Читать книгу Hoofseun Richard #7 - Theunis Krogh - Страница 4

NOG ’N NUWELING

Jurie slaap die eerste nag nie goed nie.

Richard kom later as die jongeres bed toe. Hy skakel sy bedlampie aan en wanneer hy in die bed is, lees hy eers in ’n swart boekie.

Hy kyk ná ’n rukkie op na waar Jurie met oop oë lê.

“Kan jy nie slaap nie?” vra Richard.

“Nee …”

“Dis ’n vreemde gevoel, so op ’n nuwe plek. Probeer diep en stadig asemhaal … Pla my lig jou?”

“O, nee.”

“Ek sal dit netnou afskakel.”

Jurie lê en kyk vol bewondering na die sterk, jong gesig oorkant hom en raak so aan die slaap. Maar dit bly ’n rustelose nag.

Die klok lui al baie vroeg vir opstaan. Richard sê almal moet hulle wit sportklere aantrek en gimnasium toe gaan.

Hier trippel die seuns rond of skynboks met mekaar om op te warm.

Dan daag menere Geer en Venter op.

“Hallo, snuiter!” sê meneer Venter vir Richard wat hy al van die hoofseun se geboorte af ken.

Jurie is verbaas dat selfs ’n onderwyser die prinslike Richard so kan aanspreek, maar Richard antwoord opreg en hartlik: “Goeie-môre, meneer!”

’n Baie groot man daag nou op. Meneer Spaulding het witblonde hare soos sy nefie Brian, en dieselfde amandelvormige oë wat hy by sy ma, ’n Russiese sangeres, geërf het. Hy en sy broer, Brian se pa, het hier grootgeword, en hy verkies die pos op Keurboslaan bo ’n skitterende loopbaan in die musiekwêreld.

Bertrand Spaulding is bekend as een van die beste jong hedendaagse dirigente en, soos pas weer, gaan dirigeer hy dikwels groot orkeste in Europa of Amerika, maar hy bly nog steeds aan by die skool waar hy al die orkeswerk, kore, harmonie en komposisie waarneem. Meneer Denys en besoekende musikante van Johannesburg gee privaatonderrig in verskillende instrumente.

“Lekker gekuier oorsee?” vra meneer Venter wat ’n ou skoolmaat van Spaulding is.

“Aag wat.”

“Was Parys so koud soos hierdie plek?”

“Parys is nie juis vir sy koue bekend nie.”

Meneer Spaulding knipoog oordrewe, en meneer Venter lag lekker.

“Grootprater, jy!” sê hy.

“Kry end,” sê meneer Geer ongeduldig vir sy kollegas. “Staan julle nuwe mense dáár waar ek julle kan sien.”

Jurie het nog nooit so gesukkel nie. Al probeer hy hoe hard, is hy elke keer laat met die bewegings. Loggenberg se reflekse werk heelwat vinniger as Jurie s’n. Alberts doen so min moontlik, behalwe wanneer meneer Geer na hom kyk. Logan kruip agter Jurie weg, soos dit nou sy gewoonte word.

Kort ná die begin van die klas daag Josef Serfontein, die hoof se oudste seun, op. Hier sien ’n mens weer die pa se lengte en lenigheid en die ma se groen oë. Jurie het reeds gehoor hy is tweede jaar op universiteit en studeer B.Sc. of so iets geleerds.

Josef is glad nie soos Richard nie. Hy bars soos ’n haastige trein by die deur in. “Ag nee,” sê hy sommer tussendeur meneer Geer se skerp en ritmies bevele, “moenie sê ek is laat nie. Skuus!”

“Wanneer was jy al ooit betyds?” verwyt die onderwyser. “Ek hoop jy’s aangespreek omdat jy gisteraand die Godsdiens gemis het.”

“O, deeglik,” sê Josef stralend, “al kon ek bewys die fiets het gerol op pad terug van die tennistoernooi by Mbabane. En om alles te kroon, is ek toe veroordeel tot drie uur se brug speel!”

“Gaan jy nou oefen of aanhou klets?”

“Ek kom om te oefen! Ons het volgende week proewe en dit sal ’n skande wees as ek nie gekies word nie.”

