Читать книгу Wag-'n-bietjiebos van die liefde - Ena Murray - Страница 4
Оглавление2
“Toe ... toe, klim nou uit – of wag jy vir ’n wonderteken uit die hemel?” Dis ’n bevel en sy moet gehoorsaam.
Hulle ontmoet die tweeling by die voordeur.
“Stap in.”
Sy volg die tweeling die huis binne en voel kompleet of sy ook agt jaar oud is.
Net binne die deur kom sy tot stilstand en kyk verwonderd om haar rond. Dit is alles behalwe wat sy verwag het. Sy bevind haar in ’n netjiese sit-eet-kamer. Dis amper styf van netheid. Die meubels is van goeie gehalte – kort wel ’n bietjie opvryf. Die mat is afgeleef, en die tafeldoek oor die eetkamertafel is duidelik vanoggend uit ’n kas gehaal. Maar verder ...
Sy sien die spot in sy oë toe sy van die gedekte tafel af opkyk.
Dis Hansie wat uit sy beurt praat en aan sy verbasing uiting gee: “Jislaaik, maar dit lyk mooi hier vandag! Hoe’t Pa dit reggekry?”
Dis nou haar beurt om spottend na hom te kyk, en dit gee haar genoegdoening om te sien dat daar sowaar ’n effense kleurtjie by sy hempskraag verskyn. Hansie, jou dierbare kind!
“Jy het blykbaar vandag gaste verwag,” murmel sy.
Sy antwoord is kortaf: “Ek ontvang nie gaste nie, juffrou, soos jy self weet.” Hy kyk kwaai na die tweeling. “Gaan sit op jul plekke. Ek bring die kos.”
“Kos!” Die tweeling klink asof hul pa hulle ’n arseennagereg aanbied.
“Ja, kós, dis wat ’n mens hierdie tyd van die dag eet ... nie ’n berg roomys nie.”
Hul oë draai ontsteld na die tannie, en sy lyk skuldig en verleë. Natuurlik het hy gelyk! Natuurlik gaan ’n kind middae ná skool reguit huis toe om te gaan eet ... en gaan sit nie en ginnegaap met ’n vreemde tannie oor ’n berg roomys in ’n kafee nie! Maar sy het nooit sover gedink toe sy die twee ...
“Ek is jammer, meneer Van der Merwe. Ek het gefouteer. Dit was onnadenkend van my. Ek is bevrees die tweeling sal nie nou ’n bord kos kan behartig nie, en dis alles my skuld.”
“Ja, jý is die sondaar en ek sal seker van onregverdigheid beskuldig word as ek sê dat die tweeling ook straf verdien omdat hulle ongehoorsaam was aan my opdrag dat hulle direk ná skool huis toe moet kom.”
Die stelling “óók straf verdien” stem haar onrustig. Sy sluk. Sy is nou verspot. Die man kan haar tog nie saam met die tweeling pak gee nie! Sy kyk versigtig op. Of kan hy dalk? Hy lyk baie, baie vasberade. Haar blik sak vinnig af na die twee paar pleitende oë regs van haar. Op stuk van sake is dit alles die tannie se skuld! As sy nie met hulle by die skoolhek kom lol het nie, sou hulle nie nou hier gestaan en kriewelrig oor hul sitvlakke gevoel het nie.
“Hulle wás ongehoorsaam.” Sy kyk vererg op. “Maar hulle is tog net kinders! Is jy nooit as kind verlei deur ’n roomys nie?”
Hy kyk in haar flitsende oë af. “Dan erken jy dat jy ’n swak invloed op my kinders het? Dat jy my kinders verlei tot ongehoorsaamheid? Ek hoop die verslae wat jy skryf, juffrou Erwee, is pynlik eerlik.”
Voordat sy aan iets kan dink om te sê terwyl sy hom in ontstelde ongeloof aanstaar, vervolg hy met ’n sarkasme wat ’n drang in haar ontketen om die man warmplek toe te stuur: “My seuns is verlei deur ’n vroumens ...” Hy kyk na die twee. “Dit sal nie die laaste keer wees nie, maar dis my vaderlike plig om hulle sommer vandag te laat verstaan dat ’n mens soms gestraf word vir dade waarvoor jy nie verantwoordelik is nie.”
