Читать книгу Английские идиомы, устойчивые выражения и фразовые глаголы в переводе на русский и казахский языки - Ерлан Искаков - Страница 3

ABOUT TIME / IT’S ABOUT TIME

Самое время, пришло/настало время, пора.

Уақыт болды/келді, кез келді.

And then Jephson, taking out his watch and looking first at Belknap, then out of the nearest window… went calmly on with: «Well, it’s about time, I guess. Looks as though all Cataraqui would like to get inside.» [Theodore Dreiser. An American Tragedy. Book III (1925)]

Потом Джефсон вынул часы и взглянул сперва на Белнепа, затем в ближайшее окно. – Ну, как будто пора, – невозмутимо сказал Джефсон. – Похоже, все население округа Катараки намерено попасть в зал суда. [Т. Драйзер. Американская трагедия. Часть 3. (Н. Галь, З. Вершинина, 1948)]

Джефсон сағатын алып, әуелі Белнепке, онсоң жақындағы терезеге қарады. Уақыт болған сияқты, – деді Джефсон сабырлы әлпетпен. – Сот залына Катараканың бүкіл халқы жиналған болар… [Т. Драйзер. Американдық трагедия. www.kitap.kz]

ABOVE AND BEYOND (THE CALL OF DUTY)

Быть намного больше ожидаемого, быть более чем достаточным, с избытком, выходить за пределы (рамки), помимо чего-либо, значительно превышать. Возможное и невозможное.

Айтарлықтай көп/артық болу, артығымен болу, асып түсу, шамадан тыс/әдеттегіден көп, асып-тасып жату.

I went above and beyond the call of duty.

Я сделал больше, чем от меня требовалось.

Өзіме жүктелген міндетті артығымен орындап шықтып.

ACHIEVE A GOAL/AN OBJECTIVE

Достигнуть цели.

Мақсатқа жету, (алға қойған) мұратқа жету*.

*Адамды мұратына жеткізетін – еңбек.

*Бәрібір ол өзінің мақсат-мұратына көзі тірі кезінде жете қоймаса да, түптің-түбінде жетті. [www.abai.kz]

ACHIEVE SUCCESS

Достичь/добиться успеха.

Табысқа жету, жетістікке жету, табысқа кенелу*.

Oxford’s graduates go on to achieve success in a variety of fields.

Выпускники Оксфордского университета добиваются успехов в разных областях деятельности.

Оксфорд университетінің түлектері түрлі салаларда табыстарға жетуде.

*Есімі республикаға белгілі даңғайыр диқан Геннадий Зенченконың ұйымшыл ұжымы жылда мол табысқа кенеліп жүр. [www.egemen.kz]

ALIVE AND KICKING

Жив (ой) и здоров (ый), жив-здоров, живой и невредимый.

Аман-есен, сап-сау, шауып жүр*, сау-сәлемет болу/жүру. Бауыры бүтін, басы есен/өзі сау, ауру-сырқаудан аман, дін аман.

*Баяғы ширақ, пысық қалпында/қатарластарынан қалмай шауып жүр.

ALL EARS / I AM ALL EARS

Я весь внимание, я весь обратился в слух, я вас внимательно слушаю.

Құлағым сізде, сізді (мұқият) тыңдап тұрмын.

ALL IN GOOD TIME

Всему свое время/все в свое время, всему свой срок.

Әр нәрсенің өз реті бар, бәрі де өз ретімен/уақытында болады, әр нәрсе өз уақытында.

«Never mind, Buck, my boy,» says the old man, «you’ll have show enough, all in good time, don’t you fret about that». [Mark Twain. The Adventures of Huckleberry Finn (1884)]

– Ничего, Бак, – сказал старик, – еще успеешь себя показать, все в свое время, не беспокойся. [М. Твен. Приключения Гекльберри Финна (Н. Дарузес, 1950)]

– Ештеңе етпейді, Бак, – деді шал, – әлі өзіңді көрсетесің! Бәрінің де уақыты келеді, қиналма. [М. Твен. Гекльберри Финнің басынан кешкендері (орыс тілінен аударған Ф. Оңғарсынова) www.kitap.kz]

«All in good time, my dear boy!», said Mr. Wonka, smiling at Augustus. [Roald Dahl. Charlie and the Chocolate Factory (1964)]

В ответ мистер Вонка только улыбнулся: – Всему свое время. [Р. Даль. Чарли и шоколадная фабрика (М. Барон, Е. Барон, 1991)]

– Әр нәрсе өз уақытында, айналайын! – деді мистер Воңка күлімсірей қарап. [Р. Дал. Чарли және шоколад фабрикасы (ағылшын тілінен аударған Ү. Кеңесбаева). www.kitap.kz]

BARGAINING CHIP

Преимущество (напр., на переговорах), разменная монета, козырь (в запасе).

(Мысалы, келіссөздер барысында пайдалануға болатын) қандай да бір артықшылық, мақсатқа жету құралы/мүмкіншілік.

Debts of poor countries should not be used as bargaining chips for political pressure.

Нельзя позволить, чтобы долги бедных стран использовались как средство оказания на них политического давления.

Кедей елдердің қарыздарын оларға (қарсы) саяси қысым көрсету құралы ретінде қолдануға жол беруге болмайды.

BENEFIT OF THE DOUBT / TO GIVE SOMEONE THE BENEFIT OF THE DOUBT

Презумпция невиновности, кредит доверия / дать шанс оправдаться, принять на веру (поверить), толковать факты в чью-либо пользу, отнестись с доверием.

Кінәсіздік презумпциясы, ақталып шығуға мүмкіндік беру, алдын-ала сенім білдіру, сену, сенуге лайықты деп тану.

Perhaps we should give him the benefit of the doubt.

Возможно, нам стоит ему поверить.

Оның айтқанына сенгеніміз жөн болар.

BEYOND REPROACH

Безупречный, безукоризненный.

Мінсіз, кіршіксіз, күмәнсіз.

United Nations personnel should always be beyond reproach.

Поведение персонала ООН должно быть безупречным.

БҰҰ қызметкерлерінің жүріс-тұрысы мінсіз болуы тиіс.

BITTERLY DISAPPOINTED

Быть горько/сильно/страшно разочарованным.

Қатты күйінген, қатты қынжылған/өкінген, әбден көңілі қалған.

He explained to me that he was bitterly disappointed at this. [Joseph Conrad. Lord Jim (1900)]

Он объяснил мне, что был горько разочарован. [Джозеф Конрад. Лорд Джим (Н.В.Кривцова, 1926)]

Ол маған өзінің қатты қынжылғанын жеткізді.

He was bitterly disappointed not to win.

Он был сильно разочарован тем, что не победил.

Ол ұтылып қалғанына қатты өкінді.

Примечание: to complain bitterly – горько жаловаться / (күйініп) арыз айту, ащы наразылық білдіру.

BITTERLY COLD

Ужасно/страшно холодно.

Қатты/ызғарлы суық.

BOOMING ECONOMY

Быстро/бурно развивающаяся экономика.

Экономиканың қарқынды/тез қарқынмен дамуы, экономикалық серпіліс.

The United States experienced a booming economy in the years leading up to the global recession.

Экономика США в годы, предшествующие глобальному спаду, бурно развивалась.

Ғаламдық дағдарысқа дейінгі кезең АҚШ экономикасы үшін қарқынды даму кезеңі болды.

BOOMING BUSINESS

Процветающий бизнес.

Өркендеп (дамып) келе жатқан бизнес/кәсіпкерлік, өркендеп дамыған кәсіпкерлік.

BOOMING MARKET

Быстро растущий/развивающийся рынок.

Тез/қарқынды/белсенді түрде дамып келе жатқан нарық.

BOOMING INDUSTRY

Бурно/стремительно развивающаяся отрасль/индустрия.

Қаулап дамыған/өркендеген өнеркәсіп/сала.

BOOMING VOICE

Громкий/зычный голос.

Қатты дауыс*, ащы дауыс.

Throughout the dismal meal, Gerald’s booming voice battered against her ears… [Margaret Mitchell. Gone with the Wind. Part 1, 1936]

На протяжении всего этого унылого ужина громкий голос Джералда бил в ее барабанные перепонки… [M. Mитчелл. Унесенные ветром. Часть 1 (Т. Озерская, 1982)]

*Сол кезде түйе үстінен бір ұзын нәрсе шошайып созылды да, күрс етті. Өлгенше қатты дауыс даланы сілкіндіріп, шошытып жіберді. [М. Әуезов. Шығармалар. 1925—1929]

BRAND AWARENESS

Узнаваемость бренда (торговой марки), уровень информированности о бренде, популярность бренда.

