Читать книгу Mowa nieantagonizująca - Michał Kober - Страница 5

Człowiek jest istotą społeczną i wchodzi w interakcje z innymi ludźmi, którzy są niezbędni dla rozwoju i funkcjonowania każdego z nas. Rozwój i zaspokajanie potrzeb jest możliwe dzięki komunikacji. Jest ona cechą wielu gatunków istot żywych, zarówno zwierząt, jak i homo sapiens. W świecie ludzi nie sposób się nie porozumiewać. Tam, gdzie jest obecny więcej niż jeden człowiek, możemy doszukiwać się komunikacji, wówczas jedna osoba będzie nadawcą komunikatu, druga jego odbiorcą – i należy zaznaczyć, że brak świadomie podjętego czynnego komunikatu, czyli brak wypowiedzi czy gestu, to także komunikat. Ignorowanie i cisza może przemawiać i dotykać o wiele bardziej niż najgorsze słowa, nawet wykrzyczane w afekcie.

Umiejętność komunikacji jest przekazywana z pokolenia na pokolenie w procesie wychowania i socjalizacji. Kiedy dorastamy w określonym środowisku i przechodzimy przez kolejne etapy edukacji, kształtujemy ją – większość z nas opanowuje tę sztukę w stopniu umożliwiającym poprawne funkcjonowanie w społeczeństwie i podejmowanie wielu ról społecznych związanych z życiem zawodowym i rodzinnym.

Niemniej komunikacja jest przedmiotem refleksji naukowej – celem poszukiwań jest doskonalenie wzorców komunikacji, konstruowanie komunikatów umożliwiających skuteczną realizację celów nadawcy. Komunikacja to sztuka, w której można i należy się doskonalić. Retoryka, erystyka, demagogia, negocjacje, perswazja to tylko wybrane zjawiska z jej dziedziny.

O komunikacji napisano już wiele książek, lecz nadal temat ten jest niewyczerpany, a w obliczu zmian społecznych i postępu technologicznego nauka o niej pozostawia przestrzeń do badań.

Pewne jest to, że komunikacja służy osiąganiu celów, a tym samym im lepsze mamy kompetencje w jej zakresie, tym skuteczniej możemy osiągać swoje cele.

W księgarniach dostępnych jest wiele pozycji poświęconych negocjacjom, perswazji czy technikom prezentacji. Książki na temat programowania neurolingwistycznego zawierają dużo cennych wskazówek na temat wpływu wybranych komunikatów na zachowanie, motywacje i osobistą skuteczność ludzi. Podręczniki dla handlowców w większości także są poświęcone określonym wzorcom komunikacyjnym sprawdzającym się w sprzedaży.

Ten tekst ma wypełnić lukę w literaturze i dotyczy komunikacji w sytuacjach codziennych. Jest on przeznaczony dla wszystkich osób poszukujących porozumienia i rozwiązania satysfakcjonującego wszystkie komunikujące się strony. Ta książka jest poświęcona komunikacji nieantagonizującej, czyli takiej, która przeciwdziała konfliktom, rozładowuje napięcia i umożliwia satysfakcjonujące porozumienie – w zamierzeniu może podnosić jakość relacji międzyludzkich. Przedstawione wzorce komunikacji mogą być stosowane w różnych dziedzinach życia, w sytuacjach i przez różne osoby. W książce zawarto przegląd wzorców lingwistycznych, czyli struktur wypowiedzi, które mogą być wykorzystywane do budowania porozumienia, deeskalacji konfliktów i osiągania kompromisów.

Umiejętność komunikowania się nie jest wrodzona, jest nabyta, wyuczona i wymagająca ciągłego doskonalenia i treningu. Idealny trening umiejętności komunikacji powinien obejmować:

• modelowanie – oglądanie wzorcowych sytuacji,

• odgrywanie ról – ćwiczenie wzorców komunikacyjnych w warunkach kontrolowanych,

• mentoring i informację zwrotną – wsparcie ze strony zewnętrznego trenera,

• transfer do praktyki ‒ utrwalenie i wykorzystanie umiejętności w rzeczywistym środowisku.

Zdolność efektywnej komunikacji i budowania trwałych i satysfakcjonujących relacji będzie w niedalekiej przyszłości kluczową kompetencją poszukiwanych pracowników. Współczesne systemy edukacyjne zaniedbują kształcenie tej umiejętności. Dysfunkcje w tym obszarze dodatkowo pogłębia rozwój technologii i komunikatorów elektronicznych, zastępujących kontakt twarzą w twarz ubogą komunikacją za pomocą wiadomości tekstowych. Jednocześnie nasze społeczeństwo ulega silnej polaryzacji i antagonizuje się – głoszone hasła i poglądy są coraz bardziej kategoryczne i radykalne, zmniejsza się skłonność do tolerancji i akceptacji odmienności. Dla wielu osób kompromis to samo co kompromitacja.

Wsparcie ze strony profesjonalnego trenera umiejętności komunikacyjnych z pewnością podnosi skuteczność i efektywność treningu, niemniej jego brak nie wyklucza możliwości osiągnięcia równie dobrych rezultatów.

Komunikacja staje się prostsza, jeżeli uświadomimy sobie, że zaczyna się od nas samych – to my jesteśmy nadawcą pierwszego komunikatu i możemy nim sterować.

Powinniśmy wiedzieć, co chcemy zakomunikować, zatem w pierwszej fazie sprecyzujmy własne stanowisko, przekonania i wizje, zanim zaczniemy je prezentować innym. Określmy potrzeby i cel, jaki chcemy osiągnąć, gdy wchodzimy w interakcję, i dostosujmy do nich swój komunikat.

Uświadommy sobie, że część nieporozumień wynika z nieporadności komunikacyjnej, niekoniecznie ze złej woli. I dlatego warto doskonalić się w trudnej sztuce komunikacji. Warto przyswoić sobie użyteczne wzorce lingwistyczne i stosować je w praktyce również dlatego, że każde nieporozumienie sięga korzeniami do poprzednich i je odświeża.

Retoryka, czyli umiejętność budowania perswazyjnej wypowiedzi ukierunkowanej na wywieranie wpływu na zachowanie innych osób umożliwia osiąganie celów, a w sytuacjach biznesowych zwiększa wydajność, podnosi skuteczność co może oznaczać zyski.

Ta książka nie jest panaceum na komunikacyjne braki. Ze sztuką komunikacji jest jak z gotowaniem, tańcem czy jazdą na rowerze, czego nie można nauczyć się z książek, a jedynie dzięki godzinom treningu. Trzeba się poparzyć, potknąć i przewrócić, żeby znaleźć swój indywidualny styl oparty na spójności osobowości, natury postawy i zachowania. I najważniejsze: trzeba być sobą, pozostać autentycznym i wiarygodnym.