Читать книгу Hart vir 'n heler - Hetta Kotze - Страница 6

“Môre.” Dokter Ellen Dupisanie glimlag vir Brink toe hy hulle voorstedelike praktyk binnestap. “Ons het ’n vergadering in Beer se kantoor. Ek maak vir ons koffie, wil jy ook hê?”

“Asseblief.” Hy groet die ontvangsdame en trek die afspraakboek nader. “Ek’s nou by julle,” sê hy sonder om op te kyk.

“Sterk, swart en soet … soos altyd eerste ding in die oggend?”

Ellen se stemintonasie laat Brink opkyk en die boodskap in die persblou oë tussen die digte swart wimpers is onmiskenbaar.

“Ja, dankie.” Hy stoot die boek terug. “Ek gaan sit net my aktetas neer.”

Hy frons toe hy wegstap. Ná Irma weg is, het hy hom in ’n hele paar verhoudings begewe en vergetelheid gesoek, maar alles was smaakloos, soos kos sonder sout. Nog steeds. Hy wonder of hy ooit die verlange en seer wat Irma nagelaat het, sal kan afskud. Dokter Ellen Dupisanie, hulle vennoot, was een van sy ontvlugtings.

Hy sit sy tas in die hoek neer en hang sy baadjie oor die kapstok. Ellen is ’n pragtige vrou, met ’n liggaam soos wit marmer en welige swart hare tot amper by haar middel, maar hy het ná die eerste soen reeds geweet dit sal vir hom niks meer as ’n vlietende aantrekking wees nie. Vir haar is dit anders.

Hy gooi sy bos sleutels op sy lessenaar neer. Hy was onnosel. So iets hoort nie tussen vennote nie, maar hy was nuut in die praktyk, en alleen, en sy het geen geheim gemaak van haar aangetrokkenheid tot hom nie.

Toe hy in Beer se kantoor kom, staan hulle koffie op sy lessenaar, maar daar is geen teken van Ellen nie.

“Ja, sit!” bulder dokter Bennie Buys. Sy stoelleuning raak omtrent weg toe die enorme paar skouers daarin terugsak. Hy beduie met die voorspelerarms wat hom die bynaam “Beer” besorg het.

“Ellen het net gou haar motorligte gaan afskakel,” sê hy. “Dis maar goed sy is nie so verstrooid in die teater met ’n skalpel in die hand nie. Ja, en mens sien ook deesdae niks van jou vandat jy daai plek in die middestad gaan oopmaak het nie. Ek raak nou moeg van al jou pasiënte se gekerm. As ek my sonde nie ontsien nie, stuur ek hulle algar middestad toe.”

Brink grinnik en gaan sit oorkant Beer met sy beker koffie in sy hand. “Hulle sal nie daar aard nie,” waarsku hy, “my ontvangslokaal is nog taamlik primitief. Dink net hoeveel skade sal jou praktyk ly as hulle na ons kompetisie toe oorloop.”

Beer grom iets onhoorbaars en begin slurp aan sy koffie.

“Ek is jammer,” maak Brink verskoning, “dit was maar ’n deurmekaarspul om alles reg te kry. Van hierdie week af sal dinge weer normaal loop. Ek sal voortaan net sekere tye daar werk, soos ons ooreengekom het.”

“En wanneer die spesialiste by Kemkliniek jou vra om uit te help?” Beer tuur na hom met sy oë op skrefies getrek. “Oppas vir te veel ysters in die vuur, my maat.”

Brink knik. “Die aflos-sjirurgie moet vir eers oorstaan, ek wil die praktyk hier volhou so lank ek kan.”

“Geen kans nie.” Ellen kom binne en lig haar beker van die skinkbord af op. “Ek dink nie Kemkliniek sal jou dit toelaat nie. Thys Spannenberg sê daar is reeds pasiënte wat spesifiek na jou vra.”

Brink roer sy skouers ongeduldig. “My diensbeurte is vrywillig; hulle kan my nie verplig nie.”

“Ek dink jy’s laf,” sê Ellen toe sy gaan sit en haar bene kruis sodat die romp se spleet haar mooi knieë vertoon. “Jy kan soveel meer geld maak as jy jou op sjirurgie toelê, en jy kan steeds hier werk as jy graag wil. Daai middestadspreekkamer van jou beduiwel alles.”

