Читать книгу Stiletto - Karin Eloff - Страница 9

Ek is ’n Broederbond-baba wat met dubbellaag-toiletpapier en fluoriedpilletjies grootgeword het.

Ons huis was ’n plek wat volgens ’n rigiede roetine gefunksioneer het. Daar is tydens my vormingsjare groot aandag gegee aan elke moontlike aspek van opvoeding, behalwe ball sense.

(Dít sou ek eers heelwat later kry – maar nie die soort waarop my ma sou trots wees nie.)

My eerste herinnering is van my sussie wat eendag die bliksem in was vir my.

Ek het met haar naaimasjientjie gespeel. Dit was ’n Fisher Price-speelding, nogal van ’n goeie gehalte. Dit was nie elke dag dat ek die geleentheid gekry het om met haar goed te speel nie, maar om een of ander rede het ek daardie dag die kans gehad. Ek moes nog baie klein gewees het, want ek het binne-in die uittreklaai onder haar bed gepas; ek kan onthou dat ek nog in doeke was, want my boude was gepad, of miskien was ek net vet!

Skaars het ek in my eie, heerlike naaimasjien-wêreldjie verdwaal toe ’n koddige, klein donkerkop-krullebol die kamer binnestorm. Oukei, ek erken: dit wás haar kamer, after all. Sy moes seker drie of vier jaar oud gewees het, want die lyfie was nog tipies baba: ronde magie, ronde wangetjies en kort, stomp bewegings. Ek kan glad nie onthou wat sy gesê het nie, want ek het nog nie Afrikaans gepraat of verstaan nie. Maar dit moes moerkwaai geklink en moerkwaai gelyk het om só ’n indruk te laat. Haar vuisies was gebal en haar vet armpies het woes soos ’n windmeul gedraai. Haar een kort, vet beentjie het die ritteltits gekry – soos Elvis Presley s’n in sy vroeë jare. Ek het natuurlik nie ’n benul gehad wat aangaan nie en sy het beslis nie Heartbreak Hotel gesing nie, maar ek kan baie goed onthou dat die intensiteit van haar reaksie my totaal gefassineer het.

Dit was my eerste kennismaking met woede. Wow, hoe interessant, het ek gedink.

Toe ek ’n bietjie ouer was, het ek gewoonlik vroegoggend na my ma-hulle se kamer gesluip en dan op die bed gespring en geskree ek is die Pink Panther. Daarna, nadat my pa weg is werk toe, het ons my ma gehelp om die beddens op te maak en die melk en lemoensap by die voordeur gaan haal. Daai tyd het die melkery nog ’n karretjie gehad wat teen sonop als voor die hek afgelewer het – en niemand het dit gesteel nie.

My ma se kamerjas was maroen en al die sakke was vol opgefrommelde sneesdoekies. Haar neus het seker maar baie geloop. Laatoggend het ons Siembamba geluister. Elke dag was Tannie Susan en Otterjasie ’n hoogtepunt. Ek en my kwaai sussie was selfs eenkeer ateljeegaste op die program. Ek het die maatjies vertel van die Mac-Mac-waterval, die Bruid se Sluier en toe Koljander-koljander gesing. Dit was my eerste openbare optrede.

Ek onthou dat ek op drie reeds ’n woord vir orgasme gehad het. Dit was só grusaam dat ek dit nie eers hier wil herhaal nie. Nee, ek gaan nie – maar dis baie soos die Franse se Little Death.

Little Death? Ek het nóú nog nie ’n idee waar ek dít vandaan gekry het nie. Hoe ek my orgasmes met ’n soort doodgaan verbind het, weet die Here alleen. Het dit dalk iewers uit die kollektiewe onderbewuste gekom? ’n Vorige lewe waarvan ek onbewustelik bewus was? Wie sal weet?

Ek dink ek en my sussie het albei van kleins af ’n sterk verbintenis met daai kollektiewe reservoir gehad. Sy’t sommer een oggend vroeg doodkalm vir ons vertel: “Oumie is dood.”

Toe ons huistelefoon laatoggend lui, was dit presies die nuus wat aan my ma oorgedra is.

