Читать книгу Chłopięca wojna. Pamiętnik z Powstania Warszawskiego - Bohdan Hryniewicz - Страница 7

Praca nad przekładem wspomnień Bohdana Hryniewicza była zadaniem wyjątkowym. Na ogół tłumacz przekłada dzieło literackie z języka obcego na własny, starając się je oswoić, osadzić w kontekście własnej kultury, a tym samym przybliżyć czytelnikowi. W tym wypadku było odwrotnie: książka została napisana po angielsku, choć jej autor jest Polakiem, a przekład na język polski stał się swego rodzaju powrotem do świata jego młodości. Moim zadaniem jako tłumaczki było więc osadzenie tekstu na powrót w jego pierwotnych ramach: przywołanie świata oddalonego jedynie przez upływ czasu – odnalezienie języka, którym posłużyłby się autor, gdyby miał opowiedzieć swoją historię własnymi słowami. Podjęłam się tego zadania z ogromną przyjemnością, ponieważ Chłopięca wojna to książka niezwykła.

O Powstaniu Warszawskim pisze się na szczęście coraz więcej, od lat trwają też starania, aby ocalić wspomnienia bohaterów tamtych dni. Od 2004 roku wolontariusze pracujący dla Muzeum Powstania Warszawskiego nagrywają rozmowy z powstańcami, utrwalane w wersji elektronicznej i udostępniane potem w ramach witryny Archiwum Historii Mówionej (znalazł się w nim także wywiad z Bohdanem Hryniewiczem). Wśród licznych wspomnień Chłopięca wojna wyróżnia się ogromną dbałością o szczegóły. Autor, obdarzony świetną pamięcią i spostrzegawczością (jako ośmioletni chłopiec, obserwując wjazd czołgów sowieckich do Wilna, rozpoznał widziane wcześniej jedynie na zdjęciach zawieszenie Christiego!), zadbał też o staranną weryfikację podawanych w książce faktów, o czym niejednokrotnie mogłam się przekonać podczas pracy nad przekładem.

Chłopięca wojna to jednak książka nie tylko o Powstaniu. Wydanie anglojęzyczne zostało okrojone i zawiera głównie wspomnienia z czasów wojny. Polski wydawca zdecydował się – co mnie ogromnie cieszy – przedstawić polskiemu czytelnikowi wersję rozszerzoną. Poznajemy więc barwny świat przedwojennego Wilna i historię rodziny o niezwykłych tradycjach patriotycznych: mały Bohdan i jego brat rosną w otoczeniu oficerów – kombatantów wojny 1920 roku. Czytamy o życiu codziennym w Wilnie pod kolejnymi okupacjami, widzianym oczami dorastającego chłopca, by wreszcie przenieść się wraz z nim do zajętej przez Niemców Warszawy. Ten rozdział życia autora zamyka klęska Powstania 1944 roku, po której następują pobyt w obozie przejściowym, przymusowe wysiedlenie i tułaczka po Polsce. Nadchodzi koniec wojny, a z nim – reżim komunistyczny. Niepokorny, ponad wiek dojrzały chłopak, który w Powstaniu był jednym z najmłodszych łączników, żołnierz AK odznaczony Krzyżem Walecznych, szybko popada w konflikt z nową władzą. Opis ucieczki na Zachód przez sowiecką strefę okupacyjną nasuwa nieodparte skojarzenia z sensacyjnymi powieściami Alistaira MacLeana.

W trakcie pracy nad tłumaczeniem książki stanęłam przed pewnym dylematem. Otóż zawiera ona fragmenty, skierowane do czytelnika amerykańskiego, nieobeznanego z historią Polski, tradycją i specyfiką życia w naszym kraju. Pojawiło się więc pytanie – czy je usuwać? Czy jednak zostawić? Ostatecznie zdecydowaliśmy się wraz z autorem na to drugie rozwiązanie. Przyświecała nam świadomość, że sprawy, o których traktuje książka, z roku na rok stają się nieuchronnie coraz bardziej odległe, a dla młodszego pokolenia czytelników – coraz mniej zrozumiałe. Mam nadzieję, że dzięki tym fragmentom, wskazówkom i objaśnieniom Chłopięca wojna stanie się atrakcyjną lekturą także dla młodzieży – jako bezcenna lekcja historii.

Jestem ogromnie wdzięczna autorowi za wsparcie, jakiego udzielił mi podczas pracy nad przekładem. Cieszę się też bardzo, że miałam okazję spotkać się z nim osobiście, i jestem pod wrażeniem jego skromności, życzliwości oraz ogromnej wiedzy. Chciałabym także podziękować wydawnictwu za decyzję o publikacji książki w wersji nieokrojonej, zgodnej z pierwotnym zamysłem autora. Dziękuję też mojemu mężowi za pomoc merytoryczną, przede wszystkim w dziedzinie historii drugiej wojny światowej, jak i uzbrojenia z tego okresu.