Читать книгу Kobie en die wonderkind - Stella Blakemore - Страница 4

_____________

Elsabe in die moeilikheid

Die hoof van die Maasdorpse Meisieskool sug.

“Nou ja, so is dit! Wat staan my te doen?”

Die onderhoof trek haar skouers op en antwoord nie dadelik nie. Juffrou Muller, of Yskis, soos die leerders haar noem, en juffrou Van der Westhuizen is al jare lank vriendinne. Daarom bespreek hulle hul probleme met die grootste vrymoedigheid.

“Ek weet nie. Ons was nog nooit in so ’n benarde posisie nie,” sê sy eindelik.

“Nee, nog nooit nie!” gee die hoof toe. “Dis vreeslik om te dink dat ons ’n nuwe jaar ingaan met ’n klomp prefekte wat feitlik niks beteken nie! Ek voel dis my skuld, maar ek weet self nie hoe nie.”

“Hoe kan dit jou skuld wees? Dis niemand se skuld nie. Verlede jaar se prefekte was gawe kinders, hoewel miskien nie buitengewoon nie. Hierdie jaar s’n beteken, soos jy sê, bloedweinig. Jammer dat prefekte juis uit die matriekklas gekies moet word! Ek sou eintlik meer hoop vir die skool hê as die huidige graadelfs met die regering kon help.”

“Kobie-hulle? Moenie so praat nie! Ná ’n week sal ons g’n dak oor ons koppe hê nie! Daar is natuurlik Elsabe van den Heever met ’n taamlike sterk persoonlikheid. Hoe sal dit wees as ek haar oorsit na matriek?” Die hoof lag ’n bietjie. “Ag nee, tog!”

Juffrou Muller lag ook.

“Moenie Elsabe van my wegneem nie. As ek graad elf oorneem, wil ek ten minste één meisie in die klas hê wat my ondersteun.”

“Ja,” sê die hoof. “Elsabe hou baie van jou.”

“En ek van haar,” antwoord juffrou Muller met ’n openhartigheid wat ’n mens skaars van haar verwag. “Onthou jy hoe ’n armsalige dingetjie sy was toe sy ’n jaar gelede skool toe gekom het?”

“Ja, met haar snaakse klere en ouderwetse manier van praat. Maar Kobie het haar gou onder hande geneem. Deesdae is dit gelukkig Elsabe wat ’n invloed op Kobie uitoefen. Nou ja, die twee sal seker aanstaande jaar prefekte wees, maar nou help dit ons niks. Sê my waar kry ek ’n hoofmeisie vandaan?”

“Ons is omtrent in ’n moeilike posisie!” lag juffrou Muller. “Die skool sal vanmiddag vol meisies wees – tweehonderd of meer van hulle – en hier sit ons in jou deftige kantoor sonder die geringste idee waar ons ’n hoofmeisie gaan uithaal! Ons moet maar die beste van ’n slegte saak maak. Die twaalf meisies wat in die eksamen die beste gepresteer het, word prefekte. Die hoofmeisie is die een wat die heel beste gedoen het.”

Die hoof lyk bekommerd.

“Die saak is nie so eenvoudig nie,” sê sy. “Het jy vergeet wie verlede jaar in graad elf eerste gekom het?”

“Dis … ag, natuurlik! Fienie Assman! O nee! Dit kan ons nooit toelaat nie! Sy is nie ’n aangename mens nie!”

“Die arme kind is nie baie innemend nie. Ek hou ook nie van haar nie, sy is heeltemal te groot vir haar skoene. Matrone kla ook oor haar gedrag. Ons sal haar onmoontlik hoofmeisie kan maak!”

“Dan bly daar net Hattie Coetser oor!” sê juffrou Muller. Die hoof sug.

“Ja, sy was darem verlede jaar ’n prefek. Maar hoe kan ek ’n meisie wat matriek gesak het hoofmeisie maak?”

“Dis óf sy óf Fienie. Wie anders bly oor? Bessie Bezuidenhout, Eva Sandberg, Dora Stefaan –” Hul gesprek word deur ’n geklop onderbreek.

“Ja!” sug die hoof. “Van nou af tot aan die end van die kwartaal sal ek nie ’n oomblik vir myself hê nie.”

