Читать книгу Hertog van die Pampas - Malene Breytenbach - Страница 5

“Miranda, Alejandro is terug by die huis,” sê Dolores toe sy inkom. “Hy het jou mense in die werk gesteek om by julle casco op te ruim.”

“Ek is regtig dankbaar. Hier sit ek in twee geskeur. Ek wil daar wees, maar ek wil ook hier by Raúl wees. Ek is bang om weg te gaan en as ek terugkom dalk te sien …”

Sy skraap haar keel en sien dat Dolores haar hande wring.

“Ek sou my lewe gee om syne te spaar.” Haar oë blink van ongestorte trane.

Miranda knik. “Ek weet, ek het dit agtergekom. Maar jy is in dieselfde posisie as Alejandro. Julle mag nie op crillo’s soos ons verlief raak nie, of hoe?”

Sy kan die seer nie uit haar stem hou nie.

“Ag, Miranda, ons is al van kleins af vriende. Ek het baie met Moeder en Vader gestry oor hulle keuses vir ons huweliksmaats, maar ek kon eenvoudig nie hond haaraf maak nie. Moeder is ná Vader se dood selfs nog meer onwrikbaar. Daar is een ding wat ek as ’n tydelike begenadiging beskou, en dis dat die aanval op julle estancia gemaak het dat Alejandro nie formeel verloof geraak het nie.”

Miranda kyk haar vriendin onbegrypend aan. “Maar sy is tog laat kom om …?”

“Ja, sy en haar broer is hier, maar die verlowing is nog nie amptelik nie – Alejandro het nog nie die ring aan Mercedes se vinger gesteek nie. Ek wens hy doen dit nooit nie. Ek kan haar nie verdra nie. Sy is koud en hooghartig. Hoe kan sy hom ooit gelukkig maak?”

’n Snaakse sensasie trek deur Miranda. Dis deels skok, deels verligting, deels hoop.

“Alejandro sê die verlowing moet wag tot al die krisisse verby is.”

“Regtig?” Miranda voel weer die verraderlike hoop in haar hart opvlam.

“Hy is besig om te beplan hoe om julle perde terug te kry. Hulle sal die banditti moet aanval, maar ons het nie genoeg mense om dit sommerso te waag nie. Ons moet mense van elders kry om te help. Ramirez is só slinks. Hy is seker al by die berge, en Alejandro sê dit sal dwaas wees om hom daar op sy eie terrein te probeer aanval. Hy moet op een of ander manier uitgelok word na waar hy meer kwesbaar is.”

Toe Alejandro by die siekekamer instap, ruik hy die onmiskenbare reuk van die gewonde – karbolsuur, sweet en bloed. Hy kyk na Miranda, slank en skielik so kwesbaar in swart, met haar dun middeltjie waarom sy hande maklik sou kon gaan. Nou is daardie glansende hare stemmig vasgemaak met ’n haarnet agter oor die krulle getrek.

Toe sy net na Ramirez se aanval by die casco aangery gekom het, het sy soos ’n wildewragtig gelyk: haar rok gekreukel, haar skouers kaal en daardie hare in lang, los lokke. Haar asem het so gejaag dat haar bors op en neer gedein het. Haar pragtige oë was wild, maar sy was vir hom nog nooit so begeerlik soos op daardie oomblik nie.

Nou het hy die oorweldigende begeerte om dié bykans ontembare meisie, wat so hartseer en verlore lyk, in sy arms te neem en te troos. Hierdie bedeesdheid van haar is weens skok, angs en hartseer, maar sy sal weer word soos sy was – gevul met onblusbare energie en lewenslus.

Vandag het sy donker kringe onder haar pragtige oë wat hom so uitdagend kan aankyk. Dit gryp hom aan die hart. Dis duidelik dat sy maar min slaap.

“Hoe gaan dit met hom?” vra hy sag.

“Nie goed nie,” antwoord Dolores met trane in haar oë.

“Ons kan net hoop hy sal oorleef.”

Die woorde kom sag uit Miranda se rooi mond, waarvan die onderlip net genoeg bewe dat hy dit kan sien. Hy ervaar ’n verskriklike begeerte om haar teen hom vas te druk en daardie bewing weg te soen.

Maar hy mag nie, want as hy nou ingee, is sy ouers se jare lange onderhandelinge met die aristokrasie in Spanje alles verniet. Dit sal sy moeder nooit oorleef nie. Die onbekende siekte wat sy so hard probeer om vir almal weg te steek, is besig om haar stadig te verteer, en hy wil nie tot haar pyn bydra nie.

