Читать книгу Писатели Якутии - Валентина Павлова - Страница 93
ПЕРСОНАЛИИ
Г
Афанасий Гуринов-Арчылан
ОглавлениеГуринов Афанасий Гаврильевич-Арчылан (09.07.1962) – поэт, прозаик, литературный критик, публицист, переводчик, член СЖ России (2008), МСПС и СП РС(Я) (2011).
Родился в с. Сунтар Сунтарского района в многодетной семье служащего. Окончил Тойбохойскую среднюю школу (1979), ЯГУ им. М.К. Аммосова (1994), проходил аспирантуру в ЯГУ по специальности «тюркские языки», работал ассистентом в кафедре якутского языка ЯГУ, коммерческой структуре, секретарём якутского приложения «Якутской газеты», литературным редактором газеты «Кыым». С 2006 г. – редактор приложения «Кулуһун» газеты «Кыым», главный редактор журнала «Күрүлгэн».
Первые стихи были опубликованы в газетах «Эдэр коммунист», «Кыым» в конце 1980-х. В виде газетной книжечки литобъединения «Хомус» в газете «Сахаада» вышел в свет первый сборник стихотворений «Алыптаах түгэн» («Чарующее мгновение», 1990), где впервые выступил под псевдонимом Арчылан.
На его стихи написаны песни на музыку мелодистов А. Николаева-Эрхана, И. Васильева-Лэгэнтэй, В. Индигирского и др. Автор многих статей литературно-критического, историко-лингвистического, публицистического характера.
Отличник культуры РС(Я), лауреат Республиканской литературной премии им. И.М. Гоголева-Кындыл в жанре проза (2005). Награждён Почётными грамотами Главы РС(Я), Министерства культуры и духовного развития РС(Я), Департамента по делам печати и телерадиовещания РС(Я), Министерства культуры Кыргызстана, Союза журналистов РФ, медалью имени А.С. Пушкина «За верность Слову и Делу» (2018) и почётными знаками различных ведомств.
Произведения
Кыһыл ойуун таабырына: эссе. – Дьокуускай, 2003. – 60 с.
Ол түгэн уораана…: сэһэн, кэпсээннэр – Дьокуускай: Бичик, 2010. – 110 с.: ил.
Рец.: Бурцев, Д. Т. Кэрэхсэбиллээх сэһэн / Д. Т. Бурцев // Чолбон. – 2005. – № 12. – С. 90–91; «Ол түгэн уораана» // Кыым. – 2010. – Муус устар 15 к.; Фролова, Г. А. «Ол түгэн уораана…»: сэһэнтэн саҕыллыбыт санаалар / Г. А. Фролова // Күрүлгэн. – 2011. – № 1. – С. 114–117; Алексеев, А. Биир түгэн уордаах дуораана / А. Алексеев // Күрүлгэн. – 2016. – № 4. – С. 113–114.
Хоһооннорум – айыыларым: бэйэ айымньыта, тылбаас, ханалытыы, интернет кэпсэтии. – Дьокуускай: Ситим, 2012. – 191 с.
Рец.: Сивцев, В. Т. Инникигэ эрэллээх / Василий Сивцев // Кыым. – 2013. – От ыйын 11 к.
Алмаас уонна хара дьай: сэһэн / Р. Баҕатаайыскай, А. Арчылан. – Дьокуускай: Бичик, 2015. – 237 с.: ил.
Рец.: Алексеева, М. А. Улахан махталбын этэбин / М. А. Алексеева // Кыым. – 2013. – Бэс ыйын 6 к.; Попов, Г. «Алмаас уонна хара дьай» – хорсун сэһэн / Г. Попов // Кыым. – 2015. – Атырдьах ыйын 6 к.; Сур. Олигархат диктатуратыгар – бирилийээннэри! / Сур // Кыым. – 2015. – Сэтинньи 5 к.; Дьяконова, Е. Чахчы сонун айымньылар: [«Үспүйүөн» уонна «Алмаас уонна хара дьай»] / Е. уонна В. Дьяконовтар // Кыым. – 2016. – Балаҕан ыйын 15 к.
Переводы
Манаас: кыргыз баатырдыы эпоһа / РФ ЮНЕСКО дьыалаларыгар комис., Кыргызстан Респ. ЮНЕСКО дьыалаларыгар нац. комис., «Аан дойду норуоттарын эпостара» норуоттар икки ардыларынааҕы Ассоц. «Кыргызстан Республиката» [уо.д.а.]; Саякбай Каралаев, Сагынбай Орозбаков уо.д.а. манаасчыттар айымньыларыгар олоҕуран Бексултан Жакиев кылгатан суруйуута; Бексултан Жакиев нууччалыы тылб.; Тамара Петрова, Афанасий Гуринов-Арчылан, Трофим Кириллин нууччалыыттан сахалыы тылб.; Теодор Герцен ил.; [хомуйан оҥордо А. Н. Жирков]. – Дьокуускай: Бичик, 2014. – 631 с.: ил.
О жизни и творчестве
Багдарыын Сүлбэ. Бэркэ ыпсаран суруйар эбит / Багдарыын Сүлбэ // Кыым. – 2010. – Ыам ыйын 27 к.
Саввинов А. С. Тирэх – олус киэҥ өйдөбүл / Арчылан. Хоһооннорум – айыыларым. – Дьокуускай, 2012. – С. 5–9.
Жирков, А. Н. Манаас сахалыы саҥарыа / А. Жирков // Саха сирэ. – 2014. – Сэтинньи 15 к.
Илларионов, В. В. Манаас – сахалыы, Ньургун Боотур киргизтии саҥардылар / В. В. Илларионов // Кыым. – 2014. – Сэтинньи 20 к.
Николаев Е. Р. «Манаас» сахалыы саҥарда, «Дьулуруйар Ньургун Боотур» кыргызтыы бэчээттэннэ (интервью» // Хатан. – 2015. – № 1. – С. 8–9.
* * *
Наша гордость: энциклопедия выпускников якутского отделения / [cост.: С. П. Васильева и др.; ред. Г. Г. Филиппов, В. Б. Окорокова, Г. Г. Торотоев]. – Якутск: Көмүөл, 2017. – 331 с.: портр.
См., с. 87.