Читать книгу Somer van betowering - Schalkie van Wyk - Страница 4

Elbie trek voortjies met haar vurk deur die groente op haar bord, haar blik nikssiende op die tafelblad. Hy kneus nie bloeisels nie, het Luan gesê. Hoekom voel sy dan gekneus, stukkend, flenters . . . verwerp? vra sy haarself af, maar weet reeds wat die antwoord is.

Luan was saam met Anneke in die klas, saam in matriek, terwyl sy nog op laerskool was. Maar soms het sy Anneke na die hoërskool vergesel om ’n kermis, ’n konsert of ’n sportbyeenkoms by te woon, en dan was Luan daar. Haar Luan. Dit is belaglik om te glo sy het Luan liefgekry toe sy ses was, maar êrens langs die pad van haar grootword het dit gebeur. Sy weet sy het hom onherroeplik liefgekry, want ten spyte van haar gewildheid onder die skoolseuns en jong mans op die dorp kon sy nooit vir hulle dieselfde emosies ervaar wat Luan in haar wakker gemaak het nie. Maar Luan . . . In sy oë is sy ’n onvolwasse kind, ’n dom bakvissie wat dit gewaag het om hom oor te nooi na haar huis toe . . .

“So ja, Pappa het sy tee en sy boeke,” kom dit geselsend van Anneke terwyl sy die eetkamer binnekom. “Ek het heerlike nuus! As jy klaar geëet . . .” Haar woorde stol en sy lê haar handpalm besorg op Elbie se voorkop. “Nee, jy het nie koors nie. Hoekom eet jy nie, Elbie? Moenie vir my sê jy aard na Pappa met sy maagseer nie. Pyn jou maag, Elbie?”

Elbie wens sy kan in trane uitbars; wens sy kan al haar hartseer en verwarring in haar groot suster se arms uitsnik, maar besef dat haar liefde vir Luan so ’n intieme deel van haar hele menswees uitmaak dat sy dit met niemand kan deel nie.

Sy lag halfhartig en skud haar kop. “ ’n Kloekende Moeder Hen – dis wat jy is. Ek makeer niks nie, Anneke. Ek is net doodmoeg en . . . en dis te warm om te eet.”

Anneke sak op die naaste stoel neer en stut haar ken in haar hande. “Noudat jy dit noem: ek is poegaai, gedaan en kapoet. As dit nie was dat . . .” Sy sit orent, haar oë helder van ’n innerlike warmte. “Kan jy dit glo, Elbie? Ek wou nie hê Pappa moes agterkom hoeveel dit my ontstel om dorp toe te trek nie, maar . . .” Sy blik skuldig na Elbie, lek oor haar lippe en vervolg met neergeslane oë: “Die ou opstal op Helderstroom . . . Dit was my huis vir vyf-en-twintig jaar. Twaalf jaar lank was Mamma daar, en tot vandag toe kan ek haar in die sitkamer, die kombuis of buite in die roostuin sien. Helderstroom is in my bloed. Voel jy nie ook so nie?”

Elbie knik stom. “Lu- . . .” begin sy, skraap haar keel en begin weer: “Iemand het vir my gesê ek moet met ’n ryk man trou sodat hy Helderstroom kan koop.”

Anneke trek haar asem sag in en speel met senuweeagtige vingers met Elbie se servet. “Daar is ’n ander uitweg,” sê sy, haar stem byna monotoon in ’n poging om nie haar dieper emosies te verraai nie. “Almal glo dis oom Hans Davel wat ons plaas huur, maar ek weet dis eintlik Tertius wat die boer is. Oom Hans sou lankal sy eie plaas verloor het as dit nie vir die flukse tant Elize was nie. Sy het met ’n hoenderboerdery begin toe Tertius nog op laerskool was en ’n groot sukses daarvan gemaak. Dis ook sy wat gesorg het dat Tertius sy graad in landbou gekry het.”

“Hoe weet jy? Het hy jou vertel?” vra Elbie verras.

“Ons was saam in matriek en hy het dikwels met die grootste lof van sy ma gepraat, maar nooit sy pa gekritiseer nie. Dis Therine wat my vertel het. Sy is wel twee jaar jonger as ek, maar vandat sy by die bank begin werk het, het ons goed bevriend geraak.”

