Читать книгу Mick i Keith. Rolling Stonesów portret podwójny - Chris Salewicz - Страница 7

W dniu narodzin pierwszego dziecka Joe i Eva nie kryli zaskoczenia – spodziewali się przecież dziewczynki. Dwa tygodnie po przyjściu chłopca na świat, 26 lipca 1943 roku, rodzice zarejestrowali go w ratuszu Dartford, nadając mu imiona Michael Philip. Urodził się tego samego dnia co Aldous Huxley, Bernard Shaw i Carl Gustav Jung, a gdy dorósł, zainteresował się teorią archetypów i nieświadomości zbiorowej tego ostatniego. Sam zresztą utożsamiał siebie z jednym z archetypów, przyjmując heroiczną rolę wojującego maga, w którego wcielał się podczas występów scenicznych w późnych latach 60. Nad intensywnie niebieskimi oczami Micka szybko wykwitła prawdziwie lwia grzywa rudych włosów.

Czy Mick rzeczywiście urodził się w „oku cyklonu”, jak twierdził, przedstawiając w jednym z utworów swoje alter ego – Jumpin’ Jack Flasha? Nie do końca, ale wczesne dni życia małego Jaggera to rzeczywiście okres nerwów i zmagań. II wojna światowa zaczęła się zaledwie 33 miesiące wcześniej, a Dartford w hrabstwie Kent, położonym nieopodal południowo-wschodniej granicy Londynu, leżało na trasie obranej przez samoloty Luftwaffe, zmierzające w kierunku fabrycznego East Endu w stolicy. Miasto było już zniszczone bombardowaniami – ucierpiało w nich ponad 11 tysięcy domów. W czerwcu 1944 roku, gdy mały Mike – jak nazywali go rodzice – miał dziesięć miesięcy, naziści, po części w odpowiedzi na inwazję aliantów, która miała miejsce 6 czerwca, rozpoczęli bezzałogowe bombardowania Londynu rakietami V-1. Słynny brak celności pierwszych rakiet zwiększył poruszenie w Dartford, które znajdowało się na tak zwanej Alei Mrówek (tak potocznie nazywano V-1).

W końcu przyszedł radosny dzień: 8 maja 1945 roku centrum miasta wypełniło się muzyką, tańcem – Adolf Hitler popełnił samobójstwo, a Trzecia Rzesza skapitulowała. Mike Jagger pojawił się na uroczystości wraz z matką, która nie spuszczała z oka niespełna dwuletniego syna. Pierwszym świadomym wspomnieniem Mike’a był widok matki, która zdziera z okien kartki papieru – obowiązkowe zaciemnienie na czas nalotów. 26 czerwca 1945 roku odbyły się wybory powszechne, które wygrała Partia Pracy, obiecująca egalitarną, socjalistyczną przyszłość. Nim 19 grudnia 1947 roku urodził się młodszy brat Mike’a, Christopher Edward, rodzina Jaggerów wiodła wygodne życie przedstawicieli klasy średniej. Mieszkała w zachodnim Dartford przy Denver Road 39, w dzielnicy domów licowanych białym żwirkiem.

U czteroletniego Mike’a pojawiły się pierwsze oznaki buntowniczego charakteru. Z perspektywy czasu wydaje się, że była to typowa reakcja starszego rodzeństwa na pojawienie się młodszego brata – Mike zrozumiał, że już nigdy nie będzie w centrum uwagi. Chrisowi dawała się we znaki podszyta wściekłością zazdrość brata, który przez większość jego dzieciństwa regularnie mu dokuczał. Eva wspomina, że w wieku czterech lat Mike „przechodził przez etap bicia innych bez powodu. Chris był dla niego regularnym workiem treningowym”. Sam sprawca również pamięta, jak traktował brata: „Często go biłem, ale to przecież całkiem normalne między braćmi”. Jego złość nie ograniczała się jednak tylko do biednego Chrisa – w trakcie wakacji nad morzem Mike niszczył wszystkie napotkane zamki z piasku. Jego okrutny charakter nie miał wiele wspólnego ze skromnością czy determinacją, które ucieleśniał jego ojciec. „Jeśli wdał się w tatę, będzie łysy przed trzydziestką!”, mawiała Eva.