Бренд (сауда белгісінің) танымалдылығы.

Entrepreneurs can use digital media to bolster brand awareness.

Предприниматели могут использовать электронные средства коммуникации для повышения узнаваемости бренда.

Кәсіпкерлер бренд танымалдылығын әлдеқайда арттыру үшін электрондық коммуникация құралдарын қолдана алады.

Смотрите также следующие словарные статьи: environmental awareness, heightened awareness, public awareness.

BREAK SOMEONE’S HEART

Разбить чье-либо сердце, сильно огорчить.

Біреудің жүрегін жаралау, қапа қылу. Жүрегіне жара/дерт салу.

…He ran away… from his parents… and went and joined a set of thieves and bad characters; and almost broke his mother’s heart. [Charles Dickens. Oliver Twist (1838)]

…Он убежал от своих родителей… связался с шайкой воров и негодяев и разбил сердце своей матери. [Ч. Диккенс. Оливер Твист (А.В.Кривцова, 1938)]

…Мынау өз ата-анасынан… қашып кетіп, қайдағы бір ұрылар мен қағылған-соғылғандарға жұғысып, анасының жүрегін жаралады. [Ч. Диккенс. Оливер Твистің басынан кешкендері. www.kitap.kz]

…I do firmly and in my soul believe, that the man systematically tried for many years to break her heart… [Charles Dickens. The Posthumous Papers of the Pickwick Club (1836—1837)]

…В глубине души я твердо верю, что этот человек систематически, в течение многих лет старался разбить сердце своей жены… [Ч. Диккенс. Посмертные записки Пиквикского клуба (А.В.Кривцова, Е.Л.Ланн,1933)]

* Дүниедегі ең жаман нәрсе – жүрегіңді жастай жаралау. Жүрегін жастай жаралаған адамның оңғанын көргенім жоқ. [Ә. Нұршайықов (1922—2011)]

BREAK THE ICE

Разрядить обстановку/создать непринужденную обстановку, «растопить лед», завязать разговор.

Емін-еркін/қысылмай сөйлесу/отыру (жиналғандардың қобалжуын сейілту/басу), өзін еркін ұстау/ұстауға шақыру, адамдардың арасын жақындату, «арадағы мұзды еріту» (адамдар арасындағы өкпе-аразды жою).

It broke the ice a little, and Yvonne managed a polite laugh. [Peter Robinson. Piece of My Heart. 2006]

Это замечание немного растопило лед, и Ивонне удалось даже вежливо рассмеяться. [П. Робинсон. Растерзанное сердце (А. Капанадзе, 2010)]

Мұны естіген Ивон сәл күліп алды, оның қобалжығаны аз да болса сейілді.

BREAK THE LAW

Нарушать закон.

Заң/заңды бұзу.

Should companies break the law, fines may be imposed.

С компаний, нарушивших закон, могут взиматься штрафы.

Заңды бұзған компанияларға айыппұл салынуы мүмкін.

BREAK THE NEWS

Сообщить новость (первым).

Хабар жеткізу/беру, жаңалық айту/хабарлау.

We want you to break the news to employees.

Мы хотели попросить вас сообщить новость работникам.

Осы жаңалықты жұмысшыларға сіз айтсаңыз дұрыс болатын еді.

BREAK A PROMISE

Нарушить обещание, не сдержать слова.

Үәдені бұзу/орындамау, сөзінде тұрмау*, уәдеден таю, антын шайқау.

It’s not a good idea to break a promise you make to yourself.

Нехорошо нарушать обещание, данное самому себе.

Өз-өзіңе берген уәдені бұзудың еш жақсылығы жоқ.

* «Астана күні қарсаңында қазақстандықтарға концерт берем» деген әйгілі әнші Стинг сөзінде тұрмады. [www.alashainasy.kz]

BREAK A RECORD

Побить рекорд.

Бұрынғы рекордты жаңарту/рекорд жаңарту, бұрынғы рекордтан асып түсу.

The USD exchange rate broke the historical record.

Курс доллара побил исторический рекорд.

Доллар бағамы тарихы рекордтан асып түсті.

BREAK THE SILENCE

Нарушать тишину/молчание.

Тыныштықты/үнсіздікті бұзу.

*Түнгі тыныштықты бұзып шыққан электрлі қоңыраудың ащы үнінен оянған Сәлима ұйпа-тұйпа болып қобырап кеткен шашын жолай жөндеп, есік алдына келіп дыбыс берді. [http://syrboyi.kz]

BREAK A SWEAT

Вспотеть, приложить усилия, напрячься.

Терлеу, күш жұмсау/салу, әбігерге түсу/қиналу.

I break a sweat doing anything.

Мне все (всякая работа) дается с трудом.

Мен қиналмай орындайтын жұмыс жоқ/жоқтың қасы.

BRIGHT AND EARLY

С утра пораньше, рано (утром), на рассвете, спозаранку, с первыми лучами солнца.

Таңертең ерте, таң атпай, таңсәріде, тым ерте, таң атар-атпаста. Таң ата, таң бозарғанда, таң сазарып атқанда.

See you bright and early.

Жду тебя с утра пораньше.

Таңертең ерте кел.

Bright and early, to be sure; and it’s the early bird, as the saying goes, that gets the rations. [Robert Louis Stevenson. Treasure Island (1883)]

Рано же вы поднялись; ранняя птица больше корма клюет, как говорит поговорка. [Р.Л.Стивенсон. Остров сокровищ (Н. Чуковский, 1935)]

– Тым ерте тұрдыңыз ғой! Бірақ «Ерте оянған құстың жемсауы да ерте толады» деген мақал бар. [Р.Л.Стивенсон. Қазына аралы. www.kitap.kz]

BRING UP THE SUBJECT

Поднять вопрос, затронуть тему.

Мәселе қозғау/көтеру.

Josh brought up the subject of leaving work early on Friday at the morning meeting.

На утреннем собрании Джош поднял вопрос о возможности по пятницам уходить с работы пораньше.

Таңғы жиналыс кезінде Джош жұма күндері жұмыстан ертерек кету/босату мәселесін қозғады.

Смотрите также словарную статью bring up (Глава 3. Фразовые глаголы).

CLERICAL ERROR

Опечатка, канцелярская ошибка.

Жаңылыс кеткен (жазылған), қате басылған, мәтінде кеткен қате.

It must be a clerical error.

Это, должно быть, опечатка.

Бұл байқаусызда қате басылған болса керек.

COME TO TERMS WITH SOMETHING/SOMEONE

Смириться, примириться с чем-либо. Осознать, осмыслить что-либо / договориться, условиться, прийти к соглашению с кем-либо.

Мойынсыну, бой ұсыну, бой алдыру, бағыну, бір нәрсеге еті үйреніп кету, көну, келісу, түсіну (қабылдау) * / біреумен келісімге келу, ымырласу, шарттасу, уәделесу.

To come to terms with inevitabilities.

Примириться с неизбежным.

Шарасыздыққа көну.

To come to terms with reality.

Смириться с реальностью.

Көз көріп тұрған шындықты/өмір шындығын мойындау.

Thus would my soul choke for a moment while, lying supine, eyes wide open, I tried with all my might to conquer fear, rationalize death, come to terms with it on a day-by-day basis, wihout appealing to any creed or philosophy. [Vladimir Nabokov. Terrror (Dmitri Nabokov, Vladimir Nabokov, 1975)]

Так, бывало, душа моя задохнется на миг, лежу навзничь, широко открыв глаза, и стараясь изо всех сил побороть страх, осмыслить смерть, понять ее по-житейски, без помощи религий и философий. [В.В.Набоков. Ужас (1926—1927)]

Осы сияқты, кейде кеудемнен жаным шығып кетердей боп, шалқамнан көзім бақырайып жатам да қоям, бар жан-тәніммен сол басқан үрейді жеңгім кеп, ажалдың мәнін ешқандай дін мен философиясыз қарапайым тіршілік арқылы түсінгім келеді. [В.В.Набоков. Үрей. www.kitap.kz]

COMMON COURTESY

Обычная (элементарная, простая) вежливость, чувство такта (приличия), правила хорошего тона.

(Қарапайым, жалпыға бірдей) әдептілік, сыпайылық, ізеттілік ережелері.

She doesn’t have the common courtesy.

Ей не хватает чувства такта.

Ол әдеп сақтағанды білмейді.

CON MAN / CONMAN

Обманщик, мошенник, аферист.

Суайт, алаяқ, өтірікші. Әккі болған (қу, талайды құртқан).

Young con man stealing from New York’s wealthy.

Юный аферист, ворующий у богатеев Нью-Йорка.

