Читать книгу Detektyw Owen Yeates - Eugeniusz Dębski - Страница 5

Zapytajcie kogokolwiek, czy wie, co to jest trudny okres i czy miał taki w życiu. Od razu największy milczek zacznie wylewać z siebie wodospady makabrycznych wspomnień. Ja nie jestem tak wymowny, więc krótko.

Po pierwsze, Teba zaczęła się szczenić o drugiej w nocy i zamiast obudzić właściwego człowieka, wyrwała ze snu Phila, a ten, przerażony, podniecony i spanikowany zwalił się na mnie w sposób, jakiego nie życzyłbym nawet swojemu poborcy podatkowemu. Kiedy już szczęśliwie odebraliśmy wraz z weterynarzem poród, kiedy trzy szczeniaki – co z nimi robić? – zassały matkę, a Phila udało się przygnieść kołdrą i uśpić, okazało się, że mój osobisty sen właśnie podwinął ogon i udał się na spoczynek zostawiając pana pozornie rześkiego z perspektywą długiego sam na sam z ciężkim dniem.

Po drugie, postanowiłem odebrać wreszcie stacjonującego w „zaprzyjaźnionym” warsztacie bastaada i zrobiłem to. Okazało się, że – owszem – wóz został przejrzany i usprawniony, ale ktoś, nie wiadomo – komp czy człowiek, kazał zmienić mu lakier na powłokę typu multi.

– Może pan… – powiedział Jaegger – …sterować kolorami, jak się panu żywnie podoba. Proszę tylko pamiętać zostawiając wóz na słońcu, żeby komp pilnował barwy. Rozumie pan – pod wpływem ciepła promieni słonecznych może się zmienić.

Okazało się, że wie co mówi. Kiedy godzinę później wyszedłem z biura Masona, przeżyłem pierwszy w życiu atak nagłej apopleksji. Mój śliczny cudowny bastaad zmienił podczas mojej nieobecności kolor na żywy „pinky”, a ja, nie mogąc przypomnieć sobie, jak to zlikwidować, wracałem do domu wybierając możliwie chłodne ocienione ulice, modląc się o szybką zmianę barwy. Ale zanim do tego doszło, kilkunastu pedałów w swych malowniczych wózkach usiłowało wsiąść mi na ogon, żeby umówić nasze samochody i ich właścicieli na gorącą randkę pod gwiazdami.

Gdzieś około dziesiątej w nocy wypatrzyłem przez okno zbliżający się sen, szybko zrzuciłem ubranie, wskoczyłem do łóżka, i już kilkanaście minut później zrozumiałem, że nie należało tego robić tak pośpiesznie. Jeden z synków Teby poczuł się gorzej, Pyma bezceremonialnie wyrzuciła mój sen za okno – zaświtało mi, że się obrazi i będzie już omijał ten dom z daleka – wezwała doktora Fraziera i do czwartej nad ranem – pracowaliśmy nad utrzymaniem przy życiu jednego z dwu samczyków. Niestety – zdechł. Do ósmej uspokajaliśmy Phila i dopóki nie wpadliśmy na pomysł, że zatrzymamy pozostałe szczeniaki, pieska i suczkę, mój siedmioletni syn szlochał tak, że nie nadążaliśmy ze zmianą piżam, naszych i jego.

O w pół do dziewiątej rano zszedłem po schodach na dół, przy czym miałem wrażenie, że schody robią wszystko, żeby zobaczyć wreszcie, jak Owen Yeates kozłuje po ich grzbiecie aż na podłogę salonu. Udało mi się jeszcze raz postawić na swoim, ocalałem. Podszedłem, pamiętam, do barku i długo wybierałem coś, co pozwoli mi przetrwać następny długi dzień, ale butla tlenowa została w garażu, a wszystkie preparaty służące do podtrzymywania ledwo tlącego się we mnie życia Pyma wyrzuciła kilka tygodni temu do spalarki. Zrozumiałem, że moi wrogowie mają dobry wiatr i są o krok od sukcesu. Zanim doszło do zejścia, zdołałem rozpuścić w kilogramie kawy kilka kropel wody i wypełniłem się tym roztworem aż po korzonki włosów. Kiedy po godzinie udało mi się trafić w drzwi łazienki i odnalazłem wzrokiem lustro, zrozumiałem, dlaczego świat nabrał koloru purpury – przez zabarwione na kolor buraka gałki oczne nie mógł wyglądać inaczej. Reszty dnia nie pamiętam. Na pewno wlókł się, jakby miał od lat nie smarowane tryby. No, pamiętam, jak zadzwonił mój ulubiony agent, żeby mi powiedzieć, że ponownie nie dostałem nawet nominacji do Mątwy.

– Olewamy ich – pocieszył mnie.

– A pewnie, kochają mnie miliardy ludzi…

– Czekaj, coś jesteś dzisiaj niespokojny?

– Mylisz się, już jestem spokojny. Mątwa jest ostatnią nagrodą w roku, już się nie muszę denerwować – po prostu kolejny rok…

– A co ja mam zrobić? – wrzasnął do słuchawki.

– Nie wiem, nie – wiem: zastrzel Padroniego, zastrzel Mathewsa, zastrzel Earthfielda, zastrzel Crayfisha i jeszcze kilku. Ja zaduszę pozostałych i zostaną na Ziemi już tylko miłośnicy Yeatesa: ja, ty i… I… I… Możesz mi szybko kogoś jeszcze przypomnieć?

Rzucił słuchawką. Cześć. Rozbił mnie do końca, kilka podejść do barku zakończyło się haniebną ucieczką. Pyma była zaniepokojona, a ja umierałem. W końcu kiedyś jednak musiał nadejść wieczór, i nadszedł witany przeze mnie serdecznie. Wtedy zjawił się ten facet.

Siedziałem w fotelu starając się węchem namierzyć mrok i sen, zerkałem na barek obiecując mu tym spojrzeniem krótką wizytę, po której biegiem udam się do łóżka, kiedy ktoś sforsował furtkę i bezceremonialnie trącił palcem taster dzwonka. Długą chwilę siedziałem zlany potem i modliłem się, by melodyjny sygnał okazał się tylko i wyłącznie wytworem mojej przepracowanej wyobraźni. Ale nie – sygnał zabrzmiał powtórnie i zaraz potem po raz trzeci. Świat dobijał się do mych drzwi, nie zważając na to, że ja…

– Owen?! Otwórz, zmieniam Tebie posłanie! – krzyknęła z góry Pyma.

Nie mogłem już udawać, że nie ma nas w domu. Runąłem najszybciej jak mogłem do drzwi i otworzyłem je już kilkanaście minut później. Za progiem stał całkowicie nieznajomy mi człowiek, o ile można tak określić kogoś, kto nie pozwala spokojnie udać się do Walhalli swojemu bliźniemu.

– Przepraszam, mam przyjemność z panem Owenem Yeatesem?

Powstrzymałem się od ulubionego sposobu zawierania znajomości, zostawiłem swoją stopę i jego krocze w spokoju.

– Tak, to ja.

– Niepotrzebnie pytam, znam pana twarz doskonale. Chciałbym pana prosić o chwilę rozmowy…

– Zanim się zgodzę chciałbym wyjaśnić, że nie prowadzę żadnych dochodzeń, jestem zadowolony ze swojego agenta i nie zamierzam go zmieniać. – Ciesz się, ty cholerny krwiopijco! – Jak również mam dom wyposażony we wszystko, co nasz przemysł może zaoferować i co może się w tak niedużym domu zmieścić. Tak więc nie mamy o czym rozmawiać, jeśli pańska prośba dotyczy którejś z tych trzech spraw. Co do innych spraw mam podobne odczucia…

Przez krwawego koloru mgłę przed oczami zobaczyłem, że rytmicznie otwiera i zamyka usta. Najpierw pomyślałem, że brakuje mu tlenu, dopiero po kilkunastu sekundach zrozumiałem, że usiłuje wtrącić coś do mojej perory i – zupełnie nie wiem, dlaczego – dałem mu szansę. No, byłem w końcu bardzo zmęczony.

– Nie-nie-nie! – Skorzystał natychmiast z mojej wielkoduszności i osłabienia. – Moja wizyta dotyczy pańskiej twórczości.

Trafił mnie w najczulsze z możliwych miejsc. Chwilę stałem starając się nie osunąć po framudze, potem cofnąłem się i wskazałem mu ręką salon.

– Proszę wejść i zrobić sobie drinka. Na mnie niech pan nie czeka, przeżyłem dwie doby skuteczniej od wszelkich preparatów odrzucające od alkoholu.