Jurie se kop is so vol van al hierdie boeiende persoonlikhede terwyl hy taamlik verdwaas gaan bad, aantrek en ontbyt eet. Hy skrik tydens Oggenddiens in die saal effens wakker en bevind hom daarna in die klaskamer waarheen Rynault hom en die ander gelei het.

Hy is bekommerd oor die klasse in hierdie plek wat soveel van ’n gewone hoërskool verskil. Hy het gehoor die ander wat lankal hier skoolgaan, leer van graad ses af Latyn.

“Ek hoop julle nuwe mense is slim,” sê Beyers Serfontein.

“Ek is allesbehalwe,” sê Alberts verveeld.

“Julle beter iewers ekstra breinselle vandaan kry,” waarsku Rynault. “Hulle moes daardie banke spesiaal vir julle indra en dit maak die klas gans te vol. Julle kan nie hier sit en net suurstof gebruik nie. Dis die middelskool, van graad ses tot nege, se sterklas dié, en dit gaan so bly!”

Jurie is verras. Rynault en sy maats is so vrolik en uitgelate dat hy nooit gedink het skoolwerk is vir hulle belangrik nie.

“Hoe gaan dit met jou, Poggen … Loggen … Wat jou van ook al is?” vra Beyers.

Loggenberg se klein ogies word dadelik weer effens wasig. “Hou jou bek,” brom hy.

Die dierlike geknor, meer as die woorde self, skok die ander en in die kort stilte wat daarop volg, kom ’n onderwyser by die klas in.

Die feit dat dit die nuwe onderwyser is, stem die klas weer vrolik. Hulle mag die sterklas wees, maar dit beteken glad nie hulle is zombies nie!

Hulle betrag die onderwyser met honger oë terwyl hulle hom nogtans beleefd groet.

Meneer Lambrecht kom saam in om die nuwe leerkrag voor te stel.

“Meneer Brink is meneer Bekker se plaasvervanger,” sê hy. “Ons is bly meneer Bekker het elders ’n hoofskap gekry, maar ons is jammer ons het hom verloor. Nietemin verwelkom ons meneer Brink hartlik en hoop sy verblyf hier gaan lank en aangenaam wees, en dat hy ook soos ek vir geen geld ter wêreld van Keurboslaan sal wil weggaan nie.”

“Ja, meneer!” sê die koor.

“Hy het so ’n trop kinders, hy sal dit nie kan bekostig om te trek nie,” fluister Brian vir Rynault.

Meneer Lambrecht hoor die gefluister, maar nie die woorde nie.

Hy haas hom terug na sy eie klas en laat dit aan meneer Brink oor om self klaar te kom. Niemand kan hom in elk geval met hierdie klas help nie.

Die nuwe onderwyser haal diep asem. Dan begin hy die rooster aflees en almal antwoord bedaard.

“Die vier nuwe seuns, staan op,” sê hy aan die einde. “Julle is taamlik agter by hierdie leerlinge, maar julle is volgens ouderdom hier geplaas. Julle kry later by meneer Dempers ’n rooster van ekstra klasse wat julle sal help om in te haal. Sit maar.”

Sover gaan dit goed met meneer Brink.

Nou begin praat hy sommer om te praat, soos ’n mens maak as jy senuweeagtig is.

“Spaulding,” sê hy nadat hy weer na die rooster gekyk het. “Praat jy ook so goed Afrikaans soos jou oom?”

Al wat die nuwe onderwyser van die Spauldings af weet, is dat hulle nie oorspronklik Afrikaans is nie. Van die res van hulle verlede weet hy niks nie, en die wakker Brian kom dit dadelik agter.

Hy kom stadig regop en laat val sy kop vorentoe. “Pardon?” sê hy.

Die hoof het hom al dikwels belet om dié Engelse woord alleen te gebruik. Doktor Serfontein dring daarop aan dat ’n mens in volsinne praat en “I beg your pardon?” sê. Maar hy is nie nou hier nie!

“Jy praat tog seker ’n bietjie Afrikaans?” vra meneer Brink effens geskok.

“Come again?” kom dit van Brian.