“As tant Elize soveel geld met haar hoenderboerdery gemaak het, hoekom het sy oom Hans nie gehelp om sy plaas te behou nie?”

Anneke maak ’n onvergenoegde snuifgeluidjie. “Gelukkig dink tant Elize met haar verstand, nie met haar hart nie. Toe sy besef haar hoenderboerdery is ’n sukses, het sy besluit dat sy elke sent wins wat sy maak, sal gebruik om haar kinders ’n geleerdheid te gee. Oom Hans kon nie eens die skoolfonds betaal nie, wat nog te sê om Tertius universiteit toe te stuur. En boonop: toe oom Hans die familieplaas geërf het, was daar reeds ’n verband op die grond, en hy het dit reggekry om ’n tweede en ’n derde verband te kry. As hy Wolwekrans nie verkoop het nie, het die bank dit gevat.”

“Praat van sukkelaars!” Elbie skud haar kop verdwaas. “Ek onthou Tertius en Luan was vriende op skool, seker omdat albei se pa’s sulke nuttelose mans was.”

“Dis nie so eenvoudig nie. Oom Hans staan te maklik borg vir sy vriende, en as hy ’n paar rand in sy sak het, gee hy dit vir iemand wat dit nodiger het as hy. Tant Elize sê hy is ’n gebore Kersvader, want hy wil almal help, maar intussen vergeet hy dat sy eie mense ook hulp nodig het.”

“Hoera vir hom,” kom dit vies van Elbie. “Ek wed hy gaan heeldag op óns stoep sit en koerant lees terwyl tant Elize en Tertius hulle oor ’n boeg werk.”

“Oom Hans is nie lui nie, net te vrygewig. In die huurkontrak wat Pappa met die Davels aangegaan het, is tant Elize en Tertius die huurders, nie oom Hans nie. Maar dis net tussen ons. Therine het my gevra om vir niemand te vertel nie, want sy voel haar pa is genoeg verneder.”

“Ek is nie ’n kletskous, soos tant Philippa nie,” sê Elbie en haal haar skouers ongeërg op.

“Ek weet, maar . . .” Anneke vou die servet in verskillende vorms terwyl sy met neergeslane oë voortgaan: “As jy met Tertius trou, kan jy weer op Helderstroom woon.”

Elbie skiet regop op haar stoel, haar gesig gloeiend van verontwaardiging. “Wat? Verwag jy van my om op agtien met ’n man te trou bloot omdat jy jou ou slaapkamer wil terughê? Ek kan dit nie glo nie! Jy, my eie suster –”

“Sjuut! Jy skree, Elbie. Wil jy hê Pappa moet ons hoor?” val Anneke haar gedemp in die rede, haar oë bekommerd op die oopstaande eetkamerdeur.

“Dis jou skuld,” sê Elbie dikmond, bly dat sy kan rusie maak omdat dit haar tydelik van Luan laat vergeet.

“Ek weet dit is. Ek is jammer,” sê Anneke sag, ’n moeë verslaentheid in haar houding. Maak die liefde vir een man ’n mens volkome gevoelloos teenoor ander mense wat aanspraak het op jou liefde? wonder sy. Maar sy móés net uitvind of Elbie enige gevoel vir Tertius het, want vrees is deel van haar liefde vir hom, besef sy. Solank as wat sy Tertius liefhet, solank as wat hy ongetroud is, sal vrees haar metgesel wees, want sy sal elke dag wonder met wie hy gaan trou. Waarom is liefde so ’n kankerende teenwoordigheid? Waarom kan ’n mens dit nie soos ’n inkopiesak opfrommel en in die naaste vullisblik gooi nie?

“Gaan jy huil, Anneke?” vra Elbie bekommerd.

Anneke glimlag teësinnig. “As trane sou kon help, het ek nooit ophou huil nie. Ek is werklik jammer, Elbie. Ek vergeet jy is net agtien en dat vier jaar van studie nog vir jou voorlê. ’n Mens dink nie ernstig oor mans en ’n huwelik as jy agtien is nie.”

