Читать книгу Камедыя - Марашэўскі Каятан - Страница 2

Селянін. Ох, як нешчаслівае жыццё маё! Хаджу я, хаджу пераз цалюхенькі дзень, аж ногі анямелі, рук не чуваць ад працы і тапара, а горш яшчэ ад цапа. Малачу ад самых курэй, аж мала што не да паўдня, як бы сам адзін. Праўда, што і жонка памагала. Да што ж яе за работа? Ведама, жаноцкая справа. Цюкнець колька разы цапом, аж зараз яе ліха і берэць – то сядзець, то ляжэць, то колікі падапруць; толькі чорт лоньскі яе дусіць. А потым яшчэ з гоманам і кляцьбою пойдзець.

Папытаюся я тылькі яе: “Куды пойдзеш?” Аж зараз скажэць: “Дзяцей карміць, страву варыць”. А я як пачую – аж яна ўпіўшыся ў карчме, пад лаўкаю, як свіння, качаецца… А я сам адзін як цюк, так цюк; малачу аж да поту. А як свет, аж жонка і тут, ужо кажэць, што і дроў нада насеч. Хоть ты трэсні і прападзі з тапаром! Ад цэпа [рукі] яшчэ не адойдуць, аж тут ад тапара мала што не адсохнуць. Гэта жарт – нарубай у печ, у асець, у бровар. А ўсё як адзін, так адзін. Сына пералом удавіў – не расцець, а парабка не за што наняць. Вот і цяпер, у лес трэба ехаць, а не з кім. Гэта жарт – аднаму сасну спусціць, пашчапаць і на воз. Хоць ты трэсні, зваліць трэба, а прывёзшы дахаты, і парубаць. А ўсё як я, так я. Памагчы некаму. Прападзі яно нешчаслівае жыццё нашае, бо ўсё як гараваць, так гараваць мусім.

Э, э! (смакуе.) Каб то Адам, першы наш ацец, не саграшыў, так бы і мы гэтак не працавалі б. Ох! Дурак ты, дурак! Нашто табе было ірваць яблык з дзерава праклятага? Прападзі яно! Каб мне не велена было, то бы я ані парухаў бы, а што горшае, ані парухаў бы. А мы б у раю, як паны б на зямлі, жылі б, клопату жаднага не мелі б, аб сярмягу тагды бы не клапаціліся б і голыя б у раю перахадзілі б. А цяпер, як сярмяжка здзярэцца, хоць ты з галавы выйдзі, неадкуль узяць, а горш, што незашта купіць. А тут і зіма надходзіць, і ўстыдно. А я і шэлега пры душы не маю. Да душы ж, не маю! А пан, аднак, на тое не глядзіць, да ўсё крычыць: “Заплаці, з курвы сын! Заплаці, вужава кроў, мужык! Ага, ту! Ага, ту на цябе!”

Адам, Адам, як ты нас пагубіў! Ох, каб то я, я, я…