Sy lag toe sy dit sê. Juffrou Muller glimlag effens spottend terug. Hulle weet maar te goed dat hulle nie sonder die skool kan klaarkom nie. Dis hulle hele lewe.

“Kom binne!” roep juffrou Van der Westhuizen. “Ja, Annie? Goed, sê vir Matrone ek sal nou-nou kom. Sy moet maar solank alles regsit. En neem hierdie briewe na juffrou De Wet.”

“Nou ja, ek moet gaan kyk hoe lyk dit met die boeke en so aan vir môre se klasse,” sê juffrou Muller.

Matrone lyk effens moeg en afgemat, al is dit die eerste dag van die kwartaal. Sy is alreeds ’n week op Maasdorp doenig om alles in orde te kry voor die leerders kom. Juffrou Van der Westhuizen kry haar in haar woonstel. Saam kyk hulle die lyste deur wat Matrone opgestel het.

“Dis dan alles,” sê Matrone. “O ja! Ek het geweet daar is nog iets. Verlede keer toe ons gepraat het, was daar twyfel of die nuwe kind na graad elf kom. Is dit nou finaal? As sy nie kom nie, wil ek graag ’n ander plan met die beddens in daardie kamer maak.”

“Nee, sy kom,” sê die hoof. “Ek het vanoggend ’n boodskap van haar pa gekry. Hy het eers laat gisteraand besluit om haar wel te stuur.”

“Hoekom besluit die mense dan so laat? Hulle gee gewoonlik maande voor die tyd hul name op om by Maasdorp in te kom.”

“Ja, ek neem gewoonlik nie meisies so op die laaste oomblik in nie, maar dis ’n buitengewone geval. Toe ek nog op Muizenberg was, het dokter Bauer haar pa na my toe gebring. Ek was so jammer vir die man. Kyk, ek gaan jou daarvan vertel. Juffrou Muller weet ook, maar verder weet niemand nie. Hierdie meisie, Carla Willemse is haar naam, is kamma ’n wonderkind.”

“Watter soort kind?” vra Matrone vinnig.

“’n Wonderkind. Sy speel viool.”

Matrone voel sommer benoud.

“Moet my tog nie nog een soos Kobie Malan gee nie!” sê sy verwytend.

“Nee, die kind is regtig ’n genie. Aangesien haar ma dood is toe sy nog baie klein was, het ’n tante haar onder hande geneem en laat leer. Sy is wêreldberoemd. Jy het seker van Olga Willovitch gehoor?”

“Ja, natuurlik.”

“Nou ja, dis sy. Die tante het dié verspotte naam gekies om die mense te laat dink dat die kind Russies is.”

“Olga Willovitch!” sê Matrone vol twyfel. “Maar daar is mos talle opnames van haar. Wat op aarde kom soek sy hier?”

“Die tante het die kind so gedryf dat sy skoon oorwerk is – haar senuwees is gedaan. Sy het reeds in Londen moeilikheid ondervind, maar dis eers hier in Kaapstad dat sy tot ’n breekpunt bereik het. Haar pa, wat haar toe vir die eerste maal in elf jaar sien, het hom byna doodgeskrik en dokter Bauer ingeroep. Hy het sommer dadelik vasgestel dat haar senuwees in so ’n vreeslike toestand is dat haar verstand miskien ook skade kan ly.”

“Arme klein ding!” sê Matrone. Sy is partymaal ’n bietjie ongeduldig met haar groot familie, maar haar hart is ruim. “Sy het dus nog nooit ’n ware kinderlewe gehad nie!”

“Presies! Dokter Bauer meen ’n kosskool is net die regte plek vir haar. Om haar na ’n hospitaal te stuur, sal nie veel help nie – sy sal haar sit en verknies. Omdat Olive so lank hier was, het hy haar pa reguit na my gebring.”

“Ai! Dis ’n groot verantwoordelikheid,” sê Matrone. “Hoe sal ons kan toesien dat sy nie aan ’n viool raak nie?”

