Читать книгу Hessisch fäer Fottgelaafene - Frank Fodderwestje - Страница 3

Vorwortt

Оглавление

Ei Guude ihr Leut, wie dann? Isch bin's, de Frank aus'm schääne Hesseland. Grüß eusch allminnannäer [Hallo zusammen]. Isch freu misch wärkklisch riesisch, däss ihr all då seid, un dässäer [dass ihr] däs Buch, wo ihr grad so schee neigugge duud, so zahllreisch mit mir gemeinsamm uffgeschlaache habbt.

Aaschentdlisch [Eigentlich] wollt isch mir un eusch däs Vorwortt erschbaare [ersparen], weil isch's eifach üwwerflüssisch [überflüssig] find un sowwiesoo fäer die Fieß [für die Füße] is. Vorwortt häärt [hört] sisch aach schonn so aa, als bräuscht mär's net un könnt sisch's grad schengke. Klinggt aach ähjnlisch wie däs Englische For What? Fäer alle Nischt-Engländäer un Andi-Anglizistiggäer [Anti-Anglizistiker]. Uff Hessisch iwwersetzt [auf Hessisch übersetzt] haaßt däs Fäer wass'n? oddäer aach Fäer wass dann?

Un uff deutsch klinggt däs wie Vorort.

E Vorortt braach' aach kaanäer oddäer? Ei, fäer wass dann? Däs sin doch dolle Ferzz mit Krigge [Fürze mit Krücken]. Der wo so ebbes erfunne hot [Wer sowas erfunden hat], der muss abbäer'n schääne Geistesblitzableidäer [Geistesblitzableiter] geweese sei, du.

Ei hallo? En Ortt vor em Ortt? Woss'n däs fäer e Loggik?

Schdell däer ma voär, du sitz' in Hesse in de Gastschdubb un beschdells' als Vorschbeis e Ribbsche mit Kraut un dann nochema aans. E Ribbsche vor em Ribbsche mäscht doch üwwäerhaabt kaane Sinn. Sischäer gibbt's aach genüüschend verfressene Hessenne. Abbäer wer frisst dann zwaa Ribbschäer mit Kraut hinnenannäer? Mäscht doch kaaner sowwoss. Zuggegebbe, de Äbbelwoi is en Sondäerfall. (Bidde net verweggsele mim Sündefall, gelle. Däs mit deem Abbel vom Adamm, wo däs Eva neigebisse hot… Die Schdorry aus de Bibbel midde Klabbäerschlang un deem Parradiesabbel un so weidäer. [Die Geschichte aus der Bibel mit der Klapperschlange un dem Paradiesapfel und so weiter.])

En Äbbelwoi [Apfelwein] vor'm Äbbelwoi vor'm Äbbelwoi… Isch saach immäer, en Äbbelwoi un noche Äbbelwoi, geeht immäer in de Hals enoi. (Hauptsach es basst dorsch de Hals un mäscht schwinnelisch, gell.)

Abbäer en Ortt VOR en Ortt ze setdze un deen dann aach noch als Vorortt zu bediddele [betiteln], däs is schonn e starkk Stügg. Woss habbe die sisch blooß dodebei gedengkt? Viellaascht war de Vorortt aach friehäer im Middelalddäer so e Ressortt füär Läebrakrangke un annäern Aussäezzische. Dann wördd's aach wieddäer Sinn ergebbe [Dann würde es auch wieder Sinn machen]. Mär kann sisches zwar heut net mehr vorschdelle gell, abbäer viellaascht war Offebach vor langäer, langäer Zeit e Vorortt von Frankfortt geweese. Braach kei Mensch, genau wie's Vorwortt. Ei'sch will misch aach gar net lang draa uffhalde [daran aufhalten]. Isch habb's aach gleisch.

Isch übbäerleesch [überlege] nur grad, wie'sch dann übbäerhaabt druff gekomme bin, e Büschelsche ze schreibe…?