“Meneer, hy …” begin Rynault, maar die leuen steek in sy keel vas en hy klap sy hand oor sy mond.

“Is jy dan nie al ’n geruime tyd hier op skool nie?” vra meneer Brink in Engels.

“O ja, maar ek besit geheel en al geen taalgevoel.”

Die ander seuns weet nie waar om te kyk nie. Brian is uiters begaafd in tale. Sy oom en pa praat tot vandag toe altyd met mekaar Russies, en Brian se Afrikaanse ma het die taal ook aangeleer, daarom is selfs hy vlot in Russies.

“Dis uiters onbevredigend,” sê meneer Brink, “aangesien al die onderrig in dié skool in Afrikaans is. Dit verbaas my eintlik.”

Brian trek sy skouers op.

Die onderwyser dink vir ’n oomblik en sê dan: “Ek sal vier eenvoudige vrae op die bord skryf. Antwoord jy dit skriftelik, nie net met ’n paar woorde nie, verkieslik ’n paragraaf. Intussen gaan die klas met die voorgeskrewe werk aan.”

Meneer Brink skryf vinnig op die swartbord en die seuns lees die vrae grinnikend:

“Doen maar jou bes,” sê meneer Brink. “Kry jy nie ekstra lesse nie?”

“No, Sir. My father is too poor to pay for that,” sug Brian.

Die ander stik van die lag, behalwe die nuwe seuns wat Brian verbaas aankyk. Het hulle hom dan nie vlot en perfek Afrikaans hoor praat nie?

Die klas het reeds ’n kwartaal se harde werk agter die rug en meneer Brink is meer as tevrede met hulle vordering.

Brian konsentreer intens op sy taak. Hy laat sy mond so wyd oophang dat sy mangels byna sigbaar is. Sy lippe beweeg koorsagtig. Wanneer hy uiteindelik begin skryf, steek hy sy tong so ver uit dat dit amper aan sy regteroor raak. Af en toe sien ’n mens aan sy gesig dat ’n salige ingewing hom beetgepak het.

Toe die periode verby is, staan hy sugtend op en gee die papier vir meneer Brink.

“Nou toe, dis darem ’n begin,” moedig die leerkrag aan. “A, hier kom meneer Dempers. Ek sal jou sinne later nasien.”

Brian buig, te gedaan om te kan praat – in watter taal ook al.

Meneer Dempers is ’n ervare onderwyser en ’n leerling het jare laas met hom probeer gekskeer. As iemand dit wou waag, sou menere Bertrand Spaulding, Venter en Geer, sy eertydse leerlinge, hulle aangeraai het om daarvan te vergeet.

Die onderwyser begin nou rustig met sy les in algemene kennis.

Skielik hou hy op om vrae te vra.

“Beyers!” sê hy, want ’n mens is verplig om die talle Serfonteins op hulle voorname te noem.

“Meneer?”

“Gee vir my daardie briefie wat Leenderd vir jou gegee het en wat oorspronklik van Spaulding af kom.”

“Briefie, meneer?” vra Beyers kastig onnosel.

Meneer Dempers kom na hom toe, nie dreigend sover Jurie kan sien nie, maar Beyers gee dadelik vir hom die stukkie papier en hy lees dit.

“Wat is dit?” vra die onderwyser.

Brian sug.

“Meneer, dis my Afrikaanse les,” sê hy. Hy weet hy kan meneer Dempers nie flous nie. “Ek moes daardie sinne op die bord beantwoord.”

“Hoe so?”

“Want my Afrikaans laat veel te wense oor, meneer.”

“Het jý dit vir meneer Brink gesê?”

“Meneer, ek dink hy’t dit self uitgevind.”

“O … Gaan skryf jou antwoorde daar, elkeen onder die betrokke vraag, sodat die hele klas dit kan geniet. En dalk kom doktor in en kan hy dit ook geniet!”

Brian steun onwillig.

“Toe-toe!”

Brian stap vorentoe en begin gehoorsaam skryf.

Hy werk by Brits Brootkas (he sows oats).

Ek laaik dit weri baya, ja.

Die klas giggel, maar hou dadelik op toe meneer Dempers na hulle kyk.

