Читать книгу Kry styl - Jesus s'n - Stephan Joubert - Страница 3

Klop daardie ongesonde infeksie stylvol

Die fliek A Quiet Passion (2016) begin dramaties. Emily Dickenson, die bekende digter, gespeel deur Cynthia Nixon, staan as ’n jongmeisie saam met haar klasmaats voor Miss Lyon, die skoolhoof.

“Do you wish to come to God and be saved?” vra Miss Lyon vir hulle. “Those of you who wish to be Christian and saved will move to my right.” ’n Klompie meisies doen dit dadelik.

Die res wat nie kies nie, kry nog ’n kans. “Those of you who remain and hope to be saved will move to my left.” Almal beweeg na links, behalwe Emily. Sy bly alleen in die middel van die lokaal staan.

“Have you said your prayers?” vra die skoolhoof haar verbaas.

“Yes, but that can’t make much difference to the Creator,” kom Dickenson se vinnige antwoord.

Miss Lyon is geskok. “Do I understand you correctly? Do you believe that your Creator is indifferent to your sins, that in his mercy he sees your slumber?”

Emily is nie op haar mond geval nie. “No, you misunderstand me. I’ve not gotten so far. I am not even awakened yet. And how should I repent? I am somewhat troubled, to be sure, but my feelings are all indefinite.”

“The question is not how far you have advanced,” antwoord die skoolhoof dadelik, “but how far you ought to have advanced, not how you feel, but how you ought to feel.”

Nogmaals deins Emily nie terug nie. “I don’t feel anything. I have no sense of my sins. And how can I? I wish I could feel as others do, but it is not possible.”

Miss Lyon se frustrasie met hierdie “onbekeerbare” kind is voelbaar. “A sinner against a holy God and under condemnation and liable every moment to drop into a burning, hopeless eternity, yet cannot feel, cannot be alarmed, cannot flee from the wrath to come. The true question is, are you in the Ark of safety?”

“I fear I am not,” antwoord Emily.

“You are alone in your rebellion, Miss Dickenson,” sê Miss Lyon dan. “I fear you are a no-hoper.”

Afgeskryf! Dit is die enigste gevolgtrekking waartoe die skoolhoof kan kom.

“Yes, Miss Lyon.” Emily is gemaklik met haar “alleenheid”. Sy is nie bereid om onder groepdruk te swig en haarself te “bekeer” nie.

In die volgende toneel in die fliek kom haal Emily se familie haar by die skool om haar huis toe te neem. “We were concerned by your last letter,” sê haar broer.

“You spoke of being ill,” voeg haar suster by.

“Yes. What is it that you are suffering from?” vra Emily se pa met deernis.

“An acute case of evangelism,” antwoord Emily. Dan lag sy saggies.

Deur die hele fliek heen staan Emily Dickenson alleen in haar opstand teen godsdiens en teen die lewe. Uiteindelik is sy haar lewe lank ’n no-hoper.

Hoe ons ook al oor Emily Dickenson oordeel, evangelisasie kry dikwels ’n slegte naam as gevolg van sulke boelietaktieke. Dit maak die slagoffers eintlik net meer kwaad as enigiets anders. Ook verander dit “evangeliste” soos Miss Lyon in selfaangestelde regters. Hulle skryf mense wat nie positief op hulle ongenaakbare draai-of-braai-boodskappe reageer nie blitsvinnig af.

Wêreldwyd draai die gety teen godsdiens. Godsdiens, in watter gestalte ook al, voel vir baie mense na ’n ongesonde infeksie wat tot elke prys vermy moet word. In sy boek Society Without God: What the Least Religious Nations Can Tell Us About Contentment (2010) bevind die sosioloog Phil Zuckerman dat lande wat die minste godsdienstig is tans die vreedsaamste is, asook die rykste, gelukkigste en gesondste. En as jy Huffington Post ernstig wil opneem, bevind hulle in ’n opname wat in 2014 in Brittanje gedoen is dat die meeste Britte meen godsdiens doen op die ou end meer skade as goed.