My sussie se verklaring? Sy’t dit gedroom.

Ons het baie rondgetrek voor ek skool toe is. In ’n stadium het ons ’n huis gehad met ’n groot agterplaas; daar was ’n enorme heuwel waarby ons altyd afgerol het. Dit was ook hier waar ek my eerste kat gekry het. ’n Swarte. Sy naam was Ponti, genoem na Carlo Ponti, die stylvolle Italiaanse aktrise Sophia Loren se man.

Ek onthou vividly hoe ek Ponti vir die eerste keer onhandig opgetel en op my bed neergesit het. Daar het swart merke agtergebly. Bleddie kat. Ek was ontsteld omdat hy sy kleur aan my beddegoed afgesmeer het. Hoe moes ek geweet het katte se verf kom af? My ma sou die supermoer in wees!

Ek het Ponti van my bed af verwilder en was baie kwaad vir hom. Ek het eers later jare besef dit moes die swart politoer van my spieëlblink kerkskoentjies gewees het en nie die arme kat se verf nie. Ek het natuurlik met my skoene op die bed geklim om hom te verjaag, so jy kan jou voorstel hoe my bed op die ou end gelyk het.

My ma wás absoluut die supermoer in. Shame. Ponti het uiteindelik weggeloop. Hy was maar ’n rondloperkat, het my ma getroos.

Dit val my nou by ons het ook ongoddelik stywe, wit kouse saam met die spieëlblink skoentjies kerk toe gedra. Dit was so styf om my bene dat ek my op die ouderdom van vier al oor spatare begin bekommer het. Ek het mos gesien hoe lyk party ou tannies se bene: vol pers strepies wat soos paaie op ’n padkaart oor hulle kuite kronkel. Dit kon net as gevolg van daai stywe kouse wees.

Ek en my sussie kon lank voor skool lees en skryf. My ma het die noodsaaklikheid van taalvaardigheid baie ernstig opgeneem – iets waarvoor ek haar ewig dankbaar sal wees. Ek het as gevolg daarvan later deur skool en universiteit geseil. (Behalwe vir graad een.)

Ons het ook ’n boks vol wiskundige speletjies gehad wat my ongelukkig nie rasend van opgewondenheid gehad het nie. My ma het egter gesorg dat ons speelgoed stimulerend was: vergrootglase, ontkiemende boontjiesade, klippies, Kupie-poppe en blikke vol knope.

Ek dink ek was drie toe ons ’n TV gekry het. Ek en my sussie het altyd met groot oë voor die TV na die toetspatroon gesit en staar. Toe die letters begin rol, het ons soos blits ons speelgoed en blokkies weggepak – dit was tyd vir die TV om te begin! Ons is toegelaat om Haas Das, Redding Internasionaal en Die Muis van Mars te kyk. Heelwat later ook Dallas, hoewel dit kwansuis net vir grootmense bedoel was. Ek het anyway nie verstaan wat hulle sê nie. My pa was ’n groot fan.

My eerste crush was op Piet die Weermuis, Haas Das se regterhand. Ek weet nie hoekom nie, maar ek het hom net kwaai gelaaik. Ek het selfs ’n Piet Weermuis-hangertjie gehad.

My volgende groot crush was op Wilma van Buck Rogers in die 21ste eeu. Sy’t altyd sulke cool, stywe, blink outfits gedra. Daarna was dit die Australiese sangeres Olivia Newton-John. Ek het veral van haar legwarmers en sweatband gehou. Dis nie dat ek enigsins homoseksuele neigings getoon het nie; ek dink elke dogtertjie raak verlief op iemand wat sy hoop sy sélf eendag sal kan wees.

Maar ek het toe helaas nie Olivia Newton-John geword nie.

Die eerste man op wie ek verlief was, was my pa. Hy was my prins. My ma het partykeer toegelaat dat my pa ons bad en ek onthou hoe sagkens hy met my en my sussie gewerk het. As hy my nat hare moes uitkam, het hy dit nooit getrek nie. Dit was ongelooflik belangrik; hy’t my nooit seergemaak nie.

