Читать книгу Soekers na die son - Ena Murray - Страница 5

Vir die vier mense wat agtergebly het, voel die groothuis vanaand skielik besonder groot. Ná Nols se beroerte-aanval wat uiteindelik tot sy dood gelei het, het Helgard en Elise uit hulle huis, die marmerpaleis soos ta’ Vroeteltjie dit destyds gedoop het, getrek. In die oorspronklike opstal van Paradys sou hulle beter na hom kon omsien. Nou is hy weggebêre agter die sipresse, die skaar begrafnisgangers is huis toe, die res van die familie ook … en skielik voel die vier mense totaal verlore.

Elise stoot haar aandkos weg en sê beslis: “As julle dan voel ons moet hom alleen laat, goed. Maar ek gaan ten minste net Ou Werwe toe bel.”

“Hy sal nie die telefoon antwoord nie, Ma.”

“Laat haar maar probeer. Sy sal nie tot ruste kom nie,” laat Helgard hoor, sy oë teer op sy vrou wat in die ôffies – ook ’n ta’ Vroeteltjie-benaming – verdwyn.

“Sy is ’n goeie vrou, ’n goeie ma.”

“Ja. Sy is mal van kommer oor Nols. Maar so was sy nog altyd oor julle twee. Daar is nooit enige onderskeid tussen julle en Janneman gemaak nie.”

“Dis waar. Ek het vir lang, lang tye vergeet dat sy eintlik my stiefma is. Dankie dat Pa haar vir ons gegee het.” Sy stoot ook haar bord so te sê onaangeraak terug.

Haar pa kyk haar vol liefde aan. “Die dankie moet aan haar gesê word, nie aan my nie.”

“Dis waar. Ek en Nols het nog net altyd ontvang, nooit dankie gesê nie. Dis eers as jy die persoon verloor het, of die moontlikheid daar is, dat jy die regte waardebepaling kan maak.”

Helgard frons liggies. “Hoe praat jy dan nou, my kind? Niemand gaan iemand verloor nie. Nols het ons nie verloor nie.”

“Maar hy het tog iets kosbaars verloor, Pa: daardie seker wete dat hy iewers tuis hoort, dat hy deur bloedbande aan ons gebind is.”

“Die bande van liefde is soveel sterker, Isabé. Jy sal dit nog uitvind.”

Sy kyk hom ’n oomblik aan. “Is dit, Pa? Is die bande van liefde werklik sterker as dié van bloed?”

“Ja, my kind. Dit is.”

Sy laat haar ooglede sak, en dit lyk of sy baie diep sit en dink. Dan kyk sy op na haar jonger broer. “Jy is baie stil, Janneman.”

“Ja. Ek dink sommer.”

“Waaraan … of aan wie?”

Hantie … Sy gaan seerkry. Hy kon Maria Hefer se gedagtes lees nadat hy sy storie klaar vertel het. “Sommer maar net.”

Elise keer onverrigter sake terug, die oë weer vol trane. “Hy antwoord nie,” sê sy onnodig. “Helgard, hy sit daar alleen en sonder kos. Ek dink nie daar is eens beddegoed nie. Jy moet …”

“Ma, Nols sal nie vanaand in kos of ’n opgemaakte bed belangstel nie.” Isabé staan op, stap om die tafel. “Net soos Ma ook nie vanaand in kos belangstel nie. Kom. Ma gaan nou bed toe. Jy is doodmoeg en emosioneel uitgeput. Ja, Ma gaan nou reguit bed toe. Kom.”

Sy marsjeer haar ma beslis kamer toe, help haar selfs uittrek, sien toe dat sy in die bed klim, trek die beddegoed oor haar vas asof sy die kind is. ’n Oomblik kyk sy op die geliefde gelaat af.

“Het ek Ma al ooit dankie gesê vir die wonderlike moeder wat jy deur al die jare vir my was?”

Die lippe bewe, die oë blink weer. “Jou lewe en jou optrede teenoor my het die dankie gereeld vir my uitgespel.”

Die jonger vrou se lippe bewe nou ook vir ’n oomblik verraderlik.

“Nietemin. Ek wil vanaand dankie sê. Dankie, Ma.” Sy kom vinnig orent. “Nou gaan ek Pa ook bed toe stuur. Hy is ook pootuit.”

Toe sy in die sitkamer kom, vra Helgard sonder om nou meer ter wille van sy vrou sy kommer weg te steek: “Dink jy nie ek moet maar oorgaan Ou Werwe toe nie, Isabé? Net kos wegbring …”

“Nee, Pa. Ek dink op die oomblik sal dit die verkeerdste ding wees om te doen. Die beste sal wees om nou bed toe te gaan. Pa weet Ma sal nie aan die slaap raak voor Pa nie by haar is nie.”

Hy sug. “Goed dan. Die verpleegster sal die beste weet. Ek is eerlik moeg.” Hy trek haar nader, soen haar. “Dankie, my dogtertjie. Dankie vir die wonderlike dogter wat jy nog altyd vir my was en steeds is. Jy was ’n steunpilaar in hierdie dae.” Hy sug weer saggies. “Ons laat dit te veel na om dankie te sê. Op ’n dag wil jy dit graag sê, dan … is die een nie meer daar om dit te hoor nie. Nag, my kind. Nag, Janneman.”

