Читать книгу Płazy świata - Joanna Mazgajska - Страница 23

Występowanie: Płaz ten zamieszkuje północno-wschodnią Tajlandię i wyspę Ko Tao (u wybrzeża Tajlandii).

Cechy morfologiczne: Dojrzałe płciowo osobniki tego gatunku osiągają długość do 40 cm. Wierzch ciała jest w kolorze fioletowobrązowym lub brązowym. Po bokach ciała widoczne są z każdej strony pojedyncze jaskrawożółte pasy, ciągnące się od okolicy pod okiem. Ciało otaczają poprzeczne, liczne, wąskie pierścienie wtórne. Głowa jest wydłużona, masywna, o długim pysku. Szczęka dolna jest lekko cofnięta do tyłu. Oczy bardzo dobrze rozwinięte. Czułki zmysłowe widoczne są w postaci trójkątnych, jasnych wypustek na samej krawędzi górnej szczęki, przed każdym okiem.

Preferowane siedliska: Jest gatunkiem stosunkowo plastycznym ekologicznie, występującym w różnych środowiskach: lasach galeriowych blisko zbiorników wody, otwartych, zakrzaczonych terenach, wiecznie zielonych lasach tropikalnych, lasach równikowych zrzucających okresowo liście, na terenach rolniczych (m.in. plantacjach ryżu i herbaty) i na obszarach zabudowań ludzkich (ogrody). Spotykany jest w ziemi, pod zbutwiałymi liśćmi lub gnijącym drewnem i pod gnijącymi fragmentami trawy, liści bananów, gałązek krzewów. Podczas pory suchej, od grudnia do lutego, mogą występować na terenach, gdzie temperatura wynosi nocą 10°C. Podczas gorącej pory deszczowej, temperatury na obszarach występowania tego gatunku osiągają w dzień od 25 do 40°C.

Tryb życia: W czasie pory deszczowej łuseczniki kotajskie przebywają chętnie w warstwie ściółki lub wśród korzeni roślin, natomiast w czasie suchych okresów zakopują się głębiej pod ziemię. Zagęszczenie osobników nie jest duże – wynosi około jednego do dwóch osobników na 25 m2.

Łusecznik kotajski (Ichthyophis kohtaoensis), fot. John Measey

Podczas pory suchej zwierzęta te trudniej znaleźć. Stosunkowo najłatwiej w wilgotnych miejscach, np. w korytach wyschniętych rzek i na mokradłach. Przypuszcza się, że w tym okresie płazy te migrują w głąb ziemi, gdzie jest więcej wilgoci.

Pożywienie: Osobniki przeobrażone, pędzące lądowy tryb życia zjadają pierścienice z rodziny Megascolecidae, termity i mrówki. Larwy w środowisku wodnym żywią się larwami ważek, ochotkowatych i innych owadów, chrząszczami wodnymi, ślimakami i muszloraczkami (Conchostraca).

Rozmnażanie: W północno-wschodniej Tajlandii rozmnażanie łusecznika kotajskiego zachodzi wyłącznie podczas pory deszczowej. Gody oraz składanie jaj przez samice mogą następować w czasie tego samego okresu roku. Jaja składane są w maju i czerwcu na średniej głębokości około 5–6 cm pod ziemią. Samice wybierają na „gniazda” nory ziemne leżące nieopodal okresowych i stałych zbiorników wodnych (na ich brzegach, w odległości od około 1 do 14 m od linii wody), w wilgotnej warstwie gleby. Wielkość jaj waha się od 2,8 cm do 4,7 cm zależnie od fazy rozwoju (rosną w miarę rozwoju embrionów). Minimalna wielkość zniesienia wynosi od 22 do 58 jaj (średnio 37). Temperatura inkubacji wynosi ok. 26–28°C. Samice pilnują jaj aż do wyklucia się z nich larw, czyli do 3 miesięcy. Pod koniec okresu inkubacji samice są znacznie wycieńczone pilnowaniem, a ich masa ciała spada. Świeżo wylęgłe larwy mają około 7 – 8 cm długości. Wykluwają się one pod koniec pory deszczowej, a metamorfoza zachodzi pod koniec pory suchej. Znajdowano je w małych bajorkach obok strumieni i w szlamie stawów. Larwy wychodzą na ląd w stadium późnej metamorfozy. Samce dojrzewają do rozrodu w wieku około dwóch lat, a samice trzech lat.

Podgatunki: Nie wyróżnia się.

Warto wiedzieć: Nazwa łacińska tego gatunku pochodzi stąd, że Taylor po raz pierwszy w 1960 roku opisał ten takson właśnie na wyspie Ko Tao. Populacja łusecznika z tej wyspy wykazuje pewne różnice w porównaniu z kontynentalnymi przedstawicielami Ichthyophis kohtaoensis i być może należy do innego podgatunku. Jest obecnie jednym ze stosunkowo najlepiej zbadanych płazów beznogich.