Sy kyk hom nou behoorlik stomend aan. Vaderlike plig se voet! En as hy hom besope drink – soos mevrou Reynecke hom hier gekry het – waar is sy vaderlike plig dan?
“Jy gaan hulle nie slaan nie!” bars sy los en tree verdedigend en uitdagend voor die twee in.
“Nee, juffrou. Ek gaan beslis nie my kinders slaan terwyl jý die skuldige is nie. Maar hulle gaan gestraf word oor hul ongehoorsaamheid.” Hy kyk oor haar skouer. “Gaan sit by die tafel.”
Hulle gehoorsaam verlig. Dit was darem so op ’n nippertjie na!
Hul pa draai om en verdwyn by ’n deur in. Lisbe bly hoog en droog staan, nie seker of sy moet loop en of sy moet sit nie.
Oomblikke later kom hul pa weer binne, plaas twee borde gekookte kos voor elk van die seuns en stap weer uit. Die tweeling se oë draai hulpsoekend na haar. Sy kyk magteloos na hulle. Dit lyk na ... e ... vleis, as daardie swarterige hompe vleis is ... en pampoen en ... daardie wit goed is seker veronderstel om rys te wees. Al herkenbare gereg op die spyskaart is die ertjies, duidelik uit ’n blik opgewarm, en aartappels nog in die skil.
Pa kom binne met sy bord kos, sit dit op die tafel neer en gaan sit dan self sonder om te wys dat hy van haar bewus is. Hy klop op die tafel en rammel ’n gebed af.
Hy tel sy mes en vurk op. “Julle kan maar eet,” en val dan self weg.
Die tweeling begin met ’n versigtige ontdekkingstog, maar hul pa val met mening weg en Lisbe staar hom aan. Honger is die beste kok, sê hulle ... en hierdie man is honger.
Lisbe verplaas haar gewig na die ander been. Sy begin voel asof sy deel is van die meubels. Is sy veronderstel om te loop of wat?
“Toe, Pietie, hou op krap in jou kos. Eet! Pa het dit self gekook. Dis lekker, nè?”
“Ja, Pa.” Maar die ogies dop wit in hul kasse om. Genade, hy begin naar voel ...
Lisbe lees die tekens reg. Kyk, dis nou kindermishandeling hierdie! Hy gaan die kinders sowaar daardie brousel indwing totdat hulle opgooi! Het die man dan nie ’n hart nie?
“Meneer Van der Merwe, dis nie snaaks nie! Die kinders gaan siek word van ... van daardie ... brousel ...”
Hy skuif sy leë bord opsy, kyk ysig op. “Insinueer jy dalk dat ek my kinders wil vergewe?”
“Vergewe?”
“Vergiftig dan.”
“Nee, natuurlik nie! Dis net ...”
Hy stoot sy stoel agteruit, wys met die kop: “Julle twee kan maar kamer toe gaan en met jul skoolwerk begin.”
Die seuns laat hulle nie twee keer nooi nie en verdwyn in die gang af.
“Kom sit, juffrou.”
“Ek dink ek sal liewer gaan ...”
“Kom sit, juffrou.” Dis ’n bevel en sy bevind haar op Pietie se stoel, reg voor Pietie se bord. Die bord word so effens nader gestoot. “Oortuig jouself dat daar niks met die kos skort nie.”
Haar stemtoon ewenaar nou syne. “Jy is kinderagtig. Ek het geensins geïnsinueer dat daar iets met die kos skort nie.”
“Eet dit dan,” beveel hy.
Lisbe kyk misnoeg na die bord kos voor haar. “Ek is nie honger nie ... dankie.”
“Dis jammer. Die tweeling is ook nie honger nie, maar iemand gaan daardie kos eet. Ek het nie verniet die hele oggend voor die stoof gestaan nie. Dan moet die tweeling maar al die oorskiet opeet.” Dit lyk of hy sommer die daad by die woord wil voeg.
Lisbe keer vinnig: “Nee! Nee ... e ... ek sal dit eet.”
Hy knik styf en kyk veelbetekenend na die mes en vurk. Sy tel dit op. Die vleis is erg verbrand en sy swoeg aan die bitter koutjie in haar mond. Eindelik sak dit genadiglik af en sy knip haar oë vinnig. Sjoe! En daar wag nog ’n groot stuk! Die suiker is oordadig oor die pampoen gebruik. Dit help darem vir die bitter wat die vleis nagelaat het. Met elke skep van die vurk, sprei die ryspap uit en maak maar net weer die bord vol. Sy gaan dit nie oorleef nie ...