Die volgende man op wie ek smoorverlief geraak het, was die Amerikaanse popsanger Donny Osmond. Ek was daarvan oortuig dat ek eendag met hom sou trou, al het hy in Amerika gebly. Asof dít nou saakgemaak het! My liefde vir hom het my laat glo dat ek tot alles in staat was – selfs al moes ek soontoe swem. Ek het onderhoude met myself begin voer in my kamer oor my verhouding met Donny, waarin ek Engels met ’n Amerikaanse aksent probeer praat het. Die res van die gesin het agter die toe deur gestaan en lag vir my. Hulle het seker gedink dis oulik en skreeusnaaks. Ek was goed bek-af toe ek uitvind. Hoe kón hulle vir my lag? Sies.

Alles is gedoen wat met ons gedoen moes word: My ma het ons gereeld tandarts toe gevat, daar’s saans vir ons stories gelees en ons is goeie maniere geleer. Ek het nie eens één keer in my broekie gepiepie nie, sover ek kan onthou. Toe ek in graad een was, het my ma besluit ek moet klavierlesse neem. Dit sou my dissipline leer, my diepliggende musikaliteit ontgin, verfyn en poleer. My nader aan Donny Osmond bring …

Ek het nie vir dáái een geval nie, maar nogtans ingestem. Ek het tot in graad sewe met die klavier deurgedruk – lank nadat my Donny Osmond-fase so oud en deurgelees soos laasweek se Huisgenoot was. Ek het gevorder tot op die vlak van graad vyf met Unisa se praktiese eksamens. Ek het ook viool gespeel tot op die vlak van graad drie. (En nee, dit het nie soos ’n martelende tandetrekkery geklink nie.)

Toe die tienerjare my soos ’n bolhamer tref, wou ek natuurlik niks meer van dié klassieke kak weet nie – dit was so uncool soos bril dra of etterpuisies op jou voorkop. My ma-hulle het my verseker dat ek eendag bitter spyt sou wees indien ek ophou, maar my redenasie was dat ek dit altyd later as ’n volwassene sou kon hervat as ek wou. (Verlede jaar, toe die gogga my wragtig weer byt, het ek besluit: Now for something similar, but completely different. Ek speel nou tjello.)

Ek moet sê ek het op laerskool in fact sulke goeie maniere gehad dat ek eenkeer sommer my hand opgesteek het om vir die juffrou te vra of ek elders in die klas kon gaan sit omdat ek nie langs ’n dom seuntjie wou sit nie.

Hoe het ek geweet hy was dom?

Sommer. Hy wás net. Dit was mý besluit.

Ek hét mos asseblief gesê, juffrou …

My ma het in die Montessori-onderwysmetode geglo, en daar was nie daai tyd baie sulke kleuterskole nie. As gevolg daarvan was ek nooit in ’n kleuterskool nie. Toe ek in graad een kom, het ek glad nie die rympies geken wat die ander kinders reeds in die kleuterskool geleer het nie, maar ek kon skryf en lees. My ma het my nie gedruk om soos ’n baba te skryf nie, dus kon ek goed skryf, maar ai – my handskrif was lelik; daar was niks soos netjies sag op en hard af met die potlood by my nie. Dit was seker meer van ’n gekrabbel, want niemand kon dit lees nie. Ek het graad een toe amper gepluk omdat ek nie die simpel kleuterskoolrympies geken het nie en omdat my handskrif gelyk het asof ’n dronk spinnekop in ink geval en al struikelend oor ’n bladsy geskuifel het.

In graad twee het ek my eerste pak slae in die skool gekry. Ek het “Johannesburg” met twee J’s gespel. Die juffrou wou weet of ek probeer snaaks wees, maar ek kon nie verstaan wat sy bedoel nie. Later daai jaar het ek haar telraam gebreek en amper ’n maagsweer daaroor ontwikkel. Ek wou nie stout wees nie; ek wou alles net-asseblief-tog reg doen. Soet kinders gaan mos eenvoudig makliker deur die lewe. Almal kon dit mos sien. Niemand hou van ’n ongeskikte, lui kind nie.