“Dit sal nie nodig wees nie, aangesien sy nie op die oomblik kan speel nie. Sy het gisteraand in die Kaap opgetree en op die verhoog het haar arms meteens lam geword en sy kon nie voortgaan nie. Dokter Bauer het vanoggend gebel. Hy sê hulle het ’n vreeslike nag met haar deurgemaak. Sy wou nie bed toe gaan nie. Sy loop op en neer soos ’n wilde ding en elke nou en dan gryp sy die viool en probeer speel maar tevergeefs! Dis net senuwees, natuurlik. Sy kan haar hande en arms heeltemal goed gebruik, maar nie om te speel nie.”

“O, die arme kind! En die tante?”

“Sy het die kind gisteraand die rug toegekeer. Olga Willovitch het vir haar baie geld gemaak. Sy sal nie honger ly nie.”

“Maar … dis verskriklik!” sê Matrone geskok. “Het sy dan geen gevoel vir die kind nie?”

“Blykbaar nie. Maar dit maak ons taak ’n bietjie makliker. Aangesien sy nie juis gewoond is aan veel liefde of ’n ouerhuis nie, sal sy nie baie verlang nie. Maar hoe sy sonder haar musiek gaan klaarkom, weet ek regtig nie.”

“Ja,” sug Matrone. “Maar sê my waarom het jy haar in graad elf gesit? By Kobie en Elsabe en die klomp?”

Die hoof lag.

“Ek kon nie anders nie. Sy is net so oud soos hulle, maar ek twyfel of sy iets van skoolwerk weet.”

“Die hare gaan waai!” belowe Matrone. “Dis seker in belang van die skool dat niemand iets hiervan weet nie. Ons moet maar probeer om van haar ’n normale meisie te maak.”

“Ja,” sê die hoof. “Ons moet werklik probeer.”

Dis ’n groot wonder dat die skool en koshuis nog staan! Die skoolbusse het van die stasie af aangekom met honderde meisies wat mekaar bestorm om te groet en te hoor hoe dit gaan. Hoor en sien vergaan so lawaai die klomp.

Elsabe van den Heever staan naby die deur en kyk laggend na haar maats. Dis net ’n jaar gelede dat sy hiernatoe gekom het. Toe het sy gedink sy het in ’n gestig beland. Maar sedertdien het alles verander.

“Haai, Terrie! Kan jy nie hoor nie? Jou ore is tog lank genoeg!”

“Wie … o, dis jy, Elsabe! Het jy al vir Kobie gesien?”

“Nog nie vandag nie. Maar ons het ’n deel van die vakansie saam deurgebring.”

“Ja, ek weet, jou gelukkige aap! Sy het my ook gevra, maar my pa wou nie. Hy sê ons is min genoeg by die huis dat ons nog in die vakansie ook moet weggaan.”

“As ek ouers gehad het, sou ek nie van die huis wou weggaan nie, maar my pa is weer Europa toe en my broer het ook gaan kuier. Dus was daar net my tante oor en sy gee nie om nie.”

Elsabe lag.

“Sy hou nie meer so baie van my vandat ek op Maasdorp is nie. Sy skaam haar morsdood vir my kort rokke en die taal wat ek by julle geleer het.”

Tokkie Nel sien hulle van waar sy by haar klein sussie staan.

“Bly jy hier, Naatjie,” beveel sy haastig.

Alhoewel Naatjie al ’n jaar op skool is, is sy die eerste dag ’n bietjie verleë.

“Kyk, hier kom Breggie en Heloise.”

Laasgenoemde pak Naatjie aan die skouers.

“Luister, ons het ’n plan!” sê Breggie sonder om haar maatjie eens te groet.

Die drie gaan na ’n hoek van die saal waar hulle ewe ernstig met die koppe bymekaar oor een of ander belangrike saak gesels.

“O, ek weet van drie snuiters wat gaan deurloop!” terg Tokkie lag-lag.

Sy draai haar om en loop haar teen juffrou Reitz, die sportonderwyseres, vas wat probeer om ’n pad deur die meisies te baan.

“Ag, ekskuus, Juffrou! Het ek Juffrou seergemaak?”

“Nee, Tokkie. My laaste stukkie vel is al klaar afgeskuur. Ek weet julle is maar iets oor die tweehonderd meisies, maar vandag lyk dit soos vyfduisend.”

