Читать книгу Giireiti - Johann Widmer - Страница 5

I dère Gschicht goots eigetli nöd um e Giireiti sondern um en Zleidwèrchi, aber aagfange häts scho mit eme Episöödeli under em grosse Nussbaum hinderem Wageschopf vom Jokeb Chäller.

A dèm riisiggroosse wältsche Nussbaum hät de Jokeb e Giireiti für sini Chinden aagmacht, hööch obe ame ticken Ascht. Zwei langi Seil händ s Sitzbrättli treit. Mer hät chöne sitzlige oder stöndlige giireite.

De Chliine hät mer müese aagèè und luege, das si nöd abe-gheied und di Grosse händ sälber chöne Schwung gèè und sind mängisch bis i d Bletter uechoo. Das hät esones schööns Gfüül ggèè wämer zoberscht es Momäntli lang stoo pliben isch bevors wider nidsi ggangen isch. I däm Augeblick isch eim so liecht gsii das mer gmeint hät mer flüügi. Es isch scho echli en Buebeschport gsii, d Wiiber händ no glii emool afoo göisse wämmerne nu scho echli z fescht aaggèè hät.

De ganzi Taag isch ein Läbtig under dem Nussbaum gsii und die Giireiti isch glii emool s Zäntrum vom Doorf woorde und wämer en Gööf gsuecht hät, isch er eifach z finde gsii.

S isch meischtens no es Grössers debii gsii wo für Oornig gsoorget und glueget hät das es kei Ugfell git.

Bi so Lusimänt häsch immer wider eine, wo meint er mües de Lööli mache und blööd tuet bis öppis passiert.

S isch natüürli au immer wider emool en Chliine abegheit und dänn hät mer dä Pèèggi müese heischpediere.

S hät au öppeneine vo dene chliine Chrosli de Grind am Brättli aagschlage, wän ers eso vo siich ewägg gstoosse hät im Spiil, und dän isch er paff gsii, wills wider zrugg choo isch. Aber dän hät er scho e Büüle am Näggel ghaa.

Di grosse Chind sind meischtens erscht nach em Bättziitlüüte bi de Giireiti gsii. D Buebe händ Hööcherekörd gfloge und d Meitli händ sich eifach schwinge loo und das schöni Gfüül bim hiinundhèèr Bambele gnosse.

Si händ au nüüt degäge ghaa, wän ene en Bueb aaggèè hät.

Ich weiss no, womer eus emool under em Nussbaum troffe händ, isch s Sitzbrätt mit Chuedräck verschmiert gsii.

Es mues eis vo de Chliine gsii sii wo vor em Heigoo no schnäll zleidwèrchet hät. Mer händ eus gschwoore mer weled dè Söiniggel verwütsche und em der Aarsch verhaue.

Womer am nèèchschten Oobig di gliichi Souerei aatroffe händ, simer eus einig gsii, das eine von eus uf der Luur liggi, wän di Chliine hei göngid.

Mer händ dè Hinderüggsler glii vertwütscht und händ em dän zur Strooff sis Gsicht und sini Hoor mit Chueschiiss verschmiert und en dänn lauffe loo.

Es isch de Hugo gsii, öppenen Viertklässler und de Bueb vome nootige Puurli im Oberdorf, en uulidige Puurechnole.

Em Hugo sini Muetter isch e gfüürchti Dorfrätsche gsii, wo mit irem bööse Muul mängi Viicherei aagreiset hät.

Ja, de Hugo häts nöd gstole.

Es paar von eus händ gfunde, er chömi z bilig devoo, mer sött en no windelweich prügle das ers siner Läbtig nüme vergässi. Aber es hät sich dän niemer defüür hèèrggèè, dä Fisel z vermööble.

So hämer en schliessli laufeloo.

Scho am Taag drufabe ischs Malöör passiert.

De Köbi hät wele de Höcherekord bräche, stöndlige, aber uf eimool ischs Brättli under sine Füess ewäggschpickt wills Seili grissen isch

Genau under sine Füess.

Er isch dur d Luft gfloge und zimli unhöfeli uf em Rugge glandet.

