Читать книгу Lechowe Pole 955 - Robert F. Barkowski - Страница 7

Na początek mały wybór relacji i przekazów na temat Węgrów, tak jak ich widzieli ówcześni kronikarze lub tak jak ich widzieć chciano, skrajnie negatywnie i tendencyjnie: „Lud węgierski jest niezwykle dziki i przewyższa okrutnością wszystkie dzikie zwierzęta. Nie żyją na sposób ludzi, lecz jak bydło. Odżywiają się mianowicie surowym mięsem, piją krew i jako medycyny używają kawałków pociętych serc swych jeńców” – tak pisał kronikarz Regino z Prüm (840−915) w Reginonis abbatis Prumiensis Chronicon cum continuatione Treverensi. Można zapytać, skąd Regino czerpał informacje na temat Węgrów – jego opactwo znajdujące się w Ardenach raczej nie miało z nimi ożywionych kontaktów. W istocie plagą opactwa w Prüm byli wikingowie, którzy najechali klasztor dwukrotnie – w latach 882 i 892. Jednak podałem ten przykład, by uświadomić czytelnikom, że propaganda posługująca się nieprawdziwymi informacjami była znana już we wczesnym średniowieczu. Tylko naoczni świadkowie mogli przekazać potomnym wiadomości zasługujące na uwagę. Jednym z nich był Gerhard z Augsburga, który miał okazję widzieć Węgrów przynajmniej raz, podczas oblężenia Augsburga w 955 roku: „Mieli [Węgrzy] brązowożółte twarze, głęboko osadzone oczy i wygolone głowy oprócz trzech zwisających warkoczy. Ich ochrypłe głosy czyniły ich język jeszcze bardziej niezrozumiałym [...]. Umarłych palili. [...] Ich broń nie była piękna, ale praktyczna, funkcjonalna. Główną bronią był łuk z rogu zwierzęcego, za pomocą którego wystrzeliwali stosunkowo długie strzały zakończone żelaznymi grotami. Równie ważną bronią był oszczep z żelaznym grotem. Pod grotem powiewała mała chorągiewka, podobno po to, by zatrwożyć konie przeciwnika. Miecza rzadko używali, dlatego niewielu Węgrów go posiadało. Zamiast miecza chętniej używali fokosa [rodzaj toporka, ciupagi – R.F.B.], oprócz tego swoistego rodzaju buzdygana. Zamiast pancerza używali skórzanych hełmów i napierśnika. Wodzowie używali metalowej półzbroi, która wśród Niemców dopiero w drugiej połowie X wieku zaczęła wchodzić w użycie. Nogi chroniły wysokie aż po kolana skórzane buty”[1].

Około połowy IX wieku plemiona węgierskie zamieszkiwały kraj nazywany w ich języku Etelköz, czyli międzyrzecze; podobnego określenia użył w swym sprawozdaniu z 950 roku cesarz bizantyjski Konstantyn VII Porfirogeneta (905−959): „ziemia pomiędzy rzekami”. Twórcy dokumentu, zwanego Geografem Bawarskim, w 845 roku znali już Węgrów pod łacińską nazwą Ungare.

Przyjmuje się, że Etelköz leżał na północny zachód od Morza Czarnego i na wschód od Karpat, pomiędzy dolnym Dunajem a dolnym Donem[2], na terenach dzisiejszej południowej Ukrainy.

Według przekazów i legend Węgrzy byli podzieleni na siedem plemion, co manifestowało się również w ustawieniu taktycznym na polu bitewnym – blok środkowy, trzy kolumny po prawej i trzy po lewej stronie, w sumie siedem[3]. Na ich czele stało dwóch równolegle rządzących książąt: jeden z tytułem kende, a drugi – gyula. Oprócz nich istniał trzeci urząd o równie wysokich kompetencjach, horka[4].

Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.

1 Gerhard von Augsburg, Vita Sancti Uodalrici. Die älteste Lebensbeschreibung des heiligen Ulrich, red. W. Berschin, A. Häse, Heidelberg 1993.

2 Dokładna lokalizacja tego obszaru nie jest do końca zbadana, inna równie popularna wersja umieszcza Etelköz pomiędzy Dniestrem, Dnieprem i Seretem.

3 G. Györffy, König Stephan der Heilige, Budapest 1988, s. 27.

4 Kende – wielki książę, książę sakralny węgierskiego systemu. Gyula – urząd głównego wodza na Węgrzech, drugi w hierarchii węgierskich dostojników. Horka – urząd najwyższego sędziego na Węgrzech, trzeci w hierarchii węgierskich dostojników.