Aaah, sch'waaßes wieddäer. [Ich weiß es wieder]

Däs hot sisch folschendäermaaße [folgendermaßen] zugetraache: Aanes schön'n Daaches [Eines schönen Tages], habb isch so e bissi [ein bisschen] väerträumt dehaam uff de Kautdsch [zuhause auf der Couch] gesesse. Mei Fraa, däs Agnes, hot mischema ausnahmsweis net dorsch die Geeschend gescheuscht, gell. De Dragonäer war aach grad net dehaam [daheim], sonnäern midde Gabbi von de Klabbäergass im Zentrum bissi schobbe… Also net frühschobbe, gell. Aach wenn die zwaa Schnabbsdrosselliennschäer [Schnapsdrosselienchen] ganz gernne ma aanäer üwwer de Dorscht schlugge [einen über den Durst trinken]. Ei is ja aache ma Worscht.

Wie gesacht, isch habb im Wohnzimmäer uffm Soffa gesesse un hadde bissi Kinno obbedrin im Köbbsche, wie mär heutzedaach so schee säscht [wie man heutzutage so schön sagt]. Ei net, däss isch mer jetzz Gedangke gemacht hätt weesche ma Fraa. Isch hatt halt ebbe nur bissi Ängst, däss die Bankkartt wieddäer eigezooche wärdd [wird], wie baam letzde Schobbing-Tribb. Ei wenn däs Agnes so rischdisch im Kaafraasch [Kaufrausch] drinn is gell, dann gibbt's ka [kein] Halde mehr. Graad aach, wenn däs Gabbi dodebei is – däs Mensch. Ei die kaafe jo Schuhn, Klamodde un Assässwarss [Accessoires], wie die Geschdörde [wie die Gestörten] du.

Es wärdd aach schonn sein'n Grund habbe, wesweesche im Wortt KaaFRAAsch, däs Wortt FRAA mit drinnschdegge duud. Ei egal. Wo isch druff hinaus wollt…

Uff jäedenfall war isch ganz woannerst [woanders] midde Gedangke. Üwwerall, nur uff gar kein' Fall bei mei aal Krawallschachtdel! Kann aach sei, däss isch übbäerhaabt nix gedengkt habb un do obbedrin dorsch de leere Raum geglidde bin. Sch'glaab [Ich glaube] unsäern Juschend [unsere Jugend] säscht heut tschille oddäer so ähjnlisch, da dodezu.

Jäedefalls, isch laach gemiedlisch uff'm Schässelong [Schlafsofa] un war so vor misch hieh am tschille, gell. Un uff einmol zugg isch ganz erschrogge zesamme. Wie aus'm heidere Himmel trifft misch erstd de Geistdesblitdzz un dodedruff [daraufhin] knuutdscht misch die Muus du. (Naa, net däs Äbbelmuus, Käerlle naa!)

Ei däs war viellaascht e Weckselbadd der Gefüühle, däs kann isch däer abbäer flüstdäern, aldäer Schweed [alter Schwede].

Däs war wie beim Urgknall dammolls. Do war nix – rein gar nix. Noch neddemma Vagkuumm [noch nicht einmal Vakuum]. Un dann uff ei'ma mäscht's schebber un raddongg im Karddongg, un's gibbtde rieeeesen Explusjoon.

Däs war fast so wie an deem aane Daach [wie an dem einen Tag], wo isch uff'm Kloo gesesse habb. Däs Badezimmäerfenstdäer schdand weit offe. Weesche [Wegen] deem ganzse Geschdangk, waaßtde. Däs hot geschdungke, wie als hätt aanäer e dood Katz gefresse.

Uff jeedefall – Isch sitz in deem klaane Gabbuff uff'm Aabee [Klo] un wollt mer grad midde Frankfodder Allgemeine de Bobbes abbuddze. Ei däs dusselisch Hingkel [das dusselige Huhn] hot ma wieddäer vergesse Klobabier ze kaafe, waaßtde. Habb isch mer halt ebbe ma e Schdigg [Stück] von de Zeiddung abgerobbt. Hadde einische Bollidiggäer uff de Tiddelseit haldema e baar braune Flegge in de Wiesaasch [Visage/Gesicht] gehabbt. Wåss willst'n mache, gell?

Ei uff jeede Fall, isch wollt mer grad de Annus frisch mache hier, un uff eimoo hot däs ein Schlaach g'ebbe du – Himmel, Aarsch un Wolggebruch. Isch habb gemaant misch trifft de Blitdz baam Kagge du.