Er isch am Bode glääge und es hät em de Schnuuf verschlage und er hät so küüchet und nu na iigschnuufet. Es hät gfüürchig uusgsee und mir sind doogschtande wie Ölgötze und händ nöd gwüsst was mache. Nach eme Wiili hät er wider Schnuuf überchoo, aber jetz hät er afoo chlööne und weebere und womeren händ wele uufschtele isch er wider zämegsacket und hät ghüület vor Schmèèrze.

Er hät «nu» de linggi Aarm uusgränkt aber das isch schiinbaar au kein Schläck, aber er hetti gradsoguet chöne s Gnick proche haa.

Womer s Seili genauer aaglueget händ, isch eus klaar woorde, das öpper underem Sitzbrättli de Strick duregschnitte hät bis uf es paar Fädeli wo dänn gloo händ, wo de Köbi aaggèè hät.

Euse Verdaacht isch natüürli grad uf de Hugo gfale und dä häts schliessli au zueggèè, aber erscht womer em es paarmal s Muul mit Sand volegschtopft und em debii d Naase zueghebet händ.

Vo deet ewägg isch er von allne Chind gschnitte woorde und mer hät en nüme mitspile loo.

Das hät natüürli d Sach au nöd besser gmacht und er isch nu na mee en Hinderüxler und en Zleidwerchi woorde und i de Schuel en hundsgemeine Täderlätsch.

Ich bin spòòter wider is Dorf zrugg choo, wills deet grad en neue Leerer gsuecht händ. Glii drufabe isch en alti Liebi vertwachet und d Ida en ehemaaligi Schuelkoleegin und gheimi Chinderliebi isch zu miir i d Leererwonig zoge. Wo sich dän glii emool Nachwuchs aagmulde hät, isch eus klaar woorde, das euses Wönigli für en Chnaab ja mag lange, aber für e wachsendi Familie glii emool z äng cha wèèrde. So hämer beschlosse es Hüüsli z boue.

Mer händ au scho gwüsst woo.

Am Büel äne ganz obe, tiräkt am Waldrand und mit ere einmaalige Uussicht uf d Glaarneralpe hät eus de Schwigerätti es Stuck Land gschänkt.

Es sind daa zwaar no es paar Probleemli gsii.

Mer hät au scho doo nöd eifach tòrfe boue wo und wiemer hät wele. Will euse Bouplatz nöd i de Bouzoone gläägen isch, hät d Gmeind zerscht emool abgwunke.

Will aber de Ida iren Götti Gmeindspresidänt gsii isch …

D Zuefaart zu eusem Näschtli isch au nöd eifach gsii, nur es ängs Fäldwäägli isch am Waldrand nae ggange zume Gmeindsstròòssli, dän ums halb Doorf ume und schliessli zure theerete Dorfstrooss.

Es hät na e chürzeri Variante ggää vom Huusplatz diräkt und graduus de Hang ab bis zumene Gmeindstròòssli, öppe zweihundert Meter wiiter une. Aber das isch nu es Fuesswäägli gsii wo miir s Wäägrächt ghaa händ. Das Wäägli isch 20 Meter uf em eigne Land gsii, dänn 50 Meter durs Land vom Hugo (ja, preziis dää vo de Giireiti) und de ganzi Rescht hät em Hansjoggeli i de Hueb ghöört.

Esones Hüüsli boue isch es Abentüür wo staarchi Nèrve bruucht, vil Gält choscht, schloofflosi Nächt bringt und die erschte wiisse Hoor garantiert. Mer seit sich vilicht öppedie, eb sich dè ganzi Uufwand und Èèrger überhaupt looni und mer planget bis es äntli fertig isch.

Nach miner Erfaarig isch nie nüüt fertig.

De groossi Taag wo mer iizoge sind isch dänn doch no choo.

Mer sind glückli gsii in eusem «eigene» Näschtli.

Mer händ gaar nöd so psunders abgschide gwont wie mer hett chöne meine, wämer vom Stròòssli hèèr choo isch. Z Fuess oder mit em Velo isch mer in es paar Minuute zmittzt im Doorf gsii.

