Читать книгу Życie i ewolucja biosfery - January Weiner - Страница 34

Przyjmuje się, że prądy konwekcyjne powstające w płynnym, metalicznym jądrze Ziemi odpowiadają za wytworzenie pola magnetycznego. Jego natężenie waha się od około 0,3 Oe przy równiku do około 0,7 Oe przy biegunach. Nie jest to wiele, zważywszy, że natężenie pola magnetycznego w cewce elektromagnesu dzwonka u drzwi może być kilkadziesiąt razy większe —a jednak pole magnetyczne Ziemi ma wielkie znaczenie dla warunków środowiska ziemskiego. Dzięki niemu bowiem wokół naszej planety rozciąga się przestrzeń magnetosfery, decydującej o ilości docierającego do Ziemi promieniowania (ryc. 2.3). W odległości 2400 do 5000 km i 12 000 do 25 000 km, w płaszczyźnie równika magnetycznego, otaczają Ziemię tzw. pasy van Allena (odkryte w 1958 roku dzięki amerykańskiemu satelicie Explorer I). Pasy te stanowią strefę pułapek magnetycznych, zatrzymujących naładowane cząstki promieniowania kosmicznego i wiatru słonecznego, które dzięki temu nie docierają do powierzchni Ziemi.

Rycina 2.3. Magnetosfera Ziemi i pasy van Allena. Pole magnetyczne Ziemi przybiera asymetryczny kształt pod wpływem silnego strumienia cząstek (wiatru słonecznego). Rysunek przedstawia schematyczny przekrój przez magnetosferę Ziemi w płaszczyźnie jej osi. Pasy van Allena widoczne są w przekroju. Gdybyśmy na magnetosferę Ziemi spojrzeli od strony jednego z biegunów, pasy van Allena wyglądałyby jak dwa koncentryczne pierścienie