Нью-Йорктің ауқатты адамдарынан ақша ұрлайтын алаяқ жігіт.

CROSS (SOMEONE’S) MIND

Приходить в голову (об идее, мысли), промелькнуть в голове, прийти на ум.

Ойына келу, ой туындау, ой пайда болу, ойына кіріп шығу.

It didn’t even cross my mind.

Мне это не приходило в голову.

Тіпті ойыма да келмепті / Ойыма кіріп шыққан емес.

CRUCIAL ROLE

Очень важная роль, важнейшая/решающая/ключевая роль.

Шешуші рөл, үлкен/ (аса) маңызды рөл.

The IAEA plays a crucial role in maintaining peace and promoting global prosperity.

МАГАТЭ играет очень важную роль в поддержании мира и содействии процветанию на глобальном уровне.

Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттік бейбітшілік пен жаһандық өркендеуді қамтамасыз етуде аса маңызды рөл атқарады.

CRUCIAL POINT

Решающий (чрезвычайно важный, исключительно важный) этап/момент/аспект.

Шешуші (аса маңызды) кезең/меже/сәт/жайт.

A crucial point in the nation’s modern history.

Решающий этап в новейшей истории страны.

Елдің жаңа тарихындағы шешуші кезең.

CRUX OF THE MATTER

Суть вопроса/дела/проблемы.

Істің мәні, мәселенің түйіні, әңгіменің/мәселенің арқауы.

You didn’t even get to the crux of the matter.

Вы даже не дошли до сути дела.

Сіз істің мәнін әлі ашып берген жоқсыз ғой.

(TO) DO EXERCISES

Делать зарядку, выполнять физические упражнения.

Жаттығу жасау, дене шынықтыру.

The activities we do throughout the day – walking, running, doing exercises – are examples of physical activity.

Физические нагрузки (например, пешие прогулки, бег, утренняя зарядка) являются неотъемлемой частью жизни человека.

Күнделікті физикалық жүктемелер дегеніміз – жаяу жүру, жүгіру, дене жаттығуларын жасау.

DO YOUR HOMEWORK

Делать уроки, делать домашнее задание/домашнюю работу, тщательно готовиться (наводить справки).

Үй тапсырмасын орындау, үй жұмысын жасау, (белгілі бір іс-шараға) тыңғылықты дайындалу.

You keep forgetting to do your homework.

Ты постоянно забываешь сделать домашнюю работу.

Сен үй жұмысын жасауды ұмытып қала береді екенсің.

DRAW A CONCLUSION

Сделать вывод, прийти к выводу.

Қорытынды жасау/шығару, қорытындыға келу.

He did not draw any conclusions from his mistakes.

Он не сделал никаких выводов из своих ошибок.

Ол өз қателіктерінен ешқандай қорытынды шығарған жоқ.

DRAW ATTENTION TO

Обратить внимание, привлекать внимание.

Назар/көңіл аудару/аударту, көңіл бөлу.

I am trying not to draw attention to myself.

Я пытаюсь не привлекать внимание к себе.

Маған көңіл бөлмесін деп отырмын.

To draw (someone’s) attention to the need to adopt necessary measures.

Обратить внимание (кого-либо) на необходимость принять адекватные меры.

Тиісті шаралар қабылдау қажеттілігіне (басқалардың) назарын аударту.

ENVIRONMENTAL AWARENESS

Осведомленность о проблемах окружающей среды, осознание важности экологических проблем.

Қоршаған ортаны қорғау саласындағы проблемалардан хабардар болу, экологиялық проблемалардың маңыздылығын түсіну/ұғыну.

FALL GUY

Козел отпущения, мальчик для битья.

Жала жауып, айыпталған адам/жазықсыз кінәлі болған кісі (кінәлі біреу) *. Біреудің көкпары/көкпар лағы болды (әркімнің жұлқуында жүрді, сүйретпесі болды) **.

Now he needs a fall guy.

Теперь ему нужен козел отпущения.

Енді оған жала жаба салатын адам керек.

*Айғақ пен дәлелді керек қылатын бізде сот бар ма?! Әйтеуір, біреуді кінәлі етіп шығарып, тезірек осы істі жабу және жергілікті биліктің, соның ішінде оған бағынышты мемелекеттік мекемелердің қателігін жасыру, жабу ғана болып келетін сияқты. [Нұра Матай. Өгізден тараған сібір күйдіргісіне қазақ кінәлі болып шықты. www.abai.kz]

*Егер мен азаматтық сотқа берсем, онда ары кеткенде олар біреуді кінәлі етіп, мысалы, техника қауіпсіздігіне жауап беретін адамды алады да оны үш жылға соттай салады, онда да шартты түрде, сонымен іс бітеді деп турасын айтты… [Г. Әбенова. Лифт шахтасына құлап қаза тапқан актриса Шолпанның отбасы құрылыс компаниясынан өтемақы алуы тиіс. www.azattyq.org]

**Жер басқан жұмыр басты пенде ертеңі не боларын білген бе? Бірақ адам болған адам түптің түбінде додаға тастаған көкпардың лағы екенін білді ғой. Қатыгез тағдыр кімді аяп еді? [Ә. Нұрпейісов. Соңғы парыз (1999)]

В этом значении («козел отпущения») также часто используется слово scapegoat.

FIGMENT OF IMAGINATION

Плод воображения, плод фантазии.

Жай ғана қиял, қиялдан туындаған нәрсе, біреудің ойдан шығарғаны.

Just a figment of your imagination.

Это всего лишь плод твоего воображения.

Бұл сенің жалған қиялың ғана / Сенің-ақ қиялың таусылмайды.

FIRST-HAND EXPERIENCE

Непосредственный опыт, практический опыт (увиденное собственными глазами), непосредственно иметь дело с кем/чем-либо.

Көзі/өзі көрген, өзі бастан кешкені, тікелей бастан өткергені. Көзбен көрген анық, құлақпен естіген танық.

Recently my country had a first-hand experience with the grim face of terrorism.

Недавно моя страна на своем опыте узнала, что такое оскал терроризма.

Жақында еліміз терроризм деген зұлымдықты бастан кешті.

FIRST-HAND KNOWLEDGE

Информация из первых рук, сведения из первоисточника, знать не понаслышке.

Түпдеректен/түпкі деректемеден* алынған ақпарат, біреудің (естіп-білгені емес) көріп-білгені, бір нәрсені/біреуді жақсы білу*. Көзбен көрген анық, құлақпен естіген танық.

I have no first-hand knowledge of that.

У меня нет информации из первых рук об этих событиях.

Менде бұл оқиға туралы түпдеректен алынған мәлімет жоқ.

*В процессе выполнения программы сотрудники ЮНФПА будут периодически совершать полевые визиты для получения информации из первых рук.

Бағдарламаны орындау барысында ЮНФПА қызметкерлері түпкі деректемеден тікелей ақпарат алу үшін ауық-ауық далалық сапарлар жасап тұрады. [Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Біріккен Ұлттар Ұйымының Тұрғын халықтың қоныстануы саласындағы қоры арасындағы 2010—2015 жылдарға арналған елдік бағдарламаны іске асыру жоспары. http://adilet.zan.kz]

*Негізі спорттың ыстығына күйген, сол саланы жақсы білетін адам басқарғаны дұрыс. [Халық сөзі, 2013]

FOOT THE BILL

Оплатить расходы, заплатить по счету, расплатиться.

Төлеу, шығынды өтеу, шот бойынша төлеу.

Who is going to foot the bill for lunch today?

Кто сегодня (за) платит за обед?

Бүгін түскі тамақтың ақшасын кім төлейді?

FORM A/THE BASIS

Быть/служить основой для чего-либо, лежать в основе чего-либо.

(Бір нәрсенің) негізін құрау, негізінде жату, негізделу (мысалды қараңыз).

The ideals of peace, goodwill and mutual respect form the basis of relations among our countries.

Идеалы мира, доброй воли и взаимного уважения лежат в основе отношений между нашими странами.

Елдеріміз арасындағы қарым-қатынастар бейбітшілік, ізгілік және өзара құрмет сияқты құндылықтарға негізделген.

FORM/DEVELOP A FRIENDSHIP

Подружиться, заводить дружбу, налаживать дружеские отношения/связи, рождать дружбу*.

Достасу, достасып/жақындасып кету, достық байланыс/қарым-қатынас орнату/қалыптастыру.

We cannot tell the precise moment when friendship is formed. [Ray Bradbury. Fahrenheit 451 (1953)]

Трудно сказать, в какой именно момент рождается дружба. [Р. Брэдбери. 451 по Фаренгейту (Т. Шинкаль, 1956)]

(Адамдар арасындағы) достық қарым-қатынастың нақты қай уақытта қалыптасатынын айту қиын.