In graad vier moes ons vir die ouens op die grens briewe skryf as deel van een of ander projek, en hulle het selfs vir ons teruggeskryf. Ek het geen idee gehad wat op die grens aangaan of dat die ouens vir wie ons geskryf het by geleentheid doodgeskiet of opgeblaas is nie. Ek onthou net hoe teleurgesteld ek was omdat ek gereken het dat die ou wat vir my teruggeskryf het nie baie goed kon spel nie.

Ek het selfs onderhoofmeisie van die laerskool geword.

Wil jy nou meer.

My ma was baie streng met ons en het nie toegelaat dat ek my beenhare skeer of sykouse dra nie. Die seuns het my dikwels gespot oor my lang beenhare. Dit was verskriklik. Sykouse was totally die in-ding toe ek in graad sewe was. Jy was regtig hipercool as jy sykouse gedra het. Ek onthou dat ek briewe vir my ma geskryf het waarin ek haar behoorlik vir ’n paar sykouse gesmeek het, maar sy wou niks weet nie.

Vroeg ryp, vroeg vrot, was haar mening. Daar was dus nie hoop vir my nie, het ek gedink.

Maar die hoop beskaam nie. Een Saterdagmiddag in graad sewe het ek in die bad gesit. My sussie, wat toe al in die hoërskool was, het by die badkamer ingevlieg en vir my ’n skeermes deur die lug gegooi voor sy weer daar uit is.

Jis, thanks, het ek gedink – maar wat de fok nou? Ek was baie opgewonde, maar het nie ’n idee gehad wat om presies volgende te doen nie. Hoe skeer ’n mens beenhare? Ag, wat. Hoe moeilik kan dit tog wees?

Toe skeer ek sommer alles af, die helfte van my vel inkluis. Ek het soos ’n padongeluk gelyk, maar was ekstaties gelukkig: die seuns sou my nie meer spot nie. Uiteindelik was ek méér as net ’n koek en ’n akademiese wrak; ek was ’n koek én ’n akademiese wrak met gladde bene. En skraapmerke.

Daar was darem een of twee seuns in die laerskool wat van my gehou het. In graad sewe het ek aan die skool se operette deelgeneem en verlief geraak op Tiekie die Nar. Ons is toe gekys. Hy’t vir my ’n klein, rooi satynhartjie gestuur via Mienkie, die skooltert. Ek het nie veel gedink van hierdie kys nie. Ons het dan nie eers met mekaar gepraat nie! Kommunikasie was regtig ’n probleem. Watter kys het ’n kans gestaan as ’n mens net skaam-skaam loer? Wat was die knaap se probleem?

Mienkie was my verhoudingsraadgewer. Haar raad aan my was: “Sê net vir hom jy’s gatvol vir hom – dis al.”

Die kys is toe uit.

Toe’s ek met ’n ander outjie gekys wat vir my pouses groen Super M-melkskommels gestuur het. Dit was cool en alles, maar weer eens het die gebrek aan kommunikasie my gepla. Ten minste was die Super-M’s ’n beter deal as simpel satynhartjies. Ek het van sy praktiese aanslag gehou.

Sondae het ons kerk toe gegaan, katkisasieklasse geloop, koerant gelees en gebraai, soos wat die meeste voorstedelike Afrikaanse gesinne gedoen het (en nog steeds doen).

In die hoërskool het ek stadig begin om myself te word. Dit was in die 1980’s. Teen die agtergrond van die Noodtoestand en die laaste stuipe van die Bosoorlog het alles oor politiek gegaan. My ouers was aktief by die politiek betrokke, Vrye Weekblad is gestig en daar was baie integrasiegroepies op skool om ons aan swart kinders bloot te stel. Omdat ek nie sport gedoen het nie, het ek by die politieke en kultuurorganisasies van die skool aangesluit.

Graad agt was vir my ’n baie ongelukkige jaar. Ek was smoorverlief op ’n outjie met punk-hare en bad-ass maatjies. Hulle was waarskynlik vir die derde jaar reeds in graad agt. Hulle stemme het al gebreek. Hulle was dom, maar sexy – sommer omdat hulle ouer en jagser as die res van ons was. My hart het gebreek toe Die Punk aankondig hy en sy gesin trek Kaap toe.