Sy weet nie hoe sy dit regkry nie – suiwer koppigheid om hom nie weer die beste daarvan te laat afkom nie – maar sy oorwin al die onheile op die bord voor haar. Sy besef dat indien sy die kos nie opeet nie, hy sy sadisme op sy kinders gaan uithaal ... arme bloedjies. En dit ís suiwer sadisme om te verwag dat enige mens hierdie sogenaamde kos moet afsluk.
Ietwat blekerig stoot Lisbe die leë bord tot reg onder sy neus. “Dankie, meneer Van der Merwe. Ek sal beslis onthou om dit in my verslag te skryf.”
“Dis baie gaaf van jou, juffrou.” Hy buk vorentoe en skielik staan Hansie se bord kos voor haar. “Terwyl jy dit so geniet het ... Die mense van Keerboomstraat kan nie bekostig om kos te mors nie, weet jy?”
Sy weet haar oë word glasig. Oor haar dooie liggaam ... “Ja, dit was nog altyd vir my onverstaanbaar. Daar is selde genoeg geld vir kos, maar vir ander gebruike is daar altyd genoeg. Dis ’n eienskap van Keerboomstraat.”
“Ander gebruike? O! Ek begryp. Natuurlik, ja. By so ’n genoeglike ete moet ’n mens ’n drankie geniet. Verskoon my swak maniere!”
“Nee! Natuurlik wil ek nie drank hê nie!” O, as sy haar sonde nie ontsien nie!
“Is jy seker? Daar is, hoor? Jy kan kies en keur, maar as jy net die kos verkies ...” en weer kyk hy af na die mes en vurk.
Sy kners amper hoorbaar op haar tande. Sy is vas van plan om wanneer sy hier wegry, reguit polisie toe te gaan en hierdie ... hierdie sadis te gaan aankla vir geestelike en liggaamlike mishandeling.
Dan gryp sy die bord voor haar en spring op, loop om hom na die ander kant van die tafel, krap die helfte van Hansie se kos in Pietie se leë bord, loop weer om hom terug na haar stoel toe en plak die een bord voor hom neer.
“Ek sou sê dis regverdig, meneer Van der Merwe.” Sy tel die mes en vurk op, druk ’n vurk vol kos in haar mond en begin kou. Sy knyp haar oë onwillekeurig toe. Dan maak sy haar oë oop, beduie met die vurk en sê met ’n mond wat half vol is: “Toe, eet!”
“Ek dink ek sal vir my ’n drankie inskink.”
“O nee! Jy sal nie! Jy gaan dit nie met behulp van drank afsluk nie! Jy gaan dit sluk soos ek dit moet sluk!”
Hy kyk fronsend na sy porsie, steek dan driftig met sy vurk na die amper verkoolde stukkie vleis sodat dié wegskiet oor die tafeldoek en hoorbaar op die vloer beland.
“Wat makeer, meneer Van der Merwe? Skort daar iets met jou kos?”
Sy lippe pers saam. “Die grap het ver genoeg gevorder.”
Die aartappel is halfpad na haar mond. “Grap? Grap! Noem jy dit ’n gráp om hierdie kos te eet? Dan het jy ’n verwronge sin vir humor. Dit, meneer Van der Merwe, is louter lyding!”
Dan, tot haar grootste ongeloof en verbystering begin hy lag. En hy lag nie net nie – hy gooi sy kop agteroor en skaterlag, agter uit sy keel uit.
“Jou gemene ... gemene bees!” Die aartappel wat netnou nog aan haar vurk was, word in sy oop mond geprop en demp die haatlike oorwinningsgeluid. Sy spring op, buite haarself van vernedering en woede. En om die kroon te span, kan sy die trane nie meer keer nie. “Jy is ... jy is ... O!” Sy storm by die voordeur uit.
Die tweeling se verbaasde oë volg haar, rek nog ’n bietjie wyer toe hul pa, met ’n aartappel in sy mond, by hulle verbystorm.
Op die boonste stoeptrappie gaan hy staan. Daar’s baie tyd. Sy ontstelde gas sit in die wag-’n-bietjiebos vas. Tydsaam haal hy die aartappel uit sy mond en begin die skilletjie afskil.