“Ja, Juffrou, dis vreeslik.”

Nou kom ander meisies ook groet.

“Ek moet van beter geweet het!” lag die onderwyseres. “Hoekom het ek nie agterom gegaan nie?”

“Juffrou, my been is beter en ek mag weer tennis speel.”

“Juffrou, my pa sê ek mag ’n sportonderwyseres word, nes Juffrou. Maar nou sê Kitty mens moet eers matriek slaag. Dis tog nie waar nie, is dit, Juffrou?”

“Ja, Salie, dis waar, en jy het ook eintlik ’n beter kans as jy ’n B.A. het.”

Salie Celliers steun.

“O gonna, Juffrou! Dis vreeslik. Ek het graad nege netnet gehaal.”

“Juffrou, Santa het haar arm gebreek,” sê ’n blonde meisie met vriendelike blou oë. “Sy was op Muizenberg saam met Kobie Malan-hulle en toe het sy geval, of so iets. Sy is terug op skool, maar sy moet met haar linkerhand skryf!”

“Regtig, Susie? Dit spyt my om dit te hoor. Sy het juis so mooi aangegaan met sport.”

“Juffrou, ek gaan probeer om die eerste span te haal.”

“Juffrou, watter dae gaan ons swemles hê, want ek begin nou met musieklesse?”

“Juffrou, my pa kla dat ek vreeslik krom loop en hy sê ek moet ekstra gimnastieklesse neem. Moet ek, Juffrou?” Juffrou Reitz staan op die onderste treetjie en met ’n lag soos ’n jong meisie s’n, spring sy die trap op.

“Nee wat! Julle kry my nie vandag nie! My werk begin eers môre!”

Oplaas kom Tokkie by Elsabe en Terrie uit. Sy haal haar hoed af en skud haar rooi hare los.

“Mag, dis ’n lawaai!” kla sy. “Ek dink ek word oud, want ek kan dit nie meer verdra nie!”

“Ja-nee, julle wat graad tien geslaag het, is natuurlik oud!” spot Terrie. “Julle dink natuurlik julle is watwonders omdat julle twee grade in een jaar geslaag het!”

“Hoe ons deurgekom het, weet nugter alleen,” sê Tokkie. “En Elsabe en Kobie nogal eerste klas! Ek het ’n tweede klas gekry en die ander derde klas. Dis darem lekker om slim te wees!”

“Ag nee!” spot Terrie. “Jy ly aan ’n minderwaardigheidskompleks!”

“Wat is dit?” vra Tokkie verdag.

“Ek weet nie, maar my ousus se grootste vriendin was die vakansie by ons en sy praat vreeslik baie van sulke dinge. En weet julle wat? Sy kom hierheen as onderwyseres. Het julle al ooit van so iets gehoor? Sy was soos een van ons kinders. Dit sal my nie verbaas as sy my by my ma-hulle gaan verklik nie. My ouers dink nogal ek is vreeslik soet.”

“Maggies! Waar sou hulle dié idee kry?” terg Elsabe.

“Maar miskien sal sy tog nie,” gaan Terrie voort, “want sy glo aan baie snaakse dinge. Haar hoofvak op universiteit was glo sielkunde, of so iets, en sy glo nie aan straf nie.”

“Wat? Soos Yskis?” vra Tokkie. “Dan bedank ek. Jy kan maar jou suster se vriendin hou. Yskis glo mos ook nie aan straf nie. ‘Wat! Straf!’” maak sy juffrou Muller na. “‘My goeie meisiekind, dink jy miskien dis die moeite werd om aan jou aandag te skenk? Gaan, asseblief. Jy mag miskien belang stel om te hoor dat ek ’n paar sake het wat my aandag vereis – sake wat belangriker is as die swak pogings van ’n bakvissie om haar op die voorgrond te stel deur onhebbelik te wees, omdat dit nie vir haar moontlik is om dit op ’n waardiger wyse te doen nie.’”

Die ander twee skater van die lag.

“Tokkie, jou esel, sy praat glad nie so nie!” sê Terrie. “Sy praat vreeslik min; ek weet goed.”