“Natuurlik nie,” beaam Elbie geesdriftig. “As jy nie vinnig trou nie, bring ek elke vakansie ’n halfdosyn mans saam huis toe totdat jy een kies wat in jou smaak val,” voeg sy skertsend by.

“Dankie, ek sal my eie soekwerk doen. Maar van die Davels gepraat: Tertius het vroeër vanaand gebel en ons genooi om môre op Helderstroom deur te bring. Hy sê Karwats mis jou.”

Elbie staar haar onthuts aan. “Sê jy vir my hierdie hele argument gaan oor ’n perd, Anneke? Jy wil hê ek moet met Tertius trou sodat Karwats nie na my sal verlang nie? Goeiste, mens, jy is dowwer as dof!”

“Ek was nog altyd ’n diereliefhebber,” sê Anneke met soveel aangeplakte vroomheid dat hulle saam uitbars van die lag, bly dat hulle ’n oomblik van genot kan deel, omdat hulle hartseer hulle eie is.

Elbie hou haar ryperd op die wal van die rivier op Helderstroom in, luister na die donderende gedawer van perdepote agter haar en glimlag uittartend toe Tertius haar oomblikke later op die rug van sy perd, Voorslag, bereik. “Grootprater!” koggel sy, haar oë laggend op sy onthutste gelaat. “Glo jy nog mans is beter ruiters as vroue?”

“Sommige mense is gebore wenners,” antwoord hy, sy glimlag bedroë, en hy kyk haar deurdringend aan.

Sy sien hoe die somerson koper uit sy rooibruin, effens krullerige hare haal en kyk met kritiese waardering na sy reguit neus, ferm mond en ken. Sy glimlag in sy groen oë, voel ongemaklik onder die intensiteit van sy blik en sê net met ’n ongeërgde ophaal van haar skouers: “Jy vergeet dis my geboortegrond. Ek en Karwats ken ’n kortpad na die rivier toe wat jy en Voorslag nog moet leer.”

“Ek praat oor die algemeen,” sê hy met onverwagte erns.

Sy blik hom verwonderd aan. “Ek verstaan nie. Ek het akademies goed presteer op skool, maar op sportgebied . . .Ek het net vir ons eerste tennisspan gespeel, maar ek was nie altyd ’n wenner nie.”

“Jy is die mooiste meisie op die dorp,” sê hy feitelik.

Sy glimlag selfbewus en kyk weg oor die watervlak. “Dankie, maar dis net jou opinie. Boonop . . . Skoonheid het niks met wen te doen nie.”

“Dit het. Ek het minstens ses keer onbeskaamd geskimp dat ek beskikbaar is om jou metgesel na julle matriekafskeid toe te wees. Jy het my skimpe geïgnoreer, want . . .” Hy swyg, skraap sy keel ongemaklik en staar strak voor hom uit.

“Tertius!” verwyt Elbie en glimlag met goedige begrip toe hy vinnig na haar kyk. “Daar is seker kleiner dorpies as Hangkrans, maar jy weet self: almal wag dat jy die ongeskrewe reëls van die gemeenskap moet oortree en speel dan die rol van aanklaer en regter, sak soos ’n spul aasvoëls op jou neer en skeur jou met hulle kloue uitmekaar. Skoolmeisies nooi nooit werkende mans na die matriekafskeid toe nie – dis die dorpenaars se ongeskrewe wet en dit was ons skoolhoof se uitdruklike opdrag. Dieselfde reël het tog in jou matriekjaar ook gegeld.”

Hy frons nadenkend en knik bevestigend. “Ek hét vergeet!” sê hy verlig en lag uitbundig. Hy besef dat sy nie saamlag nie en vervolg verskonend: “Jammer, Elbie. Ek voel ’n bietjie dronk van verligting. Sien, die jong ouens op die dorp praat onder mekaar oor julle meisies . . .”

“Ek weet,” kom dit koel van Elbie, haar blik afgewend. “Elbie de Villiers glo dat, omdat sy ’n professor se dogter is, die jong mans van Hangkrans nie goed genoeg is vir haar nie. Sy gaan universiteit toe om vir haar ’n jong lektor te vang.” Sy kyk hom in die oë. “Glo jy dit, Tertius?”