Hy gaan na die bed en plaas sy hand op Raúl se voorkop. “My vriend, ons almal bid vir jou. Byt net vas.”

Toe Miranda dié woorde hoor, gaan die sluise oop en voordat sy dit kan keer, bars ’n rou snik uit haar bors.

Alejandro draai om, sy gesig ontsteld, en toe sy haar kom kry, gaan sy sterk arms om haar en snik sy teen sy breë bors. Hy hou haar vas totdat sy bedaar.

“Ek is jammer …” probeer sy verskoning maak. Hy los haar, maar sy kop is vooroor gebuig en hy kyk na haar met oë wat vreemd gloei.

“Enigeen kan treur,” sê hy sag. “Jy ook.”

Tot haar verbasing draai hy summier om en loop.

“As Alejandro nie aan daardie merrie van ’n Mercedes beloof was nie, het hy met jou getrou,” hoor sy Dolores meewarig sê.

Dit vererger net die pyn in haar hart, want die verlies van soveel word amper te veel om te dra.

Miranda is ook vol wraakgedagtes teenoor Ramirez en sy bende. Sy het ’n plan bedink en wag net tot die aandete om dit aan almal voor te lê.

Soos gewoonlik is die aandete bykans swierig in die groot eetkamer met sy swaar meubels, die silwer- eetgerei en duur porseleinware met die heraldiese wapen van die Conde Semillano de Oragon daarop. Almal behalwe Dolores, wat by Raúl wou bly, is daar in formele klere en Alejandro sit aan die hoof van die tafel soos die heerser van sy koninkryk.

Links van hom sit die hovaardige markiesin, regs is sy moeder, en langs haar sit Doña Maria Luísa, wat gedwing moes word om te kom eet. Oorkant haar is Miranda. Aan die ander punt van die tafel sit die pronkerige Marqués Fernando, wat soos sy suster uitermate deftig geklee is, asof hulle aan die wêreld wil toon dat hulle adellik en skatryk is.

Miranda hou nie van die manier waarop dié twee Spanjaarde na haar kyk nie. Mercedes kan haar oënskynlik nie verdra nie, en haar broer is opdringerig asof hy dink dat dit sy reg is.

Miranda wag net totdat die hoofdis bedien is en almal se wynglase weer vol is, toe skraap sy haar keel en kyk na Alejandro. Met geligte wenkbroue kyk hy terug.

“Het jy iets op die hart, Miranda?”

“Ek kan nie verstaan hoe julle mekaar sommer op die voornaam kan noem nie,” sê die markiesin. “In Spanje handhaaf ons die formaliteite.”

Tot Miranda se verbasing kyk Alejandro spottend na die markiesin. “Ons is in Argentinië, ver van die koninklike hof, U Hoogheid, en ek ken Miranda vandat sy ’n baba was.”

Die markiesin se doodsbleek gelaat kry ’n kleurtjie wat Miranda aan ergerlikheid toeskryf, maar sy trek net haar lippe dun en praat nie terug nie. Sy is duidelik geleer om haar toekomstige man te eerbiedig, dink Miranda minagtend.

“Ek kan nie net hier sit en dinge so laat verbygaan nie,” sê sy vir Alejandro. “Daardie Ramirez en sy klomp boewe moet gestraf word. Ek het aan ’n oplossing vir ons probleme gedink. Vader se suster, Doña Mariangéla de García, se oorlede man het ’n hoë pos in die regering beklee. Sy moet ingelig word dat Vader dood is, maar afgesien daarvan kan sy heel waarskynlik vir my ’n oudiënsie by president Branco reël. Ek gaan hom vra om troepe uit te stuur om daardie banditti vas te trek.”

Sy hoor hoe almal tegelyk uitroep.

“Jy kan nie alleen gaan nie, en jou broer is te siek om jou te vergesel,” sê haar moeder met iets van haar ou vuur, want sedert haar man se dood praat sy maar min. “Jy sal my dwing om in my toestand saam te gaan.”

“Moeder, ek sal vir Carmen saamneem, en van ons gaucho’s om ons op te pas.”

