Читать книгу Chłopi - Władysław Reymont - Страница 19
przypisy do cz. II
Оглавление(1) barować się «brać się z kimś za bary, siłować się»
(2) oczymgnienie «okamgnienie»
(3) kierz «krzew»
(4) kajś niekajś «gdzieś nigdzie, gdzieniegdzie»
(5) odwieczerz «pora popołudniowa, od południa do wieczora»
(6) dropieć «upodabniać się do umaszczenia dropiatego — białego z ciemnymi cętkami; tu przenośnia: topniejący śnieg odsłania ciemne połacie ziemi»
(7) przycieś «w budownictwie drewnianym: podstawa wykonana z odpowiednio spojonych belek, na której opiera się ściana»
(8) staje «dawna miara długości, różna w różnych okresach i okolicach»
(9) piędź «dawna miara długości»
(10) lementarz «elementarz»
(11) kłyźnienie «kłótnia»
(12) borgować daw. «sprzedawać coś na kredyt»
(13) tok «klepisko, podłoga ubita z gliny»
(14) wrychle «wcześnie, niebawem, wkrótce»
(15) komornik «chłop bezrolny mieszkający w cudzej chacie»
(16) szarwark «obowiązek dostarczania ludzi i wozów do robót publicznych, nakładany przez państwo na ludność wiejską do 1958 r.; też: praca w ramach tego obowiązku»
(17) ciołek «o człowieku głupim, nierozgarniętym»
(18) alkierz daw. «boczny mały pokój, służący za sypialnię»
(19) trześnia «czereśnia»
(20) półkopek «połowa kopy, czyli 30 sztuk»
(21) galanto (od: galanty) «ładny, elegancki, porządny»
(22) zwiesna «wiosna»
(23) bielizna «wyroby z tkaniny, zwykle białej, używane do potrzeb domowych»
(24) dziewka daw. «niezamężna dziewczyna pracująca jako służąca na wsi»
(25) skopek «wiaderko z drewnianych klepek, używane dawniej na wsi na mleko lub śmietanę»
(26) stancja «izba mieszkalna, pokój»
(27) fis «nuta podwyższona krzyżykiem o pół tonu»
(28) Gody daw. «święta Bożego Narodzenia i okres od Bożego Narodzenia do Trzech Króli»
(29) rychtyk «akurat, właśnie tak, dokładnie»
(30) bróg «daszek, pod którym przechowuje się siano, słomę, zboże; też: stóg siana lub zboża przykryty takim daszkiem»
(31) waju «was»
(32) rodzonego «rodzica, ojca»
(33) taczalnik «narzędzie do ostrzenia»
(34) stelisko a. stylisko «drewniany, podłużny uchwyt narzędzia, rękojeść, trzon»
(35) hycel pot. «hultaj, nicpoń»
(36) narywać się «narażać się na niebezpieczeństwo, ryzykować, nadwerężać się»
(37) gapa «gawron lub wrona»
(38) kuntentna «od: kontenta, zadowolona»
(39) chyrlać «kasłać, chorować»
(40) wycug «dożywotnie utrzymanie, dożywocie»
(41) porcenela «(porcelana), naczynie z porcelany; tu: nocnik»
(42) orzydle «część ubrania znajdująca się przy szyi, na piersiach; kołnierz, klapy, wyłogi»
(43) krze, kierz «krzew»
(44) wkładać się «przyzwyczajać, wciągać, w czymś ćwiczyć»
(45) zlec daw. «położyć się do łóżka na okres porodu i połogu; też: urodzić dziecko»
(46) giezło «luźna koszula kobieca z cienkiego płótna albo śmiertelna koszula lub prześcieradło okrywające zmarłego»
(47) zabaczyć (regionalizm kujawski) «zapomnieć»
(48) przetak «duże sito z większymi otworami»
(49) sielenie «silnie»
(50) krzepciejszy (od: krzepki) «pełen tężyzny, mocny»
(51) dyl «belka drewniana, betonowa lub żelbetonowa w podłodze»
(52) gorącożółty «kolor żółty o odcieniu pomarańczowym»
(53) trybularz «kadzielnica kościelna»
(54) zakurki «kurzawa»
(55) wykpis «od: wykpisz — szyderca, żartowniś, kpiarz»
(56) mać «matka»
(57) żołnierka «żona poborowego albo rezerwisty powołanego do wojska»
(58) lewentarz «inwentarz»
(59) kostyra «gracz w kości, szuler, hazardzista»
(60) łata «drewniany element dachu»
(61) ożóg «kij do poprawiania ognia w piecu piekarskim lub do wygarniania żużlu i popiołu z pieca kowalskiego»
(62) półświątek «dzień świąteczny, w którym można pracować, święto nieuroczyste»
(63) basałyk żart. «o dziecku, zwykle psotnym»
(64) blich «miejsce, w którym się bieliło tkaniny, przędzę»