Eifach s Wäägli durab, dänn no es paar Meter uf de Strooss und schliessli uf em Schuelwäägli zwüschet de Hüüser dure zum Schuelhuusplatz. Esoo eifach isch es gsii.

Ich han dänn sofort wele das steili Wäägli echli trittsicherer mache, wills bi Räägewätter gèèrn zunere Schliiffi worden isch und mer risgiert hät, äärschlige is Doorf abe z rutsche.

De Hansjoggeli isch grad iiverstande gsii und hät gseit, er tüeg sich natüürli au a de Chöschte beteilige.

De Hugo, wo churz vorane s Puurebetriibli vo sim Vatter übernoo hät, isch vo minere Idee gaar nöd begeischteret gsii.

Das Wäägli heig ämel bis jetz au glanget und er gsäächi nöd ii, das mer dra öppis änderi.

Ich han em erchläärt, das iichs eleige zaali, das es ihn nüüt choschti, aber er hät nu gmeint, das mer sich sonöppis scho riiffli sött überlege. Er weli nomool drüber schlooffe.

Solang er pfuuset hät han ich miir von eusem Architäkt es Pläänli mache loo und e Zeichnig, womer d Stägetritt gsee hät, won echli d Stiigig gminderet händ.

«Jä soo, ihr wänd e Stääge boue, hm, das isch natüürli ganz öppis anders, das mues aber guet überleit sii,» hät er erchlèèrt.

Statt eifach drüber z schlooffe isch er zume Fründ, wo Apfikaat isch, und isch dèm sin Raat go hole.

Underdes hät d Gmeind mis Projäkt bewilliget.

Em Hugo sin Rächtsverträier hät gfunde, doo müesi es geoloogisches Guetachte here, wills eso abheldig seig, und wäg em Wasser und dänn de Schnee im Winter und s Iis, wän doo eine schlipfi und de Grind ame Stäägetritt aschlöni oder gaar s Gnick brächi vor alem will die Tritt us bündner Granit seigid wo psunders härt seigi und, und, und…

… und na siitewiis juristische und andere Schwachsinn.

Ich bin dän bim Hugo verbii und han mit em wele die Sach dischgeriere, vo Maa zu Maa, das mer e Löösig fèèndid.

Zerscht hät er mer, uf ganz e netti Aart, dem Apfikaat sini Bedänke um d Oore gschlage, und daas nöd nur eimool.

Ich han probiert miini Aasicht z erchlääre aber ich han kapituliert, will em Hugo sin Grind no hèrter gsii isch als de hèrtischti Granitfelse.

Ich han em dänn es Poott gmacht für dä Streife Land wo s Wäägli druf gsii isch.

Jää, das giengti scho grad gaar nöd, will em daas sis schöönschti Stuck Land verschnäfle tèèt.

Granit.

Ich hett em au di ganzi Halde abkauft.

Granit.

Jeemerli au, was wüürd sin Vatter von im tänke wän er Land verchaufti. Sogaar de Grosätti wüürdi sich im Graab umtreie.

Granit.

Ich täärfi in aber jaa nöd faltsch verstoo, er heig nüüt gäge miich und wän er miir chöni en Gfale tue so sölis nu sääge, mer seigid doch schliessli gueti Fründe. Aber er seig das em Vatter schuldig, das er de Hoof zämephalti.

Ich han en na draa erineret, das miir s Wäägrächt heigid, das er nöd emänd no probiert eus das striitig z mache.

D Wuche druuf isch obe und une a sim Land abgspeert gsi mit eme topplete Stacheltraat, will er a dere Halde sis Vee gweidet hät.

Ich bin natüürli grad emool stèèrnshagel verruckt woorde aber dän hamer überleit was ich jetz am gschiidschte machti.

Söli stantepee zum Hugo und en riise Krach abloo?

Do isch mer aber in Sinn choo, das er i äänliche Fäll amel gaar nöd diheime gsii isch und ich hetti dän chöne s zueni Tänntöörli aabäle.

Nänäi, dè fiigi Hund hät sich immer verchroche wän mer en hetti wele z Reed stele.

Säbmool isch er ämel z Sanggale a der OLMA gsii.