By die voorhekkie ruk en pluk Lisbe ontsteld, maar hoe meer sy sukkel om los te kom, hoe meer dorings haak aan haar romp vas. Later is haar een mou ook vas.
Verblind deur die trane kyk sy oor haar skouer. Meneer Van der Merwe staan rustig op die trappie sy aartappel en eet!
Sy probeer haarself tot kalmte maan, maar sonder sukses. Hoekom laat sy toe dat dié man haar so ontstel? vra sy haarself af terwyl haar vingers dom en oorhaastig met ’n doring sukkel. Hy is dit nie werd nie! Hy is onbeskof, ongemanierd, ongepoleerd, ongeskik.
“Laat ek jou help, anders is jy môreoggend nog hier.”
Sy kom orent, voel eerder lus om hom ’n taai klap te gee as om sy hulp te aanvaar, maar dan laat sy maar gedwee toe dat hy haar begin bevry.
“Ek weet nie hoekom jy nie die bos uithaal nie. Natuurlik te lui om dit te doen!”
“Los jy my wag-’n-bietjiebos uit. Vir my is dit ’n simbool van die lewe.”
Net betyds keer sy die snork. Dis nie te sê as hierdie man nie sy maniere ken nie, dat sy hare moet vergeet nie! “Jy bedoel seker ’n simbool van kwaad wat uitgeroei moet word.”
“O, nee! Dis ’n waarskuwing, en elke keer dat ek daarna kyk, onthou ek die waarskuwing van die digter.”
“Digter?”
Hy staan op. Sy is vry. “Ja, juffrou Erwee, die digter wat gesê het dat bo al die ander, staan die wag-’n-bietjiebos vir hom uit. Jy moet dit tog ken. Die een of ander tyd leer almal daardie gediggie van Totius.”
Sy weet sy moet loop. Hoekom sal sy nog verder met hierdie mansmens oor gedigte staan en ginnegaap? Tog vra sy: “Watter gedig?”
Sy wenkbroue lig. “Die gedig wat vertel van die wag-’n-bietjiebos,” sê hy meerderwaardig en stap weg.
Met ’n verergde ruk van haar skouers, maar met ’n versigtige systap om die bos, gee Lisbe ook vinnig pad. Eers vergiftig hy haar hele sisteem met sy kos en dan hou hy sy lyf filosoof. Hy dink seker dat dit haar verslag oor vandag se gebeure sal beïnvloed.
By die huis gaan staan Lisbe voor haar boekrak. Êrens moet hier nog van die digbundels uit haar skooldae wees ... Ja, hier is een van Totius ...
Sy sit lank en peins nadat sy die gedig met aandag gelees het. Natuurlik onthou sy dit nou. Vir ’n skoolkind is dit maar net nog ’n gedig – vandag het dit dieper betekenis, besondere betekenis ...
Sy onthou hoe sy voor Elsie Sieberhagen gestaan het met baie waaroms en hoekoms; sy wou die vrou sommer aan die skouers gryp. Maar soos Totius, het sy net in dorings vasgegryp ...
So baiekeer in haar lewe en in die beroep waarin sy staan, het sy gevra, soms in woede, soms uit frustrasie, soms met trane: Hoekom, Here? Hoekom moet ’n intelligente vrou soos Elsie in die mag van ’n man soos Jan Sieberhagen val om vir die res van haar lewe geslaan te word, om kwalik bo die broodlyn ’n bestaan te moet voer?
Hoekom, Here, laat U toe dat daar kindertjies gebore word wat in hul weerloosheid met brandende sigaretstompies gemartel word? Hoekom is daar mense wat alles sal gee om ouerskap te smaak en dit waardig sal wees, en hulle bly kinderloos? Hoekom word ’n enigste kind van ’n ouerpaar gebreklik gebore en het Elsie Sieberhagen elke jaar ’n volmaak geskape mensie?
En hoekom moes ’n jong ma sterf en twee seuntjies wees agtergelaat word? En hoekom is daar soveel bitter, harde lyne op meneer Van der Merwe se gesig? Hoekom word so baie gelukkige huwelike deur die dood opgebreek, terwyl daar soveel duisende ongelukkiges is wat voortgaan? En hoekom ... Hoekom? Hoekom!
