Читать книгу Raaiselklip - Troula Goosen - Страница 5

Whaaa!” Gabriel se gil weergalm teen die mure van die verlate teater. Hy spring agteruit, maar sy voet haak aan ’n vrot vloerplank en hy beland met ’n hik op sy agterstewe. “Whaaa!” gil hy weer terwyl hy op sy boude en elmboë agteruitskuif oor die verhoog, sy oë vasgepen op die kleedkamer se oop deur.

Skielik gee die vloer pad onder hom. Die orkeskuip! val dit hom by toe hy in ’n walm stof neerslaan. Dronkerig skarrel hy tot in ’n hoekie. Iets skerps steek in sy rug. ’n Stukkende musiekstaander. Nie veel van ’n wapen nie, maar darem.

Met sy rug styf teen die wand van die orkeskuip en die musiekstaander soos ’n swaard voor hom, luister hy.

Maar niks. Net die wind wat buite voor die vensters huil en die ou teater wat klink of dit asemhaal. In en uit. In en uit.

Gabriel skep moed. Hy het hom seker net verbeel.

’n Vloerplank kraak. Hy gryp die staander vaster. Sweet drup in sy nek af. Bokant hom bewe ’n liggie. Voete skuifel nader. Die lanternlig glip oor die rand van die orkeskuip. Daar is ’n beweging en Gabriel kyk vas in ’n grynsende kopbeen. Nee, wat makeer hom? Dis nie ’n kopbeen nie, dis iets ergers. Gelaatstrekke bibber in fokus. Poeierwit wange … bloederige lippe. En slagtande.

Vampierslagtande.

’n Tweede gesig verskyn. ’n Vrou hierdie keer. Bleker as ’n doodslaken, met hol gate waar haar oë moet wees.

En ’n derde! Vol plooie met grys takhare wat onder ’n gepunte swart heksehoed uitpeul. Sy staar na Gabriel met dooie, melkerige oë.

Gabriel se botande sny in sy onderlip om te keer dat hy soos ’n baba gil.

Met die agterkant van sy hand vee die vampier oor sy lippe. Langs hom gee die heks ’n aamborstige hoesie en krap aan die moesie op haar ken.

“Wie’s jy?” Die spook se rasperstem klink soos die winterwind wat deur ’n verlate foyer eggo.

Gabriel se tande klapper so, hy probeer nie eens antwoord nie.

Skielik vee die vampier oor sy ken. Tot Gabriel se verbasing gooi hy sy kop agteroor en begin lag. “Wha-ha-ha, die stomme seun! G’n wonder hy lyk so verskrik nie.” Met een beweging van sy hand trek hy ’n masker van sy kop af en ’n spits gesig met ’n bokbaardjie verskyn. Van onder ruie grys wenkbroue glimlag twee leiblou oë in Gabriel s’n.

Die heks gee ’n aangeplakte kekkellaggie en trek ook haar masker af. Gabriel smoor ’n uitroep toe hy vaskyk in die pienk gesig van ’n ronde man met ’n kuiltjie in sy wang.

Die man knipoog vir die “vampier”. “Dit was nogal lekker om weer vir ’n slag voor ’n gehoor te speel, nie waar nie, Elian? Wys jou net ons hét dit nog!”

Die “spook” buk en steek haar hand uit. “Kom seun, jy kan nie heelnag net so daar sit nie. Vertel ons wat jy hier soek.” ’n Harige manshand vou om Gabriel se boarm. Hy wil nog rem, maar die hand pluk hom boontoe en voor hy mooi weet wat, lê hy op die verhoog tussen drie paar gestewelde voete.

Toe Gabriel ná ’n paar sekondes nog nie ’n geluid kan uitkry nie, beduie die “vampier” wat as Elian aangespreek is, met sy kop vir die ronde man wat steeds met die heksmasker in sy hand staan. “As ek reg onthou, is daar nog ’n slukkie van ons ou medisyne onder die los vloerplank, Bartel.”

Bartel knik en verdwyn blaas-blaas oor die verhoog. Gou waggel hy terug met ’n bottel waarvan die etiket lees: Old cabin still whiskey. “Hier.” Sy asem fluit. Hy draai die prop af en hou dit uit na Gabriel.

Die “spook” maak keel skoon. “Dink julle dis die regte ding?” rammel sy diep stem. “Die seun is skaars veertien.”

“Kom nou, Kasper,” keer Elian. “Jy kan mos sien hy ly aan skok.” Hy lig sy elmboog en beduie Gabriel moet sluk.