Die man wat al die spietse maak.

Ek wil hoenderwyser wees, plies.

Nou lag almal, maar die onderwyser glimlag nie eens nie.

“Is dit die antwoorde wat jy vir meneer Brink gegee het?” vra hy.

“Ja, meneer.”

“Hy sal dus later van hom laat hoor.”

Die les word hervat.

Jurie het dit nie gewaag om saam te lag nie, maar hy beskou Brian se poging as die hoogtepunt van humor, en betrag die groot kwart-Russiese seun met groot bewondering.

Die middag is die rugbyproewe. Jurie vind uit hy is weer eens te stadig vir alles.

Ruyssenaer word aangesê om hom en die ander drie die basiese beginsels van die spel te leer.

Naby die veld waarop hulle gaan oefen, staan iemand wat Jurie nog nie gesien het nie. Dis ’n seun van so sestien, effens stewiger as die gewone Keurboslaner. Hy dra ’n groot, warm jas. Wat vir Jurie vreemd is, is dat niemand na sy kant toe kyk nie, al glimlag hy soms op ’n neerbuigende manier asof hy iets van rugby af weet en hierdie oefening vermaaklik vind. Dis Lourens Joubert, wat die hoof vir Richard as ’n bedorwe brokkie beskryf het.

“Oë hierdie kant toe,” beveel Ruyssenaer.

“Rugby is heilig in hierdie skool. Dis hoekom daar vandag tien spanne oefen. Die spel self is eenvoudig. Daar sien jy twee pale. Al wat jy moet doen, is om die bal – dis die ding wat ek hier vashou – agter jou teenstanders se pale te gaan neersit, verkieslik reg in die middel sodat iemand wat goed skop, nie met die doelskop sal sukkel nie. Makliker kan dit nie wees nie.”

Jurie is nie seker of hy hiermee saamstem nie, maar luister aandagtig.

“Een of ander swernoot kom dalk in jou pad staan, maar dan systap jy hom net en hardloop vir die vale,” gaan Ruyssenaer voort. “Party ouens sal agter jou aanhol, maar jy moet net vinniger hol, dis al. As jy die bal agter jou eie pale gaan neersit, maak jy sommer daar op die plek jou testament. Die skeidsregter hou spesiaal papier en ’n pen daarvoor.

“Die belangrikste is vir eers om die bal te leer vang en netjies vas te hou, en dit nie te laat val nie. Daar’s vir elke posisie ’n afsonderlike naam, soos flank, losskakel en ’n klomp ander. Maar dit maak nie nou saak nie. Jy sal mettertyd baie name kry – by die sportonderwyser en by my, nie by die kaptein nie, want hy gaan teologie studeer. Toe, begin!”

Jurie hardloop, val, staan op en val weer. Hy gryp na bene waar hy hulle sien, en dikwels behoort hulle aan ’n speler in sy eie span. Hy word met meer name geseën as wat hy ooit tuis op straat geleer het.

“Ja-nee, ek is goed, nè,” sê Ruyssenaer toe Jurie hom ’n slag verstom aankyk. “Dis net ’n geleerde mens wat stringe groot woorde kan gebruik sonder om een daarvan twee keer te gebruik.”

In ’n stadium bevind arme Logan hom met die bal in sy hande, sonder die vaagste benul hoe dit daar gekom het.

“Hardloop, jou nikswerd, of ek verwurg jou en skeur jou met my kaal hande aan stukke!” skree Ruyssenaer.

Logan se moed begewe hom. Hy nael soos die wind. Sy skraal liggaam sny deur die lug. Hy is van die veld af en verby die skoolgeboue voor iemand hom kan voorkeer.

Richard kom aangedraf vanwaar hy ’n ander span afgerig het. “Wat makeer, Ruys?” vra hy.

“Het jy daardie outjie se spoed gesien?” vra die onderhoofseun.

“Ek kon dit nie glo nie. Hoekom het hy weggehol?”

“Miskien het hy ’n dringende afspraak.”

Richard se halwe glimlag waarvoor ’n mens dikwels net soos vir sy pa s’n tevergeefs wag, verskyn nou.

Hy gaan terug na sy eie klompie spelers.