Rodzina Jaggerów pochodziła z West Riding w Yorkshire – hrabstwa, które zawsze postrzegane było wręcz jako odrębny kraj; jej genealogia sięga aż do XIII wieku. Mick starał się później mitologizować rodowe nazwisko, sugerując, że było synonimem słowa „dźgać”, i doszukiwał się seksualnych konotacji. W rzeczywistości „jagger” oznaczał wędrownego sprzedawcę (którym zresztą, na światową skalę, był sam Mick). W XVIII i XIX wieku Jaggerowie emigrowali do Irlandii i Stanów Zjednoczonych; niektórzy z nich stanęli po stronie Unii w wojnie secesyjnej. Pod koniec XIX wieku ci, którzy zostali w Yorkshire, przenieśli się na drugi koniec kraju, do Kent, „hrabstwa ogrodów”. David Ernest Jagger, dziadek Mike’a, z zawodu nauczyciel, przeprowadził się wtedy na północną stronę Tamizy, do wiejskiej szkoły w Wickham Bishops w hrabstwie Essex, na wschód od Chelmsford. 13 kwietnia 1914 roku – ponad rok po tym, jak urodził się jego drugi syn, Basil – David, jeszcze przed wybuchem I wojny światowej, wstąpił do Królewskiego Korpusu Lotniczego, zostawiając dzieci pod opieką braci. Choć brytyjski lotnik służył wówczas tylko około trzech tygodni, Davidowi udało się przetrwać niebezpieczeństwa.

Po odejściu do cywila przeprowadził się do Lower Poever w hrabstwie Cheshire, gdzie został dyrektorem szkoły, a następnie do Greenfield w sąsiednim Lancashire, dzięki czemu Basil został jednym z jego uczniów. Chłopak od samego początku wykazywał talent sportowy, zwłaszcza do gimnastyki i krykieta. Jego skromność i umiarkowana pokora powodowały, że był ceniony i lubiany. Zgodnie ze swoją cichą naturą, pewnego dnia zadeklarował, że „Basil” to zbyt nadęte imię i woli, by wołano go po prostu „Joe”. W szkole podstawowej w Oldham zyskał opinię świetnego piłkarza, ale mówienie o nim w superlatywach powodowało, że – jako człowiek nieśmiały – czuł się skrępowany.

Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie w Manchesterze oraz King’s College w Londynie Joe Jagger przyjął stanowisko nauczyciela w Bedford, a w 1938 roku przeniósł się do Dartford w hrabstwie Kent, gdzie został dyrektorem do spraw wychowania fizycznego w East Central, szkole z internatem dla chłopców. Do grupy 300 młodych mężczyzn dokooptowano sporą grupę dziewcząt i prawie natychmiast zmieniono nazwę placówki na Downs School. Joe zdążył już przemóc wrodzoną nieśmiałość i stał się pewnym siebie, entuzjastycznym nauczycielem, który umiał zarazić uczniów miłością do sportu. Wynajmował dom przy Brent Lane 147 w południowo-wschodniej części Dartford. Gdy we wrześniu 1939 roku wybuchła wojna, zgłosił się na ochotnika na stanowisko dowódcy straży nocnej. Niedługo później znajomy przedstawił go przepięknej Evie Scutts.

Alfred Charles Scutts był niepozornym mężczyzną z Greenhithe w hrabstwie Kent, który wyemigrował na kontynent australijski, do Nowej Południowej Walii. Podobnie jak w Kent, na przedmieściach Sydney Scutts zajmował się budową jachtów. Spośród pięciorga dzieci Eva Ensley Scutts, urodzona 6 kwietnia 1913 roku, była jego jedyną córką. Choć Alfred często mówił o powrocie do Anglii, to dopiero jego żona wykazała się zdecydowaniem (odziedziczonym później przez córkę) i po zakupieniu najtańszych biletów na rejs statkiem pasażerskim „SS Rotorua” opuściła Australię bez męża. Statek wypłynął z Sydney w styczniu 1917 roku (na antypodach

był wówczas sam środek lata). Gdy kończył podróż dwa miesiące później, po szczęśliwym uniknięciu konfrontacji z niemieckimi okrętami i łodziami podwodnymi, które patrolowały północny Atlantyk, w Liverpoolu nadal padał śnieg.

Po powrocie do Kent Scuttsowie osiedlili się przy Lowfield Street 233 w Dartford, na południe od miejskiego targu. Dartford zamieszkiwały wtedy 24 tysiące mieszkańców. Eva w wieku czterech lat została posłana do lokalnej szkoły anglikańskiej. Alfred podążył za rodziną niedługo później.