Zostawiłem go w salonie, korzystając z pamięci mięśniowej dotarłem do łazienki, wygrzebałem ze skrytki za rezerwuarem tabletkę redtexu, wsadziłem łeb pod strugę zimnej wody i chwilę później pożegnałem się na kolejną noc ze snem. Gdy wróciłem do salonu, siedział grzecznie na kanapie i rozglądał się po pokoju. Jeszcze zanim doszedłem do swojego fotela, poczułem przypływ sił, za którym machając kusym ogonkiem pędziła ochota na drinka. Odsunąłem ją czubkiem buta, ale delikatnie – byłem pewien, że jeszcze kiedyś się przyda.

– Pisze pan doktorat?… – zagaiłem.

– Nie, to zupełnie inna sprawa. – Sięgnął do wewnętrznej kieszeni, chwycił coś palcami, ale nie wyjął. Potrzymał chwilę i wycofał rękę. Jeśli miał tam broń, to postanowił dać mi jeszcze szansę. Redtex szalał w mojej głowie, uruchomił mózg i pewnie dlatego zwróciłem uwagę na akcent gościa. Niewątpliwy dobry stary kontynentalny angielski. Mężczyzna odetchnął i zaczął mówić: – Nazywam się Matthew E. Debsky II. – Wpatrywał się w moje oczy jak śledczy czyhający na reakcję podejrzanego. Wykonałem klasyczny ruch brwią i czekałem na ciąg dalszy. – Jestem prawnukiem Eugena Debsky’ego. – Uprzejmie dodałem do treści spojrzenia szczyptę zainteresowania i czekałem. – Nic to panu nie mówi?

– Nic – pokręciłem głową.

– No to muszę powiedzieć więcej…

– Niewątpliwie. Nigdy nie przyznaję się do niczego szybciej niż po siedmiu dobach tortur.

– Więc tak – na przełomie ubiegłego i naszego wieku żył w Europie mój dziadek, autor dość dużej ilości książek. Zajmował się fantastyką i sensacją opakowaną w fantastykę. Umiarkowanie popularny i chyba tyleż utalentowany, co nie wpędzało go w stresy i nie pozwoliło specjalnie zarobić na swoim pisarstwie. Jego najpoważniejszym atutem był cykl powieści o detektywie z drugiej połowy dwudziestego pierwszego wieku. Było tego kilka tomów i proszę zgadnąć: jak nazywał się ten detektyw?

– W tej sytuacji muszę powiedzieć, że Owen Yeates – parsknąłem śmiechem.

– Aha… Więc jednak słyszał pan o dziadku?

Uśmiech stał się tak ciężki, że nie mogłem go dłużej utrzymać na wargach. Zsunął mi się na pierś i głośno plasnął o podłogę. Kilka kropel wody z niedokładnie wysuszonych włosów spadło mi na kark. Potrząsnąłem głową i odchrząknąłem.

– Zaraz-zaraz! Czy pan powiedział, że pański dziadek pisał powieści, w których występuje Owen Yeates?

– No tak!

Ogarnęło mnie przeczucie nieszczęścia. Gestem powstrzymałem gościa przed dalszymi rewelacjami, namierzyłem barek i zapytałem:

– Teraz się już chyba napijemy?

– Jeśli można – bez wody…

– To i mój ulubiony koktajl – przyznałem nalewając już whisky. Podałem mu szklankę, rzuciłem się w swój fotel. Przedtem upiłem, żeby przypadkiem nie zachlapać tapicerki. – Mam wrażenie, że jeszcze pan nie skończył?

– Niestety nie. – Zrobił z whisky to, co i ja przed chwilą. – Otóż dziadek napisał… – Łyknął jeszcze raz. – Pierwsza jego powieść o Owenie Yeatesie nosi tytuł „Podwójna śmierć”… – zawiesił głos. Pokręciłem przecząco głową. – To jest jej drugi tytuł – uzupełnił cicho. – Pierwszy i właściwy to „Ludzie z tamtej strony świata”…

Wytrzeszczyłem oczy aż zabolało. Szklanka kiwnęła mi się w ręku, ale czułem, że nie uda mi się napić, oparłem dłoń na kolanie.

– Drogi panie… – powiedziałem starając się, żeby zabrzmiało to złowieszczo – …jeśli plecie pan bzdury, a mam nadzieję, że tak jest, to za kilka sekund zacznę pana bić i będę to robił tak długo aż się zmęczę, a ponieważ przed chwilą zażyłem pigułę, która wyprostowałaby nawet krzywą wieżę w Pizie…

– Zgoda – przerwał mi. I wspaniałomyślnie dał czas, żebym mógł zrozumieć co powiedział. – Druga chronologicznie to „Ludzie z tamtej strony czasu”. Potem: „Flashback”, „Flashback II: Okradziony świat”, „Furtka do ogrodu wspomnień”… Rozumie pan?

– Nic…

Komu jeszcze prócz mnie uda się wybełkotać, powtarzam: wy-beł-ko-tać słowo „nic”? Nikomu. Mnie natomiast, wtedy, wczoraj, podczas rozmowy z tym facetem udałoby się wybełkotać nawet przecinek.

– Ja też – powiedział zaskakując mnie jeszcze bardziej. – Jest fakt – napisane pod koniec dwudziestego wieku powieści, zostały napisane powtórnie, w innym języku i zrobił to człowiek, który w tych powieściach występuje jako bohater. Jota w jotę. I co pan na to?

– Powiem na początek, że to bzdura i będę czekał na pańską reakcję…

Jednocześnie napiliśmy się. Nie wiem czemu, zamiast zacząć go tłuc poszedłem do barku i przyprowadziłem do nas butelkę. Gość sięgnął do kieszeni jeszcze raz i wyjął dość archaiczny futerał z walcem pamięci. Postawił go na oparciu kanapy i wyciągnął do mnie rękę ze szklanką w dłoni. Nalewając przyjrzałem się walcowi, przeczuwając w nim materiał dowodowy.

– Tu jest zapis wszystkich powieści dziadka. Oryginał, po polsku, i tłumaczenie; część to przekład filologiczny, maszynowy, a część – uczciwa robota tłumacza. I odpowiednio zapis pańskich powieści. Proszę, niech pan sam sprawdzi.

Łyknąłem whisky wpatrując się w walec. Miał bardzo nieprzyjemny kształt, cholernie walcowaty, i – jak się domyślałem – odrażającą zawartość. Mój rozmówca widząc niezdecydowanie gospodarza odstawił szklankę, rzucił się z walcem do kompa, w kilka sekund wyłuskał pamięć z futerału, niemal wbił w gniazdo i nie zwracając uwagi na mój bezruch odsunął się pokazując podzielony na dwie połowy ekran: – Proszę, u dziadka: „– Tu Owen Yeates. Niech pani posłucha: ma pani jedną łazienkę w domu? – To pan? Co panu chodzi po głowie? Dlaczego pan pyta o łazienkę?” – wskazał palcem odnośny akapit na lewej połowie ekranu. – A teraz w pana powieści: „Tu Owen Yeates. Proszę mnie posłuchać: czy pani ma jedną łazienkę w domu? – To pan? Co panu chodzi po głowie? Dlaczego pan pyta o łazienkę?” – przeczytał doskonale znany mi tekst. – Jeszcze z „Ludzi z tamtej strony świata”… O! „Sony ma taką szpadrynę, że przebije cię na wylot w każdym miejscu. Nie mówię: w każdym możliwym, bo każde jest możliwe…” A u pana…

– Wiem, jak jest u mnie! – warknąłem. – Identycznie!

– Właśnie. – Przesunął teksty na obu połowach. – Zobaczmy inne powieści… „Ludzie z tamtej strony czasu” – zaanonsował. Wypiłem co miałem, nalałem i znowu miałem. – To tekst dziadka: „Aha. Fajnie jest być wegetarianinem i mieć pół tony mięsa w piwnicy. Przestań się obrażać na wszystko i wszystkich, i wracaj ze mną. Obiecuję…”

– Stop! – zawołałem. – Znam swoje rzeczy… – Omal nie udławiłem się słowem „swoje”, musiałem je popić. – A coś z „Flashbacka”?

– Już… – Wyszukał w pamięci „Flashback”. – Proszę: „Odwróciłem się, omal nie wykonując piruetu, i pomaszerowałem, o ile można to nazwać marszem, do swojej kajuty. Zanim, gdzieś około trzeciej, któraś z dziewczyn przyniosła mi obiad, zdążyłem zapoznać się z życiorysami wszystkich pracowników bazy…”

– Tak, dość… – mruknąłem do podłogi. – Świetna mistyfikacja, kosztowało to pana trochę roboty…

– Mistyfikacja??? – Podskoczył w miejscu. Niemal rzucił się na mnie. – Pan…

– Spokojnie. – Machnąłem ręką, której używałem do nalewania. Czułem, że jest już tą robotą zmęczona. – A co mam powiedzieć? Że się przyznaję do plagiatu?