Un so äähjnlisch hot sisch däs neulisch aach aagefüühlt. Nur mit dem kleine abbäer feine Unnäerschied, däss isch net in die Klooschissel, sondäern ins Soffa neigebummbäert habb.

Hier ihr Leut, net lache. Konzendrierd eusch jetzze ma bissi. Also bass uff!

Jäedenfalls dacht isch mer, woss annäern könne, däs kannstde aach. Ei woss däs Bobbelsche, de Bäggäer Borris, unsäern Pobbtittann [Poptitan], de Diedäer Bowle un de laahme Fillipp un wie se all haaße könne, däs kanns' du schonn lang. Un so habb isch mer mo die Mieh [die Mühe] gemacht un hald ebbe e Büschelsche geschribbe, gell.

Achsoou, bevor isch nimmäer draa dengk – ihr braacht misch net Sieze, gell. Weil isch duuz eusch jo aach. Ei wass dann? Werumm aach net? Erstdensema kenne mer uns sowwiesoo net un aaßerdeem hot mer ja kaanäer von eusch ebbes gedaan. Hädde mer däs uff jeedenfall aach schonnema geklärtt.

Jetzz wolltdäer [Jetzt wollt ihr] beschdimmt aach noch wisse, wiesoo, weshalb, wesweesche un warrumm – un woorumm sisch's dann übbäerhaabt dreeht, gell? Un wiessoo schreibtd'n [schreibt] de Käerll soo koomisch? Ei dann leest's doch eifach. Dann wisstdäer beschaad [Dann wisst ihr bescheid].

Der Gedangke, derde dodedade dodehinnäer schdegge duud is der, deene Leit [den Leuten] do drauße, die Gultduär [die Kltur] von de Hesse e bissi nähäer ze bringe.

Nebbe Handkääs mit Mussigg, Frankfodder Rindsworscht, Dibbehaas un Ribbsche mit Kraut, gehäert da dodezu aach die schee hessisch Schbraach.

Wenn isch bei mei 86-jährisch' Muddäer ze Bessuch bin un isch en gebildedde Eidrugg mache will, indeem isch versuch Hoochdeutsch ze babbele gell, dann säscht mei Muddäer immäer: »Ei so habb isch disch abbäer net erzooche, du Bångäert. Redd doche mo schee. Ei redd doche mo schee…«

Un dodedruff säscht de Vaddäer mit saane 91 Jahr, abbäer wärkklisch jäedesma: »Isch geeh in kei Moschee. Isch bin doch ka Muuselmann.«

Glaabst es. De Vaddäer maant [meint] immäernoch, däss de zwaade Weltdkriesch korzz vorm Ausbruch is hier. Dunnemools [damals] war de Vaddäer gradema 24. Un heut dengkt äer, äer kinnt noch uff die Bäum kleddere wie e jung Bübbsche. Immäer wenn de Vaddäer mim Kriggstogg [Krückstock] uff sei Abbelbäumsche im Gardde nuffkleddäert gibbt's annäern Weddäer. Un dadedruff kannstde abbäer aanäer låsse du. Uff de Vaddäer is immäer Väerlass.

Jäedenfalls habbisch [habe ich] däs hier net bloß aus Juggs un Dollerei geschribbe, gell? Naa, isch habb mer wärkklisch [wirklich] woss dodebei gedengkt.

Un so habb isch mer ma fäer eusch so e baar lusdische Anekdödschäer [lustige Anekdoten] zesammegeklobbt, um eusch die Schbraach un Leebensartt von de Hesse e bissi nähäer ze bringe. Däs Buch is aach subbäer geeischend [geeignet] fäer Leut, die wo im hessische Ausland Urlaubb mache wolle un die Schnauz voll habbe un eebe ma grad von dehaam fottlaaffe könntde. Un woss mäscht mär im Allgemein' bevor mär [bevor man] in e annäer Land abmäscht, mit annäern Sidde, Gebräusch un Traddizjoone? Rischdiiiisch! Mär informmiertt sisch erstdema un mäscht sisch mit de Gultduärn väertraut. Un es Dollstde is, ihr braacht üwwäerhaabt kaan deuäern Hessisch-Korss von de Volkshochschuul bessuche, weil ihr krieht [ihr kriegt] alles gombaggt [kompakt] aus aanäer Hand. Däs' de Hammäer oddäer?

