man gaan lewe.”