*Нариман Қаражігітовпен сол бір айлық әзірлік кезінде танысып, қатты достасып кеттік. [www.thenews.kz]

Смотрите также словарную статью make friends.

FORM A GOVERNMENT

(С) формировать правительство.

Үкімет құру, үкімет жасақтау.

GAIN ACCESS

Получить доступ.

Бір нәрсеге қол жеткізу, алу/пайдалану.

To gain access to confidential information.

Получить доступ к конфиденциальной информации.

Құпия ақпарат алу / құпия ақпаратқа қол жеткізу.

GAIN CONTROL

Получить/установить контроль, взять под свое управление/под свой контроль.

Бақылау орнату, бақылауға алу.

The Syrian armed forces gained control over four districts of Damascus.

Сирийская армия получила контроль над четырьмя районами Дамаска.

Сирия әскері Дамасктың төрт ауданын толық бақылауға алды (төрт ауданын бақылауды қайтарып алды).

GAIN MOMENTUM

Набирать силу, ускорить темпы/процесс, придать новый импульс, получить дальнейшее развитие, начать поступательное движение, развиваться по нарастающей.

Жаңа қарқынмен даму, алға жылжу/басу, үдей түсу, жаңа серпіліс беру, қарқынын арттыру.

Renewable energy research is beginning to gain momentum.

Все более высокий темп набирают исследования в области возобновляемых источников энергии.

Жаңартылатын энергия көздері саласындағы зерттеулер жаңа қарқынмен дамып келеді.

GET ALONG (WITH SOMEONE)

Ладить, поладить с кем-либо, находить общий язык, жить в согласии/дружбе (уживаться).

Тату болу, тату тұру, келісу, жарасу, тіл табысу. Дәм-тұзы/тұз-дәмі жарасу.

They don’t seem to get along together.

Они не ладят друг с другом.

Бұлар көптен бері келісе алмай жүр / Бұлардың келісе алмай, жиі-жиі айтысып қалатыны бар.

I’d be a good wife. I’m easy to get along with. [Ernest Hemingway. The Sun Also Rises (1926)]

Я была бы хорошей женой. Со мной легко ладить. [Э. Хемингуэй. Фиеста (И восходит солнце) (В. Топер, 1935)]

(Біреуге) жақсы жар болар едім. Өзгелермен оңай тіл табысып кетемін ғой.

You didn’t get along with him so very well. [Theodore Dreiser. An American Tragedy. Book III (1925)]

Вам он как будто не очень пришелся по душе? [Т. Драйзер. Американская трагедия. Часть 3. (Н. Галь, З. Вершинина, 1948)]

Тұздарың жараса қоймаған екеуіңіздің, немене? [Т. Драйзер. Американдық трагедия. www.kitap.kz]

GET AWAY

Выбраться, спасаться, избегать, уйти, выходить, сбежать.

Шығу, шығып/қашып кету, құтылу, безу*.

Try and get away, and I will kill you.

Попробуй сбежать, и я убью тебя.

Осыдан қашып көр, жаныңды шығарамын.

*Қартайғанымда үйімнен безіп, қаңғып өлетін жайым жоқ.

GET MAD

Разозлиться, выйти из себя, рассердиться.

Ашулану, ызалану, өшігу*, өзін-өзі ұстай алмау. Ашуға міну, булығу/ақ сайтаны (жыны) ұстау, ашу-ызасы келу, арқасы қозу.

His girlfriend got mad when he canceled their weekend trip to the beach.

Его девушка рассердилась, узнав, что он отменил их поездку на пляж в выходные.

Демалыс күні жағажайға бармайтындарын естіген оның сүйіктісі оған қатты ашуланды.

*Қызғанарлық бағым, мансабым не кесірлі мінез-қылығым жоқ. Маған неге өшігеді?! деп таңданатын едім, өшігетіндер жат адамдар деуші едім. [Ғ. Мұстафин. Жол үстіндегі сыр (1940—1980)]

GET (ONE’S) HOPES UP

Обнадеживать, дать надежду, сильно надеяться, строить иллюзии.

Үміттену/үміттендіру, дәмелену/дәмелендіру, емексіту*.

Don’t get your hopes up.

Не надейся слишком сильно.

Дәмеленбей-ақ қой.

*Алғашқыкүннен-ақ «Айжанды қайтсе де саған алып берем» деп емексіткен соң, Айтқұл Мақпалды құдайындай көріп соңынан қалмаған [З. Ақышев. Жесірлер].

GET THE MESSAGE

Понять, что имелось в виду. Понять намек. Осознать, сообразить, что к чему.

Түсіну, ұғу, ұғыну, сөздің астарын ұғу. Сөз аңғару, сөздің парқын айыру, әңгіменің төркінін пайымдай білу.

I’m having a hard time getting his message.

Я никак не могу понять, что он имел в виду.

Мен оның не айтқысы келгенін ұқпай-ақ қойдым.

GET PERMISSION

Получить разрешение.

Рұқсат алу.

I’ll have to get permission from the company management.

Мне нужно получить разрешение от руководства компании.

Мен компания басшылығынан рұқсат алуым қажет.

*Осы кезде ауылдары астанаға жақын студенттер деканаттан жалынып жүріп рұқсат алысып, үйді-үйлеріне кетісіп жатты. [Ә. Нұршайықов. Махаббат қызық мол жылдар (1970)]

GO BLIND

Ослепнуть, терять зрение.

Көз жанарынан айырылу, зағип болу, соқыр болып қалу*, көрмей қалу.

People with glaucoma gradually go blind without knowing that there is anything wrong with them.

При глаукоме люди постепенно теряют зрение, даже не подозревая, что с ними что-то не так.

Глаукомаға шалдыққан адамдар өздеріне төнген қауіпті аңғармай, біртіндеп көз жанарынан айырыла бастайды.

*Шетелдік офтальмолог мамандар науқас соқыр болып қалмас үшін тексеру жұмыстарын қалай жүргізу қажет екендігін түсіндіріп, тәжірибелерімен бөлісуде. [Айқын, 2013]

GRADUAL DETERIORATION

Постепенное ухудшение/деградация.

Біртіндеп нашарлау, бірте-бірте құлдырау.

The gradual deterioration of the environment.

Постепенное ухудшение состояния окружающей среды.

Қоршаған орта жағдайының біртіндеп нашарлауы.

GRADUAL INCREASE

Постепенное увеличение, постепенный рост.

Біртіндеп/бірте-бірте арту, біртіндеп өсу/ұлғаю/көбею.

The gradual increase in the share of renewable energy in the global energy mix.

Постепенное увеличение доли возобновляемых источников энергии в мировом энергетическом балансе.

Әлемнің энергетикалық балансындағы жаңартылатын энергия көздерінің үлесін біртіндеп арттыру.

HANDSHAKE DEAL

Устная договоренность, скрепить сделку рукопожатием.

Ауызша келісім, қол алысу.

HARD TO COME BY

Трудно достать/найти/получить, редкость, дефицит.

Табу/алу қиын, сирек кездесетін нәрсе, іздесең де таппайсың.

Best friends are hard to come by.

Лучшего друга трудно найти (лучшие друзья на дороге не валяются).

Жақсы дос табу қиын-ақ.

HARSH ENVIRONMENT

Суровые/жесткие/тяжелые условия.

Ауыр/өте қолайсыз/қиын/қатаң жағдай.

It is difficult to survive the harsh environment that is space.

Выжить в суровых космических условиях непросто.

Өмірге өте қолайсыз ғарыш жағдайында аман қалу қиын.

HARSH REALITY

Суровая реальность/действительность, сложившееся тяжелое положение.

Ащы шындық, қатал/қатыгез шындық, қалыптасқан ауыр жағдай, өмір тауқыметі, жанға батар ақиқат.

Despite this harsh reality, we still bear hope in our minds.

Несмотря на эту суровую реальность, мы все же храним в наших сердцах надежду.

Біз өмірдің тауқыметіне мойымай, болашаққа сеніммен қараймыз.

(TO) HAVE AN ARGUMENT

Спорить, ссориться, повздорить.

Дауласу, таласу, ұрысу, араздасу, керісу, егесу*, сөзге келіп/керісіп қалу.

We’ll have an argument about Shakespeare. [I.S.Turgenev. A House of Gentlefolk (Biblio Bazaar, 2006)]

Мы с вами поспорим о Шекспире. [И.С.Тургенев. Дворянское гнездо]

Екеуіміз Шекспир жөнінде пікір таластырайық.

Did you and John have an argument last night?