My storm en drange het my toe sommer genoop om van die huis af weg te loop. Ek het geglo my ma druk my akademies te hard en sy’t boonop durf dink Die Punk is tydmors. Ek het baie seergemaak gevoel omdat sy nie my liefde vir hom ernstig wou opneem nie.

Die hele skool het uitgevind ek het weggeloop, want ek het – wait for it – skóól toe weggeloop.

Moenie lag nie. Dit was erg.

Ek het nie huis toe gegaan die middag ná skool soos ek moes nie. Ek wou eerder by die skool bly, want daar was die betrokke aand ’n sokkie waar ek Die Punk sou kon sien. My ouers was rasend van bekommernis. Ek het in die skool se kleedkamers weggekruip. Die hoofmeisie het my probeer ompraat om huis toe te gaan. Ek was in ’n toestand. My lewe was volgens my ’n doodloopstraat. Die Punk was byna op pad Kaap toe en my ma was van plan om my te hok omdat ek nie genoeg na haar sin akademies presteer het nie. My lewe het geen sin meer gehad nie.

’n Ruk tevore het ’n matriek-ou my in een van die gange vasgekeer en my vertel ek’s lelik en toe vreeslik lekker daaroor gelag. Ha-ha-ha. Ek’t ’n bril gedra en was doodskaam daaroor. Die Punk was die enigste mens op hierdie planeet wat gedink het ek’s mooi. Hy’t my dit gesê. Ek het hom geglo. En nou word ek nog van hom weggehou op die vooraand van hulle trek Kaap toe. En hoekom? Omdat ek moet swot!

Wel, fok julle.

My pa het my uit die kleedkamers kom haal. Hy’t sy arm om my skouer gesit, my na ons kar toe gelei en vir my gesê: “Ek’s teleurgesteld in jou.”

Ons het in ’n doodse stilte huis toe gery.

Toe ek by die huis instap, het ek gedink my ma gaan bly wees om my te sien. Ek het gedink sy sou verstaan en ophou om my akademies so te druk. Sy’t net gesê sy wil my nooit weer sien nie. Sy was natuurlik emosioneel gedreineer en wou ook maar net ’n goeie ouer wees, maar ek was platgeslaan.

Die res van graad agt was doodvervelig. Graad nege ook. Ek het darem mettertyd ’n ander bron van opwinding ontdek. My sussie het met ’n bitter slim outjie uitgegaan en ek was van die begin af doodverlief op hom. Sy’t gesê hy gaan nog eendag ons land se president word. Sy naam was Chrissie. Chrissie Mulder. Later het hy Chris Chameleon geword en baie mooi plate gemaak, soos hy dit noem.

Somehow het ek deur my hele hoërskoolloopbaan aan Chrissie se bestaan vasgeklou. Ek het hom drie jaar lank net dopgehou, tot hy uit die skool uit is. Sy bewegings en belangstellings het my gefassineer. En my hoop gegee. Hy was ook “anders” en ek het gesien hoe sukkel hy daarmee. Ek was dus nie die enigste kind wat nie kon inpas by die res van die kinders wat net in netbal en rugby belanggestel het nie.

Ek was ’n nerd met ’n free spirit. Chrissie ook. Daar was nie plek vir kinders soos ons op skool nie. Elke keer as hy net in my rigting gekyk of met my gepraat het, het al die verkeerde woorde en gesigsuitdrukkings uitgekom. Ek het nie geweet hoe praat ’n mens met so ’n slim, sexy ou nie. Ek het wet dreams oor hom gehad.

Selfs toe hy klaar was met skool en ek nog twee jaar oor gehad het, het ek net aan hom gedink. Ek het nooit weer met iemand anders op skool uitgegaan nie. My ma sou my in elk geval nie toegelaat het nie, want ek moes net swot. Daar was nie tyd om met seuns “behep” te raak nie, soos sy dit gestel het. My obsessie met Chrissie Mulder het my hart en my hoërskooljare volgemaak; sy doen en late was motivering genoeg om op te staan en aan te gaan. Elke dag.

