Читать книгу Яхьядынъ яшав бактысы. Жизненная судьба Яхьи - - Страница 12

Яхья да Кеусардынъ каралдысыннан узак болмаган бир кенъ ерди сайлап, сол ерге уьй салаягы акында йолдасларына айтты. Ястынъ сайлаган ери неге болса да атасынынъ яшаган юртынынъ артында алыс кетпей, Кеусардынъ да каралдысыннан узак болмаган ерде эди. Суьйтип, йолдаслары ман бир боьлме, бир аят уьй косына пол, таллар орып, орам бойы ман талакага авылдасларды шакырып, сары балшыктан кербиш кесип, камыс орып, орманнан юван тереклерди пышып аькелип, кайтип болса да бир кишкей уьй салып киреди. Коьп кетпей, ол Алакай (Эркен-Халк) авылында таныскан бир сылув Маек деген атлы кызалакты йолдаслары ман Ораклы авылга алып келип, бир аьелдей болып катнаскан, бир уьйден туздаьм ишкен йолдасынынъ тилеги бойынша янъы келинди Ибрагим Огурлиев деген ястынъ аьелине туьсиреди. Коьп кетпей, сол йылдагы аьдет пен авылда бир енъил той тойладылар. Соьйтип, Яхья аьелли болып яшап баслайды. Бир йылдан аьелде кызалак тувады. Ога Жиен-хан деген ат бередилер.

Яхья – ялгыз яс, артында бир диреги болмаган аьдем, аьр бир эр кисидей болып, эр баладынъ тувганын сагынып саклайды. Ким биледи яшавдынъ сырларын, тукымнынъ нышанларын, каннынъ ызларын, кайдай бактылар балаларга Алла-Таала тувганлай манълайына язатаганын.

Яшавда коьп яшаганлардынъ айтувы ман, балалар аз-маз болса да, оьз аталарынынъ ызын алып барадылар. Ким биледи, солай болса да ярайды. Эсимизде, Яхьядынъ атасынынъ кайтип кыйланганы. Ол да бактысы ашылып, коьп кайта яшавын туьзетеек болып шалыскан. Бир де ол да сол саьат туьзелмеген. Уьш кайта, уьш кыскаяклыды сынаган. Бир сынъар баласын наьсипли бир де эте алмаган. Яхья аьсирет ашык болып ян досыннан ул балады саклаган. Бала эки ясына толар яде толмас, Яхьядынъ ян йолдасы аягы авырлыгы акында Яхьяга билдиреди. Яхья аьдетинше ызанда эртеннен алып кара кешке дейим сабан артыннан юрип, арып талып келеди уьйине. Ким биледи, яшавда кыйланган Яхья, яшавында кайдай да бир оьз аьелиннен йылувлык яде йылы аслар, ян йолдасынынъ коьтеринъки коьнъилин саклап турган ма экенин. Калай болса да бир де сол яс аьдемлердинъ от ягаларында тарсылдап от янмады, тил-бирликте болмады. Ян йолдасы да, аьдемлердинъ айтувына коьре, ана юртына тартылып боьлинип турды. Маёктинъ кардашы тутнакка туьскенде, аьр бир балага да анасы артык. Кызынынъ юреги сол ялгыз калган уьйдеги анасына кайгырып тез-тез йолланып турган. Ама сол зат бир де Яхьядынъ коьнъилине етпеген. Ясы уьйкенлердинъ айтувларына коьре, сол яз Яхья эрте турып ызанга иске кетип турган. Кеште кеш келсе, эсиклери киртли болган. Элбетте, анъламлы, эр кисиге аьел эм оны истен сонъ ян йолдасы саклаганы керек.

Соны уьшин болар бир де сол туьзилген аьел бир де яшавларын туьзе алмадылар. Айырылдылар. Яхьядынъ уьйи сув сасып калды. Яхья Кеусардынъ тилеги мен яне тетесининъ уьйине кайтты. Соьйтип, ялгызлык бир де Яхьядан айырылмады. Маёкте бир шыгып кеткен юртына арт карамады эм кайтпады.