Behalwe dat voltydse sjirurgie my te veel aan my lewe saam met Irma sal herinner, kon Brink geantwoord het, en hierdie praktyk sit die konfyt by my brood en botter. Maar hy swyg eerder en drink sy koffie.

“Hoe het dit met die straatkind afgeloop?” verander Beer die onderwerp.

“Lelike meswonde,” sê Brink, “hy loop met ’n hele paar steke rond.”

Hy leun vorentoe en plaas sy leë beker terug op die skinkbord. Beer se spreekkamer is gesellig en die stoel gemaklik. Sonlig val agter hom deur die venster en maak ’n warm kolletjie op sy rug. Hy wonder hoe Johnnie se rug vandag voel.

“Interessante vroumens ontmoet gisteraand.” Hy kyk na Beer. “Ek het haar al in die middestad by ’n kafee gesien en toe by ’n tweedehandsemeubelwinkel. Sy het om die straatkind gekloek soos ’n moeder hen. My in die spreekkamer ook gehelp toe ek steke ingesit het, en die kinders daarna na haar woonstel geneem. Ene Liana Louw.”

“Seker suster Louw.” Ellen trek ’n gesig. “Bietjie snaakserig, as jy my vra. Sy is in beheer van die sjirurgiese saal by Kemkliniek. Gawie hier by die apteek ken haar goed, hulle het saam gestudeer. Haar pa is een van dié sakemanne in die stad, en ek het nou die dag aan haar ma se tafel by die Vroue-Landbou-unie se funksie gesit. Hulle is gesiene mense en ons almal wonder wat sy daar in die middestad soek.”

“Manus en Anri Louw,” knik Beer. “Ordentlike ou, speel ’n goeie pot gholf ook.”

Brink staar na hulle. “Vir wat bly sy dan daar?”

“Goeie vraag. Sommige mense het maar daardie streep weg, lyk dit my.” Beer vee sy glimlag met sy hand af. “Sy het tot ’n winkel en ’n woonstel daar gekoop, vertel Manus my. Vreemd, nè? Kom,” hy trek ’n vel papier nader, “ons moet begin, die pasiënte is netnou hier.”

Toe Brink die middag na die gemeenskapskliniek toe ry, word hy by ’n padblokkade voorgekeer. Geen motor word ontsien nie en sy kattebak word deursoek. Daar word tot onder sy enjin gelig en gekyk.

“Ry maar,” beduie die polisieman dan en staan terug. Brink kyk verwonderd na die samedromming van mense in klein groepies in die strate toe hy verder ry. Hy sien Jorgie buite voor sy kafee staan en draai op die ingewing van die oomblik by die sentrum in om sy voorraad droplekkers aan te vul.

“Wat gaan in die middestad aan?” vra hy toe hy uitklim.

Jorgie glimlag breed. “Die polisie het so elfuur vanoggend hier toegeslaan, dok, en ’n hele spul van die belhamels geboei weggevat. Daar is ook ’n klomp sakke goed gekonfiskeer. ’n Straatkind is gisteraand in ’n dwelmvoorval beseer, hoor ek.”

“Ek sien.”

Brink betaal vir sy lekkers en stap ingedagte terug motor toe. Lyk of suster Liana Louw toe haar appeltjie met ene Luiz geskil het. Hy draai weer terug na Jorgie, wat hom staan en dophou.

“Waar bly suster Louw?” vra hy. “Ek het gisteraand vir die straatkind steke ingesit en wil gaan hoor hoe hy vorder.”

Jorgie skud sy kop. “Jy moet haar maar self vra, dok, sy kan vir jou die adres gee as sy wil. Vandag sal jy haar in elk geval nie daar kry nie, sy het vroegoggend vir Johnnie en Mandla kom eetgoed koop toe hulle gery het.”

“Dankie.”

Brink voel ’n gek toe hy sy motor aanskakel. Hy het hom deeglik misgis met die vroumens. ’n Hoëklasprostituut!

Hy lag hardop toe hy spreekkamer toe ry. Suster Liana Louw het lekker vir hom in haar mou gelag, maar twee kan hierdie speletjie speel. Hy begin fluit.

