Читать книгу Die bruidseisoen - Helene de Kock - Страница 5

Hugo voel hy gaan sy selfbeheersing kwytraak. Hy draai om sodat hy nie na haar hoef te kyk nie.

Sanet bly staan, stom van skok.

Hugo speel seker! Speel? Hy jók! Jok? Kán Hugo ooit jok?

“Hy’s getroud, Sanet,” herhaal Hugo toe sy te stil is. En sy weet ineens – Hugo jok nie!

Sanet staan. Sy staan sommer net. Die slag het haar oopgeskeur. Tog ontdek sy dat sy nie iemand is wat steier nie. Sy kán staan! Alleen …

Sy bly staar na Hugo se rug, en sy wil dit uitskreeu: Nooit! Nie háár Kallie nie! Maar sy kry geen klank uit nie, en haar beterwete strooi sout in die seer: Ja, tóg! Getroud met ’n vrou wat hy moes begeer het … bo jóú!

“Hoe lyk sy?” vra sy skielik hard en duidelik sodat Hugo amper verskrik omswaai. Maar haar gesig is kalm, só kalm … Net die bruin oë gloei. Hugo het moeite om sy woede te beheer. Net die dokter in hom slaag daarin; die mán wil moor …

“Ek weet nie.” Kortaf. “Niemand weet nie. Sy was blykbaar saam op die toer na Yellowstone Park. Dáárvan weet jy seker?”

Sy knik. ’n Pynlike beweging.

So broos, so ragfyn van die seer staan sy daar, dat Hugo se selfbeheersing net-net wil vermurwe – al weet hy met elke vesel in hom dat dit nie is wat sy nou nodig het nie.

“Kom sit. Trek uit jou jas,” sê hy kortaf, maar sy mond word sag toe hy sien hoe sy nie kan reageer nie. Sy kan net staan, staan en nie omval nie. Dis al. Elke ander handeling staan ver buite haar beheer. Hy loop tot by haar, voel vlugtig aan die klam jas en trek dit versigtig uit. Sy maak haar oë toe en laat hom gedwee begaan.

Hugo voel ontstemd hoe yskoud sy is. Dwarsdeur die wolrok slaan ’n koue wat nie net aan die weer buite toe te skrywe is nie.

Hy kyk na die spierwit gesig digby syne, die reguit neus, lang wimpers, die hol wange en droewige mond … en dit word ’n oomblik wat haar aan hom vasvries – die oomblik van háár ontsetting en sy ontdekking. Hy skrik hewig vir sy gedagtes, maar lag homself dan innerlik uit daaroor. Hy moes tog lankal geweet het, bewústelik gewéét het hy het haar lief? Waarom anders het hy Lilian sommerso laat gaan? Waarom het hy Londen toe gevlug toe Kallie verloof geraak het? En nou, sonder die direkte verlof van die senior konsultant, op die eerste vliegtuig gespring toe sy ma hom van Kallie se nuutste flater vertel?

Sonder dat hy wil, knel sy hande om haar skouers en haar oë vlieg oop. Sy greep verslap onmiddellik.

“Kom, jy’s bevrore,” sê hy beslis. “Ek wil hê jy moet in vuurwarm water gaan bad terwyl ek vir ons iets te ete bestel.”

Sy skud haar kop stadig, loom van skok.

“Nee … nee, ek wil eers hoor …”

Hugo stuur haar ferm oor die dik mat deur die slaapkamer na die aangrensende badkamer.

“Jy sál alles hoor, maar jy moet eers warm word. Netnou word jy siek!”

Sy sterk arm wat haar voortstu en sy laaste woorde laat haar skielik ontdooi.

“Siek? Ek wens …” Sy leun teen die badkamermuur aan. “Ek wens ek was liewer dood! Hoekom is ek gebore? Waarom begin dinge? Sê jy my …” Sy praat met ’n moeë stem. Dis asof haar lippe net haar sugte verwoord. Iewers in haar agterkop daag die besef dat haar woorde melodramaties is en sy begin liggies lag. So what? Haar kêrel het haar afgesê. Meer as dit, eintlik: hy’t die eerste vrou wat hy kon kry, summier gevat. Seker om los te kom van háár … Sy lag meteens hardop.

Hugo kyk vinnig na haar, vat na haar arm, maar sy skud haar kop. “Los my maar … Los net … Ek … ek glo nie … dis histerie nie …”

“Wat dan?” vra hy sag, maar sy oë bly waaksaam op haar.

“Ek … weet nie … Miskien … lag ek omdat dit werklik snaaks is.”

Vir ’n oomblik lyk dit of hy iets wil kwytraak, maar hy buk vinnig by die liggroen bad en begin die warm water intap. Hy bly ’n rukkie so staan, druk met sy hande op die kant dat die kneukels wit uitslaan, krap in sy deurmekaar gemoed na iets, enigiets om te help las aan die breekplek, die groot seer. Dan kom hy orent, stadig, met onsekerheid in die keep van sy mond.