“Miskien, maar die idee is darem reg,” sê Tokkie beslis. “Ek wil maar net een ding sê: as ons nog so ’n juffrou kry, bly ek sowaar in die siekekamer!”

“Nee, sy is natuurlik baie jonk,” vertel Terrie. “Sy en my suster was saam op universiteit en hulle is omtrent dieselfde ouderdom, so twee-en-twintig. Nou ja, sy glo glad nie aan straf of slegsê nie. Ek het nie goed geluister wat hulle praat nie, maar sy sê ’n kind wat stout is, is siek of so iets.”

“En hulle moet medisyne kry!” spot Tokkie. “Ek ken die ou storie! My ma gee ons altyd ’n lepel vol kasterolie in as ons iets verkeerds gedoen het, maar sy noem dit wel straf.”

“Nou, dis nie presies so nie,” sê Terrie. “Ek sê jou ek het nie te goed geluister nie, maar ek weet dat my boetie eendag gedurende die vakansie parmantig was en my ma het hom op die hande getik en Leonie – haar naam is Leonie Hartmann – was verskriklik ontsteld daaroor. Sy het dit nie gewaag om iets teen my ma te sê nie, maar sy’t vir my suster gesê dis die slegste ding wat mens ’n kind kan aandoen, want hy wil jou natuurlik terugslaan en hy mag nie, en dan kook en kook dit in sy binneste, of sy siel, of iewers, en eendag sal hy dalk net daardeur ’n moordenaar word.”

“Dit mag so wees,” sê Tokkie ’n bietjie onseker. “Ek weet ons het taamlik slae gekry toe ons klein was, maar tot dusver het ek nog nie lus gehad om iemand te vermoor nie – behalwe dat ek partykeer lus het om Yskis se nek om te draai,” voeg sy met een oog op Elsabe by.

Elsabe gryp haar.

“O, so! Ek sal jou nou ’n klap gee en kyk of jy my dan wil vermoor!”

“Jy, en wie nog?” vra Tokkie spottend.

Sy en Elsabe stoei met mekaar tot albei lam van die lag teen die ander meisies val.

Terrie, wat hulle aangehits het, word skielik stil. “Oppas!” sê sy uit die hoek van haar mond.

Matrone staan daar en kyk hulle met ’n kwaai gesig aan. Die saal het meteens stil geword.

“Elsabe van den Heever en Tokkie Nel, skaam julle!” sê sy verwytend. “Sulke groot meisies, om julle só te gedra en dit voor die hele skool! Wat moet die kleintjies en die nuwe meisies van julle dink?”

Die kleintjies dink nie veel nie. Hulle is hierdie meisies se gedrag lankal gewoond.

Die stuk of twintig nuwe leerders wat hier en daar in die saal staan en oorbluf is van al die geraas, kyk hulle verskrik aan. ’n Mens sal jou seker doodskaam om so voor die hele skool uitgeskel te word!

Carla Willemse, wat in die skaduwee langs die groot deur wegraak, beskou die toneel sonder die minste belangstelling. Sy kan nog nie glo dat alles wat die laaste paar ure met haar gebeur het, werklikheid is nie. Hier staan sy tussen meisies wat alles behalwe normaal optree. Sy is Carla Willemse, ’n vreemde persoon.

Wat het die beroemde Olga Willovitch met hierdie kind te doen wat vandag nog nie ’n viool in haar hande gehad het nie – Olga Willovitch wat feitlik met haar viool in die hand gaan slaap het? Haar gesig is so wit soos papier en haar blik rus op die twee meisies wat nou opgestaan het en hul kouse en klere afstof.

Hulle lyk albei skaam, veral Elsabe, want net op daardie oomblik kom juffrou Muller die trap af en staan hulle en aankyk.

“Wat skort, Matrone?” vra sy. “Is hulle al klaar weer stout?”

“Nogal!” brom Matrone. “Stoei en gaan te kere soos seuns! Ek het lus en sit hulle by die graadvyfs. Dit is altyd dieselfde meisies wat moeilikheid veroorsaak. Ek verwonder my net dat Kobie Malan nie daarby is nie.”