Wrócił na swój fotel. Uważnie wpatrywał się we mnie i czekał.

– Zdaje pan sobie sprawę, że sprawdzę każdy milimetr tej opowieści? – Przeszedłem do pogróżek. Skinął głową. Określiłbym, że zrobił to z dużą dezynwolturą, nonszalancko, mówiąc po prostu. Gorączkowo szukałem w głowie jakiegoś haka, ale wszystko, co znajdowałem było proste. Użyłem prostego haka. – Co z następnymi powieściami?

Bez słowa wstał i poszedł do kompa. Chwilę później odwrócił się i powiedział:

– Napisał pan „Furtkę do ogrodu wspomnień”? – Skinąłem głową i zaraz potem poprawiłem się: – To jest tytuł roboczy… – Od razu zrozumiałem, że palnąłem nieliche głupstwo. Które jednocześnie przesądzało sprawę – nikt prócz agenta nie miał wydruku w ręku.

Ale Matthew E. Debsky nie zauważył, jak się podłożyłem. Skinął głową i wyprowadził na ekran tekst.

– Mogę panu pokrótce streścić: Owen Yeates wplątuje się w sprawę na terenie Holandii, tuż po Worldconie. Jego szkolna sympatia podsuwa mu faceta, którego należy chronić przed kanadyjską milionerką, pra-pra-prawnuczką prezydenta Hoovera, o ile się nie mylę. Do tego należy doliczyć Stalina, bo dziadek wykorzystał koniunkturę…

– Nie, do cholery! – ryknąłem. – Co to: dziadziuś? A ja? Przecież to – do najprostszego gwinta – ja napisałem! Wzruszył ramionami: – A zna pan taki tekst: „Mimo intensywnej terapii apetyt nie zdążył dotrzeć na czas; przystawki pochłaniałem oszczędnie, z przyjemnością wychłeptałem zupę z porów, a węgorzem z jarzynami zajęła się cała moja siła woli. Nie przeciążałem jej deserem”. Albo… – Przerzucił kilkadziesiąt stron. – …Tu: „– Zabierz, durniu, swoje – fochy i zrób sobie z nich kołnierz na zimowy paltocik – powiedziałem. Wsadziłem cię tu załatwiwszy bzdurne oskarżenie, które można wycofać w kwadrans, a jeśli nie rozumiesz po co to zrobiłem, to będziesz tu siedział do końca życia. Kretyni powinni być izolowani…”. To do Leffiego van Gorrena – wyjaśnił mi co napisałem.

Musiałem mieć żałobę w oku, bo zostawił w spokoju komputer – żebyż tak mnie zostawił! – i przysunął się do swojego fotela i swojej szklanki. Zastanawiałem się intensywnie jak postąpić w najbliższej przyszłości. A on obserwował mnie w otoczeniu chóru moich prawdopodobnych reakcji.

– Niewiele osób może powiedzieć, że zatkało Owena Yeatesa – powiedział uśmiechając się sympatycznie. – Dziadek pilnował, żeby jego boh… – Zadławił się ostatnim słowem i skonsternowany zamilkł.

– Gościu drogi… – wycedziłem. – Może mnie pan oskarżyć o plagiat, chociaż mogę udowodnić, że nie znam i nie znałem polskiego…

– A przekłady? – wtrącił szybko.

– Były?

– Były.

– A ja tego też nie wiedziałem – powiedziałem z naciskiem. – Do tego mogę udowodnić, że nie znam żadnego obcego języka. Polski jest dla mnie językiem bardzo obcym. Ale jeśli jeszcze raz zasugeruje pan, że jestem bohaterem powieścideł jakiegoś Polaka…

– Bo bohaterem własnych utworów to pan może być? – mruknął zjadliwie.

Sapałem chwilę, a kiedy już przesuszyłem nos, odstawiłem szklankę, żeby to, co powiem wyglądało efektowniej. Zrobiłem to cicho:

– Jest co najmniej kilka krótkich słów, którymi potrafię pozbyć się natręta z domu…

– Tylko, że to nie wyjaśni niczego.

– Nie wyjaśni – zgodziłem się. – Ale załóżmy, że wyrzucam pana, przynajmniej na kimś się wyładuję. Pan z kolei może…

Machnął w moim kierunku dłonią, jakby mi robił „pa-pa” i pokręcił głową.

– Jeśli ma pan na myśli, że rozpętam w prasie dyskredytującą kampanię w stylu: „Autor popularnych powieści oskarżony o plagiat!”, „Kto napisał Owena Yeatesa???”, to obraża pan mnie i…

– Tak-tak, wiem: całą Europę – rzuciłem, żeby czymś przykryć tryskające ze mnie zmieszanie. – Postaram się nie wszczynać interkontynentalnego konfliktu, się muszę się chwilę zastanowić… Chyba że pan od razu powie mi coś o celu wizyty. Chyba nie chodziło panu tylko o sfrustrowanie starego Owena? –– zapytałem cwanie.

Popatrzył na swoją szklaneczkę, ale postanowiłem sięgnąć do bogatego arsenału środków bezpośredniego przymusu i nie nalałem mu ani kropli. Westchnął cichutko, właściwie nie tyle westchnął, co westchnął w duchu. Miął chwilę w palcach koniuszek swojego ucha, co miało znaczyć, że jest zakłopotany. Zaświtało mi w głowie coś na „sz”: szubrawiec? szantaż? szuja? szelma? kanalia? Nie, kanalia, to na coś innego, na „ka”. Na „ka” też mi coś zaczęło podch…

– Sam nie bardzo wiem, po co przyszedłem. – Puścił w końcu ucho i westchnął tym razem naprawdę. – Przyleciałem tu w sprawach służbowych i zadecydowałem, że odwiedzę pana i… – Szarpnął w górę ramionami. – Kilka lat temu, kiedy przeczytałem pana książkę, miałem szczery zamiar oskarżyć pana o plagiat, ale wrodzone wygodnictwo i lenistwo podsunęło mi wizję wlokących się w nieskończoność procesów i dałem sobie spokój. Potem wyszły następne pańskie rzeczy, przeczytałem, dokonałem dokładnego porównania z utworami dziadka i – szczerze mówiąc – wstrząsnęła mną pańska beztroska i tupet. Jakoś tak wyszło, że postanowiłem poczekać. No i doczekałem do sześciu powieści. Może jeszcze bym czekał, ale trafiła mi się ta podróż, więc uznałem, że już dłużej nie powinienem czekać.

– No i co pan zamierza zrobić?

– Nie bardzo wiem. – Popatrzył mi w oczy i uśmiechnął się szczerze. Rozzłościło mnie to, bo natychmiast wywietrzał mi z głowy słownik, i ten na „sz” i ten na „ka”. Miał coś ujmującego w spojrzeniu. Zrugałem się w duchu za naiwność i szybko nalałem facetowi do szklaneczki. Sądząc po lekkim drżeniu rąk musiała go ta rozmowa kosztować trochę nerwów. – Proszę mi wierzyć – nigdy nie posądzałem pana o zwykły plagiat, tym bardziej teraz, po tej rozmowie, ale przyzna pan, że sprawa jest intrygująca. Może zaproponowałbym panu przeprowadzenie dochodzenia?

– A??? – Kilka długich sekund zmagałem się z bezwładnym językiem. – Jakiego? Dochodzenia…

– No, wie pan – pogrzebać w życiorysie dziadka, na przykład…

– Hm?

– Tak, niewiele o nim wiem. Znam datę urodzin – 26 stycznia 1952, wiem, że miał dwójkę synów, nawiasem mówiąc jeden miał na imię Filip, drugi – Matthew, jestem jego synem; wiem, co ma napisane na nagrobku i to właściwie tyle. Orientuje się pan, że czasy, w których żył, obfitowały w znaczące wydarzenia – pękła czerwona Europa Środkowa, komplikacje z przejściem do innego systemu politycznego i gospodarczego, bałagan, walka ugrupowań politycznych, migracje ludności…

W miarę jak mówił, okazywałem swoją ignorancję kręcąc głową na wszystkie strony. Przerwał wywód i uśmiechnął się ze zrozumieniem.

– No, w każdym razie okazało się, że ja niewiele mogłem zrobić, chociaż teraz, kiedy o tym mówię, wydaje mi się, że mógłbym się bardziej przyłożyć. Mea culpa.

– Na pewno sprawdzę wszystko, co pan powiedział… – To wiedziałem, sam pan przyznaje, że jest ciekawski. Ale to za mało. – Chociaż jeśli sprawdzi pan moje informacje i okażą się – a okażą się – prawdziwe – będzie pan musiał iść dalej tym tropem, prawda?