Ek het naderhand nie geweet hoe ek óóit by iets soos ’n normale verhouding of by seks met mans sou uitkom nie. Ek was dan so skaam! Op ’n dag het ek moed bymekaargeskraap en my biologie-juffrou gevra of ’n man se penis soos ’n hond s’n lyk. Ek het eenkeer ’n hond se stywe pienk polonie gesien en my morsdood gegril.

“Ja, Karin,” het sy geantwoord, sonder om te blik of te bloos.

Eeeeeeuuuuuu …

Ek het toe maar besluit ek wil asseblief tog net nóóit seks hê as dít is hoe ’n penis lyk nie.

In matriek was ek toe veronderstel om belydenis van geloof af te lê in die Gereformeerde Kerk, maar ek was nie heeltemal seker wat my geloofsoortuiging was nie. Ek en ons dominee het nie so lekker langs dieselfde vuur gesit nie. Ek het een Sondag in die katkisasieklas die woord “evolusie” genoem en moes toe hoor: “Ek sien swarigheid vir jou as jy súlke idees het.”

Ons moes die Heidelbergse Kategismus memoriseer sonder om te verstaan wat dit beteken, en ons moes dan voor die hele kerk gaan verklaar dat Jesus Christus ons enigste Verlosser is.

Maar ek het dit nie geglo nie.

Ek het nie geweet presies wát ek glo nie, maar ek was oortuig dat die god waarin ék geglo het nie so dom of eng soos die kerk se groot geeste was nie.

’n Wêreld se verskille het tussen ons gelê.

Een middag na skool het ek oudergewoonte by ons eetkamertafel gesit en koerant lees toe alles vir my net te veel word. Op die voorblad was ’n foto van ’n swart man wat tydens onluste in die townships met ’n spies deurboor is. Die ding het aan weerskante van sy lyf uitgesteek. Ek het in trane uitgebars en my ma het nadergestorm en gedink ek huil oor die foto, maar eintlik het ek gehuil omdat ek die komende Sondag voor ’n kerk vol mense sou moes staan en lieg. In ’n koekerige, roomkleurige pakkie. Darem met sykouse aan. (Halleluja.)

Dit was te laat vir omdraai, want Ouma en Oupa sou na die tyd vir koek en tee opdaag. Die aankondiging van ’n algehele ommeswaai in my gemoedstoestand en geloofsoortuiging sou nie baie goed by hulle afgaan nie.

Druk maar deur, my kind. Jy sal nooit spyt wees nie. Ma is baie trots op jou …

Ek hét toe daar gestaan en lieg.

En daarna opgehou om kerkdienste by te woon.

Ek was nog steeds ’n koekerige dogtertjie in murg en been wat elke dag getrou my huiswerk gedoen het en goeie maniere gehad het en só skaam vir die manlike geslag was dat my wange begin bewe het as ek met hulle moes praat.

Siestog, sussie.

Teen dié tyd wil jy seker weet: hoe de moer het ek myself dan vir langer as ses jaar aan die seksbedryf oorgegee?

Want ek kon. Ek wóú.

Ek kan dit nie anders stel nie.

Want ek het geleer om braaf (of is dit dalk dom) genoeg te wees om my eie antwoorde te gaan soek.

Want ek wou gaan kyk wat aan die donker kant van suburbia broei, wat gebeur as die ligte afgaan.

En waarheen val jy wanneer jy oor die randjie trap en die duisternis in tuimel?

Ek het geweet lig is altyd deel van die donker en donker is altyd deel van die lig. En ek het geweet daar is nie iets soos net één waarheid nie.

Ek het altyd geweet ek sou weer kon terugkom, al sou dit nie onveranderd wees nie. Ek wil nie eendag ’n vyftigjarige voorstedelike huisvrou of loopbaangerigte ysterkoei wees wat al dekades getroud is met ’n bleskop-boepensman, die gemiddelde 2,5 kinders het en dan skielik rooimiere kry en ’n volskaalse vloermoer gooi nie. Of tot in my siel toe depressief raak omdat ek meteens besef ek het nooit regtig my jeug beleef of geniet nie.

O nee. Ek het my wilde kant gaan verken …