In Modimolle op haar kleinhoewe steek Liana die vars verband netjies met ’n speldjie vas en skuif die kussings agter Johnnie se kop gemaklik. “Beter?” vra sy.

Hy knik. “Siyabonga. Waar is Mandla?”

“Toe ek hom laas gesien het, was hy besig om die donkie te probeer ry.” Liana maak haar goed bymekaar.

Johnnie glimlag effens en sluit sy oë moeg. Dan sê hy: “There is a dam … Mandla cannot swim.”

“Don’t worry. Jonas will watch him.”

Liana neem die bakkie met ontsmettingsmiddel en vuil verband badkamer toe. Sy kom sit op ’n stoel langs die bed toe sy terugkom. “Jonas was een van die middestad se boemies,” gesels sy. “Toe ek hom uiteindelik van die brandspiritus gespeen kry, word hy so ’n betroubare werker dat ek hom permanent hier aangestel het. Hy pas die plek vir my op as ek nie hier is nie.”

Johnnie knik sy kop, maar maak nie sy oë oop nie.

Liana raak aan die maer bruin hand. “Waarheen gaan ons van hier af, Johnnie? Jy moet in ’n skool kom, Mandla ook. Wil julle nie maar terugggaan na die skuiling vir straatkinders nie?”

Johnnie se oë vlieg oop en sy kan die waaksaamheid saam met die moegheid sien. “Nie as Moona nog daar huisvader is nie. Hy het Mandla afgeknou, en van die kos gesteel.”

Liana knik. “Ek verstaan. As ek uitvind … en dis beter, sal jy teruggaan? Ek sal ’n oog oor julle hou.”

“Jy’s al een wat nog ooit met ons gebodder het.” Die lomerigheid slaan in sy stem deur.

“En hoekom? Julle is ’n erge lot barbare as julle die kans kry!” protesteer Liana. “Dis net omdat ek so hardekwas is dat ek aangehou het om vriende te probeer maak.”

Vir ’n oomblik glimlag hy, sy tande wit teen sy donker vel. “Is so. Luiz sal my in die skuiling kom soek.”

“Luiz sit in die tronk.” Liana staan op en glimlag tevrede. “Jorgie het my laat weet. Die polisie het vanoggend in die middestad toegeslaan. Hy’s met ’n klomp dwelms betrap, hy gaan lank sit.”

Johnnie grinnik. “Jy het dit reggekry.”

“Word jy net gesond.” Liana stap deur toe. “Ek ry môreoggend vroeg weer terug, ek werk oggendskof by die gemeenskapskliniek. Ek sal volgende naweek weer kom.”

Sy ruim die badkamer op en gaan maak vir haar koffie, wat sy op die groot, koel voorstoep uitdra. Die erf is netjies omhein en Jonas se woonstelletjie vorm deel van die erf. Die twee boerboele lê onder ’n doringboom en slaap en by die dam raas die eende. Sy sal vir Jonas moet sê dat Mandla nie kan swem nie, dink Liana. Hy sal die hek na die dam gesluit moet hou terwyl die kinders hier kuier.

Haar blik dwaal tevrede oor die toneel voor haar. Hierdie kleinhoewe was van haar kinderjare af haar toevlugsoord. Die spesiale plek waarheen sy en Oupa en Ouma gekom het. En Oupa het dit aan haar nagelaat, soos hy belowe het.

Liana vryf oor die rand van haar beker en glimlag effens. Sy twyfel of hy met Johnnie en Mandla se besoek genoeë sou neem. Sy en oupa Abel het dikwels gestry oor politiek, hulle was albei ewe hardkoppig.

Miskien is dit waarom Brink Fouche haar so bybly, besef sy. Hy het net so ’n koppige streep in hom as wat oupa Abel gehad het. Sy ledig die beker en kom regop. Sy sal vir Martha moet gaan opdragte gee vir die week voordat sy terugry. Die kinders moet elke dag kookkos kry, Johnnie se kragte moet opgebou word.

Liana is die volgende oggend by die gemeenskapskliniek besig om die medikasie in die spreekkamer na te gaan toe Brink Fouche instap.

“Môre,” groet hy kortaf.

Hy hang sy baadjie agter die deur op en trek sy wit oorjas aan. “Wanneer jy daar klaar is, kan jy maar die eerste pasiënt laat inkom, suster Louw.”