Falls äer [Falls ihr] eusch im Hesseland ma verfranzt habbt un kei Nawwi on Bordd is, un uff die alt traddizjonelle Weis en einheimische Hessekobb nach'm Weesch fraache misst [nach dem Weg fragen müsst], habb isch eisch [euch] aach noch e klaa Lexikonsche hinne in de Aahang mit neigebabbt. Also kwassi [quasi] e Wörddäerbuch Hessisch – (Hoch)deutsch. Däs sollt grad aach deem Auswäerddische dodebei helfe, wennäer [wenn er] sisch zum Baaschbiel [zum Beispiel] in Frankfortt middem indische Daxifahräer [mit einem indischen Taxifahrer] unnäerhalde duud oddäer wennäer [wenn er] an de Imbissbuud woss dibbisch Hessisches [etwas typisch Hessisches] ze esse habbe will. Ei ja, soggar beim old MäckDonneld babbele die Mitdarbbeidäern [Mitarbeiter] heutzedaach Hessisch.

Jäedenfalls hot däs ganz schee Arbbeitt gemacht, däs kann isch däer saache du. Rotzz un Wassäer geschwittzd habb isch.

Un bass uff! Jetzz kimmt noch de Extrabonnusskrachäer mit obbedruff. Wennäer wieddäer dehaam seid von euäerm Hessetripp – fäer de Fall dässäer übbäerhaabt wieddäer zerigg [zurück] in euern Heimat wolltd – habb isch aach noch e baar leggere traddizjonelle Kochrezebduärn [Kochrezepturen] un kullinarrische Spezjalitääde aus'm schääne Hesseland mit neigebaggt. Soo habbtdäer weenischstdens die hessisch Kisch immäer parratt, falls euschema däs Haamweeh üwwäerkomme duud. Aach subbäer fäer alteigesessene Hesse, die wo gradema ganz woannerstd Urlaubb mache un däs Esse im ausländische Inland oddäer im inländische Ausland net soo guud ve'traache känne [vertragen können].

Un rein zuffällisch war mein Uärgroßvaddäer Scheffschiffskoch in de Kombüs bei de Mandarine. Da bistde baff, gell?

Übbrischens [Übrigens]. Uff Englisch haaßt Hessisch Hessian. Wenn de in so'm Onlein-Schbrachiwwersetzäer Hessisch eidibbe duust, dann kimmt unnäer ähnlische Begriffe däs Wortt Esstisch – kei Scherzz! Die habbe sisch schonn wåss dodebei gedengkt. Däs Indernett is schonn ganz schee clewwäer – genausoo, wie die Indijanäer, die wo däs erfunne habbe.

Wenn däs Buch ärschendwannema [irgendwann mal] ins Englische iwwersetzt werre wörd [übersetzt werden würde]… isch waaß zwar net, wie däs geehe soll… abbäer fallsema so'n Verriggtde uff die Idee komme solltd, dann wörd de Tiddel von demm Buch Hessian for Runnaways laude. Oddäer mär mäscht e Mischmasch aus Hessisch-Englisch: Hessijenn foor RannewweesHessisch fäer Fottgelaafene ebbe. Wemmäer [Wenn man] die deutsch Schbraach mim Englische väermengge duud – also wemmäer baaschbielswaase [beispielsweise] säscht: Isch habb mer'n Pornnoo gedaunloodet [gedownloaded] oddäer Isch habb uff'm Gesischtsbock e Lingk geschäerrtt [auf Facebook einen Link geshared'].

Woss soll'n däs übbäerhaabt haaße? Isch habb uff de lingke Seit woss abgeschnidde oddäer wass? Egal.

Jedefalls wemmäer die deutsch Schbraach verenglischt un mit englische Wörddäern ve'mische [vermischen] duud, wie däs heut moddern is, dann säscht mär dodedribbäer Denglisch (Deutschenglisch).

Schdell däer ma vor, jetzz kimmt so'n beklobbtde Lingualspezjalist [so ein verrückter Lingualspezialist] uff die verriggtde Idee, Hessisch mit Englisch ze verworschtdele [vermickeln/vermischen]. Un däs wåss dodebei rauskimmt, däs nennt mär dann h(ä)esslisch. Un alles wåss hässlisch is, däs is net schee. Also låsse mer's glei bleibe.