“Sanet!” Hy praat hard, bó die gesuis van die water uit.

Sy antwoord nie, die lag opeens heeltemal weg. Lig net haar kop om na hom te kyk.

“Ek wil iets uit my hart aan jou sê …” Die effense lewe in haar oë laat hom voortgaan: “Dis jou eerste groot seerkry dié, en …”

Hy byt liggies op sy tande, weet nie mooi hoe om voort te gaan nie. Sanet staar verbaas na hom, sien hom nou eers regtig raak. Hugo, die koel en kalm Hugo, wat nou nie weet waar om te trap nie. Sy ontspan ’n bietjie, en dit word ’n stil oomblik. ’n Eerste hand uitsteek om die wond te betas, die skade te meet.

“Ja,” sê sy amper onhoorbaar. “Ja, dis die eerste groot ding in die lewe wat my tref!”

Oomblikke lank kan hy net na haar kyk, versigtig om geen woorde te gebruik wat haar kan verjaag, of net goedkoop kan troos nie. Toe skiet dit hom te binne: “Sanet, ken jy die verhaal van Job?”

Sy kan ’n effense glimlaggie nie keer nie, ’n trekkie van die lippe wat bitter smaak.

“Jy wil sê ek moenie nou op die ashoop gaan sit nie?”

Hy weet hy’t sy voet in ’n ding gesit, maar soms moet ’n mens mos maar ’n ding reguit sê. Tog verweer hy: “Nee, ek is nie banaal nie!”

Sy verbleek nog meer, besef ineens dat Hugo ’n flentertjie van sy gemoed aan haar wil blootlê – al is dit op hierdie onmoontlike tyd.

“Ekskuus,” prewel sy. Haar mond begin bewe en haar oë skiet vol trane. Hugo sien dit, en draai die krane vinnig toe. Toe hy weer na haar kyk, het sy alle selfbeheersing verloor. Sy ruk soos sy snik.

Hy bedwing hom ook nie langer nie. Hy druk haar teen sy bors vas asof hy só die verdriet wat haar so sielsverlore laat huil, wil keer. Hy praat met sy lippe op haar hare – allerhande woorde, wat sommer net uit sy vol gemoed stroom. En hy bied haar sy wit sysakdoek aan …

Hy laat haar huil en huil tot die laaste snik soos ’n sug uit haar ontsnap. Sy leun met haar gesig skuins teen sy natgehuilde bors aan.

“Wat … wat wou jy gesê het?”

Hy kyk af op die geswelde ooglede, die gekneusde mond, waarvan sy die bewing vergeefs probeer beheer. Hy staan verslae, meer verslae as wat sy ooit kan dink of droom. Want hy weet met die helderheid van ’n ligbaken in die nag wát hierdie vrou met die beeldskone uiterlike en die skugter gees nog altyd vir hom beteken het. Soos ’n honger wat saam met jou van die tafel af opstaan, so was sy nog altyd in sy gemoed – ’n eindelose verlange. En hy soek na woorde wat sy hart nie sal verraai nie, en háre sal versterk.

Eindelik sê hy: “Ek … ek wou jou vertel hoe ek aan Job dink – ek bedoel, hoe ek nog altyd die verhaal onthou. Ek onthou dele van die eerste versie omdat dit so poëties mooi klink: Daar was ’n man in die land Us wie se naam was Job; … een wat afgewyk het van die kwaad … Daarby was sy besitting seweduisend stuks kleinvee en drieduisend kamele …”

Sy arms verstyf om haar, keer enige teëwoord.

“Luister nou. Wat ek eintlik wou sê, is dit: ek onthou veral ook een van die laaste versies omdat dit op my ’n indruk gemaak het, seker as kind nog: En die Here het die einde van Job meer geseën as sy begin … Jy het netnou gewonder waarom dinge hoegenaamd begin! En … selfs al gaan dit nou nie hier om sulke geweldige gewigtigheid soos siekte en dood en so aan nie, is dit tog jou eerste swaarkry. Reg?”

Sy lig haar traannat gesig en soen hom lig op die wang.

“Dankie, Hugo, baie dankie. Ook dat jy na my toe gekom het. As ek dit by die huis moes gehoor het … van … van Kallie …” Sy bewe teen hom aan. Dis ’n bewing wat soos ’n koulike vlammetjie die droë spanning in hom wil laat vlamvat. Hy druk haar vinnig van hom af weg.

“Kom nou,” sê hy skielik bot. “Bad gou. As jy nie gou maak nie, kom ek jou help – dit belowe ek.”

Sy soek na sy oë, soek na ’n teken van terg, maar kry dit nie.