Is godsdiens dan ’n slegte infeksie, of nie? Wat van Christenskap in die besonder? Het dit afgewater tot ’n verstarde godsdienstige stelsel propvol dooie oorlewerings en binnegevegte? Maak dit mense net nog sieker, eerder as gesond?

’n Helder lig het vroeg reeds geskyn

Jesus wou hê sy dissipels moes ’n genesende impak op die samelewing hê. Hy self het dit laat gebeur, en die vroegste Christene het Hom dit nageleef. Daarom dat ek keer op keer verstom staan oor die vroeë kerk se enorme positiewe impak op hulle omgewings in die eerste drie eeue. Sonder enige noemenswaardige mag in die samelewing, en sonder enige formele infrastrukture, het hulle gegroei vanaf ’n minderheidsgroepie in die Romeinse Ryk tot ’n beduidende gedeelte van die Romeinse bevolking teen die middel van die vierde eeu. Nie eens die brutaalste vervolgings kon die mooi stem van die vroeë Christendom stilmaak nie.

Een saak wat ’n mens nie kan miskyk nie, is dat die vroegste Christene die boodskap van Jesus van harte, maar ook van kop tot tone, omhels het. As nobodies in die Romeinse Ryk het hulle al die somebodies en everybodies rondom hulle met Jesus se Goeie Nuus gedien. Nee, hulle was nie engeltjies nie. Daar was baie stryd en konflik in die vroeë kerk, maar wanneer dit regtig saak gemaak het, het hulle vir diens aangemeld. Wanneer God hulle geroep het, was hulle op hulle pos. Dink maar aan die getuienis van die 40 martelare in 320 nC waarvan Basilius die Grote (330-379 nC) en ander kerkvaders ons vertel. Dit is wat gebeur het …

Die Edik van Milan in 313 nC het die vervolging van Christene amptelik tot ’n einde gebring – in elk geval in die Weste waar Konstantyn as keiser regeer het. In daardie stadium was Licinius die keiser van die oostelike deel van die Ryk. Daar is die vervolging van Christene steeds ooglopend toegelaat. Lojaliteit aan Romeinse gode is juis weer in 320 nC van die Legio XII Fulminata, die Twaalfde Legioen van die Weerligstraal, in die stad Sebaste (oftewel Sivas in huidige Turkye) gevra. Soldate is verplig om offers aan sekere gode te bring. Toe 40 Christensoldate weier om offers te bring, is hulle van dislojaliteit aan die Romeinse Ryk beskuldig.

Lisias, die aanvoerder van hierdie Romeinse legioen, het alles probeer om hierdie soldate te oortuig om hulle offers te bring, sonder enige sukses. Goewerneur Agricola was baie ontsteld hieroor. Tog kon nie eens wrede marteling van sy kant af die soldate oortuig om Christus te verloën nie. Uiteindelik is hierdie 40 soldate op ’n yskoue wintersnag op ’n bevrore meer in Sebaste kaal laat staan. Ander soldate is rondom hulle opgestel, met houers vol warm water waarin dié wat hulle geloof sou verloën hulle kon gaan warm maak.

Iewers in die loop van die nag het ’n Christensoldaat ingegee. Een van die Romeinse soldate wat daar wag gestaan het, was egter so aangegryp deur die oorblywende soldate se lofliedere en hulle helder geloof dat hy net daar uitgeroep het hy is nou ook ’n Christen. Hy sou saam met hulle leef en saam met hulle sterf. Dadelik het hy sy klere uitgetrek en by hulle aangesluit. Nadat hulle almal weens hulle ontberings gesterf het, is hulle liggame verbrand. Maar hierdie 40 soldate se getuienis brand vandag steeds helder.

Daar is gesonde infeksies, selfs in Japan

Die vroeë kerk, en miljoene ander Christene deur die eeue heen, se helder geloof was magneties mooi. Hulle het inderdaad ’n gesonde infeksie veroorsaak, die soort waaroor CS Lewis in sy klassieke werk Mere Christianity (1952) skryf: “He (Christ) came to this world and became a man in order to spread to other men the kind of life He has – by what I call ‘good infection’. ” Die uitdaging voor ons is hoe ons almal ’n gesonde infeksie vir die Here kan veroorsaak. Hoe gaan ons dit op ’n stylvolle manier regkry, soos dit tans in Japan gebeur?