Toe die deur agter hom toegaan, laat sy hoor: “Ek gaan kos inpak en dan bring jy dit gou weg na Ou Werwe, Janneman. Ek sou gaan, maar ek moet nog inpak. Ek moet môre vroeg vertrek.”

Hy kyk haar fronsend aan. “Jy is ook bekommerd oor hom.”

“Natuurlik is ek.”

“Hoekom het jy Pa en Ma dan van hom weggehou?”

“Omdat Nols nou in ’n toestand is waarin hy dinge teenoor hulle kan kwytraak wat onvergeeflik kan wees.”

Janneman sien die lig in die kombuis brand toe hy Ou Werwe se werf inry. In die kombuisdeur kom hy tot stilstand. Die toneel voor hom kan hy met een oogopslag raak opsom.

“Ek het vir jou kos gebring.”

“Nou kyk wie’s hier. My oulike kleinboet. Die nuwe baas van Paradys!”

Janneman swyg, sit die kos langs hom op die tafel neer, kyk in die bloedbelope oë af. “Eet eers ’n stukkie, Nols.”

“Ek is nie Nols nie. Waar kom jy daaraan? Ek is naamloos. En toe bring die regte, ware Retief vir my kos. Hoe … prysenswaardig.”

“Isabé het dit ingepak. Nols …”

“Isabé … my halfsuster. Ek het darem iets op die aarde, iemand … ’n halfsuster. Nie ’n hele nie. ’n Halwe. Maar ’n halwe eier is beter as ’n leë dop, nè?” Die glas word weer omhoog gebring. “Toe eindelik jou storietjie klaargekry?”

Die tong sleep al en Janneman kyk verward op hom af.

“Storietjie? Watse storietjie? Nols, dink jy nie jy moet nou eers ophou drink en eet …”

Met ’n geweldige gebaar word die pak kos van die tafelblad afgestamp, en Nols kom orent, onvas op sy voete. “Jy weet van watter storietjie ek praat, Jannemannetjie. Dié een wat jy nie gou genoeg vir die Hefers kon gaan vertel nie. Mý storietjie!”

Janneman verstyf, kyk met ontsetting op in die oë voor hom. Hy het hulle nog nooit só sien lyk nie. Dis die oë van ’n vreemdeling.

“Ek het nie …”

“Moenie lieg nie!” ’n Hand gryp hom voor teen sy bors vas. “Ek weet hoekom jy dit gedoen het, so gou met die storie na Hantie en haar ouers gehardloop het. Ek weet, Jan Retief! Dis omdat jy haar self wil hê, nie waar nie?”

“Nols … laat ons liewer môre verder praat …”

“Nie waar nie, jou … Retief-onderkruiper?! Antwoord my!”

Die vuishou vang Janneman onkant, laat hom terugsteier sodat hy half by die oop agterdeur uitval. Hy lig hom stadig op sy een elmboog, kyk in ongeloof na die man wat jare lank sy broer was, die held van sy seunsdae.

Dan kom hy orent, vee die warm straaltjie wat hy op sy lip voel met die agterkant van sy voorarm af, draai om en verdwyn die nag in.

Isabé wag hom in, sien dadelik die bebloede lip raak wat aan die swel is.

“Janneman! Wat het gebeur?”

“Dis niks, man. Dis sommer niks. Ek het die kos gegee, maar ek dink nie hy sal dit eet nie.”

“Hy het jou geslaan, het hy nie? Hoekom? Waaroor het julle baklei?”

“Ons het nie baklei nie. Hy … is dronk. Hy weet nie wat hy doen nie.”

Isabé sug, kyk hom verskonend aan. “Ek is jammer, Jantjie,” sê sy dan. Met die troetelnaampie wat die ouer broer en suster kleintyd teenoor hom gebruik het, probeer sy sy seer verlig. “Ek moes verder gedink het. Jy is miskien nou die laaste mens wat hy wou sien. Maar wat het hom dan so besonder aggressief gemaak?”

“Hy dink ek het die storie gaan aandra by Hantie en haar ouers. Sý storie … wat natuurlik waar is, maar ek het dit op bevel van Pa gedoen. Dit was nie vir my lekker soos hy wil voorgee nie.”

“Natuurlik nie. Ek weet. Kom dat ek iets aan jou mond doen. As Pa-hulle môre vra wat met jou lip aangaan, sê jy jy het op die stoeptrap gegly en jou mond teen die pilaar gestamp. Nols is nou baie ontwrig en onseker van homself, Janneman. Die grond het onder sy voete padgegee. Moenie vir hom kwaad wees nie.”

“Nee. Ek is nie kwaad vir hom nie, maar …” Hy swyg. Maar as hy Hantie gaan laat seerkry … “Dankie, sus. Nag.”

“Nag, Janneman.”

Sy staan nog lank alleen die nagwêreld vanaf die stoep en instaar voordat sy ook eindelik met ’n swaar hart omdraai en Paradys se voordeur agter haar toetrek. Dis eers toe sy al in die bed lê dat sy wonder hoe Nols weet dat Janneman by die Hefers was. Hy was nie by die Hefers nie, want Hantie het netnou nog gebel om te hoor of hulle hom gekry het. Toe het sy haar gerusgestel sonder om uit te lap waar Nols hom bevind.

Sy sluit haar oë moeg. Sy moet slaap. Sy het môre ’n lang pad voor … die lang pad terug na haar eie, persoonlike probleem waarmee sy ook nie raad weet nie.