“Sy sou gewees het,” sê Heloise ewe ernstig. Sy moet taamlik hard praat om haar stem van anderkant die saal te laat hoor. “Maar sy is nie hier nie.”

“Wat?”

Matrone kyk haar stip aan.

“Kom hier, Heloise!”

Met ’n bietjie gestoot en gestamp kom Heloise vorentoe en gaan staan voor Matrone.

“Wat bedoel jy Kobie is nie hier nie? Waar is sy dan?”

“By die huis, Matrone.”

Heloise lyk hartseer. Al baklei sy en Kobie so baie, kan sy nie sonder haar suster klaarkom nie. Kobie was nog altyd daar om haar op te pas.

Matrone lyk onvergenoeg.

“Watter stoutigheid het sy nou weer aangevang? Het sy nie skool toe gekom nie?”

“Nee, sy kon nie. Sy is siek.”

“Wat makeer?”

Matrone voel dadelik onrustig, want Kobie is na alles tog haar oogappel.

“Sy was gisteraand na ’n konsert, alhoewel my ma haar belet het om te gaan. Sy het my broer se klere gedra en programme verkoop. My ma het haar gevang en sy wou haar straf, maar sy kon nie, want Kobie het naar geword – baie naar – bo-op alles in die motor. My pa was baie jammer vir haar, maar my ma was nie, want sy sê Kobie word altyd net op die regte oomblik naar – die regte oomblik vir háár, nie vir my ma nie –”

“Dis genoeg, Heloise!” vermaan Matrone. “Wêreld, jy en Breggie kan baie praat as julle eers begin.”

“Matrone het my gevra,” sê Heloise beledig. “Ek sou nie vertel het nie, maar Matrone het gevra. Matrone wou weet waar –”

“Stil jy!”

Matrone kan nie meer haar lag hou nie.

“Ek weet nie of jy daardie manier van praat by Breggie geleer het of sy by jou nie, maar mens word eintlik bang om julle iets te vra. Julle hou aan sonder end.”

Juffrou Muller kom nou vorentoe.

“En is Kobie nog siek, Heloise?”

“Ja, Juffrou. Pappie bring haar môre vroeg. Hy het juffrou Van der Westhuizen gebel.”

“O, nou goed. Elsabe van den Heever en Tokkie Nel, kom na die graadelf-klaskamer sodra Matrone julle nie meer nodig het nie.”

Sy loop weg en Elsabe en Tokkie kyk mekaar mismoedig aan.

“Nou is dit klaar!” steun Tokkie.

“Ek sal salf op julle wonde kom smeer,” troos Terrie.

“En ek het nie eens kans gekry om haar te groet nie,” sê Elsabe nors. “Dis ’n mooi manier om ’n kwartaal te begin.”

Hannie Landsberg lag haar vriendelik toe.

“Jy sal netnou genoeg kans kry,” fluister sy, want Matrone kyk hulle verwytend aan, “in die graadelf-klaskamer.”

“Sy sal g’n woord praat nie!” spot Hilda Meintjies agter haar hand. “Net: ‘O, Juffrou! Dit spyt my tog so, Juffrou! Ek sal dit nie weer doen nie!’”

“Hilda, jy kry ’n strafkruisie!” sê Matrone streng. “En Elsabe en Tokkie natuurlik ook. Julle weet goed julle mag nie praat terwyl ek die lyste uitlees nie. Wat makeer julle meisies? Die plek is altyd in rep en roer net wanneer julle inkom.”

Dis iets ongewoons om die eerste dag al strafkruisies te kry, gevolglik is dit spoedig stil in die groot saal, sodat Matrone in vrede die slaapkamerlyste kan uitlees.

“Dis al,” sê sy toe die laaste lys gelees is. “Gaan nou boontoe en pak uit. As julle te veel raas, word julle almal gestraf.” Sy kyk hulle streng oor haar bril aan, maar hulle is nie werklik bang vir haar nie.

Die meisies storm nou met honderde vrae op haar af.

“Matrone, hoekom is Susie Mentz se bed nie meer langs myne nie? Matrone het dan belowe!”

“Hoekom weet ons nog nie wie die hoofmeisie is nie? Ons weet gewoonlik altyd dadelik.”