Spodobał mi się jego tok rozumowania, taki owenowski. Mój. Chwilę wcześniej sam do tego doszedłem.

– I co dalej? Jeśli okaże się, że granpa wymyślił już wcześniej wszystko? Mam się przyznać`?

– Nie, mnie chodzi tylko o zaspokojenie własnej ciekawości. A jeśli jeszcze pan dołoży do tego jakieś zadośćuczynienie… – Zauważył moje twardniejące spojrzenie i szybko dodał: – … Nie chodzi o pieniądze, broń Boże! Jakaś dedykacja na pierwszej stronie nowej powieści?

Rozbawił mnie do łez. Ale się nie popłakałem. Wstałem i podszedłem do kompa. Wystukałem kilka słów i odsłoniłem ekran.

– To wystarczy?

Matthew E. Debsky II podszedł do mnie i przeczytał na głos: – „Eugenowi, który mnie wymyślił, i zrobił to dobrze. W podzięce za udany pomysł. Owen Yeates”. – Popatrzył na mnie i poważnie skinął głową. – Mnie to satysfakcjonuje, i myślę, że dziadka również.

– Oczywiście wstawię to dopiero…

– Oczywiście – przerwał mi bezceremonialnie i ruszył do swojego fotela. Myślałem, że bezczelnie poczęstuje się sam moją whisky, ale podniósł tylko z oparcia futerał walca i postawił go na stoliku. – To ja miałem tyle… Do widzenia. Skierował się do drzwi.

– Na walcu jest jakiś adres? Telefon? – zapytałem.

– Oczywiście. – Odwrócił się od drzwi i jeszcze raz uśmiechnął. Zacząłem się zastanawiać co kryje się w tym uśmiechu, bo coś się kryło. – Nie jestem pewien tego, co teraz powiem, ale wydaje mi się, że dziadek był okrutnic łasy na dowcipy. I kilka razy podczas tych swoich „dochodzeń” miałem wrażenie, że się szczerze bawi obserwując moje wysiłki, jajarz. – Położył rękę na tasterze klamki. – Na grobie ma nieco pretensjonalną inskrypcję: „Ciało zostało na Ziemi, duch uleciał do gwiazd”. – Otworzył drzwi i zrobił krok do przodu wciąż patrząc na mnie. – Ale może już stamtąd wrócił?

Skinął głową i przekroczył próg. Drzwi energicznie zamknęły się, w ostatniej chwili zwalniając i bezszelestnie łącząc z futryną.

– Już ci! Wrócił – warknąłem do butelki. Za mało już w niej było, żeby odważyła się sprzeczać. Potulnie podzieliła się ze mną zawartością. Na podeście schodów pojawiła się Pyma z Tebą u nogi. Zeszły wolno ze schodów, Teba przelotnie otarła się o mój but i wyszła do ogrodu. Pyma zatrzymała się przy drzwiach do pralni, potrząsnęła trzymanym w ręku kłębem higroligniny i zapytała:

– Ktoś był u nas? Tak?

– Tak – mruknąłem ponuro. – Wyobraź sobie – odwiedził nas wnuk faceta, który mnie wymyślił.

– Głupi czy co?

– Właśnie! Wchodzi facet i…

– Mówię o tobie. – Przerwała mi i odwróciwszy się na pięcie zniknęła we wnętrzu pralni. Moja próba wytłumaczenia sytuacji została zagłuszona przez trzask drzwiczek spalarki, szum wody i ciche nucenie Pymy. – Nie idziesz spać? – zapytała pojawiając się znowu w salonie.

– Odechciało mi się:…

– A ja padam na twarz – wyznała. – Jutro mi opowiesz… Tylko-o–eech… – ziewnęła rozdzierająco – …wszystko i to prawdę…

Obiecałem jej to spojrzeniem i układem ciała. Patrząc jak wchodzi po schodach, zastanawiałem się czy nie byłbym sympatyczniejszy; gdybym potrafił będąc nieludzko zmęczony tak apetycznie pokonywać kolejne stopnie… Potem tak samo obserwowałem Tebę, jak pokonuje te same schody zostawiając na kantach stopni smugi mleka. W odróżnieniu od Pymy nie posłała mi ze szczytu schodów całusa, no, ale miała wyraźne obowiązki, które piszczały, aż słychać je było na dole. Dokładnie wiedziałem, kiedy Teba pojawiła się na legowisku, bo piski weszły na niebotyczną wysokość i natychmiast ucichły, a pomiędzy tymi dwoma etapami wyraźnie usłyszałem kilka apetycznych mlaśnięć.

Z ekranu kompa promieniował na mnie napis, na który miałem zamiar złapać swojego zaskakującego gościa. Podszedłem do klawiatury i chwilę bawiłem się zmieniając czcionki kursywa, gotyk, haenly, technic, deco-old, pragma. Najładniej wyglądała ta ironiczna dedykacja w piśmie supełkowym. Idiotyzm. Stałem nad klawiaturą jak pies wystawiający gniazdo kuropatw z palcem drżącym z chęci wystukania pewnej małej sekwencji, ale powstrzymałem się od rozszerzenia swojej wiedzy o rzeczywistym czy rzekomym dziadku. Wysupłałem walec z gniazda i rzuciłem w gąszcz innych, gdzie natychmiast zagrzebał się w stosie i zniknął mi skutecznie z oczu. Gdybym stał w tym momencie na wadze, mógłbym bez wątpienia zważyć ulgę, ale zanim doszedłem do łazienki skręciłem do kuchni po lód, potem zainteresowałem się sałatką ze śledzi. A potem ktoś oznajmił swoje przybycie. Była już prawie pierwsza. Zignorowałem sygnał kończąc wylizywanie miseczki. Śledź nie jest tą potrawą, po której chętnie konwersuję. Ale ten ktoś za drzwiami nie miał o tym pojęcia. Sygnał rozległ się powtórnie, podszedłem do komunikatora, włączyłem i powiedziałem starannie. dzieląc słowa na sylaby:

– Tu mieszkanie państwa Yeatesów. Gospodarzy nie ma w domu. Proszę nagrać wiadomość i ewentualnie zostawić swój tele. Dziękuję.

Odsunąłem się od mikrofonu i w tej samej chwili ktoś zapukał w szybę okna. Popatrzyłem przez ramię na intruza. Nie można było mieć wątpliwości gdzie pracuje – polewa jak wszyscy diabli. Czego mogą chcieć ode mnie o tej porze? Pokazałem kciukiem, że już ruszam do drzwi i nagle… Nagle przyszło mi do głowy, że za chwilę dowiem się, iż z pobliskiego szpitala dla nieprzystosowanych uciekł trzydziestopięcioletni mężczyzna, któremu poplątały się światy fikcji literackiej i realny. Pieszcząc tę wizję w sercu i duszy podszedłem do drzwi i otworzyłem na całą szerokość. Natychmiast moja nadzieja opadła niczym spodnie po awarii szelek.

Najpierw wszedł Daniel Rewan zwany poza oczy Wziątką, a za nim ten zza okna, nieznany mi osobnik. Rewan dowodził w tym tandemie i to rzucało się w oczy, jak i sam Wziątka zresztą. Jego cwaniutka twarzyczka miała barwę spłowiałego asfaltu, fakturę tegoż asfaltu, po którym na dodatek przejechał batalion czołgów. Dough widząc go po raz pierwszy orzekł, że gdyby Wziątka był aktorem, to chcąc zagrać starca musiałby zmywać charakteryzację. Nick zaś dodał, że ojciec Rewana, stary Rewan, musiał przekląć bociany natychmiast po pierwszym spojrzeniu na syna. Drugi z gości miał równie niebanalny wygląd, w jego twarzy na pierwszy plan wysuwał się wydatny, delikatnie mówiąc, ostry nos, ściskany i wypychany do przodu przez blisko osadzone oczy. Idąc patrzył sobie pod nogi, niczym permanentny pechowiec, usiłujący uniknąć kolejnego potknięcia. Pochylona łysa czaszka wraz z nosem przypominały kadłub pełnomorskiego jachtu z kilem. Dość zgrabnie rozcinał tym zestawem powietrze przed własną klatką piersiową, ale wcale nie chodził przez to pewniej. Wziątka bezceremonialnie zwalił się w fotel i zapalił wyjętego z mojej paczki papierosa.

– Możesz sobie wziąć tę paczkę – powiedziałem do niego. – Sklepy o tej porze są zamknięte…

Doskonale zrozumiał. co chciałem przez to powiedzieć, ale jeśli w głębi ducha miałem nadzieję, że go speszę, wypominając skwapliwe przyjmowanie od sklepikarzy każdej formy datku, to od razu ją utraciłem. Dołączyła do nadziei sprzed trzech minut.