“Jy sal nooit!” sê sy onwillekeurig geskok.

Hy stryk met sy een hand oor die klam kol op sy baadjie. Kyk haar koel op en af.

“Natuurlik sal ek! Jy gaan koue vat, en ek wil dit nie op my gewete hê nie! En nou hoop ek hulle gaan my iets te ete gee in hierdie plek. Net nie spaghetti nie. Liefs niks wat na pasta smaak nie …” Hy loer onderlangs na haar.

“Bestel ’n gebraaide os,” sê sy droog, en hy kry ’n waarderende glimlaggie, want elke gemeenplasie is nou ’n triomf. Toe loop hy.

Sanet vind geen ontspanning in die warm bad nie. Dis bloot water wat branderig om haar verysde liggaam sluit, en sy was vinnig om klaar te kry. Dis asof sy voortgedryf word deur ’n koue vuur – om méér te hoor, wéér te hoor. Soos ’n skokgrap ’n mens teen jou sin laat dink en wonder en dink, so maal en kolk dit in haar.

Sy het haar lang hare op haar kop geknoop om dit uit die water te hou. Met ’n snik-sug spoel sy nou die laaste skuimerigheid van haar liggaam af, en vou haar in ’n dik handdoek toe, begin haar moeisaam afdroog; met al die soepele blyheid van netnou – toe sy met die trap opgevlieg het in die hoop om Kallie hier te vind – verkrimp tot ’n pynlike spasma.

Sy kyk na die potjies vol ryk rome op die glasrakkie asof sy hulle nou die eerste keer sien. Dan buk sy, en in teenstelling met haar gewoonte, was sy haar gesig met die rou water uit die kraan. Net daarmee. Sy vryf hard met haar vingers oor haar fyn vel, spoel weer af, totdat haar gesig blink en bloesend uit die wasem van die spieël na haar terugkyk. Dit voel vir haar asof sy haar kan stukkend was, want sy voel vuil, besmeer deur Kallie se sprong in ’n modderpoel. Want dis wat hy gedoen het …

Troubreuk! Dis wat dit in regstaal genoem word. Die advokaat het troubreuk gepleeg! Of het hy? Dink hy hoegenaamd aan die tróú of die breuk? Hoe het Hugo nou weer van Kallie se trouery gepraat? “Niks blywends nie … nie soos ek hom ken nie!” Tog, selfs vir die wispelturige Kallie is daar sekere beperkinge – trou is trou, en as jy eenmaal getroud is, is jy getroud.

Haar kop suis, en sy wil net weer koud kry. Toe pluk sy die deur vinnig oop en hardloop kaalvoet, met die handdoek om haar, na die kas toe. Sy hoor hoe Hugo die hotelradio in die sitkamer aanskakel.

Op die ingewing van die oomblik pluk sy ’n warm wolkaftan uit die kas. ’n Vrolike kledingstuk met pêrels geborduur, lank, vloeiend en goudkleurig. Sy het dit vir haar wittebrood gekoop. Sy en Kallie sou ná die troue Switserland toe gekom het. Net sy en Kallie. ’n Sug ontglip haar sonder dat sy dit kan keer.

Sy en Kallie …

Sy gooi die handdoek driftig van haar af en trek vinnig aan. Toe sy klaar is, lyk sy soos ’n godin – gesig glansend en oë van kristal. Haar hare is blink drade bo die dofgoud van die materiaal en daar is pêrels om die hals, die wye moue en die soom. Maar haar voete steek sy in pantoffels, slof daarmee die sitkamer binne, waar Hugo op die bank ingesluimer het.

Oor die radio hyg die sanger na sy asem om die laaste draai van die studente-drinklied te voltooi. Geïrriteerd skakel sy dit af. Hugo se oë gaan dadelik oop en neem in wat hy sien. Hy som die trefkrag van haar uitrusting en die verslaentheid van die pantoffeltjies reg op. Hy weet dat dié kombinasie opstand beteken. En dis ’n goeie teken. Al is die verset kortstondig, aangeblaas deur die frustrasie van die oomblik. Solank sy net nie heeltemal gaan lê nie.

Hy kom orent, sprei sy arms aan weerskante van hom op die bankleuning oop.

Sy staar na hom asof haar oë op hom is, maar haar gedagtes nie. Hy kan byna sien hoe die klein klontjie verweer smelt. Sy sak futloos in een van die diep leunstoele neer en haar kop sak eenkant toe sodat die goue hare oor haar wang val. Haar hande lê slap in haar skoot. En onder die ryk pêrelsoom loer die twee pantoffeltjies beteuterd uit.

Warmte en weekheid sprei deur Hugo en word ’n onvermoë om sy oë van haar af te hou. Hy is verlig toe sy eerste praat, want hy kan self geen woorde vind nie.