“Nou ja, dis genoeg vir vandag, julle hopelose spul,” sê Ruyssenaer. “Julle is in elk geval pootuit. Verryne, gaan agter jou maat aan en bring hom terug met die bal. Dit behoort nie aan hom nie.”

Jurie hardloop om die skoolgebou en bly dan staan.

Logan het hom in die hoof vasgeloop.

Die seun sidder en bewe so dat hy byna omslaan.

“Waarvoor is jy nou eintlik bang?” vra die hoof wat blykbaar pas iets anders gesê het toe Jurie opdaag.

“Ek … weet nie …”

“Ek ook nie. Iemand wat so vinnig kan hardloop, hoef nie bang te wees nie. Gaan trek nou aan voor jy verkoue kry. Verryne, neem die bal terug na die persoon wat julle afgerig het.”

Maar Jurie bly nog staan en kyk doktor Serfontein agterna terwyl hy na sy huis toe wegstap.

’n Maer man in armoedige klere kom agter ’n bos uit en keer die hoof voor. ’n Donkerrooi vlek trek die hele regterkant van die man se gesig skeef sodat die hoek van sy mond hoog, byna naby die oog, sit. Dit lyk vir Jurie of die man met hierdie afgryslike litteken gebore is.

Die hoof staan stil en luister bedagsaam na wat die man sê. Dan draai hy om en stap saam met hom weg. Hulle kies koers na die plaas. Dit is dus iemand wat hulp nodig het.

“Kom,” sê Jurie vir Logan toe hy doktor Serfontein nie meer kan sien nie. “Hou op om so te bewe. Wat makeer jou?”

“Jy dink ek is ’n lafaard, maar ek dink aanhoudend … wat sal gebeur as die ander agterkom ek is nie soos julle nie? Ek was in ’n verbeteringskool …”

“Bly stil,” sê Jurie bars. “’n Mens vertel nie sulke dinge nie!”

Logan swyg en kyk smekend op na Jurie se duister gesig.

Nou verstaan Jurie alles. Logan is iemand soos hyself, en die ander twee nuwelinge dalk ook. Hy kan aanvoel hulle is nie soos die ander Keurboslaners nie.

“Moet nooit weer daaroor praat nie,” beveel hy Logan. “Dis jou eie saak.”

Jurie gaan terug en gee die bal vir Ruyssenaer wat staan en gesels met Boet Lambrecht, meneer Lambrecht se seun en ’n medeprefek.

“Moes jy hom disnis slaan om dit te kry?” vra hy vir Jurie.

“Nee, die hoof was daar …”

“Nou ja, dankie, hoor.”

Jurie bevind hom langs Loggenberg. “Van waar af kom jy?” vra hy.

Hy verwag die gewone “Hou jou bek!” maar Loggenberg antwoord eenvoudig: “Pretoria.”

Dit sê niks nie. Jurie wonder of Loggenberg ook iemand soos hy en Logan is. Indien wel, dan is Alberts ook. Hy ril al van die begin af wanneer Alberts naby hom kom. As Alberts ’n jeugmisdadiger is … maar Jurie is ook een. Hy het gesteel en … Soos ’n weerligstraal tref die gedagte hom: Voel ander mense dan oor my soos ek oor Alberts voel? Dat ek vuil is, en ’n gemors? Nee … nee!

Lourens Joubert wat agterna stap, sien hierdie jong seun se gesig wat so blosend was, het nou bleek geword en sy oë kyk wild rond asof hy ’n skuilplek soek.

Het hy hom te moeg gespeel? Lourens kon sien hy is onervare.

Richard verskyn skielik langs Jurie.

“Moeg, Verryne?” vra sy sterk, kalm stem.

Jurie het nie geweet hy is naby nie.

“Ná ’n stort en warm koffie is jy weer pure man,” sê die hoofseun. “Het jy daarna iets om te doen?”

“Nee.”

“Kom doen dan vir my ’n werkie in die prefektekamer. Daar is lyste wat almal ’n paar keer oorgeskryf moet word. Jy’s nuut hier is, so jy’t nog nie soveel verpligtinge soos die ander nie. Bring Logan sommer saam.”