Вы с Джоном вчера не повздорили?

Джон екеуің кеше ұрсысып қалғансыңдар ма?

*…Қожаны ымдап далаға шығарып алып: «Таспен атқанды аспен ат деген, қайтесің егесіп, өз қолыңды өзің кесемісің, қонақ етіп жіберейік, енемнің аруағы риза болсын», деп ақыл қосқан. Қожа жібіді. [Ә. Нұршайықов (1922—2011)]

HAVE DIFFICULTY

Испытывать трудности/затруднения, сталкиваться с трудностями.

Қиыншылық/ауырлық көру, қиын жағдайға тап болу, қиынға соғу/түсу, қиыншылықты бастан кешіру.

Men have difficulty in achieving recognition in occupations traditionally held by women.

Мужчины испытывают затруднения, если им необходимо добиться признания в профессиях, традиционно являющихся женскими.

Ер адамдарға әдетте әйелдер жұмыс істейтін кәсіби салаларда көпшілікке танылу (көпшіліктің құрметіне бөлену) қиынға соғады.

HAVE A FEELING

Предчувствовать, чувствовать.

Алдын ала сезу, жүрек сезу, боларын білу.

I have a feeling – I don’t know if it’s true or not, but it’s strong – that something is looking for her. [Stephen King. The Dark Tower 6: The Song of Susannah]

У меня такое чувство, не знаю, может ничего этого и нет, но чувство сильное, будто ее что-то ищет. [С. Кинг. Темная башня 6: Песнь Сюзанны]

Шындық па, қиял ма – білмеймін, бірақ оны бірдеңе аңдып, іздеп жүргенін жүрегім сезеді. Осы бір сезімнен құтыла алмадым.

I have a feeling he will make a full recovery soon.

У меня такое чувство, что он скоро окончательно поправится.

Оның көп ұзамай біржолата айығып кететінін жүрегім сезеді.

HAVE SYMPATHY

Сочувствовать, соболезновать/выражать соболезнование, проявлять сострадание.

Жан ашу*, аяушылық білдіру/таныту/ету*, біреудің қайғысына ортақтасу.

The Korean people and government have the utmost sympathy for the Haitian people in the aftermath of the devastating earthquake.

Корейский народ и правительство выражают народу Гаити самые глубокие соболезнования в связи с разрушительным землетрясением.

Корея халқы және үкіметі Гаити халқына жойқын жер сілкінісіне байланысты көңіл айтып, қайғысына ортақтастығын білдіреді.

* – Мына жұмысың қалай? Ауыр тиіп жүрген жоқ па? – деді Батырхан жолдасына шын жаны ашып. [Қ. Жұмаділов. Бір қаланың тұрғындары (1982)]

* Аш-арық болып өлейін деп жүргенде Мүсіреп аяушылық етіп алып па еді, сені? [Ғ. Мүсірепов. Ұлпан (1974)]

HEAD START

Фора, преимущество.

Артықшылық, басымдылық, алда болу, біреуден озу. Алдына жан салмау.

I want a head start!

Я первая начинаю!

Мен бірінші болып бастаймын!

Emily has a huge head start over you.

У Эмили огромная фора перед тобой.

Саған қарағанда, Эмили әлдеқайда көш алда келе жатыр.

(TO) HEAD A TEAM

Возглавлять команду/группу.

Команданы/топты басқару, топқа жетекшілік ету.

The principal investigator of the project heads a team of five researchers.

Научный руководитель проекта возглавляет группу из пяти исследователей.

Осы жобаның ғылыми жетекшісі бес зерттеушіден тұратын топқа жетекшілік етеді.

HEIGHTENED AWARENESS

Повышенное внимание, более пристальное внимание к чему-либо, возросшее внимание/понимание, рост уровня осведомленности, высокий уровень осведомленности.

Бір нәрсеге баса/барынша назар аудару, жұртшылықтың/халықтың мейлінше хабардар болуы, мейлінше анық аңғару.

The crisis has heightened awareness of the role of capital flows in economic development.

В связи с этим кризисом возросло понимание роли потоков капитала для экономического развития.

Бұл дағдарыс экономикалық дамудағы капитал ағындарының рөлін мейлінше анық аңғартты.

HIGHLY CONTROVERSIAL

Крайне/весьма/чрезвычайно противоречивый (спорный), вызывающий значительные разногласия.

(Мүлде) қарама-қайшы, өте даулы, үлкен алауыздық тудырған/тудыратын.

The merits of a progressive tax system remain highly controversial.

Вопрос о преимуществах внедрения прогрессивной системы налогообложения по-прежнему вызывает значительные разногласия.

Прогрессивті салық салу жүйесін енгізу әлі де болса өте даулы мәселе.

HIGHLY SUCCESSFUL

Весьма успешный, пользующийся большим/огромным успехом.

Ерен табыс, айтарлықтай табысты, аса жемісті.

Our partnership strategy have proved highly successful.

Наша стратегия налаживания партнерских связей оказалась весьма успешной.

Серіктестікті дамытуға бағытталған стратегиямыз айтарлықтай табысты болды.

HIGHLY UNLIKELY

Очень/крайне/весьма маловероятно (скорее всего не…/нет).

Екіталай, бола қоймас, болуы аса күмәнді.

Such a situation is highly unlikely.

Такая ситуация крайне маловероятна.

Мұндай жағдайдың болуы екіталай.

HOLD A CONVERSATION

Вести разговор/беседу, разговаривать с кем-либо, поговорить, побеседовать.

Сөйлесу, әңгімелесу, тілдесу.

Janie could not hold a conversation with her neighbor because her children were playing in the street.

Джени не смогла поговорить со своей соседкой, так как ее дети играли на улице.

Балалары далада ойнап жүргендіктен, Джени көршісімен әңгімелесе алмады.

I would be very happy to meet with you and to hold a conversation over a cup of tea.

Я был бы очень счастлив встретиться и побеседовать с Вами за чашкой чая.

Сізбен кездесіп, шай үстінде тілдесу мен үшін бір ғанибет болар еді.

HOLD OFFICE

Занимать должность/пост, работать.

(Белгілі бір) қызметте/лауазымда болу, лауазым иесі болу, қызмет/лауазым атқару.

Yemen is one of the Arab countries to have accorded women the right to hold office in the judiciary.

Йемен является одной из стран арабского мира, которые предоставили женщинам право работать в органах юстиции.

Йемен – әйелдерге әділет органдарында лауазымды қызмет атқару құқығын берген араб елдерінің бірі.

HOLD TALKS

Проводить переговоры.

Келіссөздер жүргізу/өткізу.

They have agreed to hold talks with opposition parties.

Они согласились провести переговоры с оппозиционными партиями.

Олар оппозициялық партиялармен келіссөздер жүргізуге келісті.

HOME SOIL

Родная земля, родина, дом.

Туған жер/ел, отан, үй.

HOME STRETCH

Последний рывок, финишная прямая, заключительный этап/стадия.

Аяқталуға/бітіруге жақын болу, мәре сызығына жақындау, мәреге жақын қалу, қорытынды кезең.

All right, we are in the home stretch.

И вот мы вышли на финишную прямую.

Міне, мәреге де жақындап қалдық.

IDEAS FLOW

Возникают/приходят идеи.

Ой туады/келеді, идея келеді.

When I am writing, I will think of something funny and then three more funny ideas flow from the first one.

Когда я пишу, стоит мне подумать о чем-то смешном, как из одной задорной мысли возникают еще три смешных идеи.

Жазу үстінде, қандай да бір күлкілі жай ойыма келсе болғаны, сол бір ойдан қызық әрі күлерлік жаңа үш идея туындайды.

And from a peaceful mind do great ideas flow.

А из покоя в душе приходят великие идеи.

Жан тыныштығынан жасампаз ойлар туындайды / Жан тыныштығы жасампаз ойға жетелейді.

IMPOSING BUILDING

Внушительное здание, величественное сооружение.

Сәулетті ғимарат, зәулім/ерекше ғимарат.

The imposing building of the cathedral was crowned with one large dome.

Величественное сооружение собора было увенчано одним большим куполом.

Осынау зәулім собордың төбесін үлкен күмбез жауып тұр.

*Фильм авторлары бас қаланың сәулетті ғимараттарының бас көтеруі тарихын талдай отырып, Астананы тұрғызу тұжырымдамасына тірек болған идеялардың іске асырылу барысын ашады. [Айқын, 2013]

(TO) IMPOSE SANCTIONS

Вводить санкции.

Санкциялар енгізу.

IMPOSE CONDITIONS

Навязывать условия, устанавливать/выдвигать условия.

