Читать книгу Insulinooporność – rewolucyjny plan leczenia. Jak usprawnić metabolizm, wyeliminować otyłość brzuszną i zapobiec cukrzycy - Rob Thompson - Страница 9

Naukowcy nie znaleźli prostego sposobu pomiaru insulinooporności. Może ci się więc wydawać, że wystarczy podać komuś insulinę i zobaczyć, na ile obniży ona poziom cukru we krwi. Problemem dla pacjentów jest fakt, że zbyt niski poziom cukru jest niekomfortowy, a nawet niebezpieczny. Badacze radzą sobie z tym, wstrzykując insulinę do jednej żyły, a glukozę do innej i mierzą poziom cukru we krwi co kilka minut przez wiele godzin. Jest to tak zwany test klamry glikemicznej. Nie oczekuj od swojego lekarza, że wykona ci ten test; przeprowadza się go wyłącznie w wyspecjalizowanych laboratoriach naukowych. Innym sposobem zdiagnozowania insulinooporności jest zmierzenie poziomów insuliny we krwi. Wyższe niż normalnie wartości sugerują, że masz insulinooporność. Ponieważ jednak insulina opuszcza organizm bardzo szybko, trudno jest wykazać, ile powstaje jej w komórkach beta poprzez badanie jej poziomu we krwi.

Mimo że trudno jest zmierzyć insulinooporność bezpośrednio, lekarze nauczyli się wykrywać ją poprzez obserwację objawów, jakie wywołuje ona w organizmie. Im więcej poniższych sygnałów dostrzegasz u siebie, tym większe prawdopodobieństwo, że cierpisz na insulinooporność. Jeśli masz trzy lub więcej z opisanych objawów, lekarze stwierdzą u ciebie zespół metaboliczny, w którym to przypadku istnieje osiem szans na dziesięć, że masz insulinooporność. Zwróć uwagę, że nie są to tylko przejawy problemu; objawy te same w sobie są problemem. Przyjrzyjmy się im bliżej.

Skłonność do gromadzenia się tłuszczu w okolicy brzucha. Poza przyczynianiem się do wzrostu masy ciała, insulinooporność przenosi tłuszcz z twoich bioder i ud w okolice brzucha, który staje się większy niż twoje pośladki czy uda. Dobrym sposobem na stwierdzenie, czy cierpisz na insulinooporność, jest po prostu zmierzenie pasa miarą. Badacze ustanowili kryteria diagnozowania insulinooporności, definiując korelację obwodu brzucha z wynikami testu klamry glikemicznej wykazującego wrażliwość na insulinę. Jeśli obwód twojego pasa przekracza poniższe limity, istnieje prawdopodobieństwo, że cierpisz na insulinooporność. (Pamiętaj, nie liczy się rozmiar spodni. Musisz zmierzyć swój pas miarą bezpośrednio na poziomie pępka).

Mężczyźni: 102 cm lub więcej (Amerykanie pochodzenia azjatyckiego 89 cm lub więcej).

Kobiety: 89 cm lub więcej (Amerykanki pochodzenia azjatyckiego 81,3 cm lub więcej).

Pomimo tego, że większość osób z insulinoopornością ma większe brzuchy niż normalnie, są tacy, u których to nie występuje. Niemniej jednak osoby te mają więcej tłuszczu w okolicy brzucha w stosunku do pośladków i ud. Możesz określić, czy pasujesz do tego wzoru, dzieląc obwód swojego pasa przez obwód bioder zmierzony w okolicy najtęższej części pośladków. Jest to tak zwany stosunek pasa do bioder. Wartość ta, większa niż 80 procent u kobiet i powyżej 95 procent u mężczyzn, zazwyczaj oznacza insulinooporność.

Nie zawsze konieczna jest miara, by określić, że dana osoba cierpi na insulinooporność; często można to stwierdzić na pierwszy rzut oka. Osoby noszące swój ciężar w górnej części ciała nazywane są przez lekarzy osobami o budowie jabłka, natomiast te, których tłuszcz zgromadził się wokół ud i pośladków, to osoby o budowie gruszki. Zaobserwowano, że budowa jabłka niesie większe ryzyko cukrzycy i ataku serca niż budowa gruszki.