Liana is dankbaar dat hy met sy rug na haar toe staan sodat hy nie die skok op haar gesig kan sien nie. Daar was ’n verkeersopeenhoping op die snelweg en sy het net haar uniform aangetrek toe sy by die woonstel kom en haar hierheen gehaas, sonder om eers na die diensrooster by die ingang te kyk.

Haar blik dwaal ten spyte van haar voornemens terug na sy breë rug. Hy is fors gebou en daar skuil krag in sy liggaamsbewegings toe hy na die lessenaar stap en gaan sit.

Hy trek sy wenkbroue omhoog. “Suster … my pasiënt?”

Sy vererg haar vir sy sardoniese blik. Sy wonder waar die mansmens uitgevind het dat sy ’n gekwalifiseerde verpleegster is. Sy hou haar gesig uitdrukkingloos en stap met ’n kopknik verby wagkamer toe.

Hulle eerste pasiënt is ’n bekommerde ma met ’n sproetgesigseuntjie van vyf jaar. Hulle klere het beter dae gesien, maar is kraakskoon en netjies gestryk. Die vrou klou haar handsak op haar skoot vas.

“Hy kla daar is iets in sy oor, dokter,” sê sy senuagtig, “al van gister af. Ek hoop net nie dis ’n gogga of ’n ding nie. Ek het al lankal vir mister Suleiman, ons landlord, gesê ons moet fumigate.”

Brink lig met sy flitsie in die kind se oor en reik na ’n tangetjie. “Nee wat, lyk darem nie soos ’n ongedierte nie.”

Hy trek iets uit die oor en die seuntjie knyp sy oë styf toe. Toe Brink die groen plastiekkarretjie in die bakkie wat Liana vashou, laat val, loer die seuntjie onderlangs na sy ma.

“Dit was Boeta,” sê hy. “Hy het dit gisteroggend in my oor gedruk.”

“Wag net tot jou pa van die ver paaie af terugkom!” sê sy ma kwaad. “Jou en Boeta se agterwêrelde sal albei brand.” Sy draai ’n moedelose gesig na Brink en Liana toe. “Ek moes spesiaal by die werk afvat,” kla sy, “en Meneer by die Roadhouse kan so moeilik raak. My man is ’n trokbestuurder en dikwels weg van die huis af.”

“Daar is darem geen blywende skade in die oor aangerig nie,” paai Brink. “As jy wil, kan ek vir jou ’n brief vir jou baas gee.”

Die vrou knik dankbaar en terwyl Brink skryf, sit die seuntjie voetswaaiend op die bed. Sy sorgvrye uitdrukking laat Liana ’n glimlag onderdruk. Toe sy opkyk, ontmoet sy Brink se geamuseerde blik oor die vrou se kop.

Liana stap saam met die twee deur toe en gaan haal die volgende pasiënt.

Hulle het ’n besige oggend. Hulle doen ’n swangerskaptoets vir ’n senuagtige jong meisie en verwys haar vir berading na ’n welsynwerker. Later ondersoek Brink ’n vrou wat ver swanger is, maar wat nou vir die eerste keer by ’n dokter uitgekom het. Liana kry met moeite vir haar ’n bed by die staatshospitaal.

Net voordat die kliniek sluit, kom ’n man in ’n vuil blou oorpak met ’n verbinde voet in.

“Dag, sustertjie,” groet hy vriendelik en stap hinkepink vooruit spreekkamer toe.

“Wat makeer die voet?” vra Brink toe die man kreunend op die bed gaan sit.

“Bietjie visgevang, dok. Toe trap ek in ’n hoek.”

“En dít?” vra Brink toe hy die pappery van die erg ontsteekte toon afhaal en Liana naderstaan met ontsmettingsmiddel.

“My ouma se resep,” sê die man trots en vee sy verkoueneus met die agterkant van sy mou af. “Boegoebrandewyn en boraks, gemeng met mieliemeel. Dit werk soos ’n bom. Ek sou dit nog ’n bietjie kans gee, maar die ouvrou hou aan karring dat ek maar kliniek toe moet kom.”

“Dit werk nie vir hierdie toon nie,” sê Brink droog, “jy’t bloedvergiftiging.”