“O, goed. Baie dankie!”

“Dis ek wat vir jou moet dankie sê.”

Jurie draf doodgelukkig agter die ander aan.

Lourens het nog nooit in sy sestien jare so vreemd gevoel nie.

Sy pa is onlangs ontbied na Grant College waar Lourens ’n kosganger was en deur meneer Papenfus, die hoof, in kennis gestel dat hy nie kans sien om sy seun langer daar te hou nie.

“Die saak staan so: hy is intelligent. Hy is té intelligent. En hy is boonop so verwaand dat ’n mens niks met hom kan uitrig nie. Hy begin die ander nou aansteek met sy grootpratery en onwilligheid om hom soos ’n gewone seun te gedra,” het meneer Papenfus gesê.

Meneer Joubert was uit die veld geslaan. “Maar wat presies doen hy?”

“Ek sê mos: Hy’t ’n slegte invloed op die ander leerlinge. Jy moet natuurlik ’n deel van die skuld dra. Jy het hom te laat kosskool toe gebring. Al die reise saam met jou, en ’n lewe soos ’n volwassene terwyl jy vergaderings in Europa of Amerika bywoon, het Lourens groot skade berokken.”

“Ek was … ons was albei … so verlore ná sy ma se dood,” het die vertwyfelde pa gesê. “Ek gaan binnekort weer op reis. My sake vereis dit. Ek dag hy sou hier …”

Hy kon nie verder praat nie.

“Ek dink daar is nog een kans vir Lourens,” het meneer Papenfus getroos. “Ek het eergisteraand met doktor Serfontein op Keurboslaan gepraat, en hy sal hom ’n kans daar gee.”

“Keurboslaan? Ek het reeds daar aansoek gedoen omdat dit die beste skool in die land is, maar daar was nie plek nie.”

“’n Mens moet jou kinders daar inskryf sodra hulle gebore word. Maar ek was lank een van doktor se personeel, en ons dien nou saam in die provinsiale Rugbyraad. Hy hanteer soms so ’n probleemgeval. As daar dan niks aan te doen is nie, gee hy vir die ouers ander raad.”

Dit was ’n geweldige skok vir meneer Joubert, en hy het daarna lank en hard met sy seun gepraat. Lourens het begin agterkom die wêreld draai nie net om hom nie, maar hy wou dit nog aan niemand erken nie – veral nie homself nie.

Hy stap agter die ander seuns aan tot by die skoolgeboue.

Toe hy hier opdaag – in ’n motor met bestuurder wat sy pa in Johannesburg gehuur het – het niemand hom verwelkom nie. Die skoonmaker wat na die voorportaal gekom het, het gesê al die onderwysers is besig en hy moet maar gaan kyk hoe die kinders rugby speel.

Daar langs die veld kon Lourens net sowel ’n boom gewees het.

Gewoonlik word nuwe leerlinge hier baie vriendelik gegroet, maar Richard hanteer vandag sy saak in opdrag van die hoof. Die seniors is ’n span wat mekaar sonder veel woorde verstaan, veral die Serfonteins. Een woord aan Jan, Lourens se klaskaptein, is genoeg.

Lourens staan nou alleen in ’n lang gang, en hy weet nie watter kant toe nie. Een van meer as ’n dosyn deure gaan oop en ’n bruinkopseun van sy ouderdom kom uit en stap dadelik verder.

“Ekskuus,” sê Lourens die eerste keer in baie jare.

“Ja?” vra Jan beleefd, maar sonder belangstelling.

Lourens draai sy aansienlike persoonlike magnetisme aan en glimlag vriendelik.

“Dis ’n snaakse plek wat julle hier het. Niemand het nog ’n woord met my gepraat nie.”

“Hier’s min tyd vir rustig gesels,” sê Jan. “Ons is heeldag aan die draf. Ek het nou ’n ekstra Duitse les.”

“O, ek praat gelukkig vlot Duits.”

“Ek nie. Verskoon my.”

“Ja, maar … wat moet ek nou doen?”

“Nee, ek weet nie. Vra vir iemand.”

“Wie?” Lourens sukkel om aan te hou glimlag.