“Wanneer was dit?” vra sy met ’n afgewende gesig.

Hugo besef met skrik dat hy al amper opgehou maal het rondom die feite van die verhaal, maar sy nog nie. Hy het ’n paar uur lank tyd gehad om hom tot versadigingspunt te dink aan ’n getroude Kallie. Sy nie. Sy kon nog geen vatlap vind om dié hittige idee mee aan te raak nie. Sy weet net hy’s getroud, en dit lê in haar brein soos ’n kool vuur.

“Drie dae gelede …” antwoord hy, besluit dan om met die hele mandjie patats vorendag te kom. “Hy het ’n telegram aan my ma-hulle gestuur, van Salt Lake City af. Hulle moes dus seker daar …” Hy kyk ’n oomblik lank weg, bring dan sy oë met ’n draai terug na waar sy ineengekrimp sit. “Hulle is seker daar getroud. Hy het my ma gister gebel, gesê sy moenie vrae vra wat hy nie kan beantwoord nie. En sy moet asseblief probeer begryp.”

Sanet se kop ruk so skielik op dat hy vervaard stilbly.

“Wát begryp?” vra sy yskoud. En ineens is dit nie meer ’n jong meisie nie, maar ’n vróú wat teenoor hom sit. Hy kyk asof versteend na hierdie nuwe mens wat eensklaps haar jongmeisieskap afgegooi het. rens uit sy skooldae flits daar ’n sitaat: “Hell hath no fury like a woman scorned …”

Hy vou sy arms oor sy bors – ’n vinnige beweging asof hy hom wil stut. Hy kyk aandagtig na die mat, volg die kurwe van die patroon asof sy lewe daarvan afhang. Dis net onmoontlik om haar so te aanskou. ’n Ware man kan eenvoudig nie voor soveel veronregte vrou staande bly nie.

“Wát begryp? Wat is daar om te begryp?” vra sy weer.

“My pa het glo die telefoon gevat en dieselfde vraag aan hom gestel. Glo gesê dis nie ’n kwessie van begryp nie, maar van aanvaar. So iets kan nie begryp word nie. My pa het hom ook gevra of hy besef sy ma sal vir skok behandel moet word, en hom toe ’n gelukkige huwelik toegewens. Toe’t hy die gesprek beëindig. Jy ken mos my pa.” En ná ’n klein pousetjie: “Kallie soek nie van vandag af moeilikheid nie. En nou het my pa sy mes vir hom in, dis seker!”

“Jou pa is lank nie ál een nie!” blits dit terug, vonke uit die oë.

“Goed so! Solank jy kwaad is, is daar lewe. En dit sal jou laat dobber. Want as jy eers gesink het, is dit klaarpraat.”

“Dis buitendien klaarpraat! En jy is ’n ou Jobstrooster! Praatjies, praatjies …” ’n Gloed slaan kol-kol op haar wange uit, ’n woede wat haar laat opvlieg uit die stoel. Sy loop na die radio omdat sy nie weet waarheen anders nie, skakel dit aan, hoor ’n paar Italiaanse woorde en skakel dit weer af. Sy wens sy het iets om te gooi of te byt. Maar sy het nie, en die naaste skyf is die man op die bank. Sy swaai om na hom toe met haar vlammende oë, en sy weet glad nie hoe mooi sy vir hom lyk nie.

“Woorde, ja!” smaal die sagte mond. “Dit ken die mense wat wil troos, goed. Maar intussen …”

“Sanet …” probeer Hugo tussenin, besef dan dat dit soos ’n tennisbal is wat jy teen ’n muur slaan – hy kom altyd terug. En as hy nou één ding verder sê, gaan sy twaalf terugsê.

“Intussen,” gaan sy dwarsoor sy flou protes voort, “ken hulle nie eens die betekenis van hul eie woorde nie, smeer net hul gedagtetjies aan jou af sodat hulle nie so sleg hoef te voel om jou onthalwe nie! Dit maak my amper nuuskierig om te hoor wat Kállie te sê gaan hê! Dat dit gaan drup van die heuning is nie altemit nie!” Sy bly skielik stil om asem te skep, asof sy opgewen was en te vinnig afgeloop het. Toe sy gaan sit, het haar woede meteens skoon verdamp. “Ag, Hugo, ek weet nie wát ek gaan doen nie!” Haar stem is ’n yl klankie. Sy loer na hom, maar hy sit ontspanne agteroor. “Ek is jammer oor … oor wat ek pas aan jou gesê het.”

“Alles reg! Ek sê mos, dit kan jou net goed doen. Ek stem ook saam. Daar gaan baie ouens wees wat die verkeerde ding op die verkeerde tyd gaan kwytraak. Maar vergeet hulle. Ek is nie een van hulle nie.”

“Nee … nee, ek weet.”

