Читать книгу Metodologia badań w pielęgniarstwie - Helena Lenartowicz - Страница 6

Międzynarodowa Rada Pielęgniarek (MRP) i naukowe towarzystwa pielęgniarek w poszczególnych krajach stoją na stanowisku, iż wszystkie pielęgniarki powinny opanować podstawy metodologiczne badań naukowych. Już w 1976 r. Amerykańskie Towarzystwo Pielęgniarek rekomendowało przygotowywanie przyszłych pielęgniarek do pracy badawczej na poziomie studiów przeddyplomowych, czyli aktualnie studiów pierwszego stopnia.

Oprócz uczenia się zawodu i doskonalenia podyplomowego potrzebny jest postęp w nauce o pielęgnowaniu. Chodzi bowiem o to, aby praktyka pielęgnowania jako sfera o szczególnej doniosłości publicznej opierała się na rzetelnych wynikach naukowych, wiedzy zweryfikowanej, sprawdzonej w poprawnym metodologicznie procesie badawczym, a nie tylko na tradycji i intuicji. Warto też wziąć pod uwagę, że nauka służy człowiekowi, a uprawianie jej przynosi satysfakcję, dumę i radość.

Przed każdym kolejnym rocznikiem absolwentów studiów pielęgniarstwa, zwłaszcza przed osobami obdarzonymi darem intelektualnej ciekawości, otwierają się szanse poznawania mechanizmów świata, odkrywania łańcuchów przyczyn i skutków, tworzenia nowej wiedzy, wreszcie wpływania na rzeczywistość.

Programy kształcenia w zawodzie pielęgniarki nie tylko w Europie, ale też w wielu krajach świata, zawierają moduły o charakterze metodologicznym, które wprowadzają w zagadnienia związane z metodą (w szerokim znaczeniu) badań naukowych. Egzamin końcowy często obejmuje m.in. wykonanie ćwiczenia naukowego w postaci napisania pracy dyplomowej.

Cele kształcenia w tym zakresie powinny być zróżnicowane w zależności od poziomu studiów. Na poziomie studiów pierwszego stopnia (studia licencjackie) student powinien opanować wiedzę, umiejętności i ukształtować postawy, które pozwalałyby mu na określenie pielęgniarskich problemów badawczych, dobór właściwych metod i technik badawczych, uczestniczenie w gromadzeniu danych oraz wprowadzanie w życie rezultatów badań. Ponadto na tym poziomie kształcenia istotne jest przygotowanie do krytycznego czytania tekstów naukowych, ich rozumienia, oceniania i selekcjonowania publikacji naukowych.

Na poziomie studiów drugiego stopnia (studia magisterskie) – oprócz wymienionych umiejętności – absolwent powinien być przygotowany do przeprowadzenia pod opieką doświadczonego badacza pełnego cyklu badawczego: od sformułowania problemu do analizy i interpretacji zebranego materiału, poprawnego wnioskowania, pisania raportów i przygotowania publikacji. Absolwent studiów magisterskich powinien być gotowy do podjęcia aktywnej roli eksperta w sprawach pielęgnowania w ramach interdyscyplinarnych zespołów badawczych i tworzenia klimatu sprzyjającego naukowym badaniom.

Na trzecim poziomie studiów (studia doktoranckie) – oprócz uprzednio wymienionych kompetencji – doktorant powinien zapoznać się z filozofią nauki, paradygmatami badawczymi i konceptualnymi modelami pielęgnowania. Powinien też zdobyć umiejętność samodzielnego planowania badań, budowania teorii oraz przygotowywania projektów w celu pozyskiwania funduszy na badania z publicznych i prywatnych źródeł.

Każdy, kto zdobywa zawód pielęgniarki, jeśli jest świadomy związku między stopniem zaawansowania nauki a postępami w praktyce, rozumie znaczenie kształtowania umiejętności prowadzenia badań. Warto przypomnieć, że każda pielęgniarka jest zobowiązana do wysiłku na rzecz rozwoju zawodu i doskonalenia opieki. Uzasadnione jest zatem przybliżenie studentom pielęgniarstwa metodologii – nauki traktującej o prawidłowościach rządzących procesem poznawczym w nauce. Pamiętać jednak należy o tym, że ukształtowanie umiejętności badawczych wymaga znacznie więcej wysiłku niż tylko przeczytanie podręcznika.

Opracowanie jest adresowane do studentów pielęgniarstwa, położnictwa, uczestników programów specjalizacji zawodowych. Ma na celu:

• wzmocnienie intelektualnej ciekawości i motywacji do prowadzenia badań naukowych w pielęgniarstwie,

• ugruntowanie przekonania o konieczności przestrzegania w badaniach zasad

• etycznych, prawa autorskiego i ochrony własności intelektualnej,

• ukształtowanie umiejętności krytycznego oceniania piśmiennictwa i wdrażania wyników badań naukowych do codziennej praktyki,

• przygotowanie do projektowania pełnego procesu badawczego, stawiania celu, formułowania pytań problemowych, doboru metod, technik, gromadzenia materiału, analizowania, wnioskowania, pisania protokołu z badań i dokonywania ich oceny.

Autorki podręcznika żywią przekonanie, że okaże się on przydatny nie tylko studentom, ale także nauczycielom metodologii i promotorom prac dyplomowych na studiach pielęgniarskich oraz podobnych kierunkach prowadzonych w ramach nauk o zdrowiu.

Kończąc, pragniemy złożyć podziękowanie tym wszystkim, którzy wnieśli bezpośredni lub pośredni wkład do niniejszego opracowania, a więc naszym własnym nauczycielom i tym, którzy podejmowali liczne dyskusje metodologiczne przy okazji recenzowania oraz obrony prac dyplomowych i doktorskich. Studentom – za ich chodzenie na skróty, które przekonało nas, że opracowanie tego przewodnika jest celowe i uzasadnione.

Helena Lenartowicz, Maria Kózka