“Seker die koshuisonderwyser. Af anderkant toe, derde deur links.”

Jan verdwyn haastig.

Die derde deur links is van pragtige donker hout, soos al die deure. Bokant die deur is ’n bordjie waarop in Gotiese letters staan:

Lourens klop.

“Ja? Binne!” sê ’n man se stem.

Die onderwyser lyk effens moeg, maar dis die geval met baie mense hier waar almal deur die hoof se werkywer aangevuur word.

Meneer Burger betrag die seun goedig, soos sy geaardheid is, maar met geen besondere belangstelling nie. Weereens voel dit vir Lourens asof sy eie persoonlikheid teen ’n glasoppervlak afgly. “Goeienaand,” sê hy nogtans met sy breedste glimlag. “Is dit die koshuisonderwyser se kantoor?”

“Goeienaand. Ja, dit is.”

“O, maar buite staan dat dit ’n sielkundige afdeling is.”

“My kollega, meneer Spaulding, is die deskundige op daardie gebied. Ek roem nie op my kennis van sulke sake nie. Meneer Spaulding is nie nou hier nie. Jy sal jou sielkundige probleme dus later moet kom openbaar.”

“O, ek makeer niks op daardie gebied nie,” sê Lourens selfvoldaan.

“Wat soek jy dan hier?” kom dit taamlik verveeld.

“Ek is die nuwe leerling.”

Lourens verloor byna sy kalmte, maar hy besef dit sal ’n bewys van swakheid wees.

“Watter nuwe leerling? Ons het dié kwartaal glo vyf.”

“Ek het eers vandag gekom.”

“Dus ’n dag laat. Dit bemoeilik alles. Ek sou jou nie as ’n leerling herken het nie.”

Lourens voel tevrede. Hy weet hy lyk nie soos ’n skoolseun nie. “Hoekom nie?” vra hy nogtans.

“Wel, jy is ’n jong seun, sowat vyftien …”

“Ek is sestien!” vlam Lourens op, nou weer van stryk gebring.

“O? Jy kom my jonger voor. Nietemin, vandat jy hier ingestap het, het jy nog nie een keer ‘meneer’ gesê nie. Dus het ek aanvaar jy bring ’n boodskap van iemand op die dorp.”

Lourens stry teen blinde woede, maar behou tog sy vals glimlag. “U besef natuurlik nie,” sê hy, “ek was nog altyd net in buitengewone skole waar die personeel en leerlinge op gelyke voet is en saamwerk om …”

“Jammer om jou te onderbreek. Ek is druk besig.”

Voordat Lourens dit mooi besef, het meneer Burger opgestaan en die vertrek verlaat.

Buite gaan staan die onderwyser vir ’n oomblik en glimlag by homself. Die hoofseun kom aangestap.

“Oom lyk in oom se noppies,” sê hy informeel aangesien hulle alleen is.

“Nee, Riek. Glad nie. Ek glimlag meer uit jammerte vir die nuwe kêrel, Joubert.”

“Ek het hom by die rugbyvelde gesien. Dis erg dat ons hom so moet behandel.”

“Moenie nou begin kleinkoppie trek nie. Ek weet jou hartjie is klein, maar dis jou pa se skool hierdie en dis hoe hy dit wil hê.”

“Ja, ek weet. Ek probeer sy opdragte uitvoer.”

“Jou pa doen dit in Joubert se belang. Ek het in die verlede al soms gedink hy is te streng, maar op die ou end was hy meestal reg.”

“Ja, oom.”

Richard gaan maar verder sy gang.

Lourens staan nog steeds alleen in die sielkunde-afdeling se kantoor. Sy gedagtes is in ’n warboel. Een ding is egter seker: hy het nog nooit so verlate gevoel nie. Selfs sy pa dink nie meer deesdae hy is watwonders nie en hier ignoreer almal hom basies.

’n Groot man kom haastig in en stamp die deur toe.

Sy ligte hare lê agteroor soos ’n leeu se maanhare. Hy sien Lourens nie raak nie. Hy gaan na die tafel waar hy sy kollega se dokumente rondskuif op soek na iets wat hy self daar laat lê het.