Weet jy wie is op hierdie oomblik die grootste evangelis in Japan? Niemand anders nie as die bekende komponis Johann Sebastian Bach (1685-1750). Bykans 250 jaar ná sy dood oorspoel sy musiek Japan op ongekende maniere. Meer nog, dit stel baie Japannese aan Jesus bekend.

Bach was vanaf 1723 ’n tyd lank die kantor van die St Thomaskerk in Leipzig waar hy onder meer musiek vir verskillende kerke gekomponeer het. Dit is veral Bach se fugas wat sterk resoneer met die Japannese met hulle klem op orde en skoonheid. Daarom is hulle so nuuskierig oor die inhoud van sy musiek. Uwe Siemon-Netto, die gewese godsdiensredakteur van United Press International, het interessante ondersoeke hieroor gedoen.1 Hy haal onder andere vir Masashi Masuda, ’n dosent in teologie aan die Sophia Universiteit in Tokio, aan wat bevestig: “Listening to Bach’s Goldberg Variations first aroused my interest in Christianity.” Yuko Maruyama, ’n Japannese orrelis wat tans in Minneapolis woon, vertel dat sy ’n stoere Boeddhis was, maar nou ’n Christen geword het. Alles te danke aan Bach. “Bach introduced me to God, Jesus and Christianity.” Dalk is dit hoekom die Sweedse aartsbiskop Nathan Söderblom (1866-1931) Bach se kantates lank gelede reeds “die vyfde Evangelie” genoem het.

Simon-Netto vertel van ’n onderhoud wat hy 25 jaar gelede met die Leipzig Thomanerchor gevoer het, ’n koor waarvan Bach eeue gelede die leier was en waarvan die meeste lede uit ateïstiese huise afkomstig was. “Is it possible to sing Bach without faith?” het Simon-Netto hulle gevra. “Probably not,” het hulle gantwoord, “but we do have faith. Bach has worked as a missionary among all of us.”

Presies dit gebeur tans in Japan, oraloor bekend as een van die mees gesekulariseerde lande in die wêreld. Twee-derdes van Japan se bevolking is nie godsdienstig nie. Boeddhisme en Sjintoïsme hou geen bekoring meer vir moderne Japannese in nie. Hulle tempels is slegs besienswaardighede vir toeriste. Tog stel jonger Japannese al meer in Bach se musiek belang, asook in die Jesus oor wie hierdie musikale genie onder meer ’n aangrypende Matteus-passie en ’n Johannes-passie geskryf het.

“I fit into this category,” sê Azusa, ’n 25-jarige Japannese regstudent. Simon-Netto vertel hierdie jong vrou het dadelik vir hom gewys dat sy op haar selfoon na Bach se kantate “Vergnügte Ruh, beliebte Seelenlust” luister. Die woorde van hierdie lied gaan oor God se liefde en die rus wat Hy gee. Dit raak haar diep.

Masaaki Suzuki, die dirigent van die Bach Collegium Japan, is tans een van die groot kragte agter die Bach-renaissance in Japan. Hy vertel vir Simon-Netto: “Our language does not even have an appropriate word for hope. We either use ibo, meaning desire, or nozomi, which describes something unattainable.” Suzuki sê dat hy ná elke opvoering van Bach se musiek met ’n skare mense oor die inhoud daarvan moet gesels. “And then they inevitably ask me to explain to them what ‘hope’ means to Christians.”

Suzuki sien homself as ’n sendeling. “I am spreading Bach’s message, which is a biblical one.”

Met tot 200 Bach-kore in Japan en jaarlikse uitvoerings van die Matteus-passie op Goeie Vrydag wat deur duisende mense bygewoon word, is die Here daar met ’n belangrike gesonde infeksie besig. Geen wonder nie dat Yoshikazu Tokuzen, die rektor van Japan se Lutherse Seminarium, Johann Sebastian Bach “a vehicle of the Holy Spirit” noem. Hy vertel dat hy self die Bach-konsert op Goeie Vrydag roerend vind. “It is very moving to watch this enormous crowd follow the Japanese translation of the German lyrics word for word. Where else in the world do you find non-Christians so engrossed in biblical texts?”