“Nooit!”

Hulle pasiënt se selfvertroue taan ietwat toe Liana die nodige vir ’n inspuiting uithaal. Hy loer na Brink en lek oor sy lippe. “Dokter … julle het nie miskien net ’n paar pille nie?”

“Ongelukkig is dit te laat vir pille.”

Brink trek die inhoud van die botteltjie in die naald op en hou dit teen die lig. “As ons nie daardie infeksie dadelik keer nie, gaan dit na jou hele voet en been versprei,” verduidelik hy geduldig. “Jy kan in die hospitaal beland, of selfs die voet verloor.”

Die man skud sy kop. “Ek kan nie nou afvat by die werk nie.” Hy knyp sy oë styf toe. “Spuit maar, dok,” beduie hy.

“Bly eerder in die toekoms weg van die boegoebrandewyn en mieliemeel af,” maan Brink toe die man in die blou oorpak uithink. “As die kliniek nie oop is nie, sal my spreekkamer hier langsaan oop wees.”

Die man knik. “Dankie, dok.”

Hy neem die pakkie pynpille en antibiotikum wat Liana na hom uithou. “Dankie vir jou ook, sustertjie.” By die deur draai hy met ’n verontregte uitdrukking terug. “Die mielies is ook nie meer veilig vandat hulle hormone en goeters gebruik nie. Dis ’n skanne!”

Liana lag toe hy uit is. “Laas was dit sy arm.” Sy skud haar kop. “Selfde boereraat en selfde resultaat. Jy het ’n wonderwerk verrig, dokter. Laas wou hy niks van ’n inspuiting weet nie.”

Brink se blik bly vasgenael op haar gesig en Liana draai weg om die bed op te ruim.

“Hoe gaan dit met Johnnie?” vra hy agter haar.

“Baie goed.” Sy lê ’n skoon, gevoude handdoek op die bed se voetenent neer en kyk na hom. “Mandla hou vakansie daar tussen die donkie en ganse, en Martha – dis my opsigter se vrou – sorg dat hulle elke dag hulle groente en vleis inkry.”

Hy vou sy sterk, bruingebrande arms voor sy bors. Sy armhare is dieselfde kleur as sy wenkbroue, merk Liana op.

“Hoekom loop die kleintjie so kruppel?” vra hy.

Liana plaas ’n klomp botteltjies in gelid en skuif die instrumente reg op die rakkie.

“Sy ma se kêrel het hom aangerand toe hy jonger was,” sê sy toe sy terugdraai, “terwyl Johnnie by sy ouma in Natal skoolgegaan het. Toe Johnnie terugkom, was dit te laat, die bene het reeds begin aangroei. Mandla is nooit na ’n dokter geneem nie. Hulle het nie ander familie nie, dis waarom Johnnie hom strate toe gebring het ná hulle ouma se dood.”

Sy kyk na haar polshorlosie. “Ek dink dit was die laaste pasiënt, ek gaan nou maar die deure toemaak. Die volgende skof begin eers seweuur vanaand.”

“Waarom het jy nie vir my gesê jy verpleeg nie?” keer Brink haar toe sy wil uitstap. “Daar was genoeg geleentheid terwyl ons Johnnie toegewerk het, en as ek reg onthou, het ek nog gevra ook.”

Sy trek haar skouers op en glimlag effens. “Ek het nie gedink dis belangrik nie. Buitendien het ek die indruk gekry dat jy my reeds geklassifiseer het. Hier in die stad laat ’n mens maar mense dink wat hulle wil. Waar het jy gehoor dat ek ’n suster is?”

Hy draai weg lessenaar toe, waar hy gaan sit en ’n inskrywing op ’n lêer maak. “Raai,” sê hy. “Dan kan jy maar dink wat jy wil – soos julle mense hier in die middestad maak.”

Liana pers haar lippe saam en gluur na sy geboë hoof terwyl hy verder skryf. Moedswillig!

Sy swaai weg en gaan sluit die kliniek se deure toe. Toe sy uitstap, sluit Brink by haar aan.

“Gaan jy nou terug huis toe?” vra hy.

Sy kyk hom agterdogtig aan. “Waarom vra jy?”