Gabriel huiwer.

Sy hele lyf bewe en sy kop is net so deurmekaar. Hy lig die bottel en ’n sluk van die drank glip in sy keel af. “Ugh!” Hy stik en spoeg, terwyl die whiskey ’n rooiwarm pad tot in sy maag skroei.

“Hônou!” Elian spring vorentoe en gryp na die bottel voor dit uit Gabriel se hand val. Sy adamsappel beweeg op en af terwyl hy verlangend daarna kyk, maar hy sit dit op die vloer langs hom neer. “Beter?” vra hy.

Gabriel knik, al is hy nie seker of dit die waarheid is nie. Ten minste klap sy tande nie meer so nie. “W-wie is julle?” Die vraag stotter oor sy lippe.

Elian klik sy tong en maak ’n effense buiging. “Ek vra om verskoning vir ons swak maniere.” Met ’n swaai van sy arm sluit hy homself en sy vriende in. “Elian, Bartel en Kasper tot jou diens. Voormalige lede van die garnisoen en befaamd vir ons debuut in die opvoering van De Papegaai. 5 Maart 1803. Dit was onvergeetlik, sê ek jou. Onvergeetlik!”

“Genoeg, Elian!” Kasper sak op sy hurke af. Hy het die masker afgehaal en druk sy bebaarde gesig teen Gabriel s’n. “As ek mag vra, wie’s jy? En wat soek jy hierdie tyd van die nag in Di Schouwburg?”

Di Schouwburg? Gabriel deins terug vir die twakasem wat in sy neusgate opwalm en skud sy kop. Daarvan het hy nog nooit gehoor nie.

“Toenou,” kom Bartel tussenin. “Jy lyk nie soos ’n droster nie. Ontmoet jy ’n meisie hier?” Hy proes, haal ’n sakdoek uit en druk-druk daarmee teen sy mond. “Jy kan ons maar vertel. Ons bewaar geheime soos die graf.”

“Nee … ek …” Gabriel lek oor sy lippe. “Ek weet nie!”

Elian frons. “Jy weet nie? Hoe bedoel jy, jy wéét nie?”

Gabriel kan dit nie meer hou nie. “Ek weet niks!” gil hy. “Ek weet nie waar ek is nie. Ek weet nie hoe ek hier kom nie. En ek weet ook nie wie ek is nie. So daar het julle dit!” Hy begin weer bewe en vou sy mantel stywer om sy skouers.

’n Swaar stilte sak soos ’n fluweelgordyn oor die verhoog. “Jy weet nie wat jou naam is nie?” vra Elian ná ’n rukkie.

“My naam is Gabriel. Gabriel … Dumonsceau,” kom die van skielik vanself oor sy lippe.

“Dumonsceau … Dumonsceau …” Kasper krap sy baard. “H’m, iewers het ek die naam al gesien.”

“Regtig?” Gabriel skep moed. “My familie woon in Amsterdam …”

“Amsterdam?” Kasper se wenkbrou lig. “Amsterdam, Nederland? Wat soek jy dan in die Kaap?”

“Die Kaap? Watse Kaap?”

“Kaapstad? Die Kaap van Storms? Kaap die Goeie Hoop?” Kasper gooi die leidrade een vir een uit, maar elke keer skud Gabriel sy kop. “Jy weet, die ou halfwegstasie van die VOC?” probeer die akteur weer. “Hollandse verversingspos aan die suidpunt van Afrika? Nou onder Britse beheer?”

Gabriel vryf oor sy voorkop. Iewers het hy al hiervan gehoor, maar nee, hy ken die plek nie.

“Kom.” Elian help hom op sy voete en wys na die kleedkamer se halfoop deur. “Kom ons gaan sit.”

Binne is drie houtkratte, omgedop en in ’n kring om die brandende lantern gerangskik. Vies vir homself sak Gabriel op die naaste een neer. Vir wat het hy hom so oor ’n mik geskrik? Hy is in ’n teater; hy moes dadelik geweet het die drie vreeslike gesigte is net akteurs in kostuum.

Elian gee sy skouer ’n simpatieke drukkie. “Jammer, jongman, maar jy het ons ook verras. Jy sien, vandat Di Schouwburg ’n jaar gelede toegemaak is, kom ons elke maand rondom volmaan hierheen om terug te dink aan die wonderlike rolle wat ons op hierdie einste verhoog vertolk het. Vannag is egter die eerste keer dat iemand op ons afkom.”

