Читать книгу Życie i ewolucja biosfery - January Weiner - Страница 45

Co było przedtem? Co się działo pomiędzy prebiotyczną mieszaniną monomerów organicznych a wysoce uorganizowanym LUCA? Nie mamy żadnych materialnych śladów tego rozwoju i różnicowania szlaków metabolicznych, możemy tylko snuć spekulacje na temat dróg ich ewolucji. Przez miliony lat, od hipotetycznego powstania życia po pojawienie się LUCA wydedukowanego na podstawie podobieństwa genomów współczesnych organizmów, dobór mógł równocześnie popierać rozmaite kierunki rozwoju. Mogła istnieć duża różnorodność praorganizmów o rozmaitych strategiach metabolicznych, być może znacznie różniących się genetycznie i fizjologicznie od organizmów dzisiejszych i ich bezpośrednich przodków. Nie ma na to żadnych dowodów paleontologicznych, a nawet gdyby natrafiono na takie ślady, nie można by na ich podstawie rozpoznać różnic genetycznych czy fizjologicznych pomiędzy mikroorganizmami sprzed trzech miliardów lat. Przetrwanie tylko jednej linii rodowej (lub stosunkowo wąskiej puli genowej, jeżeli przyjąć, że LUCA był zbiorem populacji) oznacza, iż w początkach proterozoiku życie przeszło przez bardzo wąskie gardło. Jedyna, jaka przetrwała linia rozwojowa, prowadząca do wyodrębnienia się trzech domen organizmów komórkowych, w równym stopniu może zawdzięczać swój sukces lepszym przystosowaniom do warunków 3 mld lat temu, co łutowi szczęścia.

Podsumowując, znamy kalendarz najważniejszych wydarzeń geologicznych, wiemy, ile czasu było na rozwój życia na Ziemi, kiedy przypuszczalnie mogły się pojawić, a kiedy z dużą pewnością żyły już mikroorganizmy, mamy dobrą orientację w kierunkach ich ewolucji od chwili podziału na trzy główne domeny życia, co — jak możemy przypuszczać — nastąpiło nie później niż około 2 mld, a może nawet 4 mld lat temu. Na tym wyczerpują się możliwości standardowego podejścia badawczego. Nie mamy jak dotąd żadnych empirycznych danych, ani geologiczno-paleontologicznych, ani dających się wyprowadzić z badań współczesnych organizmów na temat tego, jak rozwijało się życie od minerałów i małocząsteczkowych związków organicznych w hadeiku, do wysoce już zorganizowanych mikroorganizmów z początków ery proterozoicznej — ostatnich wspólnych przodków organizmów współczes­nych. Zadziwiający proces ewolucji — od pierwszego mikroorganizmu do ssaków naczelnych — obejmuje przemiany o znacznie mniejszym zakresie, i znacznie mniej tajemnicze niż wydarzenia z wcześniejszego okresu, bo różnica między bakterią a człowiekiem jest niczym w porównaniu z przepaścią, jaka dzieli zupę pierwotną od maty sinicowej.