Hulle ete daag op en Sanet staan op om die deksels van die skottels af te haal. Twee heerlike biefstukke met kalfsoog-eier bo-op en gebraaide sampioene. Die geurigheid daarvan laat haar mond water, en sy besef dat sy tog honger moet wees.

Hugo betrag haar.

“Jy móét eet, hoor. Ek wil jou hierna ’n pilletjie gee om te slaap.”

Sy toon die verwagte reaksie, sommer dadelik, haar ken hoog gelig.

“Ek het nie pille nodig om oor Kallie te kom nie!”

“Praatjies!” piets Hugo fyntjies op sy beurt. “Blote praatjies. Ek glo dat as jy liefhet, jou hart hom reeds vergewe het. Nou bly daar nog jou verstand en jou liggaam. ’n Mens ly aan skok ná so iets!”

Sanet staan sonder spraak met die deksel in haar hand, sit dit naderhand bewend op die waentjie neer sodat dit skel kletter.

“Nee, ek …”

“Nou ja, ek wil geen argumente hê nie. Ek is moeg en ek het vanoggend laas geëet.” Taktiek van die man, so oud soos die berge. Uit die hoek van sy oog sien hy dat dit werk.

“Ag, ekskuus tog, Hugo! Ek het nooit daaraan gedink nie! Kom, ek skep vir ons in!” Sy buk by die trollie en begin inskep.

Hy glimlag net. ’n Glimlag wat merkbaar verstar toe die kaftan wegswaai van die mat af en ’n paar slanke enkeltjies in twee verslete pantoffeltjies ontbloot. Dis soos ’n seer wat iewers móét uitslaan …

Sanet word wakker van ’n gelui in haar kop. Sy rol swaar om, word dan mooi nugter. Sy sien op haar polshorlosie dat die klokke van Venesië die tiende uur uitgebeier het. Dié klokkespel was nog altyd vir haar onbeskryflik mooi. Maar vanoggend wil die stilte wat daarop volg, haar vasdruk. Sy het ’n dringende begeerte na lawaai, na ’n woedende geraas – enigiets wat haar sinne ’n tyd lank kan uitdoof.

Sy swaai haar bene van die bed af en gaan voor die hangkas staan. Sal sy of sal sy nie? Sy sál! Al haar wittebroodsklere wat sy en tant Bybs met soveel opwinding uitgesoek het, gaan dit ontgeld. Sy gaan hulle dra asof daar nooit enige gevoelswaarde aan geheg is nie, met die koele ongeërgdheid waarmee ’n mens ou klere dra. Sy haal ’n prettige songeel wolrokkie uit. In Rome gekoop. Tant Bybs het genoeglik gesug toe dié rokkie aan hulle gewys is: “Ag, kind, daar is darem niks wat by kóóp kom nie!”

’n Glimlaggie huiwer om Sanet se lippe, verslaan soos vlugsout as haar gedagtes weer terugspring na die hede. Daardie dag het sy aan Kallie gedink – wat hy van die rokkie sal sê, of hy die wye gordel van gevlegte wolstof om die smal middel sou raaksien. Hy is so lief vir mooi goed!

Dit brand agter haar oë en sy knip hulle vinnig. Hoe het Hugo nou weer gesê? Kwaad word is haar behoud. Nou ja, dan sal sy kwaad word!

Sy trek aan asof sy ’n trein moet haal, maak die swaar hare in ’n gesofistikeerde rol op haar kop vas, poeier liggies, tik groen oogskadu aan, gebruik rooi-rooi lipstiffie en ’n sprinkeling van blomgeur uit die huis van Balmain. Sy klamp ’n paar oorkrabbetjies aan, die pêreloorkrabbetjies vir haar troue. Sy skrik toe sy dit besef. Maar sy sien hoe dit sag teen die roomkleur van haar vel gloei, en sy draai weg voordat sy van plan kan verander.

In die sitkamer sit Hugo al by die ontbyttrollie. Gisteraand het hulle in betreklike stilte klaar geëet, en op haar beangste vraag oor waar hy sou slaap, het hy haar koeltjies meegedeel dat hy ’n kamer in dieselfde gang gekry het. Toe het hy haar die pilletjies laat drink en nag gesê.

Hy kyk op. “Môre,” groet hy bedaard. Sy oë raak aan die knak-skraal middeltjie, die lang bene onder die klokromp. Hy merk dat gisteraand se nare nuus nog swaar aan die smal skouertjies hang.

“Hallo,” sê sy met ’n effense glimlag. Sy skink vir haar ’n koppie by die teetrollie. “Wat doen ons vandag?” Sy gooi suiker in en roer ingedagte. “Maar jy moet seker terug?” vra sy half ontsteld, haar oë groot op Hugo.