“Natuurlik nie! Anneke het vir Therine vertel hoe hard jy studeer het en van al die ander skoolbedrywighede wat jou voltyds besig gehou het. Dis net . . .” Hy aarsel, byt op sy onderlip en vra hoopvol: “Sal jy saam met my uitgaan, Elbie? Jy is tog nou klaar met skool . . . klaar volwasse. Ek weet jy gaan universiteit toe, maar ons kan mekaar beter leer ken. Dalk korrespondeer. As ek nie te bedrywig is op die plaas nie, kan ek soms oor ’n naweek Johannesburg toe ry en jou uitneem. Ek verwag nie dat jy net aan my getrou moet wees nie, maar . . . maar ek wil nie hê jy moet van my vergeet nie.”

“Hoe kan ek? Jy boer op my geboorteplaas en jy slaap elke nag in die huis waarin ek grootgeword het,” sê sy met ’n neutrale stem.

“Ja . . . ja.” Hy kug selfbewus, ’n donker blos van verleentheid op sy gesig. “Ek hoop nie dit maak van ons vyande nie, Elbie. Ek bedoel, jy is welkom om elke dag hier te kom kuier . . . selfs te oornag. Helderstroom is tog nog julle De Villierse se erfgrond. Ons huur net die plaas.”

“Jy verstaan my verkeerd, Tertius. Die plaas was vir my pa net ’n blyplek, nie iets om oor sentimenteel te raak nie. Hy is dolgelukkig in sy nuwe studeerkamer op die dorp. Ek glo dit was ’n wyse besluit om ons plaas te verhuur.”

“Dan sien jy kans om saam met my uit te gaan?” vra hy gretig.

Sy aarsel en staar met troebel oë voor haar uit. Hoe maklik sal dit nie wees om ja te sê nie, dink sy wrang. Sy sal die meerderwaardige Luan Stegmann behoorlik op sy neus laat kyk as Tertius haar gereeld begin uitneem. Tertius en Luan is albei vyf-en-twintig, maar Tertius pleit om te kom kuier, terwyl Luan haar duidelik laat verstaan het dat sy te jonk en onvolwasse is om aanspraak op sy vriendskap te maak. As sy ja sê . . .

Maar sy kan nie. Sy kan nie Tertius gebruik, bloot om wraak te neem op Luan nie, want diep in haar hart weet sy wie die prins en wie die dienskneg is. Luan is die alleenheerser oor haar liefde, die enigste aanspraakmaker op haar lojaliteit, selfs al sal hy nooit bewus wees daarvan nie, besef sy met ’n gevoel van volslae onmag. Haar verlange na hom is soos ’n kloppende seer wat met elke hartslag saam met haar bloed deur haar are bruis.

“Gaan jy nie eens die moeite doen om my te antwoord nie, Elbie?” kom dit gekrenk van Tertius, sy stem skor van spanning.

Sy glimlag sonnig en sê vertroulik: “Ek sê dit net vir jou, Tertius, maar . . . ek voel nie werklik groot en klaar volwasse nie. Daarby het my tant Philippa my laat verstaan dat sy my summier sal onterf as ek ’n verhouding met enige man aanknoop voordat ek my studie voltooi het. Ek stel nie in haar geld belang nie, maar sy sal die lewe vir my arme pa ondraaglik maak as dit bekend word dat ek saam met jou uitgaan. My pa het klaar soveel las van sy maagseer – ek wil nie die rede wees dat hy in die hospitaal beland nie.”

“Jy is ’n wonderlike meisie,” sê Tertius met innige waardering. “Dat jy bereid kan wees om ter wille van jou pa jou eie liefde op te offer . . . Dit kan nie vir jou maklik wees nie, maar ek verstaan en ek sal jou wense eerbiedig, Elbie.”

En nou laat hy haar soos ’n huigelaar en ’n skurk voel, dink Elbie skuldig en gluur hom vies aan. “Moenie my verhef tot die status van Moeder Theresa nie, Tertius. Dis vir my baie maklik om tant Philippa se bevele uit te voer, want ek is nie lief vir jou nie.”