Hy glimlag en dit laat sy gesig onverwags seunsagtig lyk. “Ek het gehoop ons kan gou ’n draai by jou winkel gaan maak. Jy kan sommer saam met my ry.”

“Mý winkel?” Sy vroetel met haar skouersak se band. “Jy bedoel seker die winkel waar ek werk. Waarom vra jy?”

“Ek wil weer na daardie kassie gaan kyk.” Hy beduie na sy motor. “Dan vat ek jou sommer daarna huis toe.”

Liana skud haar kop beslis. “Dankie, maar nee dankie. Ek stap eerder, ek het die oefening nodig. Dag, dokter.”

“Bang?” tart hy.

Sy gaan staan en draai terug. Sy bekyk hom op en af met ’n meewarige glimlag. “Beslis nie vir jou nie.”

Hy maak die motordeur oop. “Nou ry dan saam.”

Liana kan so ’n uitdaging nie weier nie en sy klim in. Sy hou hom onderlangs dop terwyl hy bestuur. Wat ’n vreemde mansmens. Hy het sterk, mooigevormde hande en ’n ferm kakebeen en ken wat die direktheid waarmee hy alles doen, weerspieël. Dit lyk ook nie of hy veel erg aan mense se opinie het nie.

“En?” vra hy toe hy ’n ent van die winkel af in ’n oop parkeerplek intrek.

“En wat?” Liana maak die deur oop en klim uit.

“Wat is die slotsom?” vra hy terwyl hulle winkel toe stap. “Die waarneming was taamlik intens.”

“Ek het net gewonder wat jy eintlik hier in die middestad soek. Tussen hakies, dankie vir die saamry.”

“Jy’s welkom, suster Louw,” sê hy en hou gemaklik tred met haar haastige treë. “Maar ek beoog om jou ook nog veilig by die huis te besorg.”

Sy maak haar mond oop om iets te sê, maar die vasberade trek op sy gesig laat haar swyg. Nutteloos om te argumenteer, besluit sy. Sy sal slim taktiek moet gebruik om hom van haar voorstoep af weg te hou.

By die winkel kyk hy teleurgesteld om hom rond. “Ek kon sweer die kassie was gister nog hier.”

Liana help hom kyk en toe hulle soektog vrugteloos is, roep sy die assistent nader.

Die middeljarige vrou kyk na haar en dan na die teleurgestelde Brink. “Iemand het dit vanoggend kom haal,” sê sy dan. “Juffrou Liana, kan ek jou sommer iets van daardie fakture vra?”

“Ek is jammer,” maak Liana teenoor Brink verskoning. “Ek sal nie nou kan huis toe gaan nie, ek het nog werk hier. Maar ons sal vir jou ’n ander kassie probeer kry.”

Brink skud sy kop. Daar is ’n momentele weerloosheid in sy oë wat Liana se hart pynlik ineen laat krimp. Die meubelstuk moes vir hom een of ander sentimentele waarde ingehou het, besef sy meteens.

“Los eerder,” sê hy met ’n skewe glimlag, “ek moes dit die eerste dag geneem het. Ek twyfel of jy weer presies so een sal kry. Dan gaan ek maar, totsiens.”

Toe hy wegstap, kyk die assistent na Liana. “Hoe het jy geweet hy wil dit so graag hê?”

Liana kyk Brink verwonderd agterna. “Ek het nie. Ek wou net vir hom dankie sê vir sy hulp met Johnnie. Het jy die stoele en tafeltjie saamgestuur?”

“Ja.” Die vrou glimlag. “Dit sal in sy spreekkamer staan wanneer hy daar aankom, ek het met dokter Buys gereël soos jy gevra het. Ek het maar net van die fakture gesê om jou te vertel dat alles afgelewer is.”

“Dankie.” Liana maak die kluis in haar kantoortjie oop. “Ek sal sommer gaan bank. Sal jy asseblief vanmiddag toesluit?”

Liana maak eers ’n draai by die bank in die middestad en stap dan flink terug woonstel toe. Sy kan voel hoe die oefening die stres en spinnerakke laat uitwaai.

’n Glimlag speel om haar mond toe sy later haar woonsteldeur oopsluit. Sy sou graag by wou gewees het om Brink Fouche se gesig te sien toe hy sy spreekkamer oopsluit.