Читать книгу Jak się nie dać wirusom. Wskazówki i przepisy - Группа авторов - Страница 1

Układ odpornościowy chroni organizm przez rozpoznawanie oraz eliminowanie czynników chorobotwórczych. Składa się na niego wiele komórek, tkanek i narządów, które współpracują ze sobą w celu ochrony organizmu przed niebezpiecznymi dla zdrowia drobnoustrojami i toksynami. Gdy działa prawidłowo, wykrywa zagrożenia, takie jak bakterie, pasożyty i wirusy, i uruchamia odpowiedź immunologiczną, aby je zniszczyć.

Ze względu na sposób działania wyróżniamy dwa rodzaje mechanizmów odpornościowych:

Odporność wrodzona (nieswoista) to naturalna ochrona, z którą się urodziliśmy, i nasza pierwsza linia obrony w celu zwalczania infekcji. Składa się z kilku elementów:

• bariery mechanicznej, do której należą m.in. skóra, rzęsy, włoski w nosie;

• bariery chemicznej w postaci kwaśnego pH skóry i kwasu żołądkowego;

• bariery biologicznej (flora bakteryjna);

• bariery immunologicznej, którą stanowią m.in. komórki żerne broniące nas przed wszystkim, co uznają za zagrożenie dla organizmu;

• bariery fizjologicznej, czyli reakcji obronnych organizmu, takich jak kichanie, kaszel, czy łzy, które pozwalają na szybkie pozbycie się patogenu z organizmu.

Odporności wrodzonej nie można „wypracować”, ponieważ jej ciągła stymulacja oznaczałaby nieustający katar, gorączkę, osłabienie oraz złe samopoczucie, a w konsekwencji nawet depresję.

Odporność adaptacyjna (swoista lub nabyta) to odporność, którą uzyskujemy w trakcie kontaktu z czynnikiem chorobotwórczym lub dzięki odpowiednim szczepieniom. Jej wytworzenie zajmuje od 5 do 10 dni, tyle mniej więcej czasu potrzebuje organizm, aby zidentyfikować patogen i wyprodukować odpowiednie przeciwciała zdolne do jego zniszczenia. W tym czasie odporność wrodzona utrzymuje patogen na dystans i zapobiega jego namnażaniu.

Skuteczność odpowiedzi adaptacyjnej można zwiększyć przez szczepionki, które zawierają osłabioną wersję patogenu. Dzięki limfocytom system adaptacyjny go zapamiętuje i przy następnym kontakcie szybko niszczy, aby ochronić organizm.

Organizm nieustannie wytwarza komórki zwane białymi krwinkami. Zaliczamy do nich limfocyty: B, T oraz NK (ang. natural killer, naturalni zabójcy), które powstają w szpiku kostnym czerwonym, grasicy, węzłach chłonnych, śledzionie i grudkach chłonnych błon śluzowych.

Pełnią bardzo ważną funkcję, ponieważ chronią nas przed infekcjami i przed rozwojem nowotworów. Limfocyty B produkują przeciwciała, prezentują antygen limfocytom T. Limfocyty T odpowiadają za reakcję obronną organizmu. Dzięki produkcji cytokin niszczą głównie wirusy i bakterie. Natomiast limfocyty NK mogą niszczyć również komórki nowotworowe.