“Wie is hoofmeisie? Weet Matrone?”

Fienie Assman en Hattie Coetser lyk albei ’n bietjie selfbewus. Dit moet een van hulle wees.

Fienie kon ’n mooi meisie gewees het, maar haar vel is vol puisies en sy lyk bleek en sieklik. Haar ligte hare is vetterig en dof. Niemand hou van haar nie en sy weet dit. Sy het ’n half parmantige uitdrukking op haar gesig, asof sy vir niemand omgee nie.

Hattie Coetser is ’n mooi meisie met gladde bruin hare en ’n diep kuiltjie in haar ken, maar ’n mens kan sien dat sy nie ’n baie sterk persoonlikheid het nie. Sy bloos nou bloedrooi, want sy voel elke oog op haar rus.

Ag, as ek maar ’n bietjie meer soos Vera kon wees! dink sy. Nou is sy en Ruth weg, en die hele verantwoordelikheid rus op my. Ek is seker hulle sal nie vir Fienie hoofmeisie maak nie en dit sal maar arme ek moet wees.

Sy is nie die enigste een wat sulke gedagtes het nie.

’n Mens kan nie help om haar met Vera de Korte, wat verlede jaar in dieselfde plek gestaan het, te vergelyk nie. Vera was heeltemal seker van haar pligte en van haar eie bekwaamheid.

“Hoofmeisie!” sug Marie Dempers, want langs Hannie staan. “Hattie lyk so! Vera sou al lankal met ons geraas het. Hattie staan net daar!”

“Ek weet niks van hoofmeisies af nie,” sê Matrone. Sy bekommer haar ook oor die saak. “Gaan nou boontoe en pak julle goed uit, en bewaar die een wie se kas nie netjies is nie!”

“Wee diegene …” mompel Elsabe. “Nou ja, kom ons gaan na juffrou Muller toe.”

“Ek wed jou jy is bly ons gaan na haar toe, al gaan sy ons koppe afbyt,” sê Tokkie glad nie in haar skik nie. Niemand hou daarvan om onder juffrou Muller se tong deur te loop nie.

“Kom ons gaan hang eers ons hoede op,” sê Elsabe. “En het jy ’n skoon sakdoek, Toks? Ek het my skoene met myne afgevee voor ons uit die trein geklim het en as ek huil, sal ek my hele gesig vuil smeer.”

“O tyd! Jy gaan tog nie huil nie!”

“Miskien, ek weet nie. Ek huil vreeslik maklik. Ek kan nie van die gewoonte ontslae raak nie.”

“Ag, jy’s ’n esel! Dè, dis die enigste sakdoek wat ek by my het, maar vat dit. Ek sal dit sekerlik nie nodig kry nie.” Hulle klop aan die graadelfs se klaskamerdeur, maar niemand antwoord nie. Tokkie maak oop en loer in.

“Niemand tuis nie. Kom ons gaan solank in. Ag,” sê sy ongeduldig, “sit die nare sakdoek weg! Bêre dit in jou mou of iewers. Jy gaan tog nie jou oë uit jou kop huil voor iemand nog ’n woord gesê het nie! Ek sal g’n huil nie! Sy kan hiervandaan tot op Barberton ry voor ek ’n traan oor haar sal stort.”

Elsabe steek die sakdoek gehoorsaam weg en net op daardie oomblik kom juffrou Muller binne.

Sy gaan agter die lessenaar sit en kyk die meisies baie ernstig aan.

“Hoe jammer tog,” sê sy sag, “dat ons die nuwe skooljaar op so ’n manier moet begin.”

Albei kyk haar verras aan.

“Julle twee behoort ons juffrouens eerder te help. In plaas daarvan gedra julle julle soos twee kleuters. Het julle dan geen gevoel vir Maasdorp nie?”

Die twee meisies is gewoond daaraan dat die ander onderwyseresse so praat, maar nie juffrou Muller nie. Dis miskien daarom dat haar woorde soveel indruk maak.

Elsabe kyk haar verwonderd aan. In die jaar wat sy op Maasdorp is, het sy juffrou Muller taamlik goed leer ken. Dis nie haar gewone manier van optree nie. As sy jou slegsê, dan weet jy dat jy deurgeloop het. Haar woorde sny gewoonlik deur ’n mens.