Tertius lyk ’n oomblik lank van stryk gebring en glimlag dan begrypend. “Ek besef dit, Elbie, maar as ons mekaar beter kan leer ken . . . Enigiets is moontlik. Maar ek sal geduldig wees. Ek sal harder werk as ooit tevore en ’n reusesukses van die boerdery maak. Oor vier jaar kan ons weer praat.”

Sy sug ongeduldig. “Vier jaar is ’n leeftyd om op ’n seepbeldroom te wag, Tertius. Neem ander meisies uit. Ek is seker meer as een sal bereid wees om met jou te trou.”

“Gee jy nie om dat ek intussen ander meisies uitneem nie?” vra hy geraak.

“Hoe kan ek? Ek gaan beslis nie vier jaar lank met my neus in my boeke sit nie. Ek is jonk en vry om my lewe te geniet – en jy ook.”

“Seker, ja.” Hy glimlag afgehaal. “Maar as jy oor vier jaar niemand anders liefhet nie . . . Ek sal hier wees, Elbie.”

“Waar anders?” vra sy ongeërg, draai haar perd om en jaag op volle galop terug na die ou opstal op Helderstroom toe.

Therine Davel plaas die skinkbord met teegoed op die tuintafel onder ’n skaduryke peperboom neer en kyk ongeduldig rond. “Ek wonder waar draai my ma nou weer,” sê sy vir Anneke, wat ’n bord warm skons op die tafel neersit. “Ek het haar gewaarsku dat ons alleen gaan tee drink, want na al daardie moeite gaan ek nie koue skons eet nie.”

Anneke blik met ’n ondeunde glimlag na Therine se krulhare wat vlamrooi in die spatsels sonlig wat deur die blare syfer, vertoon. Therine het ’n humeur wat by haar kleur hare pas, dink sy, maar haar opflikkerings van ergernis word oorheers deur haar sagte geaardheid en warm humorsin. Dank die hemel Tertius en Therine het tant Elize se rooi hare en groen oë geërf, want as Tertius háár ooit sou liefkry . . . Sy wil rooikopkinders met sproetjies op hulle neusies hê, nie verbleikte kinders soos oom Hans met sy verbleikte, wit hare en sy verbleikte, blou oë nie. Haar gedagtes laat haar bloos en sy peuter met ’n knoop van haar rooskleurige bloesie, oneindig dankbaar dat Therine nog nooit die geheim van haar gevoel vir Tertius geraai het nie.

“Koewie! Ek kom, kinders!” roep Elize uit die rigting van die stalle.

“Draaikous!” roep Therine en begin die tee skink.

Elize trippel op ’n skommeldraffie nader, druk-druk oor haar onbeheerbare, kort, krulhare, vee met haar hande oor haar vuilerige voorskoot en plof uitasem op die naaste tuinstoel neer. “Skarrel hier, skarrel daar . . . nes ’n vervlakste eekhoring wat akkers vir die winter versamel. Dankie, my kind,” sê sy toe Therine vir haar ’n koppie tee aangee. Sy proe aan haar tee, pruim haar lippe en beduie na haar koppie. “Nog ’n lepeltjie suiker, Therine. En nog ’n skeppie vars room op my skons. Vier sal seker genoeg wees.” Sy kyk met verwondering na Anneke. “Ek kan dit nie verstaan nie, Anneke. Ek draf my bene af van sonop tot sononder, werk my gedaan in die huis, die tuin en veral by die hoenders, maar ek bly rond en gesond. Hoe jy en Elbie sulke graatjies kan wees . . .”

“Sê Mamma ek is vet?” vra Therine dreigend.

Elize hap en kou smaaklik aan die skon in haar hand, haar blik oorwegend op Therine en dan op Anneke. “Ek sou sê jy lyk uitspattig gesond langs die maer Anneke, my liefkind. Stem jy nie saam nie, Anneke?”

“Ek is te jonk om stemreg te hê,” antwoord Anneke vinnig en hou haar hande afwerend op. “Ek en Therine het ’n goeie basis vir ’n lewenslange vriendskap: ons praat nie oor gewig of die grootte van ons hande en voete nie,” vervolg sy en steek haar hande onder die tuintafel weg.

Langs haar bars Therine gierend uit van die lag.