Sy staan op, stap rusteloos na die venster toe, kyk in Keerboomstraat se rigting. Daar is so baie Keerboomstrate ... en voor elke huis in elke Keerboomstraat behoort ’n wag-’n-bietjiebos te staan ... Miskien ... miskien moet sy vir haar ook een in ’n pot plant en hier op die balkon van haar woonstel neersit ... om elke aand ná die dagtaak daarna te kyk en opnuut te besef dat dit vir jou as mens, in jou beperkinge en sondigheid, nie betaam om God se besluite te bevraagteken nie. Wie is jy om aan Hom te vra hoekom?
Sy sug saggies, draai terug en haar oë rus op die oop digbundel op die stoel. Nee, dis nie haar taak om vrae te vra nie; dis haar taak om te help ... ook vir die Van der Merwes in Keerboomstraat. Een ding is seker – sy gaan hulle nie afskryf of uit haar liasseerkabinet haal nie. Sy gaan hulle nie die rug toekeer en op hul eie laat aansnork nie ... nie voordat sy seker is dat daar niks meer is wat sy vir hulle kan doen nie; nie voordat die bitter uit hul pa se gestel is nie ... en nie voordat sy hom ’n paar wenke oor die grondbeginsels van kookkuns gegee het nie ...
Meneer Van der Merwe kyk sy twee seuns streng aan toe hy hulle in die gang betrap.
“Die tannie is nou vir mý kwaad omdat julle nie jul kos opgeëet het nie. Johannes! Daar is niks om oor te lag nie. Wat is so danig snaaks?”
“Nee, Pa ... e ...”
Dan, vir die tweede keer in ’n baie kort tyd, hoor hulle hul pa lag ... hard en lekker ... en sien hulle sy oë vonkel soos hulle glad nie kan onthou dat hulle dit al ooit sien vonkel het nie ... en hulle staan en verluister en verkyk hulle totdat hulle byna baldadig meedoen. Pa lag!
Dan bedaar Pa, maar die glimlaggie bly om sy mond en sy oë bly vonkel. “Dit sal haar leer om haar neus in ons sake te steek! En pasop, julle twee! Julle beantwoord geen vrae nie, hoor?”
Maar toe hy wegstap, verdiep die glimlag weer. Hy hoop sy het haar les goed en deeglik geleer! Deur die venster flits die voorhekkie en die bos ook skielik in sy gesigsveld. Die glimlag verdwyn stadigaan. Lank rus sy oë op die groen bos.
Ja, juffrou Erwee, jy het nog baie te leer ... Bid maar net dat jou eie lewe nie op ’n dag in ’n wag-’n-bietjiebos vasgevang word nie. ’n Mens het altyd raad vir ander; weet altyd so presies wat om voor te skryf ... totdat jou eie lewe skielik in die dorings van hoekoms en waaroms verstrengel raak ... en dan het jy nie raad vir jouself nie. Eens het ek ook op lêers aangeteken hoe ander mense moet lewe, wat hulle moet doen ... hoe hulle behoort op te tree ... totdat ek op ’n dag vir myself ’n voorskrif moes uitskryf ... en die papier het kaal gebly. Daar was een ding wat ek vergeet het, die een ding wat jy nog moet leer: ons is en bly mens, onvolmaak, want as ons altyd so presies weet wat om te doen en dit doen, dan sal ons volmaak wees. En ons is nie, juffrou Erwee. Nee, ons is nie. Nie ek nie ... ook nie jy nie.
Lisbe skryf dieselfde aand nog haar verslag.
... Ek het vandag vasgestel dat die ma oorlede is, waar-skynlik in ’n motorongeluk. Daar kan ’n verband wees tussen hierdie ongeluk en die feit dat die pa se bestuurslisensie ingetrek is oor dronkbestuur, soos hy self erken het. Die huis was netjies. Daar was gekookte kos, hoewel hulle, volgens die tweeling, meestal uit blikkies eet. Ek kon nie agterkom of hierdie geval finansieel behoewend is nie. Hulle het egter leiding en raad nodig ...
Sy laat na om in haar verslag te noem dat meneer Van der Merwe beslis nie te vinde gaan wees vir hulp van watter aard ook al nie. Dis môre se probleme.
“Môre” word egter ’n paar dae. Sy kry nie tyd om weer besoek by die huis met die wag-’n-bietjiebos af te lê nie. Sy troos haar aan die feit dat die huis goed skoongemaak was en dat die baas darem blikkies kan oopsny. Die kinders is dus op ’n manier versorg.