Шартты қабылдауға мәжбүрлеу, шартты күшпен таңу, өз шартын алға тарту, талап қою.

To impose conditions on others.

Навязывать другим свои условия.

Өз шарттарын басқаларға күшпен таңу.

INTEREST GROUP

Заинтересованная группа, группа с особыми интересами, целевая группа.

Мүдделі топ, белгілі бір мақсаттарды көздейтін топ, мақсатты топ.

The interest group consisted of women both within and outside the university community.

В состав этой целевой группы входили как учащиеся университета, так и другие женщины.

Бұл мақсатты топтың құрамына университетте оқитын және сырттан келген әйелдер кірді.

INTEREST RATE

Процентная ставка.

Пайыздық мөлшерлеме.

The deposit interest rate is 10 percent.

Процентная ставка по вкладу составляет 10 процентов.

Салым (депозит) бойынша пайыздық мөлшерлеме 10 пайызды құрайды.

INVERSE RELATIONSHIP

Обратная связь/зависимость.

Кері байланыс/тәуелділік.

There is an inverse relationship between the interest rate and number of houses bought: the higher the rate, the lower the number of houses bought.

Существует обратная связь между размером процентной ставки и количеством покупаемого жилья: чем выше процентная ставка, тем меньше количество купленного жилья.

Пайыздық мөлшерлеме және сатып алынатын тұрғын үйлердің саны арасында кері байланыс бар: пайыздық мөлшерлеме неғұрлым жоғары болса, сатып алынатын үйлер саны соғұрлым аз болады.

*Индекс мәні (экспорт индексі) мен теңге бағамының арасында кері тәуелділік келесі кестеден көрінеді. Байқалып тұрғандай, индекстің мәні өскен сайын, доллардың теңгеге қатысты бағамы төмендейді. [kaz.caravan.kz]

INVERSE PROPORTION

Обратная пропорция, обратная пропорциональность, обратно пропорциональный.

Кері пропорция, кері пропорционал.

(TO) JUDGE DISTANCE

Определять/оценивать расстояние.

Қашықтықты/арақашықтықты анықтау.

JUDGE SOMEONE HARSHLY

Судить строго, резко осуждать/критиковать кого-либо.

Біреуді қатты/қатаң айыптау, айыпқа бұйыру, қатты сөгу/сынау, мін тағу.

Natasha’s eyes besought me to be kind and not to judge him harshly. [Fyodor Dostoevsky. The Insulted and Injured]

Наташа умоляла меня взглядом не судить его строго и быть снисходительнее. [Ф.М.Достоевский. Униженные и оскорбленные]

Наташа маған көз тігіп, оны (шығарманың басқа кейіпкерін, ер адамды) қатты айыптамай, мейірімділік танытуымды ымдап өтінді.

* – Тәте, – деді Тана отыруға ыңғайланып, – сәлемдесемін деп қыз басымен жігітті іздеп келіпті деп мені сөге көрмеңіз. Ербол біздің үлкен досымыз болған соң келдім, айыпқа бұйырмаңыз. [Ә. Нұршайықов (1922—2011)]

JUDGMENT CALL

Субъективное решение, решение на чье-либо усмотрение.

Өз білгенінше шешу/шешім қабылдау, дербес шешім/байлам.

I made a judgment call.

Я принял решение.

Мен бір байламға келдім.

KINDRED SOUL / KINDRED SPIRIT

Родственная душа.

Ұқсас/жақын жан.

When I saw you on TV, I knew I had found a kindred spirit.

Когда я увидела тебя по телевизору, я поняла, что нашла родственную душу.

Сені теледидардан көргенде, өзіме ұқсас жан тапқандай болдым.

*…Кісінің жалғызсырайтын сәті аз емес. Сондайда өзіңе тірек бола алатын серік, жаныңа жақын жан іздейсің. [www.egemen.kz]

LIVE UP TO EXPECTATIONS

Оправдывать надежды/ожидания, соответствовать ожиданиям.

Үмітті/сенімді ақтау, ойдағыдай/күткендей болу.

We are confident that we will live up to expectations.

Мы убеждены в том, что оправдаем надежды.

Бізге артылған сенімді ақтайтынымызға күмәніміз жоқ.

Let us be frank – the results do not live up to expectations.

Давайте будем откровенными – эти результаты не оправдали наших ожиданий.

Шындығына келсек, нәтиже біз күткендей болмады.

Смотрите также словарную статью measure up to (Глава 3. «Фразовые глаголы»).

LOOMING THREAT/CHALLENGE

Надвигающаяся/грядущая угроза, нависшая угроза/опасность.

Төнген қауіп/қатер, төніп тұрған/келе жатқан қауіп, …қаупі жақын/жақындаған.

A looming threat against humanity.

Угроза, нависшая над человечеством.

Бүкіл адамзаттың басына төніп тұрған қауіп.

LOSE PATIENCE

Терять терпение.

Шыдамы/төзімі таусылу, төзімі жетпеу, сабыры кету.

He kept on crying and I lost my patience.

Он не переставал плакать, и я потерял терпение.

Оның жылағаны басылмаған соң, менің шыдамым таусылды.

I fear that in my eagerness to persuade you, I lost my patience. [J.R.R.Tolkien. The Lord of the Rings: The Two Towers (1954)]

Боюсь, что в стремлении переубедить вас я потерял терпение. [Дж. Р. Р. Толкин. Властелин колец: Две башни (М. Каменкович, В. Каррик, 1994)]

Шамасы, сізді көндіремін деп төзімнен айырылдым.

*Бірақ, қыз сабырлы болған сайын менен сабыр кете бастады. Оның ақ саусақ, ақ білек, ақ мойнына көзім түскен сайын, буын-буыным құрып, безгекке ұшырағандай бойым қалтырай түсті. [Ә. Нұршайықов (1922—2011)]

LOSE SIGHT

Упустить/терять из виду, забывать, не замечать.

Көз жазып қалу, байқамау, ұмыту, қалт жіберіп алу*.

Then remembering his brother Nikolay, he resolved to himself that he would never allow himself to forget him, that he would follow him up, and not lose sight of him, so as to be ready to help when things should go ill with him. [Leo Tolstoy. Anna Karenina. Parts 1—4 (Constance Garnett, 1911)]

Потом, вспоминая брата Николая, он решил сам с собою, что никогда уже не позволит себе забыть его, будет следить за ним и не выпустит его из виду, чтобы быть готовым на помощь, когда ему придется плохо. [Л.Н.Толстой. Анна Каренина. Ч.1—4. (1878)]

Содан соң, Николай ағасын есіне алып, өмірі ұмытпайтын өзін, халі қиындаған кезде болыса кету үшін көзімнен қалт қылмай, қадағалай беремін деп кесесті ішінен. [Л.Н.Толстой. Анна Каренина. 1—4 бөлім (ауд. Ғ. Орманов). www.kitap.kz]

* «Ұлы дала ойындарын» қалт жіберіп алмаңыз.

LOSE WEIGHT

Худеть, терять вес, сбросить вес.

Арықтау, салмақ тастау, жүдеу.

You don’t need pills to lose weight.

Чтобы сбросить вес, необязательно пить таблетки.

Арықтау үшін дәрі ішу міндетті емес.

MAKE DECISION

Принять решение, решить.

Шешімге келу/шешу, шешім қабылдау, бел байлау*.

Once we’re airborne, you can make a decision as to whether or not you’d like someone from the U.S. Embassy to meet us. [Dan Brown. The Da Vinci Code (2003)]

Как только мы поднимемся в воздух, вы решите, стоит ли представителю посольства США встретить нас в Англии. [Дэн Браун. Код Да Винчи (Н. Рейн, 2004)]

Бізді Англияда АҚШ елшілігінің өкілі қарсы алуы қажет пе, жоқ па – мұны ұшақ әуеге көтерілген соң шешсеңіз болады.

They are required to make a decision by December 2017.

Они обязаны принять решение к декабрю 2017 года.

Олар 2017 жылдың желтоқсан айына дейін шешім қабылдауы тиіс.

*…Әрі ойлап, бері ойлап, ақыры бір шешімге бел байлап келіп тұрмын. [Ә. Нұрпейісов. Соңғы парыз (1999)]

MAKE AN EFFORT

Приложить/сделать усилие, постараться.

Тырысу, тырысып бағу, күш салу/жұмсау.

Even good friends should make an effort to keep up their friendship.

Даже хорошие друзья должны прилагать усилия, чтобы сохранить свою дружбу.

Тіпті жақсы достар да өзара достықты сақтап қалуға тырысуы қажет.