Un nur kei Ängst. Hessisch is wärkklisch net schweer ze lernne. Schreibe duud mär grad wie mär's babbeld un wie aam [wie einem] die Schnuud gewackse is. Un die Grammaddigg [Grammatik] is aach ähjnlisch wie im Deutsche un kimmt midde Zeit ganz vollaudoomaddisch – im Geeschesatz zu deem blääde Schreibproogramm, mit deem wo isch däs Buch uff de Compjuddäer-Dasdaduär [Computertastatur] neigeklobbt habb. Isch kann dä' saache du...

Wåss misch beim Dibbe bissi uffgereescht hot is, däss däs Wördd-Programm von deene Miggrosoftdies, die Wördder alle Ridd [jedesmal] mit so roode Zickzackkringelschäer unnäerschdrische hot. De Sohnemann säscht, es wörd ka Teesaurus-Abbdaade [Thesaurus-Update] midde hessisch Reschtdschreibüwwerprüffungg gebbe. Un weil däs Wörd maant [meint], isch wörd uff deutsch schreibe, wörd däs Wörd däs als Feehler marggiere. Ei do hot de Übbäerflieschäer midde digge Hornbrill von die Miggrosoftdies de Schdeinzeitvoojchel [Steinzeitvogel] abbäer ma korreggtd abgeschosse oddäer?

Ei wass dann? Da bistde im aanezwanzsischstde Jahrhunnäertd [im 21. Jahrhundert] gefangge hier, un dann beherrschtd so e subbäerschlau Dextve'arbbeiddungs-Sofftdwärr-Geschärr noch neddema Hessisch? Do fühlstde disch als Hesse schonn e bissi diskrimminiertd, du. Grad wemmäer bedengke duud, däss däs Ding aach indisch, schienääsisch un ägübbtdisch Hürroglüühwfe [chinesisch und ägyptische Hieroglyphen] kann. Also wenn sisch so'n nedde Indäer oddäer e Wüstdling in de Saharra ma verdibbe duud, dann wäerdd däs dorsch deen inschdallierde Kameeltreibäer [durch den installierten Kameltreiber] sofortt audoomaddisch korregiertd.

Jetzz waaß isch abbäer aach weenischstdens, wesweesche [weswegen] däs Teesaurus haaßt. Saurus kimmt ja von Prondo… Saurus… von de Dinosauriern ebbe, gell. Un an woss dengkt mär ganz schbonndaan [spontan], wenn mär an Tee dengke duud? Rischdisch! 16 Uhr, Feieråwend – Kaffee un Kuche!

Dodedraa siehstde dann, uff woss fäer'm geistdische Niwwoo so e aageeblisch indelligende Sofftwärr-Täschnolloggie wärkklisch is: Finstderste Steizeit kann isch däer saache – eifach unnäer alläer Sau(rus), gell! Waahrschaanlisch hadde se däs Wörd dammåls schonn beim Fred Feuäerstein in Betriebb gehabbt hier. So e Berdda-Bambam-Wersjoon, wo die Neandäertaläern [Neandertaler] allerid [ständig] midde Keul druffgeklobbt habbe, wenn däs Ding uffgemuggt hot.

Jeedefalls war isch alls druff un draa geweese deen Kastde aachema bissi mim Bääsbollschlääschäer [Baseballschläger] ze bearbeidde, gell. De Käwinn-Basskall [Kevin-Pascal] hot gemaant, isch soll eifach die Reschtschreibbprüffungg von de Wördd-Sofftwehr ausschalde. Woss waaß isch. De klaa Bångäert kennt sisch aach bessäer aas mit deem ganze Compjuddäer-Kremmbel, wie [als] de Babba.

Wie aach immäer – es hot jo zum Gligg noch so halbweeschs einischäermaaße hiehgehaue, gelle.

Un jetzz guggtdema nei in däs Buch un leest eusch dässema dorsch, wåss do schwarzz uff waaß nei geschribbe schdeeht.

Isch wünsch eusch viel Schbass dademitd!

Hessisch fäer Fottgelaafene

Подняться наверх