“Goeie alwetende kleefskulp!” brom hy.

Lourens sien ’n gulde geleentheid om homself weer te laat geld. Geen ander seun op kosskool kan tog soveel soos hy weet nie.

“Wanneer het u laas Strauss se opera Die Egiptiese Helena gesien?” vra hy soos een wêreldkenner aan ’n ander. “Die alwetende kleefskulp kom daarin voor.”

“Wat? O, ek het dit verlede week in Parys gedirigeer,” antwoord meneer Spaulding sonder enige teken van verrassing.

“O, u kom pas van Parys af?” vra Lourens. “Dis my geliefkoosde Europese stad! En u het ’n opera gedirigeer! Wag, is u dalk Bertrand Spaulding?”

“Net omdat niemand my vroegtydig gevra het of ek wou wees nie. A, hier is die skoenlapperding uiteindelik.”

Die musikus is reeds op pad en op die punt om die deurknop te draai toe Lourens weer praat. Hy is nou werklik desperaat. “Verskoon my …”

Maar meneer Spaulding is reeds buite in die gang.

Lourens moet byna hardloop om hom in te haal. “Ekskuus tog, meneer,” sê hy.

Meneer Spaulding steek dadelik vas. “Ja?”

“Kan u my asseblief sê wat ek moet doen?”

Meneer Spaulding ondersoek die aantreklike gesig en die oë wat meer verraai as wat Lourens besef. “Wanneer het jy hier aangekom?”

“Vanmiddag, meneer.” Lourens het nou besef hierdie “meneer” is die towerwoord wat alle deure oopsluit. “Ek is slegs deur ’n skoonmaker ontmoet en …”

“Almal word deur die skoonmakers ontvang wanneer hulle die eerste dag van die kwartaal opdaag.”

“Ja, maar dan is hulle almal bymekaar …”

“Kom ons kyk eers wat jy kan doen voor jy ons begin leer hoe om ’n skool te bestuur. Jy was veronderstel om in Johannesburg na die stasie te gaan en saam met al die ander skool toe te kom.”

Meneer Spaulding lyk of hy weer wil aanstap. Lourens sluk en sluk weer.

“Ek is jammer as ek moeite veroorsaak het, meneer. Dit was nie opsetlik nie.”

Lourens probeer sy sjarme aandraai, maar deskundiges op dié gebied het al bloutjies met meneer Spaulding geloop.

“Hierjy! Jan Serfontein!” roep die onderwyser.

Dis eienaardig hoe Jan oral verskyn net wanneer hy benodig word. Richard het dieselfde eienskap gedurende ’n rugbywedstryd; hy is nie eintlik ’n uitblinker nie, maar hy is altyd byderhand om ander se foute reg te maak.

“Ja, meneer!” sê Jan nou.

“Hierdie jongman is ’n nuwe leerling. Hoe hy heet, weet ek nog nie, want hy het homself nie voorgestel nie. Dalk tref jy dit gelukkiger.”

“Ekskuus!” sê Lourens die hoeveelste keer vandat hy hier aangekom het. “Ek het net aanvaar meneer ken my naam.”

“So? Op watter gebied het jy dan vir jou naam gemaak?”

“Ek het gedink u as koshuisonderwyser sal al die nuwe leerlinge se name ken.”

“Ek het al baie verdra, en dit met ’n geduld wat my nie kenmerk nie, maar my kontrak vereis nie dat ek deur jou op my pligte gewys word nie,” sê meneer Spaulding kil. “Jan, wys vir ons gas waar hy kos kan kry en kyk of daar vir hom slaapplek is.”

“Wat ís jou naam?” vra Jan toe hulle alleen is.

“Lourens Joubert,” kom dit kortaf en sonder sjarme.

“Dan is alles maklik. Daar’s ’n etiket met jou naam op bokant ’n bed in Ruyssenaer, die onderhoofseun, se kamer. Dis jou slaapplek. Wat kos betref: Dis nou koffietyd. Trek daai jas uit en hang dit hier in die kleedkamer. Jy kan my tweede kleurbaadjie leen. Dis seker ’n bietjie klein vir jou, maar daarsonder kom jy nie in die eetsaal nie.”