“Sy sien weer lawwe prentjies in haar gedagtes,” sê Elize vies. “Waag dit net om vir Anneke te vertel hoe ek in ’n bikini sal lyk, meisiekind, en jy kry ’n oorveeg!”

Therine skud haar kop en kry haar lagbui onder beheer. “Dis ek en Anneke, Mamma. As my prins die dag met my trou en sy liewe bruidjie oor die drumpel dra, breek hy sy rug en land in die hospitaal terwyl ek alleen ons wittebrood hou. En Anneke . . .” Sy swyg en giggel onkeerbaar.

“Ek weet al,” kom dit met droewige selfbejammering van Anneke. “As my prins my hand wil soen, verbrysel ek sy vingertjies in my grote. En op ons huweliksnag skop ek hom katswink en hy land langs jou prins in die hospitaal.”

“Lawwe kinders!” Elize se lag is soos warm musieknote, almal op dieselfde toonhoogte, wat soos krale ingeryg word. Haar wange skud ritmies saam met haar dubbelken en haar maag en vorm die orkesinstrumente van haar lagsimfonie.

Wat ’n liewe, sonnige mens, dink Anneke waarderend. Ten spyte van swaarkry en teleurstelling kyk tant Elize die uitdagings van die lewe vierkant in die oë en durf die een na die ander laggend aan. Wat ’n wonderlike ouma sal sy nie vir Tertius en . . . en sy vrou se kleinkinders wees nie.

“Dalk moet ek van my vrees van perde vergeet en leer perdry,” tob Therine hardop. “As die perdry mý nie gewig laat verloor nie, sal die perd definitief gewig verloor!”

“Van perde gepraat . . .” Elize kyk met ongewone erns na Anneke. “Hoekom het jy nie saam met Tertius en Elbie gaan perdry nie, kind? Julle is al soveel jare maats, maar Elbie is vir hom ’n vreemdeling.”

“Ek was nooit so dol op perdry soos Elbie nie, Tannie,” antwoord sy gelykmatig. Boonop wou sy nie ’n vyfde wiel aan die wa wees nie, want sy kon sien hoe Tertius na Elbie kyk, dink sy en slaan haar oë neer sodat die skerpsinnige Elize nie haar geheim ontdek nie.

“Goeiste, oumense kan darem toe wees,” kom dit ergerlik van Therine. “Kon Mamma nie sien Tertius val oor sy voete om Elbie te beïndruk nie? Die arme drommel is vir die duisendste maal so verlief dat hy skoon oormekaar kyk.”

“Jy oordryf, Therine. Jou broer besef Elbie ken ons nie so goed nie, daarom probeer hy net om haar tuis te laat voel,” sê Elize partydig.

“En daarom staar hy haar met kalweroë aan en stotter met ’n yl stemmetjie wanneer hy met haar praat?” vra Therine boos.

“Wag nou, Therine,” sê Anneke paaiend. “Ek weet jy hou van my kleinsus. Hoekom irriteer dit jou dat hy van Elbie hou . . . dalk verlief is op haar?”

“Omdat . . .” begin Therine opstandig en byt byna haar tong af in haar haas om haar woorde te stuit. Sy glo Tertius en Anneke is ’n volmaakte paartjie, want hulle kan oor enige onderwerp gesels, oor dinge lag wat sy nie snaaks vind nie en mekaar bewonder vir hulle prestasies. Sy is bewus van die onsigbare band tussen haar broer en Anneke, maar as hulle onbewus is daarvan . . .

Sy maak ’n afwerende handgebaar en staan op. “Moenie jou aan my steur nie, Anneke. Vanselfsprekend hou ek van Elbie. Kom jy saam kombuis toe? Ek is nog besig om die beskuit uit te droog,” sê sy en gee ’n ander wending aan die gesprek. Sy pak die koppies op die skinkbord.

“Haai, jou arme pa!” kom dit skuldig van Elize. “Hy is kliphard besig om my nuwe hoenderhokke te bou en hy het nog nie ’n druppeltjie tee gehad nie. Skink in, skink in, Therine. Of wag, ek sal. Los alles net hier. Ek sal vir jou pa iets te drinke en te ete neem en dalk nog ’n halwe skon eet. ’n Mens moet dit vars eet, anders droog dit uit.”