Hy sug en sy stem word dromerig. “Aan die begin was dit so anders. Toe was hierdie teater dié plek aan die Kaap. Ek onthou nog die eerste opvoering, meer as dertig jaar gelede. 17 November 1800 om presies te wees. Shakespeare se Henry IV. Selfs Lady Anne Barnard was in die gehoor en al het sy gedink die opvoering was ietwat vervelig …”

Bartel maak sy keel skoon. “Jy dwaal af, Elian.”

“Ja, ja, dit word laat.” Kasper vroetel in sy jas se sak en diep ’n verslete leersakkie op. Hy knoop dit oop en haal ’n rol tabak uit. Met ’n knipmes wat hy ook uit sy sak haal, sny hy ’n repie af en prop dit in sy kies. “As jy my vra, is die seun disnis geslaan en beroof. Enigeen kan tog sien hy kom uit ’n rykmanshuis.”

“My lyf is nogal seer,” erken Gabriel terwyl hy oor sy agterkop vryf, “maar ek voel nêrens bloed of knoppe nie.”

“Mmm.” Elian krap sy bokbaardjie en frons. “Enigiets in jou sakke?”

Gabriel dop sy mantel se sakke om. “Niks,” rapporteer hy.

“Dit help nie ons sit langer hier rond nie.” Kasper klap die knipmes toe en steek dit in sy sak. “Ek stel voor ons gee Gabriel kans om te slaap. Wie weet, wanneer hy môre wakker word, onthou hy dalk alles.”

“Goeie plan,” beaam Elian.

Gabriel spring op. “Ek bly net nie alleen nie!” keer hy terwyl hy oor sy skouer na die donker deuropening loer.

Elian glimlag gerusstellend. “Toemaar, ons sal ons jasse vir jou leen. Dit sal jou warm hou en solank jy uit Jan Fluit se pad bly, sal niemand jou pla nie.”

“Jan Fluit?” wurg Gabriel dit uit. “Wie is dit?”

Elian haal sy skouers op. “Aag, sommer die dwaalgees van een van die ou orkeslede. Ons het hom al om middernag gehoor wanneer hy kom dwarsfluit oefen. Heeltemal onskadelik,” voeg hy by toe Gabriel sy asem skerp intrek. “Intussen sal ons rondvra. In die wintermaande is die baai stil, maar gister het die kanon een maal gevuur. Ons sal bietjie hoor watter skip anker gegooi het en of jou naam op die passasierslys was.”

“Kan ek nie maar saam met julle gaan nie?” probeer Gabriel weer. “Ek wil graag by wees as julle met die skeepskaptein gaan praat.”

“Onmoontlik!” knip Kasper hom kort. “Jy bly net hier en sit nie jou voet in die strate nie. ’n Mens weet nooit wat agter jou groot vergeet skuil nie.” Hy waai ’n dik vinger voor Gabriel se neus. “Byt vas tot môrenag, ons sal kyk wat ons kan uitvind.”

“Goed, maar bring net kos ook saam,” gee Gabriel in.

Toe sy drie nuwe vriende een vir een opstaan, hulle jasse afstroop en langs hom neersit, trek sy maag op ’n knop. Alleen? Saam met ’n fluitende spook? Beslis nie iets waarna hy uitsien nie.

Hy wag tot hulle by die deur uit is voor hy die drie jasse in die hoek van die vertrek oopgooi. Ga, wie dra sulke goed, grof en swaar soos soldatejasse? wonder hy vies terwyl hy daarop gaan sit. Akteurs wat ook lede is van die garnisoen? Daarvan het hy nog nooit gehoor nie.

Hy vou sy hande om sy opgetrekte knieë en leun met sy kop teen die koue muur. Slaap sal hy tog nie, nie met al die vrae wat in sy kop stoei nie. Buitendien vertrou hy nie die vrede nie. Wie weet watter nare verrassings wag nog op hom?

Sy oog val op ’n stukkie houtskool by sy voete. Verveeld tel hy dit op en rol dit om tussen sy vingers. Asof dit iets is wat hy gewoond is om te doen, lig hy sy hand en begin teen die afgeskilferde muur teken. Eers is daar net ’n klomp strepe, maar later, in die gloed van die lantern, neem ’n skets vorm aan.

Toe hy klaar is, staan Gabriel terug om sy tekening beter te bekyk. Wat? Hy deins terug toe hy in twee geelbruin oë vaskyk. Die oë knip stadig. ’n Stowwerige hand skiet uit die skets en benerige vingers gryp sy boarm vas.