Tokkie, wat in al die jare wat sy op skool is die onderhoof nooit regtig leer ken het nie, luister aandagtig na die teer, byna smekende stem van juffrou Muller. Daar kom trane in haar oë, en sy het haar sakdoek uitgeleen! Sy kyk na Elsabe, maar dié sien haar nie eens raak nie.

“Wat van julle ouers?” gaan juffrou Muller voort. “Dink julle nie julle stel hulle teleur nie? Hulle moet opoffer sodat julle hier kan skoolgaan en dis die dank wat hulle kry. Dink julle dis mooi?”

Enige ander tyd sou juffrou Muller se woorde hulle nie so geraak het nie, maar vanaand, die eerste aand weg van die huis af … dis net te erg vir Tokkie. Sy bars in trane uit.

Elsabe kyk haar verstom aan. Sy is eintlik meer verbaas as hartseer oor juffrou Muller se gesprek. Maar Tokkie lyk werklik in die nood en Elsabe het die enigste sakdoek. Sy haal dit uit haar mou en gee dit vir Tokkie wat dit dankbaar neem. Ook net betyds, want Tokkie snik asof haar hart wil breek. Juffrou Muller ken geen genade nie en gaan voort.

Meteens besef Elsabe hoe snaaks die hele situasie is. Tokkie het haar mos so groot gehou – sý sou nooit huil nie! En nou huil sy soos ’n baba terwyl Elsabe self nog nooit in haar lewe verder daarvan was nie.

Sonder enige waarskuwing en sonder om dit self te verwag, bars sy in ’n histeriese giggelbui uit. Sy skrik haar boeglam. Hoe meer sy probeer om op te hou, hoe hulpeloser lag sy tot die trane oor haar wange rol. Tokkie skrik so groot dat sy sommer ophou huil.

Juffrou Muller sê niks. Sy kyk Elsabe net kalm aan. Maar toe die gelag eindelik ophou, sê sy kil: “Jy mag gaan, Elsabe.”

Elsabe kan nie glo dat sy werklik gelag het nie en sê verskrik: “Juffrou, dit spyt my baie! Ek het nie gemeen …”

’n Koue stilte is die enigste antwoord. Elsabe kan dit nie verduur nie. Juffrou Muller dink seker sy het vir haar gelag. Onmoontlik en vreeslik! Wat kan sy doen?

Haar stem bewe, maar nie van lag nie.

“Juffrou, regtig. Asseblief, Juffrou, moenie dink ek wou parmantig wees nie.”

“Ek stel hoegenaamd nie belang in wat jy te sê het nie. Ek het gesê jy kan loop.”

Elsabe begin nou ook huil en Tokkie, wat in haar verwarring haar eie trane gesluk het, bied haar die nat sakdoek aan. Elsabe gryp dit.

“Maar, Juffrou, ek kon dit nie help nie. Dit was net … ek het gelag oor …”

Hoe kan sy sonder om Tokkie te verraai, sê waaroor sy gelag het?

Juffrou Muller staan op en loop sonder ’n woord die kamer uit.

“O, wat het ek aangevang!” steun Elsabe. “Sy dink ek het haar uitgelag en sy sal nooit weer met my praat nie!”

“Maar my tyd!” sluk Tokkie. “Wat het jou besiel? Dis seker die eerste keer in Yskis se lewe dat iemand sommerso in haar gesig lag!”

“Maar ek het nie!” snik Elsabe. “Ek hét nie. Dis net … jy weet hoe dit is as mens begin lag. Jy kan net nie ophou nie al probeer jy ook hoe hard.”

Tokkie, wat self vyftien jaar oud is, verstaan maar alte goed.

“Maar waaroor het jy gelag? Ek het gevoel asof ek wil doodgaan!”

“Dis juis die ding. Jy was so seker dat jy nie sou huil nie dat jy selfs jou sakdoek vir my gegee het. En toe is dit jy wat in trane uitbars. Dit was skreeusnaaks. Nou lyk dit nie meer snaaks nie,” sê sy treurig.

“Vir my ook nie!” en Tokkie begin weer huil.