“Hm-hm,” kom die antwoord tussen ’n mond vol gebotterde broodjie deur, “twee weke verlof aangevra.”

“O,” proe sy aan dié inligting. Sy gaan sit op ’n hoepelbeenstoel met haar koppie tee. “En … en dan?”

Hugo teug genoeglik aan sy warm tee, spits al sy aandag daarop toe.

“Ek is maar net ’n junior konsultant! Terug na Londen, dus! Wil jy saamkom?”

Verbasing en skielike nadenke verdruk ’n oomblik lank die hartseer van die mooi gesiggie.

“Ja wat, hoekom nie?”

“Gaaf,” sê Hugo, en smeer met ywer nog twee broodjies botter. “Dan gooi ons sommer ’n draai by Ouma voor ons teruggaan Londen toe.”

Sy ouma – en Kallie se ouma: ’n waardige ou dame wat nie agter haar dogter aan Suid-Afrika toe verhuis het toe dié met ’n jong diplomaat getrou het nie. Sanet dink aan die popmooi huisie waarin Hugo se ouma woon, aan die kant van ’n ewe skilderagtige dorpie in Sussex, digby die kus. Vóór is die onstuimige see, en agter die groen-groen deinings van Engeland … En meteens verlang Sanet. Nie na haar ma nie. Nie na haar besige pa, wat darem ook daar is nie. Veral nie na Kallie nie. Sy verlang na iemand wat sal begryp. Iemand soos Ouma Em.

Sy het Ouma Em nog maar enkele kere gesien. ’n Paar maal toe sy by Kallie se ouers gaan kuier het voordat hulle Amerika toe is, en een maal toe sy en Kallie lede van ’n toergroep was en ’n dag lank weggebreek het terwyl die ander Cambridge toe is. Maar sy weet bo alle twyfel dat Ouma Em sal begryp. Dalk nog sonder veel woorde.

“Sy weet nog nie,” sê Hugo asof hy haar gedagtes gelees het. Hy staan op en skink vir hom nog tee. Hy bly staan met die suikerlepel in die lug. “Ek het regtig nie kans gehad om haar te laat weet nie.” Hy gooi nog ’n bietjie suiker in en begin roer. Sy hand vang ’n spikkel sonlig wat sy oupa se seëlring laat flits.

Sanet sien dit en stort byna haar tee. Sy het vergeet … totaal vergeet! Sy kyk verdwaas na die wit diamant aan haar ringvinger. So gewoond het sy aan die gladde rondheid van Kallie se ring geraak dat dit deel van haar is … wás!

Sy sprei haar hand voor haar uit, weg van haar; asof haar armlengte dit nie ver genoeg kan vat nie.

Hugo sien die beweging en sit snaarstyf en toekyk.

Maar sy laat die hand op haar skoot val, en sit haar teekoppie hard neer. Met die regterhand glip sy die verloofring van die slap vinger af. Sy kyk ’n oomblik half verwese daarna en skiet dit dan na Hugo toe asof dit ’n muntstuk is. Dan vlieg sy op en gaan staan voor die venster, kyk op in die grouerige lug en kry die gevoel dat die hemele op haar wil neertuimel.

Hugo het die ring raak gevang. Nou sit hy gespanne na haar stokstywe rug en kyk.

“Ekskuus dat ek dit gegooi het,” sê sy onverwags oor haar skouer, draai dan om en kyk na hom. Hy steek die ring doodluiters in sy sak, kom staan by haar en sit sy arm liggies om haar skouers.

“Ek … ek wou nie regtig gooi nie,” sê sy weer. “Ek wou dit net wég van my af hê!”

“Ek weet.” Met een vinger vang hy ’n traan wat ’n blink paadjie oor haar wang gelaat het.

Sy sug. “Sal jy dit asseblief aan Kallie besorg?”

“Natuurlik. Ek gaan dit sommer pos. Ongeregistreerd. Ek dink nie dis versekering werd nie.”

Sy kyk op in Hugo se oë. Onleesbaar. Tog is daar ’n trek om die oë wat haar nog altyd laat veilig voel het. ’n Wrang laggie pluk aan haar mond.

“Nee, ek sien nou dit het geen versekering aan my gebied nie. Dit was simbolies van presies niks!” Sy byt haar lip, kyk betraand af na die bedrywigheid onder die venster. ’n Vasmeerplek vir gondels. ’n Paar van die gondeliers staan koulik rond. Twee middeljarige toeriste kom aangestap en een gondelier adverteer in ’n hoë, dun stem hoe wonderlik ’n rit op sy gondel kan wees. Die ander lag hom uit dat die stoom staan, en die toeriste stap verby. Dis nie ’n goeie seisoen nie.