Zauważ, że istnieją różnice między osobami pochodzenia azjatyckiego i nieazjatyckiego. U osób pochodzenia azjatyckiego obserwuje się insulinooporność przy mniejszym powiększeniu brzucha niż u osób pochodzenia nieazjatyckiego.

Wzór rozkładu tłuszczu jest również różny u kobiet i u mężczyzn. Estrogen, czyli tak zwany hormon żeński, zachowuje się odwrotnie niż insulina, przenosząc tłuszcz z brzucha na pośladki i uda. Hormon ten nadaje kobietom ich charakterystyczny kształt – wąską talię i pełne biodra. W miarę starzenia się jego poziom zaczyna się powoli zmniejszać i następnie drastycznie spada w czasie menopauzy. Zmniejszający się poziom estrogenu, w połączeniu z insulinoopornością, powoduje ten budzący postrach rozkład tłuszczu w wieku średnim, pogłębiający się w wiekiem.

Wysoki poziom trójglicerydów. Insulinooporność w połączeniu z dietą bogatą w węglowodany aktywuje w twojej wątrobie bodźce przetwarzające nadmiar glukozy w tłuszcz zwany trójglicerydem. Wysokie poziomy trójglicerydów we krwi są dobrą wskazówką insulinooporności. Twój lekarz z pewnością poinformuje cię, jaki jest poziom twoich trójglicerydów. Wynik powyżej 150, jeśli przed badaniem nie jadłeś przez 12 godzin, lub wyższy niż 175, jeżeli jadłeś, sugeruje, że masz insulinooporność.

Problem z korzystaniem z trójglicerydów jako sposobu do diagnozowania insulinooporności polega na tym, że ich poziomy ulegają gwałtownej fluktuacji w zależności od zmian w odżywianiu czy aktywności ruchowej. Kilka dni intensywniejszych ćwiczeń i unikania skrobi i cukru może znacznie zmniejszyć poziom trójglicerydów. Najlepszy czas na pomiar poziomu trójglicerydów przypada wtedy, kiedy nie ograniczałeś spożycia węglowodanów i nie ćwiczyłeś więcej niż zwykle.

Niski poziom „dobrego cholesterolu”. Jak zapewne wiesz, cholesterol może gromadzić się w twoich tętnicach i powodować blokady. Cholesterol krąży w twoim krwiobiegu w dwóch postaciach: LDL zwanej złym cholesterolem i HDL zwanej dobrym cholesterolem. Im wyższy masz poziom cholesterolu LDL, tym większe ryzyko gromadzenia się go w tętnicach. Z drugiej strony HDL wspomaga usuwanie cholesterolu z naczyń. Im wyższy poziom dobrego cholesterolu, tym mniej prawdopodobne jest, że masz problemy naczyniowe.

Wysoki poziom trójglicerydów osłabia HDL. Tak naprawdę powszechnym powodem niskiego HDL jest nadmiar trójglicerydów we krwi. Jednak pomimo że poziom trójglicerydów zmienia się z chwili na chwilę, HDL zmienia się o wiele wolniej. Z tego powodu HDL jest stabilniejszą wskazówką insulinooporności. Lekarze mierzą zazwyczaj HDL, kiedy chcą sprawdzić poziom cholesterolu. U kobiet poziom HDL jest zwykle wyższy niż u mężczyzn. Poziom HDL poniżej 50 u kobiet i 40 u mężczyzn sugeruje insulinooporność.

Lekko podwyższone ciśnienie krwi. Insulinooporność aktywuje odruchy w twoich nerkach i naczyniach krwionośnych, co delikatnie podnosi ciśnienie krwi; sama tylko insulinooporność nie podnosi ciśnienia do niebezpiecznie wysokich poziomów. Zdrowi dorośli mają ciśnienie krwi na poziomie 120/80 lub mniej. Odczyt wyższy niż 130/85 sugeruje insulinooporność, nawet jeśli nie przekracza 140/90, który to poziom jest przez większość lekarzy uważany za wysoki.