– Dzięki – mruknął. Wypuścił spory kłąb dymu i drugim dmuchnięciem rozproszył go. – Przechodziliśmy obok…

– Podziękowałbym bogu, ale przecież widzę, że się zagapił i skręciliście?

Naiwny. Żeby zrazić Wziątkę, trzeba by wylać nań kubeł pomyj odrzuconych przez świnie.

– …mówi ci coś nazwisko…

– Nic.

– …Plumbear?

Usiadłem w fotelu, założyłem nogę na nogę, ale zaraz zmieniłem układ na poprzedni i natychmiast jeszcze raz, na ten pierwszy.

– Udaje, że jest zdenerwowany, żebyśmy pomyśleli, że nie jest – poinformował partnera Wziątka.

Popatrzyłem na informowanego, wskazałem mu kanapę: – Proszę, niech pan spocznie. I uczy się od dowódcy – on wie, że nie warto czekać na zaproszenie.

– A pewnie! Zaoszczędziłem sobie kilka metrów żylaków, che-che! – roześmiał się swobodnie. – Rzeczywiście – siadaj! Mam do ciebie jeszcze jedno pytanie… – Zwrócił się do mnie sięgając jednocześnie do kieszeni. Wyjął z niej moją pierwszą powieść. – Złapaliśmy dzisiaj jednego typka… – Kilka razy dmuchnął mocno przez nos, za pierwszym razem coś krótko zabulgotało i chyba wystrzeliło na połę marynarki. Nie sprawdzałem, czy tak naprawdę było. – Miał w samochodzie niezły zestaw do kolportażu narkotów – psyki, kolki, czopki, a nawet rzepy.

Zerknąłem na drugiego polewę. Prezentował niezmiennie dziób lodołamacza, ale w jakiś cudowny sposób odgadł moją rozterkę, bo powiedział do swoich butów:

– Znaleźliśmy w jego samochodzie acrozole, strzykawki i najnowszy hit – plastry osmotyczne.

– Całkiem-całkiem fortunka, ale bez wahania porzucił ją i bryknął. – Wziątka potrącił spojrzeniem butelkę, ale ani ona się nie kiwnęła, ani ja nie rzuciłem do jej ratowania.

– No i? – ponagliłem go. Zaczynał mnie wkurzać ze swoimi bezceremonialnymi manierami, które wybaczam tylko sobie i tylko podczas śledztwa. – Zawijaj się, bo mam sprawę do łóżka.

– Hm? – Przekrzywił głowę i popatrzył na kompana. Jak to było, Barry? „Niech ryczy z bólu ranny koń, zdrów niech przemierza knieje…”

– Łoś. Łoś, a nie koń – poprawił Barry.

– Racja. „Niech ryczy z bólu ranny ko… łoś, zdrów niech przemierza knieje! Ktoś nie śpi, żeby spać mógł ktoś. Takie to są życia koleje…”

Z autopsji wiedziałem, że dobrze zgrany duet może wytrącić z równowagi każdego, sam lubiłem to robić, i nie mogłem odmówić Wziątce sporych kwalifikacji. Ale co innego bawić się czyimś kosztem, a co innego być bawionym. Poderwałem się z fotela plasnąwszy w sposób „No, fajnie było!” dłonią w kolano. Zrobiłem dwa kroki w kierunku drzwi.

– Miał w kieszeni twoją książkę – powiedział wolno Wziątka. – To jedyna rzecz, jaką przy nim znaleźliśmy. Odwróciłem się i zapytałem:

– A nie było przypadkiem mowy o kolce, psykach i rzepach? – Owszem, ale to było w samochodzie, rozumiesz? W sa-mo-cho-dzie! A samochodzik się utlenił pewnemu hurtownikowi z Sorhoe. Ten nasz klient nie miał nic prócz tego dzieła.

– Myślisz, że ci pomogę złapać jakiegoś człowieka za to, że czyta moje powieści?

– Nie, to nie. Wielkiej nadziei nie miałem. – Podniósł ciężko ciało z fotela. – Po prostu – przejeżdżaliśmy i smyk! Jesteśmy. Żeby ostrzec. Bo – wiesz – ludzie czasem niby pomagają sobie, a w gruncie rzeczy to łamanie prawa. Zresztą…

– Co ci będę mówił! – wskoczyłem mu w słowo i otworzyłem drzwi. Uśmiechnąłem się tak szeroko, że tylko po niezdarnym cięciu chirurga mógłbym uśmiechnąć się szerzej. – By-ee!…

Wziątka wyszedł pierwszy, jeszcze przed przekroczeniem progu odcharknął soczyście i tak przekonująco, że jeszcze przez chwilę po wyjściu wpatrywałem się w podłogę szukając… Nieważne. Ten drugi minął mnie kiwając głową, ale nie unosząc jej ani na milimetr. Musiał mieć nieźle wytarte czubkiem brody koszule, już nie wspominając o wgłębieniu w mostku. Westchnąłem i obrzuciłem spojrzeniem pokój, biorąc go na świadka swojej świętej cierpliwości. Wziątka mruknął coś do kolegi, ale drzwi zatrzaskując się odcięły mnie od dowodów jego opanowania rynsztokowej leksyki. Przystanąłem zaraz za progiem i myślałem chwilę. Na górze krótkim piskiem poskarżyła się światu Teba. którą musiało przyciąć któreś z dzieci, komp cierpliwie wyświetlał…

Dreszcz po plecach. Przeczekałem cały atak, spokojnie ruszyłem do barku, ale po drodze przypomniałem sobie, że miesiąc temu wyjąłem schowanego tam biffaxa i przeniosłem do zamykanej na szyfr komórki: Phil podejrzanie długo opowiadał o koledze, który bawił się pistoletem tatusia, aż pewnego razu…

Zatrzymałem się przy barku i stałem chwilę plecami do pokoju wsłuchując w bicie własnego serca. Schody miałem po prawej ręce, ale pokonanie ich wymagało co najmniej sześciu skoków, mogłem skoczyć za oparcie kanapy zostawiając schody wolne, mogłem…

Wziąłem do ręki wąską butelkę z angosturą, przypasowałem ją do dłoni.

– Proszę już wyjść, polewa spłynęła – powiedziałem w przestrzeń za sobą. Odwróciłem się, zrobiłem krok w bok i usiadłem na kanapie wciąż ściskając butelkę w łapie. Ponieważ nic się w pokoju nie zmieniło obejrzałem sumiennie etykietę na naczyniu i dopiero kątem oka widząc jakiś ruch przy drzwiach na taras podniosłem głowę i przyjrzałem się przybyszowi.

W pewien sposób przypominał Nicka z jego okresu „wegetarianizmu”, szczupły, ale bardziej żylasty, krótko ostrzyżone, a’la Sean O’Maley, włosy. Miał spokojne pewne siebie spojrzenie, oczy szarobłękitne, podobnie jak moje i pewnie również intensywnie błękitne w złości, ale w tej chwili się nie złościł. Zdecydowany nos i podbródek, na brodzie pieprzyk pod lewym kącikiem ust. Plaster na kciuku lewej dłoni, pustej, prawa również nieuzbrojona. Wąskie sportowe spodnie i luźna koszulka, ale wiedziałem, że nawet pod takim strojem można ukryć mnóstwo nieprzyjemnych przedmiotów: twardniejący w nunchako pas, na przykład, biffax pod pachą, garotę w kołnierzu, już nie mówiąc o zamaskowanych pod zegarek, klamrę od paska, sygnet czy cokolwiek innego granatach. Domyślił się mojego stanu – podniósł obie ręce i okręcił się wokół własnej osi, a potem podszedł do fotela i wskazał go ruchem brwi, bezgłośnie pytając o pozwolenie. Pokiwałem głową. Długą chwilę jedynym dźwiękiem w pokoju był irytujący szum ciszy. A w mojej głowie coraz głośniej tłukła się myśl o tym, że skądeś znam faceta.

– Kropelkę czegoś na ożywienie konwersacji? – Wstałem i idąc do barku zabrałem z oparcia fotela swoją szklankę. Gość zaprzeczył ruchem głowy. – Szkoda, że żona już śpi – bardzo by ją ucieszył pierwszy w tym domu gość, który nie chce się ze mną napić. Pali pan?