She had to make an effort to drag her eyes away from him as they walked down the path together. [Miranda Lee. Fugitive Bride (1998)]

Лии пришлось сделать над собой усилие, чтобы отвести взгляд в сторону, когда они шли по тропинке к машине. [Миранда Ли. В любви все средства хороши (М. Авдокушина, 2000)]

*Осы бағыттан таймай, енді ауруды бастапқы кезеңінде анықтауға күш салуымыз керек.

MAKE FRIENDS

Подружиться, заводить (новых) друзей.

Достасу, достасып кету.

He sure knows how to make friends.

Он уж точно знает, как заводить друзей.

Оның басқалармен тез достасып кететіні рас-ақ.

And I’ve tried and tried to make friends with them but it’s no use. [Clive Staples Lewis. The Chronicles of Narnia. The Last Battle (1956)]

Я пыталась подружиться с ними, но это бесполезно. [К.С.Льюис. Хроники Нарнии. Последняя битва (Г.А.Островская, 1991)]

Мен олармен достасып кетуге тырысып-ақ бақтым, бірақ түк те шықпады.

*Қаптағай елуден асып кетсе де, ал, Орақ жиырма беске жаңа жетсе де, өмір үндері бір жерден шығып, екеуі достасып қалған. [І. Есенберлин. Көшпенділер. 1: Алмас қылыш (1974)]

MAKE A MISTAKE

Допустить/совершить ошибку, ошибиться.

Қателесу, қате жіберу.

Well, anyone can make a mistake.

Ну что ж, каждый может ошибиться.

Қайтеміз, қателеспейтін адам жоқ қой.

*Мәселен, екі-ақ бет шығармадан 28, 32, 46 қате жіберу деген масқара емес пе? [www.anatili.kazgazeta.kz]

MARKED CONTRAST

Разительный/резкий контраст, полная противоположность, заметное/кардинальное/существенное/радикальное отличие.

Елеулі/түбегейлі/айтарлықтай ерекшелік, (басқаларға) еш ұқсамау, мүлдем кереғар, қарама-қайшылық.

The atmosphere of this round of talks was in marked contrast with the March talks.

Атмосфера этого раунда переговоров резко отличалась от мартовских переговоров.

Наурыз айында өткен келіссөздерге қарағанда, келіссөздердің осы/жаңа кезеңі (раунды) мүлдем ерекше жағдайда өтті.

They were of Saracen origin, and consequently of Arabian descent; and their fine slender limbs, small fetlocks, thin manes, and easy springy motion, formed a marked contrast with the large-jointed, heavy horses, of which the race was cultivated in Flanders and in Normandy, for mounting the men-at-arms… [Walter Scott. Ivanhoe (1819)]

Лошади, на которых ехали слуги, были арабской породы; сухощавые, легкие, с упругим шагом, тонкогривые, они ничем не напоминали тех тяжелых и крупных жеребцов, которых разводили в Нормандии и Фландрии для воинов в полном боевом вооружении. [В. Скотт. Айвенго (Е. Бекетова, 1890—1902)]

Малайлардың астындағы жылқылары арап жылқысының тұқымы, қазанат келген қағылез, көсем жүретін аяншыл, құлан жал, серке сап арап жылқысы Нормандия мен Фландрияда әскердің қару-жарағымен қоса сайлап өсіретін қара етті, обадай айғырларға бір де ұқсамайды. [В. Скотт. Ержүрек батыр Айвенго. www.kitap.kz]

MARKED IMPROVEMENT

Заметное/явное/значительное улучшение.

Елеулі/айтарлықтай оң өзгеріс, жақсара түсу/белгілі бір нәрсенің жақсара түскендігі анық байқалады.

He soon showed a marked improvement in his clinical status.

Состояние его здоровья вскоре заметно улучшилось.

Науқастың жағдайы тез арада айтарлықтай жақсарды.

*Бүгінгі таңда Қазақстанның бюджет-қаржы жүйесі елеулі оң өзгерістерге бет бұруда.

*Марс Галиевич өз ісінің нағыз шебері. Осы кісі келіп еді, нәтижеміз де біршама жақсара түсті. [Халық сөзі, 2013]

NEAR AND DEAR / NEAR AND DEAR ONES (TO ME) / NEAR AND DEAR TO MY HEART

Родные и близкие люди/близкие и любимые, близкие и дорогие мне люди. Близко и дорого (особо дорого) моему сердцу.

Туысқандар мен жақындар, ет жақындар, өзіме/жаныма жақын (адам, зат), маған өте/ерекше қымбат/мен ерекше жақсы көретін* (адам, зат, жер және т.б.).

A place that is near and dear to my heart.

Это место особо дорого моему сердцу.

Бұл жер мен үшін өте ыстық және қымбат.

*Бала кімнен мейірім көрсе, сол адамды ерекше жақсы көреді. [www.bsh.kz]

NOWHERE NEAR

Весьма/очень далеко, все еще далеко/далёк от, и близко не было, даже близко не подошли к…

Біреуден/бірдеңеден алшақ (жүру), алыс болу, «иісі де жоқ» (мұрнына иісі бармаған), жақындаған да жоқ, «ауылы алыс»*.

We are still nowhere near to resolving the question.

Мы по-прежнему и близко не подошли к решению этого вопроса.

Біз бұл мәселенің шешімін табуға жақындаған да жоқпыз / Бұл мәселенің шешімі табылатын күннің ауылы әлі алыс.

I’m nowhere near you.

Тебя мне все равно не догнать.

Сені бәрібір қуып жете алмаймын.

He is nowhere near real political experience.

Он очень далёк от политики.

(Оның) мұрнына саясаттың иісі де бармаған.

*…Ғылыми атақтан ауылы алыс, жазу-сызумен айналыспаған қарапайым әжелеріміз бүгінгі ғылымға азық боларлық, талай кітапқа беломыртқа болатын үлгі-өнеге, жөн-жобаны қалдырып кетіпті. [www.bsh.kz]

OUT AND OUT / OUT-AND-OUT

Настоящий, полный, абсолютны й, несомненный, бесспорный.

Нағыз, барып тұрған, …нағыз өзі, сөзсіз, даусыз, тіпті соншалықты*.

An out-and-out lie.

Абсолютная/откровенная ложь.

Барып тұрған өтірік.

An out-and-out massacre.

Настоящая резня.

Нағыз қырғын.

Surely you don’t think me such an out and out scoundrel as that? [Fedor Dostoevsky. The Brothers Karamazov (parts 3—4) (Constance Garnett, 1912)]

Неужто же вы меня считаете даже до такой уж степени подлецом? [Ф. М. Достоевский. Братья Карамазовы (ч. 3—4) (1878)]

Сіздің мені тіпті соншалықты сұмпайы деп ойлағаныңыз ба? [Ф.М.Достоевский. Ағайынды Карамазовтар (ауд. Н. Сыздықов). www.kitap.kz]

PANORAMIC VIEW

Панорамный вид, обзор (панорама).

Панорамалық/кең көлемді көрініс.

Two large windows open a panoramic view to the park.

Из двух больших окон открывается панорамный вид на парк.

Осы бөлменің екі үлкен терезесінен паркқа панорамалық көрініс ашылады.

Zaphod glanced away from the mirror screens which presented a panoramic view of the blighted landscape on which the Heart of Gold had now landed. [Douglas Adams. The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy (1978—1979)]

Зафод отвел взгляд от зеркал-экранов, которые показывали панораму пустынной равнины, на которой приземлилось Золотое Сердце. [Д. Адамс. Путеводитель хитч-хайкера по Галактике (В. Филиппов, 1995—1997)]

Зафод «Алтын Жүрек» ғарыш кемесі келіп қонған шөлді жазық даланың панорамасын көрсетіп тұрған айна-экрандардан көзін алды.

*Бір кездері аудан орталығы болған Катонқарағай селосынан аса бере сіздің алдыңыздан қарасаң көз тойғысыз теңдессіз алып панорама жайылып сала береді. [www.egemen.kz]

(TO BE) PARTIAL TO

Быть неравнодушным/благосклонным к кому/чему-либо, питать слабость к чему-либо, очень любить.

Құмар болу, жақсы көру, әуес болу.

I’m partial to classical music since childhood.

Я с детства неравнодушен к классической музыке.

Классикалық музыкаға бала күнімнен әуеспін.

PREVENTION IS BETTER THAN CURE

Болезнь лучше/легче предупредить/предотвратить, чем лечить; профилактика лучше лечения.

Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде. Аурудың алдын алу ауруды емдегеннен әрқашанда тиімді, ауруды емдегеннен гөрі, оның алдын алу (әлдеқайда) тиімді/пайдалы/оңай.

PRODIGAL SON

Блудный сын.

Адасқан ұл/бала.