Goeie tydlesers en goeie Jesus-lesers gevra

Gelowiges veroorsaak steeds goeie infeksies wêreldwyd, ten spyte van al die kerklike droogmakery en foute. Om slegte infeksies as die enigste leesbril te gebruik wanneer die kerk ter sprake is, is eensydig. Dit bied nie die volle prentjie nie. Dit is veel minder as die helfte van ’n skeefgetrekte waarheid. Nadia Bolz-Weber skryf tereg in Accidental Saints: Finding God in the Wrong People (2016):

There are many reasons to steer clear of Christianity. No question. I fully understand why people make that choice. Christianity has survived some unspeakable abominations: the Crusades, clergy sex scandals, papal corruption, televangelist scams, and clown ministry. But it will survive us, too. It will survive our mistakes and pride and exclusion of others. I believe that the power of Christianity – the thing that made the very first disciples drop their nets and walk away from everything they knew, the thing that caused Mary Magdalene to return to the tomb and then announce the resurrection of Christ, the thing that the early Christians martyred themselves for, and the thing that keeps me in the Jesus business – is something that cannot be killed. The power of unbounded mercy, of what we call The Gospel, cannot be destroyed by corruption and toothy TV preachers. Because in the end, there is still Jesus.

Ons uitdaging is om vars en nuut te dink oor hoe ons ons geloof stylvol kan naleef en uitleef. Maar denke alleen gaan ons nie daar kry nie. Nuwe inligting gaan ons ook nie genoeg verander nie. Ons kort ’n nuwe styl – Jesus se styl.

Maklik is hierdie pad vir seker nie. Ons leef immers in ’n ingewikkelde wêreld, een wat die sosioloog en filosoof Zygmunt Bauman in Culture in a Liquid, Modern World (2011) beskryf as “liquid modernity”:

What makes modernity “liquid”, and thus justifies the choice of name, is its self-propelling, self-intensifying, compulsive and obsessive “modernization”, as a result of which, like liquid, none of the consecutive forms of social life is able to maintain its shape for long.

Met ander woorde, alles smelt deesdae vinniger onder ons weg as die tyd wat dit ons kos om dit te ontwerp en te bou. Daarom dat ons nie meer die luukse het om maande en jare lank te tob oor ons planne om die wêreld vir Jesus om te keer nie. Ons moet beter maniere kry. Ons moet varser taal, metafore en simbole gebruik as dié wat ons tans het. Ons kort nuwe hartstaal, nuwe verlangens, nuwe gewoontes. Ons kort Jesus se hart, sy lewe.

Binne ons holderstebolder wêreld moet ons, soos die stam Issaskar in 1 Kronieke 12:32, goeie tydlesers wees. Ons moet weet wat om te doen en wanneer om dit te doen. Ons moet weet hoe om ander hartsroetes na te jaag, roetes wat die wêreld rondom ons se verbeelding opnuut sal aangryp.

Terselfdertyd moet ons nie net die tye waarin ons leef reg lees nie, maar ook die “tyd” van Jesus. In Lukas 12:54 sê Jesus vir die skare dat hulle sulke goeie lesers van die weer is, en tog kan hulle nie die tyd reg lees nie. Hulle weet presies watter wolke bring reën en watter winde bring hittegolwe. Maar hulle snap nie dat ’n radikaal nuwe tyd, die Jesus-tyd, aangebreek het nie. Die aard van hierdie nuwe tyd spel Jesus dan uit in Lukas 17:20-21 wanneer Hy reageer op ’n vraag van die Fariseërs oor wanneer die koninkryk van God gaan aanbreek. Jesus antwoord hulle dat dit reeds in hulle midde is.

Die nuwe tyd van God is reeds hier, want Jesus is hier. As ons ons geloof stylvol wil beleef en uitleef, moet ons meer as net goeie tydlesers wees. Ons moet Jesus-lesers wees, mense wat Jesus reg aanvoel en reg verstaan. Dan kan ons goeie infeksies veroorsaak. Dan kan ons ons geloof stylvol deel.

Kom reis asseblief saam met my op hierdie mooi roete.