– Jeśli mnie pan poczęstuje. Policja zarekwirowała mi papierosy – odezwał się po raz pierwszy od zawarcia znajomości. Znałem dotychczas tylko jednego faceta, w którego niepozornym ciele krył się tak soczysty bas. Mówił cicho, ale wydało mi się, że kilka kieliszków w barku aż podskoczyło z radości na dźwięk jego głosu. – Unikałem sklepów…

– Proszę… – Wskazałem palcem paczkę golden gate’ów. Nalałem sobie odrobinę, Pyma byłaby zaskoczona, naprawdę kilka kropel, ot, żeby po prostu coś mieć w łapie. Mężczyzna zapalił i od razu kilka razy zaciągnął się zachłannie, niemal zniknął mi z oczu za obłokiem dymu. Represer szurnął rozrusznikiem i zabrał się do roboty. Odruchowo sprawdziłem zadaną temperaturę. – Nie chciałbym pana ponaglać…

– Przychodzę z zaskakującym oświadczeniem. – Uśmiechnął się przepraszająco. Prawą ręką sięgnął do ucha, ale podrapał się tuż obok. – Naprawdę zaskakującym.

– Nie szkodzi, dzisiaj każdy coś na mnie ma, już się przyzwyczaiłem.

– Powinniśmy porzucić formę „pan” – oświadczył. Jestem, Owen, twoim bratem.

Kiedy powiedział „bratem” „r” zabrzmiało tak mocno, że szklanka podskoczyła w moim ręku, wykręciła się jakoś dziwnie i chlusnąwszy zawartością na udo wypadła z ręki i głucho brzęknęła o dywan. Schyliłem się po nią omal nie stając się ofiarą apopleksji. Pewien pechowy brydżysta, wygrywając po raz pierwszy w życiu rundę, schylił się chcąc poprawić sznurówkę i umarł nie wygrawszy feralnej partii. Mnie się udało.

– Wypieprzać… Czy to odpowiednie słowo o pierwszej w nocy? – zapytałem.

Nie byłem zadowolony ze swojego głosu. Mówiłem za cicho, niewyraźnie i nie byłem przekonujący. Ale facetowi to wystarczyło.

– Bezwzględnie – przyznał i wstał z fotela. – Zadzwonię pojutrze, dobrze?

– Nie.

– Jednak spróbuję. – Ruszył do drzwi. Czekałem na jakieś pożegnalne słowa, którymi usiłowałby mnie przekonać, że wie co mówi, ale położył dłoń na tasterze. – Do widzenia.

Wyszedł.

Ciekawość zabębniła pięściami w moją klatkę piersiową. „Co robisz, durniu!” – wrzasnęła bezceremonialnie. Chwyciła za koszulę na ramieniu i wyrwawszy z fotela pchnęła do drzwi. Westchnąłem i uległem. „Brat” przeskakiwał właśnie jednym susem furtkę, w naszym domu tylko Teba mogła tak wyjść z ogrodu.

– Może wypalimy jeszcze jednego przed pójściem spać? – powiedziałem do pleców gościa.

Obejrzał się i natychmiast kicnął z powrotem. Phil będzie uwielbiał takiego stryja, pomyślałem. Dough z Nickiem pójdą w odstawkę.

– Nazywam się Budda Hamilton. – Podszedł do mnie i przedstawił się, ale nie wyciągnął ręki. Ja uczyniłem to pierwszy, zdecydowanie, mocno i krótko oddał uścisk. – Dziękuję – powiedział, kiedy wskazałem mu otwarte wciąż drzwi i puściłem przodem.

W salonie jeszcze raz posadziłem gościa w fotelu i zacząłem mu się przyglądać wyczekująco. Przy okazji, zupełnie odruchowo starałem się odkryć w nim jakieś yeatesowskie cechy w wyglądzie, ale nic w nim takiego nie uderzało, nie był podobny ani do ojca, ani do matki, ani do mojej bliźniaczki, Yvonne, no i zupełnie nie przypominał mnie samego. Kiedy już dokładnie go sobie obejrzałem powiedział:

– Uciekłem z domu kiedy mieliście z Yvonne po niecałe dwa lata. A tatuś poszedł na zwiedzanie świata, kiedy mieliście po cztery i pół. Jak znam mamę, nie wspomniała wam o mnie, bo zbyt jej przypominałem ojca, kiepskiego ojca i zupełnie okropnego męża.

– Jak dotąd wszystko się zgadza – przyznałem.

– Trudno żeby się nie zgadzało, prawda? – Skinąłem głową. – Ja… – kontynuował – … krótko byłem w sierocińcu, potem ostatecznie wydostałem się spod kurateli dorosłych, byłem wysoki i sypnął mi się zarost, więc nie miałem problemu z udawaniem starszego niż jestem. Oszukać komp nigdy nie było trudno, pozmieniałem sobie życiorys, no i to prawie wszystko.

– Krótkie – co się zowie – streszczenie… ilu to lat?…

– Czterdziestu czterech – odpowiedział spokojnie, ale w oku zapaliła mu się mała iskierka, domyślił się bez trudu po co zadałem to pytanie.

– Gdybyś jeszcze… – Kątem oka zauważyłem ruch na podeście schodów. Popatrzyłem w górę i powiedziałem do Pymy: – Gdybyś miała ochotę zejść na dół, przedstawiłbym ci swojego starszego brata…

Starałem się nie przesadzać i delikatnie dozować ironię, być może przesadziłem w tym tonowaniu, bo Pyma skinęła po prostu głową i szybko zbiegła na dół. Budda poderwał się i wyszedł jej naprzeciw. Wymienili uściski dłoni, po czym Pyma zapytała:

– Jakaś szybka kolacja nie byłaby od rzeczy?

Zanim zdążyłem odpowiedzieć w kuchni ruszył uruchomiony już przez nią ekspres do kawy. Zauważyłem, że Budda, kimkolwiek był, również wsłuchuje się w syk pary, szukając w tym nasłuchiwaniu ratunku przed obezwładniającym skrępowaniem. W głębi ducha zacisnąłem zęby i zapytałem:

– Jakieś zdjęcia?… – Omal nie zacząłem od „masz”, ale forma bezpośrednia byłaby już jakąś akceptacją jego krótkiej opowieści, a zupełnie nie widziałem siebie w roli posiadacza bata. Skończyło się więc na idiotycznym „Jakieś zdjęcia?”

– Nie – odpowiedział spokojnie. – Kiedy uciekałem, nie były mi potrzebne, a później już ich nie było.

– Później, to znaczy kiedy?

– Szczerze mówiąc – niedawno. Oczywiście nie żyła już mama i ojciec, i Yvonne. Pewnie – ty żyłeś, ale… – Zakręcił wskazującymi palcami błyskawicznego młynka. – To jak w tym angielskim dowcipie…

– Dowcip? – Pyma wkroczyła szybko do salonu niosąc ad hoc, co nie znaczy źle przygotowaną zimną kolację… – Uwielbiam dowcipy, dobre zwłaszcza, a ponieważ jestem skazana na Owena…

Budda szybko poderwał się, gdy usłyszał jej głos za swoimi plecami, poczekał aż Pyma rozłożyła na stole talerze i sztućce, nawet pomógł jej rozstawić tacki z wędlinami i jarzynami. Obserwowałem go z ponurą miną. Pyma będzie uwielbiała takiego szwagra, pomyślałem. Dough u Nickiem pójdą w odstaw… Co ja pieprzę?!

– W pewnej angielskiej rodzinie urodziło się dziecko. Kiedy trochę podrosło, okazało się, że nie chce gaworzyć jak rówieśnicy. Nieme. Badania i kuracje najprzeróżniejszych i najlepszych lekarzy nie dały rezultatu… – opowiadał Budda Pymie, uświadomiłem sobie, że mam na ustach leciutki uśmieszek sugerujący, że znam ten dowcip. – Dziecko było niemową. Aż podczas pewnej kolacji, po szesnastu latach życia młodzian spróbował zupę i nagle powiedział: – Za mało soli! – A kiedy wstrząśnięta matka zapytała: – Synku, dlaczego wcześniej nic nie mówiłeś? – Odpowiedział: – Bo przedtem zawsze była słona.

Pyma była wdzięcznym słuchaczem. Roześmiała się serdecznie i szczerze. Musiałem się też uśmiechnąć. Żebym tylko ja nie zaczął lubić tego faceta – ostrzegłem siebie w duchu. Bo Dough i Nick pójdą w odstawkę.

– No dobrze, nie odzywałeś się wcześniej… – Zamilkłem uświadamiając sobie, że przeszedłem na „ty”. Trudno. – Nie było potrzeby. A teraz jest?

Skinął głową zajęty nakładaniem Pymie szparagów w sosie wujka Hoe.

– Rodzinę poznaje się w biedzie – pozwoliłem sobie na małe szyderstwo. – Przepraszam, nie chciałem przez to powiedzieć, że już kupiłem sobie brata! – zastrzegłem.

