Читать книгу Macedonia. Epir. Albania 1912-1913 - Robert Rabka - Страница 6

„Czuć w powietrzu krew świeżą… Z oddali, od Bałkanów niesie wiatr woń jej ostrą i przenikającą. «Najszlachetniejszy z soków», którego każda kropla jest ostatecznym wynikiem nieskończonego mnóstwa życiowych procesów — strumieniami przelewać się poczyna nad jeziorem Skodra, u bram Prisztiny, u podnóża Mustafa baszy, pod Elassoną. Cała południowa Słowiańszczyzna i Grecya wyzwały półksiężyc do boju, a chociaż zbyt seryo nie można brać haseł krucyaty chrześcijańskiej przeciw Osmanom — to rzecz główna pozostaje przecie tem, czem jest istotnie: wybuchła wojna! Roiło się niepoprawnym optymistom przed kilku jeszcze laty, że nieszczęsny ów wyraz zginie w mowie ludzkiej bez śladu!… Zdawało im się, że w zamian za pogwałcenie praw Bożych i ludzkich, wystarczy postawić pokojowi kapliczkę w Haadze i okadzić go wonnościami idei sądów rozjemczych, a przeciw temu wezbraniu gwałtownych instynktów, jakie skupia w sobie wojna, powstanie sama przez się skuteczna, ochronna tama… W odpowiedzi na to, Włochy zagrabiły Trypolis, obecnie zaś, jako następstwo walk trypolitańskich, ogarnia straszliwa pożoga Bałkany. I nikt nie zdoła zaręczyć, czy się tam ona wypali, czy płomienie jej nie przeskoczą daleko poza obręb półwyspu, czy nie zajmie się od nich cała Europa? Pomimo bowiem wszelkich zaprzeczeń, to pewna, że stoimy przed widmem groźnych zawikłań, które rozpętać mogą burzę nad burzami”[1].

Powyższe słowa lwowskich dziennikarzy okazały się nader prorocze… Wojny bałkańskie stały się preludium do wojennej zawieruchy, która swym zasięgiem objęła cały świat. W publikacji poświęconej I wojnie bałkańskiej, która jest kontynuacją wydanej w 2010 r. książki Bałkany 1912–1913, pragnę skoncentrować się na działaniach wojennych na zachodnim teatrze działań, obejmującym swym zasięgiem Macedonię, Albanię, Tesalię, Epir, wybrzeże Adriatyku oraz działania morskie na Morzu Egejskim. Główną siłę sprzymierzeńców z Ligi Bałkańskiej na tym terenie stanowiła armia Serbii, dlatego też większa część tego dzieła zostanie poświęcona właśnie jej działaniom, chociaż zostaną omówione szerzej także operacje armii greckiej i czarnogórskiej. Do zwycięstwa państw bałkańskich przyczynili się bowiem wszyscy sprzymierzeńcy. Niebagatelną rolę na zachodnim teatrze działań wojennych odegrała flota Grecji, która nie tylko zablokowała przeciwnika w cieśninach, umożliwiając swobodę ruchów dla własnej floty i armii, ale też uniemożliwiła dostarczenie tureckich posiłków i zaopatrzenia na front macedoński, co przyspieszyło klęskę Armii Zachodniej. Bez wkładu floty greckiej kampania lądowa trwałaby dłużej, a zwycięstwo państw sprzymierzonych nie byłoby takie pewne… Działaniom floty greckiej oraz bułgarskiej poświęcono odrębny rozdział. Szczególne podziękowania za życzliwą pomoc w poszukiwaniu źródeł kieruję do pułkownika Georgiosa Siomosa (armia Grecji) oraz pułkownika Orhana Gündüza (siły zbrojne Turcji).

1 Wszystkie cytaty z dzienników polskich z okresu 1912–1913 będą podawane w oryginalnej pisowni. Powyższy tekst pochodzi od redakcji lwowskiego tygodnika społecznego, literackiego i naukowego Kronika Powszechna. Został zamieszczony pod wpływem wybuchu wojny bałkańskiej. „Kronika Powszechna” 1912, nr 43 (26 października 1912), r. III, s. 275–276.