“Ek dag daardie diktator van julle is besig om uitgewerk te word,” merk die markies snedig op. “ ’n President is mos nie iemand wat die mag erf soos ’n koning nie. Wil dié Ramirez hom nie juis uit die kussings lig nie? Hier in julle deel van die wêreld verrys daar mos die een aanspraakmaker na die ander.”

Miranda kyk geskok na hom en toe na Alejandro. “Is dit waar dat die president se bewind tot ’n val gaan kom?”

Alejandro lyk geïrriteerd. “Sover ek weet, is president Branco nog stewig aan die stuur. Die regeringstroepe is reeds hier en daar slaags met Ramirez se ondersteuners, maar dis nog nie ’n volskaalse oorlog nie. Hulle sal dalk bereid wees om te help. Ek sal saam met Miranda gaan.”

“Maar jy kan nie weggaan nie!” protesteer sy moeder heftig. “Daardie Ramirez is hier by ons. As hy ons bure kon aanval, is ons dalk volgende. Ons het jou hier nodig.”

“Dis waar,” stem Miranda saam. “Jy kan nie hier weggaan nie. In elk geval nie op die oomblik nie.”

Alejandro sit sy hande palms ondertoe op die tafel weerskante van sy bord. “Dis nie vir jou veilig om deur ’n gebied te gaan waar die banditti maklik kan toeslaan nie. Dit kan ek nie toelaat nie.”

Sy kyk hom uitdagend aan. “Dankie dat jy oor my begaan is, Alejandro, maar al is jy ons weldoener en vriend, het jy geen gesag oor my nie. Ek gaan, en klaar.”

Hy kyk haar gebelg aan. “Iemand moet na jou veiligheid omsien as die mans van jou familie nie daar is om dit te doen nie.”

“Wel, dit ís dalk ’n goeie idee om na Doña Mariangéla te gaan,” sê Doña Maria Luísa huiwerig. “Hoe anders kan ons haar laat weet van Don Ramon se dood? Sy sal ons mos baie kwalik neem as ons haar niks laat weet het nie en sy vind dit eers lank na die tyd uit. En sonder hulp sal ons daardie Ramirez nooit van ons rûe afkry nie.”

Alejandro kyk na Miranda asof hy wonder of hy sy uitspraak moet heroorweeg.

Die kil stem van die markiesin klink op: “Laat haar gaan, Don Alejandro. Sy lyk tog vir my na iemand wat haar eie kop volg.”

Miranda kyk na haar en merk die vrou se venynige uitdrukking. Wat het sy teen haar, behalwe dat sy op haar neersien? En wat weet sy in elk geval van haar?

“U het reeds ’n mening oor my gevorm, sien ek,” sê Miranda sarkasties. “Al ken ons mekaar skaars en het ons nog nie eens een gesprek gehad nie.”

Alejandro se gesig lyk soos donderweer. “Moenie inmeng nie, asseblief, Doña Mercedes,” sê hy kil. “En onder my dak laat ek ook nie my vriende beledig nie. Miranda is besig om aan ons almal se veiligheid te dink, joune inkluis.”

Miranda kyk verbaas maar dankbaar na hom en merk dat die markiesin verleë lyk. Doña Natalia kyk haar seun kwaai aan, maar hy steur hom klaarblyklik nie daaraan nie.

Ná ’n gelade stilte probeer Miranda hom weer oorhaal. “Jy kan vir my van jou gaucho’s ook leen sodat ek ’n sterk geleide het.”

Hy huiwer, maar lyk nie inskiklik nie.

“Jy kan, my seun,” sê Doña Natalia. “Sy behoort veilig te wees, as sy net gou maak en nie langs die pad vertoef nie.”

Miranda kyk stip na hom. “Alejandro, ek móét eenvoudig gaan. Ons het nie ’n keuse nie.”

Baie teësinnig knik hy naderhand. “Ek sal halfpad saamgaan. En as jy terugkeer, stuur jy ’n boodskapper vooruit dat ons jou kan ontmoet.”

“Ek belowe. Ek sal vinnig gaan en terugkom, sodat die gaucho’s kan terugkeer na die estancias.”

Alejandro knik, en daarmee is die plan beklink.

Miranda treur oor haar vader en is angstig oor haar broer. Dis moeilik om Raúl te los, want sy is vreeslik bekommerd oor hom, maar hulle estancia, hulle hele bestaan, word bedreig. Ramirez sal hulle ruïneer – hy het dit al halfpad reggekry. Hoe gaan hulle ooit herstel as sy nie self iets daadwerkliks doen nie?