Ná ’n paar dae wil dit vir die Van der Merwes voorkom asof die bemoeisieke dame van die welsyn finaal die aftog geblaas het en hulle nou in vrede sal laat. Dit gaan dus goed met die Van der Merwes van Keerboomstraat, want niemand doen meer moeite om die huis netjies te hou en elke dag die tafeldoek uit te was nie. Wat maak dit ook saak as daar ’n paar kolle op die tafeldoek is? Waarvoor moet hy al die moeite doen as niemand kom kyk hoe dit hier gaan nie? Die tweeling gee nie om vir ’n pa met baardstoppels nie. En dis baie lekkerder om vuil rond te kerjakker as om gedurig gemaan te word om klere skoon te hou.
Aand vir aand sit hy alleen wanneer die tweeling met baie dreigemente eindelik bed toe gedwing is ... Deur die lang, maanlose swart nag lê hy op sy bed met oop oë ... staar na die dak totdat die slaap eindelik sy suwwe oë laat toeval ...
Baiekeer staan hy maar op, probeer wegkom van dit wat hom agtervolg, en luister na Keerboomstraat se geluide ... na ’n vrou wat soebat tussen vuishoue deur, na kinders wat huil en ’n maer hond wat sy vullisblik kom omkeer vir die bietjie sopperigheid wat in vandag se blikkies oorgebly het ...
En dan begin hy dink: Sy is nooit geslaan soos daardie vrou wat nou stil geraak het nie ... Die kinders het nooit van honger of koue gehuil nie. Sy het nie ’n huis in ’n Keerboomstraat gehad nie ... Daar was altyd genoeg geld ... Sy het alles gehad wat ’n vrou nodig het. Maar dit was nie genoeg nie, want sy is weg ... en die vrou hier langsaan sal môre voos geslaan wees, maar nog hier bly ... Hoekom? Hoekom het die een alles en dis nie genoeg nie? Hoekom het die ander niks, maar dis genoeg om haar jaarin en jaaruit te laat bly en te laat voortgaan?
Die eerste dorings het vasgehaak. Hy voel dit hierbinne, voel hoe dit indring en skeur waar dit reeds stukkend is. Watter sin is daar in die lewe?
Daar is nie net bitter lyne nie, maar ook pyngroewe op sy gesig toe hy die donker kamer uitstorm na die kas in die eetkamer.
In hierdie kas is die antwoord: Dit is nie die moeite werd dat jy swoeg en sweet en jou pad reg loop nie, want op die ou end is jy en die ander Keerboomstraters gelyk.
Hy tel die glas op, sluk die inhoud weg, gooi dit weer vol ... en weer ... en dit laat hom goed voel ... gee hom ’n illusie van alwetendheid, van jy-kan-my-niks-meer-kom-vertel-nie, juffrou Welsyn! Dís die lewe hierdie, juffrou Erwee. Nie jou prentjie van wonderwerke en maanskyn en rose en viooltjies in die voorhuis nie! ’n Ou meisietjie met ’n universiteitsgraadjie met seker sielkunde as hoofvak wil my kom vertel dis my gemors en dis hoe ek dit moet skoonmaak en regmaak. Wees ’n man! Snaaks sy het dit nie vir hom gesê nie. Dis wat hulle gewoonlik sê: Wees ’n man en kyk jou probleme vierkant in die oë en doen iets daaromtrent! Bekende woorde daardie.
Maar weet jy wat, juffrou Welsyn? Laat ek jou vandag iets vertel: As ’n vrou nie tevrede is met ’n mán nie, sal sy ook fout vind met ’n superman. Al jou gesukkel help dus niks nie. Los my maar liewer uit. Los jy en daardie bos my uit!
En hy lag, hy lag hulle uit, die juffrou van die welsyn en daardie doringbos, en hy haal die tweede bottel uit ...
En in hul kamer lê die tweeling roerloos en luister ... en hulle verstaan niks van die lewe nie ... van die vrou wat netnou gegil het nie, van ’n pa wat lag nie ... só lag dat dit amper na snikke klink ...
Dis Maandagnamiddag toe Lisbe haar motor vinnig in die straat tot stilstand bring. Dis baie duidelik dat wat sy sien, ’n volskaalse straatbakleiery is. En sy eien twee van die besmeerde gesiggies.