Йыл да озып кетти, Алакай авылында Маёктинъ анасынынъ юртында яне кыз бала дуныяга тувды. Ызаннан арып келген Яхьяды коьпке дейим конъысылары излеп таппадылар. Кеусар кешки асларды аьзирлеп сыпырага яйганда, Яхьяды кешки асын ишпеге шакырды да, айтаягым бар деп, Яхьяды тынышсызландырды.

– «Не болганды!» – деп коьзлери питилип, Яхья тетесине карады.

– «Буьгуьн танъда сенинъ ян йолдасынънынъ яны аман калган!» – деди Кеусар. Яхья ким тувды, деп те сорамага тартынып уьйден шыгып кетти. Меним ше, Яхья-атам эр бала тувган болса, Маёктинъ аякларына йыгылып, оны уьйине алып келеек те болар эди. Ама кыз бала. Ол да сонъы юректинъ туьбинде ясырынган Яхьядынъ уьмитлерин каты уьзди. Коьпке дейим Яхья ыйнанмай турган. Адасып-сасып ол кайта-кайта кыз, кыз – деп оьз-оьзине ыйнанмай турган. Кене болса да, Яхья йолдасы Ибрагим мен, сол Алакай авылына барып, ян йолдасын йоклап келеди. Маёк те атасына этеек затынъ йок, ол да Кудайымнынъ куьши, яраткан дуныяга эки кыз балаларды сага деп ян йолдасына анълатып йиберген. Навруз айынынъ он уьшинде тувган кызалакка Юлдыз-хан деген ат берип келеди Яхья. Ама тек Алла-Таалла биледи олардынъ яшавлары калай болаягын.

Маёк балалары Жиен-Хан ман Юлдуз-Хан анасынынъ касында Алакай авылында яшайды, анасын ялгыз этпей, экеви балаларды тербиялайдылар. Яхья десенъ де кыр куллыкларында куьн узагында. Кешки вакытта авылга истен арып кайтып келсе, бир зат та коьзине коьринмейтаган эди. Барганнан-барган сайын эр киси балаларына да, ян косагына да сувып баслайды. Коьп кайта онынъ алал досы Ибрагим де, Сарытай да оны кыстап аьелди коспага шалыстылар.

Яхья ян косагына бармаган заманда олар барып Маёкке тилек салып, барган куьнлери де болдылар. Ама Маёк те эки оттынъ арасындагындай болып, анасын да ялгыз калдыралмай, эки баладынъ да коьзине карап, кайтип бир кыйналды. Кене болса да Маёктинъ анасы кызынынъ аьели шашылады деп, кызын Яхьядынъ колына ыслатып йибермеге де коьп шалысты. Бир инсан да билмейди, тек Яхья ман Маёк болмаса, сол дуныяда эки ярасыклы яс аьдемлер неге де болсын бир-бирине йылувлыкты йойдылар.

Маёк пен Яхьядынъ арасында бир сувыклык тувды. Эм оны йылытпага яс аьдемлер неге болса да шалыспадылар. Ким биледи, эр аьдем бир йигерли де болатаган болар, кыскаяклыдынъ каты соьзи калай болса да Яхьядынъ юрегине тийген де болар. Яде, Яхья тувганлы кыйланып келген аьдем яшавдынъ кайдай да бир кыйынлыкларын коьрип каткан, оьксизлик те оьзининъ ызын онынъ юрегинде калдырган да болар, яде тувганлы ана бавырында оьспеген аьвлет калай болса да бир каты юрекли болып, айтканыннан кайтпайтаган болган да болар?

Булай да бир инсан да олардынъ бир-бири мен тил бирлик таппаганларын билмейди эм оларды соьккендей амаллары йок.

Йыллар карап турмадылар, олар Кобаннынъ сувындай агып кеттилер. Сол йыллар кайдай да бир кыйынлы йыллар.