Hugo volg haar oë, besef dat sy die dinge buite eintlik nie sien nie, en wens met alles in hom dat hy kan weet wat sy dink. As sy dink …

Sy dink wél – hoe snel het die ring, wat ’n sieraad ter ere van die liefde was, nie ’n las aan haar vinger geword nie.

“So ja!” het Kallie selfvoldaan gesê toe hy dit aan haar vinger steek een someraand net nadat hy sy graad gekry het. “Nou het ek die versekering dat almal sal weet jy is myne. Nie baie mans maak ogies vir ’n verloofde nooi nie, en ek sal dié wat hans genoeg is, sommer self opkeil! So al op die regteroog!”

Hulle het gelag. Daar was min plek vir teerheid op daardie oomblik. Daarvoor was Kallie te propvol triomf. Want net twee weke tevore het sy nog een aand met Paul Malherbe, die studenteraadsvoorsitter, uitgegaan. Kallie kon dit nie sluk nie. Paul was darem ’n veels te groot vis in die see! En toe, besef Sanet nou met klinkklare insig, het Kallie verloof geraak sodat hy verseker kon wees van háár! En hy wás! O, hoe seker was hy nie van haar nie! So seker dat hy haar aangemoedig het om saam met tant Bybs te gaan vakansie hou voor die troue. Hy sou dan Amerika toe gaan om ’n rukkie by sy ma-hulle te wees.

“Gaan op ’n lang reis!” het hy vrygewig voorgestel. “En geniet dit!”

En sy en tant Bybs hét dit geniet! Italië toe, het hulle besluit. Net daar sou hulle gaan vakansie hou. Rome. Napels en Capri. ’n Dag in Amalfi en twee in Sorrento. Weer Rome en toe Florence. Uiteindelik Venesië. Eindpunt, maar teëspoed se begin!

Teëspoed. Só, soos ’n slag uit die hemel. Maar miskien is dit beter as wanneer ’n mens dit sien kom.

Sy sê dit aan Hugo, en hy luister, bly dat sy uiteindelik daaroor praat.

“Dis net … ek weet nou nie wanneer kom die volgende slag nie.” Hy kyk vraend na haar, en sy vervat: “Ek bedoel, jy het gisteraand van Job gepraat.”

Hy kyk ietwat uit die veld geslaan na haar, vee met sy hand oor sy agterkop. Wat het hom tog besiel? Tog, dit hét uit sy hart gekom; hy is geen dweper óf eksegeet nie! Terugtrek kan hy sy woorde ook nie, want dit was ook nie ydel praatjies nie. En buitendien, hy glo dit …

“Kyk, Sanet,” sê hy ferm, al wil die sweet op hom uitslaan. Dis nie sy terrein dié nie, maar hy glo tog … “Kyk, as jy gaan glo dat alles wat met Job gebeur het – die een ramp op die ander – nou weer jóú deel gaan wees, dan is jy sommer bygelowig!”

Sy swaai vererg na hom.

“Jy praat van die Bybel, Hugo!”

“Nee, ek praat van jou interpretasie daarvan, met alle respek gesê! Om teëspoed te verwag net omdat jy nou weet hoe teëspoed lyk, is fatalisties!”

Hy praat driftig sodat sy half teen haar sin luister, en weer eens besef sy dat sy Hugo eintlik glad nie ken nie. Sy kyk ietwat onseker na hom.

“Dis waar, ja. Ekskuus.”

Hy val haar kortaf in die rede: “En hou op om ekskuus te sê! Ekskuus omdat ek my woede nie meer kan inhou nie; ekskuus omdat ek my ring gegooi het dat hy trek; ekskuus omdat ek jou trooswoorde bevraagteken! Dis die vinnigste pad na selfverguising! En ek weet jy gaan verbaas wees, maar ek het iewers gelees dat ’n mens verskoning vra terwyl jy stáán – nie terwyl jy op jou maag lê met jou neus in die modder nie, anders verloor jy jou selfrespek!”

Hy maak sy mond kalm toe, maar innerlik is hy half ontsteld oor sy tirade en die moontlike uitwerking daarvan op haar. Sy bly egter tjoepstil, kyk net afwagtend na hom.

“Sanet,” skep hy moed, “soek die fout dan maar by jouself as dit moet. Maar doen dit higiënies. Maak oop en kyk. Verwyder die kwaad, as daar is, maar maak dan weer toe – en word gesond!” Sy stem dra, sonder dat hy dit bedoel, só ’n pleidooi dat sy vermurwe. Sy glimlag: ’n skoon, soet vloei van die lippe, en sy steek haar hand na hom toe uit.

“Dis die dokter wat ek ken!” terg sy liggies, voeg dan nog effens huiwerig by: “Ek verwonder my oor die ánder Hugo! Die spraaksame een!”

Hy neem haar skraal hand, vou dit toe in syne, streel dit met sy oë en voel saggies oor die bleek strepie om die ringvinger. Dan los hy dit.