Przeniósł talerz w moją stronę, na twarzy wciąż miał lekki uśmiech i niemal niedostrzegalnie kiwał głową. Nałożyłem na swój talerz szparagi i natychmiast sięgnąłem po szprycę z papricornem.

– Owen? Spalisz się – zareagowała Pyma.

– U nas w rodzinie wszyscy lubili jeść na ostro – podałem szprycę Buddzie, ale podziękował gestem.

– Wszyscy jak wszyscy – powiedział w przestrzeń. – Mama – owszem. Ojca zawsze diabli brali, jak musiał popijać każdy kęs potrawki mlekiem.

– Yhy – pokiwałem głową.

Przeszedł gładko mój mały teścik. Jeden z pierwszych, ale na pewno nie ostatni. Konwersacja podczas kolacji odbywała się poza mną. Pyma z Buddą gawędzili miło, a ja obmyślałem kolejne testy. Kątem ucha przysłuchiwałem się rozmowie, więc kiedy przyznał, że zajmował się „trochę” – jak się wyraził – sportem, oświeciło mnie. Stłumiłem radość – zawsze mnie cieszy, kiedy uda mi się pokonać samego siebie, zwłaszcza pamięć – i dołożyłem sobie suchej, twardej jak kamień kiełbasy, zdobywanej niemal przy pomocy broni u Ellisa.

– Wyznam… – wtrąciłem się do gawędy lekko niczym słoń do baletu motyli – … że byłbym zasmucony, gdyby sprowadziły cię do nas kłopoty finansowe. To tak trywialne, że aż niesmaczne. – Przekąsiłem plasterkiem cieniutko pokrojonego marynowanego w korzennej zaprawie ananasa, rzuciłem kose spojrzenie na Buddę. – Był czas, kiedy miałeś sporo pieniędzy…

– Owszem. Nadal nie jestem biedny. To przypadek, że skorzystałem z cudzego samochodu, śpieszyłem się, i przy okazji miałem zamiar oczyścić nieco dzielnicę z towaru tego męta.

Uśmiechnąłem się do Pymy i wyjaśniłem podtekst ostatniego fragmentu konwersacji:

– Dwadzieścia sześć chyba lat temu przeszła jakimś cudem przez Kongres ustawa zakazująca używania własnych nazwisk do reklamy, czegokolwiek. To znaczy aktor X nie mógł już powiedzieć: „Ja, X, używam tylko maści do onani…

– Dobrze, Owen, zrozumiałam – przerwała mi żona. – Mów dalej.

– I nastały cięższe nieco czasy dla ludzi o sławnych nazwiskach. A żył w owym czasie pewien człowiek, gwiazdor baseballa, który wpadł na piekielny pomysł. – Wskazałem Buddę głową. Oddał mi ukłon. – Opatentował następujący chwyt: zawierał z firmą umowę i zmieniał nazwisko. Na przykład, zaczął się nazywać Sanyo, dobrze mówię? – Budda pokiwał z uznaniem głową. – Rozumiesz? Stawał przed kamerą i mówił: „Nazywam się Sanyo i używam tylko naprawdę dobrych pamięci trzpieniowych”.

Pyma roześmiała się i klasnęła w dłonie.

– Naprawdę? – zapytała Buddę. A kiedy uśmiechając się potwierdził moje słowa, złapała się za głowę. – Owen, już chociażby za ten numer powinieneś uznać go za swojego brata!

– Owszem, to było bardzo-bardzo niekiepskie.

– Tylko, że pierwsza była Olivetti. Przez rok nazywałem się Olivetti. Za drugim razem zmieniłem nazwisko na Sanyo.

– A potem? – zapytała Pyma z błyszczącymi oczami.

– Ojej, potem tak mnie to bawiło, że zawierałem umowy tylko na pół roku. Nazywałem się Sony, Camus… – Wyliczał podkreślając nazwy ruchem wskazującego palca – …Columbia, Texaco, Renault, Pecro, Ford, Apple, Bahama Star… Dwa razy pomagałem w promocji młodych piosenkarzy…

– Kogo? – zainteresowałem się. To mogło dodać kilka kresek do portretu mojego gościa.

– Hanka Bodrova i Michaela Coe. – Obdarzył mnie czujnym spojrzeniem i szybko przeniósł wzrok na wdzięczniejszy obiekt.

Obaj wymienieni singerzy byli rzeczywistymi gwiazdami w dziedzinie piosenki lekkiej, ale stabilnej, nie ulegającej przelotnym modom i – powiedziałbym – ambitnej. Ten wybór, o ile był to świadomy wybór, rzeczywiście w jakiś sposób charakteryzował Hamiltona.

– No i kilka jeszcze razy korzystałem ze swojego pomysłu. Potem to już nawet nie tyle dla pieniędzy, co dla satysfakcji kiedy widziałem ludzi, dostających spazmów na mój widok, kiedy czytałem w ich oczach: „Ty bydlaku, dlaczego ja tego nie wymyśliłem?”, kiedy kilkudziesięciu ropuchowatych kongresmanów lżyło mnie w mass mediach nie mogąc przeboleć istnienia człowieka, który ich debilny plan położył na łopatki… – Westchnął teatralnie, żebyśmy odczuli słodycz tych chwil.

– Och, znam to – powiedziała lekkim tonem Pyma. – Jest pan w tym… – przerwała i zarumieniła się.

Domyśliłem się, że rumieniec wypłynął na twarz, dopiero gdy pomyślała, że popełniła gafę, mówiąc do mojego brata per pan. No bo ja go niby jeszcze nie uznałem, taki mały galimatias myślowy. Biedactwo.

Runąłem jej na pomoc:

– Tak, ja też jestem kąśliwy, złośliwy, uszczypliwy, sarkastyczny, szyderczy, zjadliwy.

Budda potwierdził moje oświadczenie lekkim ruchem głowy. Po raz pierwszy poczułem lekką niechęć, trochę mnie ubodło jego ochocze potwierdzenie mojej samokrytyki. Przecież wcale jeszcze nie nabył prawa do oceniania mnie czy nawet diagnozowania mojego psychoskładu. Nawet jeśli był moim bratem – w co nie wierzyłem ani przez sekundę – to elementarna przyzwoitość wymagała, żeby dać mi trochę czasu na oswojenie się z taką zmianą w życiorysie. Budda natomiast czuł się w tym domu i w naszym towarzystwie znakomicie, rodzinnie, powiedziałbym, i zupełnie nie przejmował się moimi rozterkami. Pozwoliłem sobie na krótkie, pełne dezaprobaty, tak ogólnie, sapnięcie. Pyma, widziałem to kątem oka, przyglądała mi się chwilę uważnie, jednocześnie – nie wiem, jak to zdołała zrobić –– uśmiechała się do gościa, wstała i zaczęła zbierać naczynia. Wiedziałem już co ma na myśli, wiedziałem, że wierzy Buddzie, i – mimo że gorączkowo szukałem w pamięci – nie zdołałem znaleźć ani jednego przypadku, żeby nie wyczuła fałszu w człowieku. Ona już miała szwagra, Phil zyskał stryja. Zostałem ja. Odprowadziłem pełnym wyrzutu spojrzeniem Pymę, a gdy znikła w drzwiach kuchni, zapytałem:

– Jaką masz sprawę?

– Muszę znaleźć pewnego człowieka. Muszę… – Nie zdziwiłem się widząc jego błękitniejące oczy. Kimkolwiek był, nie przyszedłby do mnie w sprawie odszukania zagubionej piłeczki golfowej. Nie poruszyłem się, choć wewnątrz mnie rozszalała się burza – ciekawość, zdrowy rozsądek i coś jeszcze zakotłowały się młócąc na oślep rękami. – Żeby było krócej – zemsta.

– Nigdy nie bawiłem się w kata.

– No i dobrze, to brzydka zabawa.

– A powody?

– Moje, i zostaną przy mnie.

– Fajnie, nie będę się upierał. – Rozparłem się w fotelu układem, ciała sygnalizując, że skończyliśmy rozmowę na ten temat i możemy przejść do innego.

Budda milczał chwilę, potem sięgnął do paczki moich papierosów, palił je dzisiaj każdy kto chciał, wyjął jednego, ale zanim zapalił, zerknął na schody i ni to zapytał, ni to stwierdził szeptem:

– Masz syna…

Poczułem, że drętwieją mi zaciskane coraz mocniej szczęki. Budda przypalił papierosa.