D Ida hät mich dän zum Gmeindschriiber gschickt zum fròòge, was mer i dem Fall am gschiidschte machi und dèè hät dän gmeint ich sell zum Fridesrichter

Mer sind eus deet einig woorde, das iich bi dèm Stuck wo über sis Land ggangen isch, obe und une es Töörli anestelli won èèr hät chüne de Troot aamache zum Haage.

De Dorfschriiner hät mer zwee schööni Gatter gmacht wo hinder eim, vomeleige zuegönd. Kunschtwerkli zu Apiteeggerpriis.

Sider hät de Hugo sis Vee nie mee uf die Weid proocht.

Es seigi eh z steil, da chönnt emänd e Chue na en Scheiche bräche.

Die zwei Haagtöörli stönd jetz na einsam und elei zmittzt uf de Wise a de Halde. Es gseet würkli eigelig uus.

Wän mich öpper frooget, was das söll, säg ich das sei ebe moderni Kunscht. Ländaart, mit em Titel: «Toorebueb»

I neuschter Ziit mached vili Wanderer es Föteli devoo.

Mer händ de oberi und de underi Teil vom Wäägli kiiset und es isch deet es aagnääms Laufe gsii, zwüschetine aber en abentüürliche Dschungelpfaad mit abgstoorbnem Graas und tüüffe Gräbe.

Won ich de Hugo druf uufmerksam gmacht han, das èèr hafti, wän eine deet es Bei brächi hät er imerhiin bim Heue dä Streife au gschnitte, mir aber nachhèèr e Rächnig gschickt und dezue ane e Maanig.

Wills bi staarchem Rääge echli Grie vom obere Wäägli abe gschwämmt hät, ischs em in Sinn choo, das e Chue bim Weide sonen Chislig chönnti frässe und draa verräble. Drum hät er verlangt, das mer s Grie wider wègnèmid.

Ich hamer überleit eb mer die Wäägstückli welid theere aber em Hugo sini Liebi zur Umwält isch stäärcher gsii.

Theer seig schaurig giftig und wän d Chüe devo verwütschid seig d Milch giftig. «Und wänns ganz Doorf draa vereckt, bisch duu schuld mit dim Theerwäägli,»

Das isch goppel e klaari Uussaag gsii und ich han würkli nöd im Sinn ghaa, di ganzi Doorfbevölkerig uuszrotte.

Mer händs dän betoniert aber di letschte 30 Santimeeter vor sim Land frei gloo, wien èèr verlangt hät.

De Geomeeter hät no äxtra müese choo zum de preziisi Verlauf vo de Maarch z beschtime.

Die feufhundert Franke für de Landvermässer han natüürli iich zalt, will iich ja umsverecke das Wäägli ha wele verzimäntiere.

Ja de Hugo hät eim chöne de Verleider aahänke mit sinere Tüpflischiisserei und Kujoniererei. Er isch en richtige Chotzbrocke gsii, en Querulant und en chrankhafte Trööler, nöd nu mit miir.

Er hät zäntume Prozäss verloore und hät debii es paar schmusligi Schmierenapfikaate gfueteret.

Ich bi na lang nöd der einzig gsii, won e Souwuet uf in ghaa hät und ich han em immer glade ghaa. Ich hett dä Lumpehund chöne morixle und han mängisch au träumt devoo. Aber d Ida hät scho rächt ghaa, wänn si amig gseit hät, es looni sich nöd wäg dèm Dräckmichel sich sini Seel z verdèèrbe. Nu wän si amel gmeint hät, de Himel wèèrd en scho emool strooffe, isch ihres Gottvertroue echli gaar grooss gsii.

Dè Glünggi hät sinerläbtig Lüüt versecklet und sogaar is Eeländ proocht, er hät laufend Uufride gstiftet, isch en unerchante Zleidwèrchi gsii und mir händ ali uf «di Strafe Gottes» gluuret.

Womer gmeint händ er verlumpi dän öppe, hät er im Sporttoto es paar Tuusiger ggune und i de Nüünzgerjoor hät er chöne en Blätz Bouland verchaufe für über e Milioon Franke …

Gseet «di Strafe Gottes» ächt esoo uus?