“Nog ’n vetrolletjie,” korswel Therine, knipoog vir Anneke en haak by haar in. “Kom ons vlug van die versoeking af weg, Anneke. My ma se buitensporige eetlus gee my hongerpyne.”

Hulle loop in stilte na die agterdeur toe. Anneke bly staan en haar oë soek dié van Therine. “Moenie vir Tertius ’n vrou probeer kies nie, Therine. Dis sy keuse.”

Therine bloos skuldig en vra aarselend: “Het jy geraai dat ek wil hê jy en hy . . .?”

“Jy het dit nie gesê nie,” val Anneke haar ferm in die rede en gaan die kombuis binne.

“Ek kan dit nog dink!” sê Therine koppig agter haar.

Anneke kyk verbaas op toe Elbie met ’n onstuimige uitdrukking op haar gesig die Sondag net na middagete haar kamer binnestorm. “Wat doen ’n mens op ’n dooie drop op ’n Sondagmiddag, Anneke? My oë is seer gelees, daar is niks interessants op die televisie nie en ons het nie eens ’n swembad nie. Op Helderstroom kon ek minstens gaan perdry en in die rivier geswem het.”

Anneke maak haar boek toe en glimlag simpatiek. “Ek mis ook ons gereelde pieknieks Sondagmiddae langs die rivier, maar as dit jou sal troos: Therine het gebel terwyl jy in die tuin was. Sy en Tertius kom vanaand by ons kuier.” Sy kyk afwagtend na Elbie, wat dikmond voor haar uitstaar, en vra onbegrypend: “Het jy nie gisteraand gesê jy het ons kuiertjie op Helderstroom geniet nie?”

“Ek het dit geniet om op ons plaas te kuier en op Karwats rond te ry, maar ek het nie van die Davels gepraat nie,” antwoord Elbie onvergenoeg en sak op ’n stoel langs die bed neer.

“Jy hou nie van hulle nie?” sê-vra Anneke ongelowig. “Nie eens van die moederlike tant Elize nie? En Tertius . . . Hy het alles in sy vermoë gedoen om ons nie soos gaste te laat voel nie. Is hy nie goeie geselskap nie?”

Elbie maak ’n ongeduldige gebaar. “Moenie my allerlei skuldkomplekse gee omdat ek nie dol is op jou vriende nie, Anneke. Ek hou van tant Elize en Therine en Tertius is gaaf, maar . . . hulle is heelwat ouer as my eie vriende.”

“Tertius is vyf-en-twintig – net ’n paar maande ouer as ek. Ek en jy is vriende.”

“Susters – en dis baie beter as vriende.” Elbie ontspan en sy glimlag teësinnig. “Ek sal ter wille van jou van enigiemand hou, maar Tertius se . . . se gasvryheid is so oordrewe dat hy my skuldig laat voel.” Sy sug gefrustreerd. “Ek sal graag elke dag wil gaan perdry, maar met Tertius daar . . . Anneke, jy werk tog saam met Therine. Bel my wanneer Tertius besig is op die lande of om beeste te dip of wat ook al. Ek wil nie elke maal in hom vasloop nie.”

“Ek sal, maar . . .” Sy kyk Elbie fronsend aan. “Wat het gebeur wat jou laat voel jy moet Tertius vermy, Elbie? Dit gaan nie net oor sy oormatige gasvryheid nie. Ek ken jou, my kleinsus. Wil jy daaroor praat?”

“Dis niks nuuts nie, want jy het dit gesê toe jy en Tertius nog saam op skool was: hy is ’n opperste flerrie – nee, ’n losbol, want net meisies kan flerries wees. Hy wil hê ek moet saam met hom uitgaan. Ha! So desperaat is ek nog nie!”

Sy het dit verwag, dink Anneke, en tog is Elbie se woorde soos dolksteke in haar binneste. Op skool het sy enkele kere saam met Tertius uitgegaan, maar almal het geweet hulle is klasmaats en blote vriende. Wanneer sy Tertius besoek het, kon sy en Tertius land en sand gesels, maar altyd nog net as vriende. Kan vriendskap ooit liefde word? wonder sy wanhopig.