Toe sy hulle eindelik uitmekaar het, kyk sy die groepie seuns streng aan. “Hoekom baklei julle?”
Stilte.
“Pietie, waaroor baklei jy en Hansie met hierdie seuns?”
Daar is ’n onverstaanbare gemompel, en sy vra streng: “Ekskuus?”
’n Opstandige, vuil gesiggie word manhaftig en uitdagend gelig. “Hierdie kind sê ons pa is ’n dronklap en toe slaan ek hom. Ek laat nie sulke goed van my pa sê nie!”
Haar blik gaan veroordelend na die groter seun. “Het jy so gesê?”
“Ek het nie, tannie! Ek het net gesê ek het hom Saterdagnag sien loop en hy het ... het dronk gelyk. Ek het nie gesê hy is ’n dronklap nie.”
“Jy lieg! Jy het hom ’n dronklap genoem!” spring Hansie tussenbeide.
Lisbe tree vinnig op. “Dis genoeg! Dis nie net skandalig om sulke goed van grootmense te sê nie, maar dis skandalig om in die straat te baklei! Hansie! Pietie! Kom klim in die motor!”
Twee ontevrede seuntjies volg haar gedwee, en Lisbe voel hoe haar hart in haar omkeer, enersyds uit simpatie met die tweeling wat so lojaal is, andersyds van woede teenoor ’n pa wat sy kinders in ’n posisie plaas dat hulle hom teen ’n groot boelie op straat moet verdedig.
By die huis is dit grafstil. Sy begin die huis dieper binnestap. Haar gesig is strak; haar lippe pers saam. Soos sy gedink het! Nou die dag was alles net oëverblindery. Die oop kabinet met die leë bottels en ’n omgevalle, stukkende glas vertel hul eie verhaal ...
“Gaan na jul kamer, trek uit jul skoolklere en kom help my om die plek in orde te kry.” Sy stoot die deur van die ander slaapkamer oop, bly staan. Ook daar skitter die baas van die huis in sy afwesigheid. Die bed vertel ook ’n storie. Daar is nie verlede nag daarin geslaap nie. Waar sou hy wees?
Sy weier om aan die onrus in haar toe te gee. Hy is ’n groot man. Hy kan na homself kyk. Haar eerste plig lê by die kinders. Sy wonder wanneer laas hulle geëet het.
Met ’n sug buk sy en tel die glasstukke op, ook die twee leë bottels.
Om jou probleme met drank te probeer oplos ... Wat ’n illusie! Wanneer sal mense besef dat dit net die probleme groter maak?
Die tweeling doen fluks mee en dis eers toe die huis aan die kant is en sy haar skrede kombuiswaarts wend, dat sy versigtig vra: “Waar is jul pa?”
Twee paar oë word afgewend. “Hy’t gaan stap.”
“Stap? Waarheen?”
Twee paar oë kyk eers vlugtig na mekaar. Pa het gesê geen antwoorde op vrae nie, maar die tannie het darem gehelp om die huis reg te kry ...
“Hy gaan stap partykeer ... sommer ... veld toe, dink ek.”
Sy begin die kombuiskaste deursoek. “Wanneer het julle hom laas gesien? Eergisteraand?” Sy kyk oor haar skouer en lees die antwoord. “Is hy nog al die tyd weg?” Weer hoef hulle nie te antwoord nie.
Sy kom orent. “Luister, ek gaan gou na die winkel op die hoek. Ek is nou terug. Julle bly net hier, hoor?”
Sy is binne rekordtyd terug in die kombuis. “En nou gaan ons kos maak. Kom klits jy die eiers vir my, Hansie, asseblief, en jy, Pietie, kan die aartappels skil.”
Vier groot stukke steak word uit die bruin papier te voorskyn gehaal. As hy terugkom, sal hy honger wees ... Sy is nou verspot! Natuurlik sal hy terugkom!
Toe hulle eindelik aan tafel sit – die tafeldoek is omgekeer sodat die verkeerde kant bo lê – pyn haar hart toe sy sien hoe die tweeling wegval. Hoekom ...? Sy sluit haar gedagtes vinnig.
“Al weer jy!”
Haar kop ruk omhoog ... en sy kan net verslae sit en staar na die gesig in die deur. Hy lyk erger as wat sy hom die eerste dag gesien het!