Richard himself describes how in those years, like the Prodigal Son in the Gospel, he longed to eat of the mash given to the pigs, which were fattened for sale. [Fedor Dostoevsky. The Brothers Karamazov (parts 3—4) (Constance Garnett, 1912)]

Сам Ришар свидетельствует, что в те годы он, как блудный сын в Евангелии, желал ужасно поесть хоть того месива, которое давали откармливаемым на продажу свиньям… [Ф. М. Достоевский. Братья Карамазовы (ч. 3—4) (1878)]

Ришар ол жылдары, Інжілдегі адасқан балаша, өзінің тым болмаса сатуға бордақылаған шошқаларға берілетін былғамадан жеуге де зар болғанын… баяндайды. [Ф.М.Достоевский. Ағайынды Карамазовтар (ауд. Н. Сыздықов). www.kitap.kz]

PROFOUND CHANGE

Глубокие изменения, основательные перемены/преобразования.

Түбегейлі/айтарлықтай өзгеріс.

The natural gas industry is on the brink of profound change.

Современная газовая промышленность находится на пороге глубоких преобразований.

Қазіргі заманғы газ өнеркәсібі түбегейлі өзгерістер қарсаңында.

PROFOUND EFFECT

Сильное/значительное/глубокое воздействие, громадное влияние.

(Орасан) зор ықпал/әсер, қатты әсер/ықпал, терең әсер (ету).

The Internet will have a profound effect on supply chain performance.

Интернет окажет глубокое влияние на работу компаний, занимающихся поставками.

Интернет өнім жеткізетін компаниялардың жұмысына зор ықпал етеді.

PROFOUND IMPLICATIONS

Глубокие/серьезные/далеко идущие последствия.

Айтарлықтай/өте қиын салдар, ұзаққа созылатын салдар, …салдары ауыр.

Climate change will have profound implications for the survival and development of future generations.

Изменение климата будет иметь серьезные последствия для выживания и развития будущих поколений.

Болашақ ұрпақтардың аман қалып, дамуына климаттық өзгерістердің тигізетін салдары ауыр болады.

PUBLIC AWARENESS

Информированность/осведомленность общественности, разъяснительная работа среди населения.

Халықтың/жұртшылықтың/қоғамның хабардар болуы, халық арасындағы түсіндіру жұмыстары.

Примечание: raise awareness – повышение уровня осведомленности/информированности, проводить информационно-разъяснительную работу / (кеңінен) хабардар ету, түсіндіру жұмыстарын жүргізу.

REAL DEAL

Настоящая находка, превосходный человек, человек/специалист что надо.

Керемет адам/маман, десе дегендей-ақ/дегендей екен (атына заты сай). Айтқандай-ақ екен, бір кісідей бар екен (сыйлауға тұрарлық азамат).

I mean, she’s the real deal.

Но вообще она знает свое дело.

Ол нағыз білікті маман / Оны жақсы маман дейді, десе дегендей екен.

RELAXED ATMOSPHERE

Спокойная обстановка, уютная/непринужденная атмосфера.

Тыныштық жағдайы, еркін/емін-еркін жағдай.

Lounge music and jazz vocal contribute to the relaxing atmosphere reigning there.

Музыка в стиле лаундж и джазовый вокал создают расслабляющую, уютную атмосферу.

Лаундж стиліндегі музыка мен джаз әуені емін-еркін жағдайда отырып, демалуға көмектеседі.

RELAXED ATTITUDE

Спокойствие, спокойное отношение.

Байсалдылық, сабырлылық.

REVERSE THE SITUATION

Исправить/изменить ситуацию, исправить сложившееся положение, повернуть/обратить ситуацию вспять.

Жағдайды/үрдісті кері айналдыру/бұру, жағдайды өзгерту/түзету.

The United States is trying to reverse the situation on the Korean peninsula.

США пытаются изменить ситуацию на Корейском полуострове.

АҚШ Корей түбегіндегі жағдайды түзетуге тырысуда.

(TO) REVIVE THE ECONOMY

Оживить экономику.

Экономиканы жандандыру.

Encouraging business start-ups could contribute significantly towards reviving the economy.

Оживлению экономики может во многом содействовать поощрение создания новых предприятий.

Экономиканы жандандыру үшін жаңа кәсіпорындардың дамуына жол салудың маңызы өте зор.

RUN IN CIRCLES

Бегать по кругу, бегать кругами, тратить время впустую.

Босқа әуре болу, шапқылау (текке шапқылау), шыр айналу.

Stop running in circles and try to organize yourself so that you are more productive.

Перестань тратить время впустую и займись полезным делом.

Текке шапқылағанды қойып, пайдалы іспен шұғылдансаң қайтеді.

SHINING EXAMPLE

Яркий пример, наглядный/блестящий пример.

Жарқын мысал, көрнекі/көрнекті үлгі.

To set a shining example for other countries.

Подать блестящий пример другим странам.

Басқа елдерге жарқын үлгі болу/көрсету.

SPRAWLING CITY

Беспорядочно растущий город, разрастающийся/расползающийся город.

Аумағы бақылаусыз/ретсіз кеңейіп кеткен (келе жатқан) қала, шекарасы кеңейген қала.

Sao Paulo, Brazil, is a sprawling city.

Сан-Паулу (Бразилия) – беспорядочно растущий мегаполис.

Бразилияның Сан-Паулу қаласының аумағы бақылаусыз кеңейіп келеді.

TEAR TO SHREDS

Разорвать на части, порвать на мелкие кусочки, живого места не оставить, разбить в пух и прах, разорвать/разнести в клочья, разрушить все.

(Сау) тамтығын қалдырмау, тамтығын қалдырмай қырып салу/жұлмалау, быт-шытын шығару, жырту/жыртып-жыртып тастау, түк қалдырмай қирату, күлін көкке ұшыру. Жерден алып, жерге салу. Парша-паршасын шығару, ит терісін басына қаптау. Терісін таспа-таспа қылу, жүн-жүнін шығару*, әңкі-тәңкісін шығару, ойран-ботқасын (ойран-топырын) шығару, күл-талқан ету.

One Italian, sentenced for the murder of a bank watchman, became hysterical, screamed, dashed the chair and table of his cell against the bars of his door, tore the sheets of his bed to shreds and even sought to strangle himself… [Theodore Dreiser. An American Tragedy. Book III (1925)]

Потом с одним итальянцем, осужденным за убийство сторожа в банке, сделался нервный припадок: он стал кричать, разломал свой стул и стол о прутья решетки, в клочья изодрал простыни на постели и даже пытался удавиться… [Т. Драйзер. Американская трагедия. Часть 3. (Н. Галь, З. Вершинина, 1948)]

Онан соң банктың күзетшісін өлтірген бір итальяндық қалшылдап-дірілдеп, өзіне өзі ие бола алмай, айғайлап, орындық пен столды шарбақтың темірлеріне ұрып сындырып, төсектің ақ жамылғысын жыртқанымен қоймай, тіпті буынып өлмек те болып еді… [Т. Драйзер. Американдық трагедия. www.kitap.kz]

*Баланың төбеттері, жалмауыз кемпірдің қолын қол, бұтын бұт қылып, жүн-жүнін шығарып, талап тастайды. [Алтын сақа. http://tattialma.kz]

TICKING BOMB

Бомба замедленного действия, «тикающая/заложенная бомба», потенциально опасная ситуация (то, что таит в себе опасность в будущем).

Жай жарылатын бомба, қойылған бомба, алдын алмаса зор шығынға әкеп соқтыратын жағдай (қауіп-қатер).

The current economic situation could be a ticking bomb and should be diffused as soon as possible.

Текущая экнономическая ситуация может быть бомбой замедленного действия, которую следует разредить как можно скорее.

Тиісті шаралар қолданбаса, елдің қазіргі экономикалық жағдайы үлкен дағдарысқа әкеп соқтыруы мүмкін.

TRAVEL LIGHT

Путешествовать налегке.

Салт жүру, жеңіл ғана жүкпен жолға шығу.

First rule of camping – travel light.

Первое правило похода – путешествовать налегке.

Жорыққа шығудың бірінші ережесі – жолға ауыр жүк алма.

ULTERIOR MOTIVES

Тайные побуждения, скрытые мотивы/причины.

Жасырын ниет/себеп/пиғыл, астар* (жасырын астар).

*Мұның барлығы тегін нәрсе емес. Баку арқылы Түркиямен жалғасатын тікелей құбыр салынатын болғанда, сол кездегі Америка президенті Билл Клинтонның жетіп келіп, басқа жоба ұсынып жатуында да өзіндік астар бар. [www.alashainasy.kz]