Dis in elk geval ook vir haar ’n pyniging om te moet sit en aanskou hoe die markiesin met verliefde skaapoë na Alejandro kyk en natuurlik gretig wag vir die amptelike aankondiging van hulle verlowing. En dis vir Miranda swaar om haar eie gevoelens weg te steek as sy gedurig vir Alejandro sien. Hy laat steeds haar hart op loop gaan en haar lyf word week van verlange. Om saam met hom onder een dak te wees en hom van naderby en heeltyd te aanskou, laat verdiep net haar gevoel vir hom. Dit maak die aanvaarding dat sy hom gaan verloor des te moeiliker en pynliker.

Alejandro ry langs Miranda voor die muilwa met die bagasie. Carmen sit langs die drywer, en om hulle is ’n klein, swaargewapende geleide.

Sy kyk onderlangs na hom op sy groot swart hings, sy blink stewels in die stiebeuels en ’n opgerolde sweep en geweer aan sy saal vasgemaak, en haar hart trek met ’n punt na hom. Onder die breërandhoed met silwerbeslag is sy gesig egter ernstig en bekommerd.

“Ek hou nie daarvan dat jy so alleen reis nie,” grom hy.

“Ek is nie alleen met dié groot geleide nie,” herinner sy hom met ’n glimlag. “Niemand sal dit waag om ons aan te val nie.”

Hy frons egter nog steeds. Dié meisie is vurig en onverskrokke, maar gans te mooi om alleen te reis, selfs met ’n duenna by haar, dink hy. Selfs as sy ooglopend rou. Mans kyk begerend na haar – hy let dit lank reeds op en dit irriteer hom meer as wat hy wil erken.

Hier is sy nou in swart rydrag en haar slanke, regop figuur vang die oog. Hy sien hoe loer die gaucho’s na haar. Natuurlik sal hulle haar beskerm, maar hulle is ook net van vlees en bloed en kan nie help om haar te bewonder nie. As sy verpligtinge teenoor almal onder sy dak en veral teenoor Mercedes hom nie so vasgehou het nie, sou hy nooit vir Miranda alleen laat gaan het nie. Hy sou haar eenvoudig al die pad vergesel het, want om haar terug te hou, is onmoontlik. Sy het ’n wil van haar eie en hy respekteer dit heimlik.

Sy is in elk geval so mooi, en haar saak is so treurig en kritiek dat sy die president se hart sekerlik sal laat vermurwe. Hy hoop net die man sit nog stewig in die saal en dat sy heerskappy nie reeds wankel soos Mercedes se siniese, ultra-monargistiese broer beweer het nie. Dit sou beteken dat die president nie beheer oor die leër het nie. Ramirez se aanhangers word by die dag meer, en dit voorspel niks goeds vir die ryk estancia-eienaars nie, want daar is sprake dat van hulle die president “gekoop” het. Alejandro het ’n hekel aan omkopery, maar in dié land is korrupsie al net so endemies soos in die Spaanse regering. Vir sommige mense loop niks reg as hulle nie die wiele met geld olie nie.

Te gou bereik hulle die afdraaipad na die hoofstad, en Alejandro dink aan die Indiane wat met hul donkies en gesinne trek, die enkele rytuig en die paar ruiters wat hulle op pad teëgekom het. Dit het veilig gelyk. Ramirez is seker in die berge met sy gesteelde perde en beeste. Hy verwag dalk ook weerwraak en berei hom voor op ’n teenaanval.

“Dis hier waar jy moet omdraai,” sê Miranda.

Dis vir hom amper te moeilik om haar te laat gaan en hy wens hy kan haar beter beskerm.

“Julle moet Doña Miranda baie mooi oppas, anders kry julle met my te doen,” waarsku hy sy gaucho’s.

In ’n koor belowe hulle om haar met hulle lewe te beskerm.

Hy ry tot by haar en kyk af na die dapper gesiggie, wat sy trots oplig om hom te oortuig sy is nie bang nie. Hoe mooi is sy nie in die helder sonlig nie. Hy wens hy kan haar op haar mond soen, maar hy neem net haar hand in die sagte leerhandskoentjie en soen die pols waar die are klop.

“Veilig ry, en moenie tyd verspeel nie. Stuur iemand met ’n boodskap as jy my nodig kry.”