Jako 16-latka Eva rozpoczęła pracę w urzędzie w pobliskim Bexleyheath. Później zmieniła zajęcie i została fryzjerką. Jej włosy opadały pod kątem na wysokie czoło, odsłaniając twarz i skupiając uwagę na pełnych, zmysłowych ustach. Lubiła tańczyć w dartfordzkim Glendworth Club i w salkach parafialnych, śpiewała również w chórze kościoła Świętej Trójcy. Jej niezwykła staranność i dbałość o porządek sprawiały, że to ona rządziła domostwem Scuttsów. „W ich domu było jak w muzeum”, wspomina sąsiad, Arthur Key. W 1940 roku, mając prawie 27 lat, Eva obwieściła rodzicom, że zaręczyła się z nauczycielem wychowania fizycznego, Joem Jaggerem – człowiekiem, którego aktywne podejście do życia kompensowało jego wrodzoną nieśmiałość. Joe był o tydzień starszy od swojej narzeczonej. Gdy ambitna Eva go poznała, natychmiast wykazała się niezwykłą determinacją. „Teraz albo nigdy”, powiedziała podobno skromnemu nauczycielowi, stawiając go pod ścianą, by sfinalizować plany wspólnego życia, o których dyskutowali od dłuższego czasu. Pod koniec smutnej, deszczowej jesieni, której nieustannie towarzyszyły niemieckie naloty, para pobrała się. Miało to miejsce 7 grudnia 1940 roku w kościele Świętej Trójcy w Dartford. Albert, brat Joego, był jego świadkiem. Wesele odbyło się w Coneybeare Hall, gdzie bawiło się 50 gości. Potem nowożeńcy wsiedli do zatłoczonego pociągu i udali się na tydzień poślubny do Cheshire. Po powrocie wprowadzili się do wynajmowanej przez Joego połowy bliźniaka przy Brent Lane. Trzy miesiące po 30. urodzinach Joego i Evy, w poniedziałek 26 czerwca 1943 roku, urodził się ich pierwszy syn.

Po wojnie Joe znalazł pracę jako nauczyciel wychowania fizycznego w lokalnej szkole średniej. W 1954 roku został wykładowcą w Strawberry Hill w Twickenham, katolickim college’u, w którym szkolono misjonarzy przed wyjazdem do Afryki i Azji. Już w 1947 roku przyjęto go do Krajowej Rady Sportu i Rekreacji, gdzie stał się jednym z pionierów brytyjskiej koszykówki. Rok później oficjalnie ustanowił Ligę Koszykarską Hrabstwa Kent. Bob Clash, jego współpracownik, wspominał go jako „wysportowanego, entuzjastycznego, zdyscyplinowanego człowieka empatycznego wobec dzieci. Mike miał szczęście, że trafił mu się taki ojciec”.

W ramach propagowania koszykówki w Wielkiej Brytanii Joe napisał najważniejsze dzieło na ten temat, opublikowane w 1962 roku przez wydawnictwo Faber and Faber. Jeździł nawet do Stanów Zjednoczonych, by sędziować mecze.

Jego najstarszy syn zaczął zdradzać zdolności estradowe i wokalne. Gdy miał zaledwie kilka lat, Eva zastawała go przed radioodbiornikiem w salonie, gdzie dośpiewywał własne słowa do usłyszanych piosenek. Gdy sama śpiewała, krzątając się po domu, Mike natychmiast do niej dołączał. Babcia Scutts zabierała go do parku w Dartford, by słuchać orkiestry dętej Armii Zbawienia, a chłopiec był tą patetyczną muzyką wprost zafascynowany. Mimo to jednak matka uważała go za „najmniej muzykalnego członka rodziny”. „Jako dziecko lubiłem orkiestry wojskowe, które słyszałem w radiu. Nie chodziłem jednak na żadne koncerty, potańcówki ani spektakle. Pantomima była jedynym dużym przedstawieniem, na jakie mnie wtedy zabrano. Było wspaniale”, wspominał Mick.

We wrześniu 1947 roku, w wieku trzech lat, Mike Jagger rozpoczął edukację w Maypole Primary Infants School w Dartford. „Szybko uznano go za bystrego, energicznego ekstrawertyka”, powiedział pisarz Christopher Sandford. Latem 1950 roku nauczyciel sfotografował Roberta Walisa i Johna Spinksa ramię w ramię z ich kolegą, Michaelem Jaggerem. Spinks mieszkał niedaleko, przy Heather Drive 25. Stał się najlepszym przyjacielem Jaggera i bawił się z nim na podwórku. Powiedział później Sandfordowi, że Mike „miał w sobie mnóstwo energii… Tupał, rzucał głową na boki i wrzeszczał w niebogłosy. Robił, co się dało, by się wyżyć”. Zaznaczał też jednak, że Mike zdecydowanie był ukochanym dzieckiem mamusi: „Spełniał wszystkie życzenia Evy”.

Na początku września 1950 roku, miesiąc po swoich siódmych urodzinach, Mike rozpoczął dalszą edukację w Wentworth Junior County School, stając się uczniem numer 112. W brązowej, skórzanej torbie chłopca zawsze znajdował się podręczny zestaw do chemii. Był miłym, pomocnym uczniem, chętnym, by na przykład zbierać książki z ławek. Choć był popularny wśród innych uczniów, trochę mniej lubili go nauczyciele – ze względu na wybuchową naturę. W lutym 1951 roku Mike poznał Keitha Richardsa. „Chodziłem z Keithem do szkoły… Mieszkaliśmy w tej samej okolicy. Nie przyjaźniliśmy się jakoś zbytnio, ale wiedziałem, kim był”.