“Wel, leer hóm ook ken,” sê hy net, draai vinnig om en tel sy koerant van die stoel af op. “En eet asseblief iets. Ek neem nie meisies uit wat honger is nie, anders moet ’n mens altyd ontydig eet!”

Sy verandering van aanslag was so snel dat Sanet nie seker is of sy die eerste woorde wel reg gehoor het nie.

“Goed dan,” stem sy met ’n laggie in. Sy loop gehoorsaam na die ontbyttrollie. Sy besef vaagweg dat Hugo spesiaal dié ontbyt moes bestel het, want dis nie die gewone kontinentale ontbyt nie, maar gebraaide spek en eiers. Sy loer onderlangs na hom waar hy doodbedaard sy koerant sit en bestudeer asof hy hoeka getroud is, en dit ’n noodsaaklike uitvlug vind.

Sy gaan sit vinnig, verbaas oor haar eie gedagtes, maar vererg haar dadelik vir haarself. Waarom sal sy nou ook verbaas wees! Sedert gisteraand het die perde horings gekry! Alles het verander! Daar is nog dieselfde mense in haar wêreld, maar hulle het nuwe gesigte! Kallie is nie meer Kallie nie – hy is ’n ander vrou se man! En Hugo? Hy … nee, van hom weet sy ook nie meer nie. Al wat sy weet, is dat sy hom innig dankbaar is. Al kry hy haar net jammer, is dit nie soos wat haar ma haar sal jammer kry nie. Hugo pluk haar ten minste regop, stoot haar aan, raas en troos met respek. Nie soos dit by die huis sal gaan nie: die een siedende tranestorm na die ander! Die totale onvermoë tot verwerking, ook in haar pa se woedebuie, wat soos ’n donderstorm in die Vrystaat net lawaai en ontlaai.

Dit bring haar op ’n ander gedagte: “Hugo, weet my ma-hulle al?”

Dis asof die skielike vraag Hugo ontsenu. Hy vou die koerant sonder meer op, sit terug, stut sy vingerpunte teen mekaar en kyk haar in die oë.

“Nee.”

“Nou maar … hoe dan?” vra sy lammerig.

“Jy het die eerste reg gehad om te weet. En ek wou hê dat jy eers, in ’n sekere mate dan, oor die skok moes kom. Maar ek wil ook hê jy moet dit self aan hulle sê! Vandag nog!” Hy trek haar na die venster toe, wys na die gondels op die koue, groen waters. “En dan, wanneer jy klaar gepraat het, klim ons in een van daardie goed! Al is dit Januarie!”

Hulle wag ’n uur lank weens ’n vertraging – ’n uur wat vir Sanet voel soos ’n ballon wat al hoe stywer opgeblaas word. Sy skrik haar oorhoeks toe die kamertelefoon uiteindelik lui. Dis Hugo wat opstaan en antwoord, die gehoorbuis aan haar gee en onverstoord sê: “Ek wag op jou in my sitkamer. Nommer drie en twintig.”

Sy knik stom, kyk verbouereerd na die instrument in haar hand asof dit ’n oog het wat haar kan sien. ’n Oor het dit wel – om elke asemhaling, saam met haar vrees en verwarring, op te vang en wanklinkend na haar ouerhuis toe oor te dra.

“Sanet? Sanet! Sanet is jy daar?” kraak haar ma se stem daar van ver af.

“Ja … ja, Mammie!”

Hugo wag ’n ewigheid op haar. ’n Halfuur wat aan sy senuwees pluk en skaaf. Hy skink ’n glasie ligte wyn vir hom en besluit dan dat Sanet whisky en soda nodig sal hê ná haar gesprek.

Toe die deur eindelik oopgaan en sy instap, is sy hande koud en sy kop kloppend en moet hy veg om bedaard voor te kom. Hy sien ontsteld hoe wit sy is, en dit laat hom klou aan sy ewewig. Doodrustig druk hy haar op ’n stoel neer en gee haar drankie aan.

“Hulle wil hê ek moet terugkom. Met die eerste vliegtuig al. My pa sê … hy sê … hy sal hof toe gaan hiermee. ‘Julle Malans sal nog kruip!’ was sy woorde. My ma was natuurlik van die staanspoor af histeries. Sy wonder wat die mense gaan sê. En toe skreeu my pa so hard dat dit nie nodig was vir haar om dit te herhaal nie: ‘Sê vir haar sy kom terug! Dadelik!’”

Hugo se vingers knel om die glasie.

“Ek het so iets verwag.” Sy oë vang hare vas. “Gáán jy?”

Haar oë verstar in syne, en dit word ’n oomblik wat swaar dra aan betekenis.

“Nee, nee, ek gaan nie,” sê sy, terwyl ’n siddering deur haar trek.