– Dość fajnie sobie żyłem. – Rzucił w przestrzeń, akurat kiedy otworzyłem usta, żeby coś powiedzieć, natychmiast zapomniałem, o co mi chodziło. – Przede wszystkim dlatego, że robiłem to, co chciałem i jak chciałem. Wydawało mi się, że niczego więcej od życia mi nie trzeba. Byłem tego pewien jak niczego innego na świecie. Potem miałem wypadek samochodowy, nic groźnego – otarcie o drzewo, dwa szwy na czole, rozbity nos. Leżałem w szpitalnym łóżku czekając na wyniki badania mózgu. – Mówił spokojnie, nie drżały mu ręce, wydmuchiwał dym leniwie i zaciągał się jakby palił wyłącznie dla przyjemności, ale po każdym przytknięciu filtra do ust żar wydłużał się o kilka milimetrów. – Wtedy wpadła do mojej izolatki, wskoczyła na łóżko… – Odchrząknął cicho, spojrzenie błękitnych, błękitnych, błękitnych oczu wbił w ścianę nad barkiem. – Przytuliła się do mnie i powiedziała: – Nie chcę, żebyś umierał, tatusiu. Nigdy nie umrzesz, prawda? Obiecaj… – Wolno, jakby wzrok był dlań za ciężki przeniósł spojrzenie na mnie i zapytał: – Nie uważasz, że dopiero dla takich chwil warto żyć? – Skinąłem głową. – No to w takim razie ja już nie mam po co…

W zupełnej ciszy dobiegł nas z kuchni cichutki warkot zmywarki i niewiele głośniejsze pogwizdywanie Pymy, ogólnie jednak rzecz biorąc mieszkanie zalała fala zimnej, nieprzyjemnej ciszy. Spokojnie, Owen, pomyślałem. Podał ci przyprawioną na ostro-łzawo historyjkę, nawet niecałą, jej cień, a ty już się wzruszasz i zabierasz się do pomocy. Spokojnie, pamiętaj, że ten człowiek ma tu coś do załatwienia i nie wiesz, czy nie próbuje różnych kluczy do twojego miękkiego serduszka, durniu!

– Mimo to nie widzę w tym roli dla siebie…

– Dysponuję dowodami, niezbitymi – powiedział tym samym równym spokojnym głosem. – Ale muszę znaleźć człowieka…

– W porządku, mogę ci pomóc go złapać, stanie przed sądem…

– Tak-tak. Dostanie czapę.

– No i chyba o to chodzi…

– Nie. Nie chodzi mi o karę śmierci. Chodzi mi o zemstę.

Pyma pomachała do mnie przechodząc odcinek między kuchnią i schodami na górę.

– Dobranoc – powiedziała do pleców Buddy.

Poderwał się i ukłonił w milczeniu. Odczekał, aż zniknęła za załomem ściany i dopiero wtedy usiadł. Zastanawiałem się długą chwilę. Zanim zdążyłem dojść do jakichkolwiek zdecydowanych wniosków, Budda wstał, przejechał dłonią po czaszce.

– Zadzwonię… – Odniosłem wrażenie, że również miał pewne opory przed „tykaniem”, pewnie dlatego nie dokończył oświadczenia.

– Proponuję nocleg tutaj. – Zdecydowałem sam się sobie dziwiąc. – Wziątka nie popuści łatwo, będą kłopoty z zakwaterowaniem. – Dostroiłem się do jego bezosobowych form.

– Dobra – powiedział po prostu.

Gestem zaprosiłem do schodów i poszedłem pierwszy. Na piętrze wskazałem pierwsze z brzegu drzwi i poinformowałem: – Łazienka. – Po dwóch krokach dodałem: – Nasza sypialnia. – Wskazałem drzwi po drugiej stronie: – Garderoba i obok niej pokój Phila, stamtąd grozi nam największe niebezpieczeństwo. – Przesunąłem się o krok i pokazałem na ostatnie drzwi. – Stąd, dokładnie rzecz biorąc, a tu… – pchnąłem drzwi i pokazałem wnętrze – …mój pokój, roboczy.

Nie czekając na reakcję wszedłem pierwszy. Nie obchodziło mnie co sobie pomyśli, pewnie, że jestem nadętym pisarzyną, któremu się wydaje, że każdy, kto odwiedzi jego dom, musi mieć nieprzepartą ochotę na obejrzenie domowej kapliczki. Podszedłem do biurka, włożyłem do zapalniczki papierosa. Budda przysunął się bliżej.

– Niech ja skonam?! – wymamrotał. – Naprawdę to masz?! Zostawiłeś sobie???

Poczułem dziwne bicie serca. Palec Buddy wskazywał masywny w porównaniu z resztą peryferii blok trzpień-pamięci z seledynowym napisem MAX na płycie czołowej. Kurz i zmatowiona podświetlona płytka nie przepuszczała tyle światła, ile trzydzieści lat temu i ktoś nieświadomy miałby trudności r odcyfrowaniem nazwy firmy czy spółki, w której ojciec nabył trzpień-pamięć.

– Jezu! Pamiętam, jak stary powtarzał: „Wszystkie te ajbiemy, apple i kaszjo szlag trafi, a to było, jest i będzie!” – powiedział Budda. – Wszyscy wtedy myśleli, że ktoś go w tej Europie naciął, ale ta pamięć rzeczywiście działała znakomicie. – Odwrócił się do mnie. – I działa nadal?

– Bez pudła – wykrztusiłem. – Raz w życiu papa dokonał sensownego zakupu. – Wyjąłem dawno już tlącego się papierosa z zapalniczki i zaciągnąłem się mocno.

Budda wyciągnął rękę i delikatnie przejechał dłonią po obudowie bloku. Popatrzył na mnie przez ramię.

– Z wiekiem zaczyna się szanować takie okruchy wspomnień – powiedział cicho. – Myślałem, że już nigdy nie spotkam niczego z dzieciństwa. Zanim wydoroślałem na tyle, żeby zacząć cenić rodzinę, zabrakło Yvonne, a ciebie… Chyba się bałem. To znaczy – bałem się tej dzisiejszej rozmowy. Kiedy wyobraziłem sobie siebie na twoim miejscu: przychodzi zupełnie obcy facet i usiłuje zapisać się do rodziny?… – Wzruszył ramionami.

– A pamiętasz skąd ojciec przywiózł ten blok? – zapytałem. Ja znałem odpowiedź i Budda, jeśli rzeczywiście był synem tego samego człowieka, musiał ją znać. Innym ojciec kłamał.

– Nie –– powiedział. I to była właściwa odpowiedź. Miałem brata, starszego brata. – Ale przecież ojciec też nie wiedział; przyznał się, że wsiadł do pociągu z dwiema butelkami whisky i kiedy się obudził, miał to pudło w swoim bagażu, a było to gdzieś w Europie Środkowej. A sąsiadom i znajomym mówił, że kupił w filii indyjskiego koncernu, SADJI, czy coś takiego… – Odwrócił się do mnie i musiał zobaczyć jakąś zmianę w mojej twarzy. Wydał z siebie jakiś dźwięk, pośredni między chrząknięciem czy parsknięciem, być może po prostu chciał coś jeszcze powiedzieć i zbyt gwałtownie zrezygnował. – Testowałeś mnie…

– Oczywiście – wyartykułowałem. – Bo ty byś tego nie zrobił?

– Zrobiłbym, rzecz jasna. – Jeszcze raz przejechał dłonią po MAX-ie, zawahał się. Chyba był speszony. – Mogę? wskazał papierosy. Skinąłem głową. Włożył niezbyt pewnie koniec do zapalniczki i nie odrywając od niej spojrzenia odczekał chwilę. Potem zaciągnął się zachłannie. Uśmiechnął się do mnie. – Nie będę cię pytał, czy to już koniec prób, bo i tak nie uwierzę w odpowiedź…

– Jak chcesz, ale ja już nie mam pytań, na które odpowiedzi by mnie przekonały. Możemy tylko się napić, ale skoro ty nie pijesz…

– Widziałem na dole jakieś wino, to by mnie urządzało – zaproponował.

Siedzieliśmy, aż obudził się Phil, poznał stryja i wyszedł do szkoły, bardzo niechętnie wyszedł. I zaraz wrócił, pokazując „zerwany” pasek buta. Odebrałem mu nóż i wysłałem po raz drugi. Budda dokończył drugą butelkę wina, a ja pierwszą whisky; niemal skończyliśmy opowiadać sobie nawzajem swoje życiorysy i zasypialiśmy na siedząco, kiedy Pyma z mokrymi włosami zeszła na dół. Chciałem jej przedstawić swojego brata, ale przypomniałem sobie, że ona go poznała wczoraj. Poznała go wcześniej niż ja.

Po bratersku pomagając sobie wdarliśmy się na schody i zapadliśmy w łóżka. To był koniec poprzedniego dnia i zarazem dnia aktualnego. Ostatnią myślą było pragnienie obudzenia się dopiero następnego…