Читать книгу Historia luksusu - Giorgio Riello - Страница 7

Przedmowa i podziękowania

Pomysł napisania niniejszej książki powstał kilka lat temu, w trakcie rozmów, jakie prowadziliśmy w Sydney w czasie dwóch kolejnych, chłodnych sierpniowych miesięcy. Zauważyliśmy wtedy, że w przeciwieństwie do mody, która ma długą historię i powstało na jej temat wiele prac badawczych, luksus przyciągał dotąd niewiele uwagi. Wydawał się nam, że brakuje analizy znaczenia i doniosłości tego zjawiska w dziejach kultury.

Jeszcze dziesięć lat temu kwestia ta mogłaby zostać z łatwością odsunięta na bok stwierdzeniem, że luksus jest tematem marginalnym, że to kwestia kapryśnych wyborów, dokonywanych w kręgach elity, bądź też argumentem, że budzi on niewielkie zainteresowanie zarówno poważnych naukowców, jak i większości czytelników. Jednak w ciągu ostatnich kilku lat luksus stał się gorącym tematem. W okresie obowiązywania wybujałego indywidualizmu, w obliczu narastania nierówności ekonomicznych i odradzania się purytańskiego podejścia do obyczajów społecznych luksus zagościł na dobre w naszych codziennych gazetach, ubolewających nad prostactwem superbogaczy, ale także na billbordach reklamujących przedmioty, które są nie mniej prostackie, i w powszechnym pragnieniu posiadania tego, co lepsze, odmienne i ekskluzywne.

Jednak mimo wszechobecności tych dążeń nasi studenci byli zaskoczeni, gdy dowiedzieli się, że dyskusje na temat luksusu mają długą historię, sięgającą odległych czasów i miejsc. Zjawisko luksusu wydawało się tak bardzo powiązane z badaniami nad modą i szerzej – kulturą materialną, często będącą przedmiotem naszych analiz i wykładów, w których czasami używaliśmy tych terminów na przemian, że zaczęliśmy zadawać pytanie, dokąd „dyskusje o luksusie” dotarły w ostatnich latach. Pracowaliśmy nad ukształtowaniem sieci badawczej, co było możliwe dzięki środkom wspaniałomyślnie zapewnionym nam przez Leverhulme Trust. W ciągu dwóch lat swojej działalności badawczej międzynarodowa sieć o nazwie „Luksus i manipulowanie pragnieniami”, koordynowana przez Giorgia Riello i Rosę Salzberg z uniwersytetu w Warwick, nawiązała współpracę z takimi osobami jak: Glenn Adamson, Marta Ajmar, Christopher Breward, Jonathan Faiers, Catherine Kovesi, Peter McNeil, Luca Molà, Maria Giuseppina Muzzarelli, Ulinka Rublack, Bill Sherman, John Styles i Qing Wang. Jesteśmy wdzięczni zarówno im wszystkim, jak i dziesiątkom badaczy, którzy włączali się do naszych prac na spotkaniach organizowanych w Londynie (Victoria & Albert Museum oraz The Shard), w Coventry (Uniwersytet Warwick), w Bolonii (uniwersytet w Bolonii) i we Florencji (Villa I Tatti oraz Europejski Instytut Uniwersytecki). Grant z australijskiej Akademii Nauk Humanistycznych – Międzynarodowych Związków Naukowych oraz Programu Nauk Humanistycznych i Twórczości Artystycznej (ISL-HCA) – umożliwił Giorgiowi wyjazd do Australii i opracowanie tam zarysu niniejszej książki. Projekt ten został następnie rozwinięty w dyskusjach z kolegami z EUI (Europejskiego Instytutu Uniwersyteckiego) w Fiesole i uniwersytetu w Padwie.

Nasze podziękowania należą się wielu osobom. Po pierwsze, dziękujemy kolegom i przyjaciołom, którzy cierpliwie znieśli jednoczesne pisanie przez nas innej książki, powstającej w ramach innych projektów, a nawet objęcie przez Petera nowej posady na uniwersytecie Aalto w Helsinkach, a przez Giorgia – nowego stanowiska w Warwick. Pragniemy wymienić w szczególności Simona Lee i Richarda Butlera. Nasze koleżanki i koledzy – Maxine Berg, Anne Gerritsen i Giovanni Luigi Fontana – uczynili wiele, aby wesprzeć projekt, służąc swoją inspiracją i krytycznymi uwagami. Kolejne podziękowania pragniemy skierować do niezmordowanych i zawsze uśmiechniętych kolegów i tymczasowych asystentów Masafumi Mondena w Sydney i Clare Tang w Londynie oraz posiadającej wielką wiedzę i doświadczenie Virginii Wright, która, opierając się na Sieci, mocno skorygowała nasz tekst. Jesteśmy Wam wszystkim bardzo wdzięczni. Dziękujemy anonimowym czytelnikom, którzy komentowali nasze propozycje, oraz naszemu redaktorowi Matthew Cottonowi z wydawnictwa Oxford University Press za jego cierpliwość, która jest z pewnością wielkim luksusem.

Specjalne podziękowania należą się Kevinowi L. Jonesowi, kuratorowi Muzeum FIDM, oraz jego współpracowniczce Christinie Johnson. Oboje pokazali nam uprzejmie cudowną kolekcję Muzeum FIDM i umożliwili jej specjalne sfotografowanie. Wyrazy wdzięczności za udzieloną pomoc kierujemy do następujących osób: Justina Hobsona z Country Life Picture Library, Kristen McDonald z Lewis Walpole Library w Uniwersytecie Yale, Matthew Martina i Jenny Moloney z National Gallery stanu Victoria w Australii, Sandry Miller, Elizabeth Fischer, dyrektorki Wydziału Projektowania Biżuterii w Haute École de Design (Wyższej Szkole Wzornictwa) w Genewie, Adelheid Rasche i Hildegard Ringeny z Lipperheidesche Kostümbibliothek w Berlinie, Martina Kamera z Zug; Maurizio Marinellego, Carolyn Cartier, Ilarii Vanni, Mingming Cheng, Desleya Luscombe i Amy Evans. Concetta Laciaux z LuxAdvisory oraz Lifen Zhang, redaktor naczelny FTChinese.com, udzielili nam bardzo pożądanej pomocy w zrozumieniu współczesnego luksusu. Titi Halle, Michelle Majer i Billy de Gregorio nadal wspierają nasze projekty, wspomagając nas poradami w Titi Halle/Cora Ginsburg New York. Lillian Williams (Paryż i Aix-en-Provence) okazała wielką gościnność, prezentując Peterowi część swej prywatnej kolekcji przedmiotów z XVIII wieku.

Na koniec dziękujemy też personelowi Abegg-Stiftung, Victoria & Albert Museum, Muzeum Sztuki Hrabstwa Los Angeles, Virginia Museum of Fine Arts (Muzeum Sztuk Pięknych stanu Virginia) oraz innym naszym przyjaciołom z muzeów na całym świecie. Shalen Singh bardzo pomogła nam w ostatnich fazach powstawania maszynopisu, a Simon Lee przeczytał fragmenty poświęcone wielkim markom.

Peter McNeil i Giorgio Riello

Boże Narodzenie 2015