Miranda voel steeds sy lippe se skroeiing op haar vel toe hy haar hand los en die verraderlike hitte stu weer ongevraag in haar op.

“Pas asseblief vir Raúl mooi op,” sê sy vir oulaas, en toe druk sy haar hakke in die perd se lieste.

Sy kan nie weer na Alejandro kyk nie, maar sy voel hoe hy haar agternakyk. ’n Ent weg draai sy effens om en kyk oor haar skouer. Hy staan steeds daar met sy vier gaucho’s, maar hulle word al kleiner soos sy aanry.

Sy kyk weer voor haar en toe sy ’n rukkie later omkyk, steek die heuwel hulle weg en dink sy hulle moes reeds omgedraai het. As sy nie so ’n belangrike doel voor oë gehad het nie, het sy nou verlate gevoel. Jy is verspot, vermaan sy haarself, want om haar is die swaargewapende mans, en Carmen op die muilwa.

“Julle moet met ’n koets ry, dis veiliger as op ’n perd en dit skep ’n beter indruk,” het haar moeder gesê, maar sy het geweier.

“As ons vinnig moet wees, is perde veel beter,” het sy volgehou.

Haar oë soek oor die horison. Sy sien geen banditti op perde wat hulle dophou nie, maar haar rug kriewel en dit voel asof oë hulle van alle kante dophou.

Diego, die leier van Alejandro se gaucho’s, kom ry langs haar. “Señorita, ek sien u kyk rond. Ek wil u nie skrikmaak nie, maar ons word dopgehou.”

“Ek kry ook die gevoel.”

“Ek glo nie hulle sal aanval nie, want ons is goed gewapen en ’n hele klomp. Hulle weet ons sal ons verdedig, en vir een wa met kiste klere en ’n bietjie geld sal hulle dalk nie hulle lewe waag nie.”

Miranda knik en glimlag dapper vir hom. Hy lyk vreesloos en bruingebrand, met ’n pikswart snor en woeste hare onder sy breërandhoed. Al die mans, van haar eie estancia en Alejandro s’n, lyk kwaai en taai en sy weet dat hulle baie onafhanklik, trots en sterk is. Dis die tradisie waarin sy en Alejandro grootgeword het, en wat Mercedes en haar broer nie ken nie, dink sy meewarig.

Al die mans dra die tipiese gaucho-klere: ’n poncho, lospassende broek en breërandhoed. Almal het boleadoras, leerswepe, groot messe en gewere, alles mooi versier. Hulle perde, wat hulle belangrikste besitting is, is net so gehard soos hulle.

“Ek is nie senuagtig nie, Diego,” verseker sy die gaucho, want sy wil aan dié geharde mans toon dat sy net so dapper soos hulle kan wees.

Hy grinnik met wit tande onder sy swart snor. “Si, Señorita.” Maar toe sê hy ernstig: “Ons is jammer oor Don Ramon, en ons bid dat Señor Raúl sal herstel.”

“Dankie, Diego. My broer is in die hande van God. As dit Sy wil is, sal hy lewe. Intussen sal ek sy plek probeer vol staan en die wraak neem wat hy sou geneem het. Daardie Ramirez gaan boet.”

“Ek wonder of die president-diktator sy troepe sal stuur om ons te help,” sê Diego met ’n frons. “Anders moet ons maar self veg. Ramirez word al sterker soos misnoegde arm mense by hom aansluit. Daar is baie wat die paar honderd eienaars van estancias beny en hulle wil beroof van hulle grond en besittings.”

Miranda kyk onrustig na hom. Die markies het daarop gesinspeel, en nou staaf hierdie man uit die gewone mense wat weet wat op voetsoolvlak aangaan sy bewerings.

“Ramirez wil tog seker nie as president oorneem nie?” vra sy.

Diego haal sy skouers op. “Dalk wil hy, maar hy is van nature ’n skurk en ’n struikrower, wat hou van die vryheid van die campo en die pampas. Hy skuil in die berge en kom uit om te roof.”

“Die grootste ding wat hy kan roof, is die president se paleis en posisie.”

“Dan sal daar chaos en bloedvergieting in hierdie land wees, Señorita.”

Inderdaad, dink sy en sidder. Die toekoms lyk dreigend. Die groter werklikheid is van soveel belang en dan mors sy tyd en energie om te treur oor Alejandro wat sy nie kan kry nie. Dis maar hoe die vrouehart werk, dink sy met ’n wrang glimlag.