“Is jy nou vies vir my omdat ek Tertius kritiseer het?” onderbreek Elbie haar gedagtegang.

“Glad nie,” antwoord Anneke rustig. “Ek vermoed al lank-al Tertius is verlief op jou. Wie weet, dalk hou jy meer van hom as jy hom eers beter leer ken het.”

“Ek is nie van plan . . .” begin Elbie heftig, maar laat haar sin in die lug hang toe Nicolas huiwerig aan die oopstaande kamerdeur klop. “Soek Pappa iets te drinke?” vra sy en staan op.

Nicolas stoot die vingers van albei hande deur sy silwergrys hare, ’n uitdrukking van volslae onbegrip op sy gelaat.

“As Pappa met ’n astronomiese, argeologiese of filosofiese probleem worstel, bel een van Pappa se vriende of oud-kollegas,” sê Elbie behulpsaam, bekend met al die simptome wat Nicolas openbaar voordat hy met ’n lesing oor ’n onverstaanbare onderwerp begin.

“Die man . . . Die man is klaar hier,” druk Nicolas sy verwarde gedagtes in woorde uit. “Eers bel Giepie van Graan . . . ’n Slim sakeman, dié Giepie. En nou is die man hier.”

“Watter man, Pappa?” vra Anneke geduldig.

“Het ek nie gesê nie? Die man wat Giepie gestuur het om Elbie te kom haal. Ek is besig, dogters. Julle moet my verskoon,” antwoord hy, draai om en begin wegstap.

“Pappa, wag!” Elbie draf agter hom aan. “Hoekom wil oom Giepie met my praat? Wie is die man wat my kom haal?”

“Hierdie man,” sê Luan uit die oopstaande glasdeure wat na die sitkamer toe lei.

Nicolas steek in sy spore vas. “Ja, ja, dis die regte man. Laat my nou met rus, Elbie. Ek wil nie weer gesteur word nie,” sê hy meer verstrooid as ferm, gaan sy studeerkamer binne en maak die deur agter hom toe.

“Jy het gehoor wat jou pa gesê het, Elbie: ek is die regte man. Sal ons gaan?” vra hy, treiterende lag in sy stem.

Sy kyk na hom, wil hom afjak, maar word oorval deur ’n delikate trilling wat haar hele wese vul. Dit voel so sag soos sonlig wat deur groen lower syfer; so lig soos ’n seepbel waarin ’n reënboog wegkruip; so elektries soos die aanraking van sy hand in die skemerte langs die meer . . .

“Ek kneus nie bloeisels nie,” sê die stem van gister in haar hart en doof die ragfyn trilling.

“Ekskuus?” vra sy verward en knip haar oë vinnig, ineens bang dat sy gedroom en moontlik in haar slaap gepraat het.

“Ek het gevra: kan jy self loop, of sal ek jou na my motor toe dra?” antwoord hy en hou haar geamuseerd dop.

“Dis ’n simpel vraag,” sê sy geraak. “Ek wens net ek het ’n normale, dom pa gehad wat ’n boodskap in verstaanbare taal kon oordra. Kan jy?”

“Normaal en dom wees? Ek meen so, ja,” antwoord hy met ’n erns wat deur die dansende lag in sy oë weerspreek word.

“Hoekom het oom Giepie jou gestuur om my te kom haal?”

“Seker maar omdat hy niemand anders gehad het nie. Jy weet tog oom Giepie kom selde of ooit dorp toe. Selfs sy bankbestuurder en sy prokureur besoek hom aan huis.”

Elbie sug haar ergernis uit. “Ek weet, ek weet, maar wat wil oom Giepie met my maak?” Sy sien ’n glimlag aan sy mondhoeke pluk en vervolg boos: “Ek het nog nooit twee woorde met oom Giepie van Graan gepraat nie. My pa kuier soms by hom, maar dis net omdat hulle albei . . . agterstevoor is. Wat wil hy van my hê?”

“As ek beloof om die rol van jou persoonlike lyfwag te speel, sal jy saamkom en hoor wat hy te sê het?”

Sy kyk in sy oë en voel twyfel en onsekerheid uit haar vloei; weet intuïtief dat sy altyd veilig sal wees by hom, en knik woordeloos.