Podwyższony poziom glukozy we krwi. Jeśli masz insulinooporność, twoje komórki beta wytwarzają większą ilość insuliny, a twój poziom glukozy pozostaje w bezpiecznych granicach. Jednak nawet jeśli nie występuje u ciebie schorzenie, które lekarze nazwaliby cukrzycą, twoje poziomy mogą być lekko powyżej średniej. Poziom glukozy we krwi na czczo, 12 godzin po ostatnim posiłku, powinien prawidłowo wynosić mniej niż 100. Wynik pomiędzy 100 a 125 nie oznacza, że masz cukrzycę, ale sugeruje insulinooporność.

Problem pomiaru poziomu glukozy we krwi polega na tym, że wyniki zmieniają się w zależności od tego, co spożyłeś i ile ćwiczyłeś w ostatnich dwóch dniach. Lekarze dysponują obecnie pomiarem zwanym A1G, na którego wynik nie wpływają krótkoterminowe zmiany w diecie i ćwiczeniach. Oto jak on działa: za każdym razem kiedy poziom cukru we krwi podnosi się, na twoich czerwonych krwinkach pojawia się delikatna powłoka z glukozy, która pozostaje na niej przez całe życie krwinki, to znaczy przez około 3 miesiące. Test A1G mierzy tę glukozę i podpowiada, jaki był twój średni poziom glukozy we krwi w ostatnich trzech miesiącach. Normalnie poziom A1G powinien wynosić mniej niż 6,0. Poziom 6,5 i więcej oznacza zwykle, że chorujesz na cukrzycę. Poziom „graniczny” między 6,0 a 6,5 sugeruje insulinooporność. (Uwaga: Ponieważ wynik testu A1G nie podlega działaniu tego, co jadłeś i ile ćwiczyłeś w ostatnich dwóch dniach, nie musisz być na czczo, by go wykonać).

INNE SPOSOBY ROZPOZNAWANIA

Problem z dostrzeganiem objawów zespołu metabolicznego świadczących o insulinooporności jest taki, że wiele osób z tą dolegliwością nie odczuwa tych sygnałów. Około jedna trzecia ludzi z insulinoopornością zdiagnozowaną w drodze klamry glikemicznej nie kwalifikuje się jako osoby cierpiące na zespół metaboliczny. Jednym z powodów jest to, że rozwinięcie się objawów zespołu metabolicznego trwa kilka lat. Osoby wykazujące ewidentne jego objawy w dorosłym życiu mogły w młodości nie odczuwać żadnych przejawów zespołu metabolicznego. Co więcej, geny mają duży wpływ na to, jak zamanifestuje się insulinooporność u danej osoby. Niektórzy mają większe skłonności genetyczne do otyłości, nadciśnienia, podwyższonego poziomu trójglicerydów, wysokiego poziomu cukru we krwi bez względu na insulinooporność.

PCOS – pewny sygnał insulinooporności

Jeśli stwierdzono u ciebie zespół policystycznych jajników (PCOS), możesz mieć pewność, że cierpisz na insulinooporność pomimo braku objawów zespołu metabolicznego. Lekarze diagnozują PCOS, szukając dowodów na nadmierne wydzielanie testosteronu i zakłócenia produkcji jajeczka w jajnikach. Jeśli obserwujesz u siebie dwa z poniższych trzech objawów, prawdopodobnie doświadczasz PCOS:

 • Opóźnione, nieregularne lub niezwykle obfite miesiączki lub wyniki testów wskazujące, że nie jajeczkujesz regularnie.

 • Przejawy podwyższonego testosteronu. Można tu zaliczyć trądzik wieku dojrzałego, nadmierne owłosienie ciała przy wypadaniu włosów na głowie lub wyniki badań krwi ukazujące podwyższony poziom testosteronu.

 • Więcej niż dziesięć cyst na jajnikach wykazane przez USG.

Nawet jeśli nie doświadczasz PCOS, jeden z tych sygnałów zwiększa prawdopodobieństwo, że cierpisz na insulinooporność, która może powodować trądzik, nadmierne owłosienie ciała, przerzedzanie się włosów na głowie, nieregularne miesiączki i problemy z płodnością. Pozytywne jest to, że zmniejszenie insulinooporności pozytywnie wpływa na wyeliminowanie wyżej wymienionych problemów.

Zamglenie umysłu z powodu niedocukrzenia

Powszechnym objawem insulinooporności jest coś, co lekarze nazywają hipoglikemią lub niskim poziomem cukru. W normalnych warunkach, kiedy spożywasz węglowodany, twoje komórki beta reagują na wzrost poziomu cukru we krwi wydzielaniem odpowiedniej ilości insuliny, by pomóc w jego rozkładzie. Jednak kiedy cierpisz na insulinooporność, twoje komórki beta reagują na podnoszący się poziom cukru wydzielaniem insuliny w ilości większej niż potrzebna, co często skutkuje zbyt szybkim obniżeniem poziomu glukozy. Przez trzy, cztery godziny od zjedzenia skrobiowego posiłku możesz czuć się roztrzęsiony, możesz mieć problemy z koncentracją i odczuwać wilczy głód – objawy te mogą być szybko usunięte poprzez zjedzenie czegokolwiek. W jednym eksperymencie badacze wstrzyknęli uczestnikom insulinę, by obniżyć poziom cukru w ich krwi do poziomu powodującego hipoglikemię, a następnie obserwowali, jakie rodzaje pokarmów wybierali do jedzenia. Niski poziom cukru spowodował, że uczestnicy preferowali skrobiowe, cukrowe zakąski – pokarmy, które szybko podnoszą poziom cukru, ale – jak na ironię – są także tymi, które z początku spowodowały reaktywną hipoglikemię.

Reaktywna hipoglikemia może zmniejszyć twoją skuteczność wykonywania pracy mentalnej. Niski poziom cukru pogarsza tak zwaną pamięć roboczą, czyli zdolność do podtrzymania w umyśle myśli na tyle długo, aby powstała na nią reakcja. Dobrym przykładem osoby używającej pamięć roboczą jest programista komputerowy próbujący utrzymać w pamięci ciągłość komend oprogramowania na tyle długo, aby wprowadzić je do komputera. Hipoglikemia obniża wydajność wykonywania takich zadań.

Wina adrenaliny

Twój system nerwowy reaguje na spadający poziom cukru uwalnianiem adrenaliny, która go podnosi. W ten sposób podnosi się wydajność fizyczna. Matka Natura dała nam adrenalinę, abyśmy radzili sobie z fizycznymi zagrożeniami – szablozębnymi tygrysami i tym podobnymi. Adrenalina przyspiesza rytm serca, napina mięśnie, przyspiesza oddech i zwiększa uczucie dyskomfortu, by rozbudzić twoją świadomość niebezpieczeństwa. Wszystkie te zjawiska przygotowują cię do wysiłku fizycznego, ale kiedy siedzisz przy biurku, powodują one jedynie pobudzenie nerwów. Pod koniec dnia niepokój pojawiający się na przemian ze zmęczeniem spowodowanym skaczącym poziomem cukru we krwi i adrenaliny sprawiają, że czujesz się wyczerpany i nie w sosie.

Rozwiązanie dla tego problemu? Od lat, nawet zanim dowiedzieli się o zjawisku insulinooporności, lekarze byli świadomi, że zmniejszenie konsumpcji skrobi i cukru zapobiega reaktywnej hipoglikemii. Unikanie szybko trawionych węglowodanów zapobiega nadmiernemu wydzielaniu insuliny powodującemu zbyt szybki spadek poziomu cukru we krwi.

Oczywiście nerwica, słaba koncentracja i zmęczenie mogą wynikać z wielu innych przyczyn. Jednak kiedy obserwujesz u siebie takie objawy, rozważ możliwość reaktywnej hipoglikemii.