Читать книгу Naga prawda - Maryann Karinch - Страница 8

Odkąd poznałem i zacząłem współpracę z Maryann Karinch, jej zainteresowania koncentrowały się przede wszystkim na tematyce zrozumienia, w jaki sposób ludzie komunikują się między sobą, i jak odróżnić, czy dana osoba mówi prawdę, czy też kłamie. W poszukiwaniu odpowiedzi na te pytania przeprowadziła wywiady z wieloma profesjonalistami mającymi na co dzień do czynienia z ludźmi: oficerami służb porządkowych, dziennikarzami, pracownikami wywiadu, lekarzami, naukowcami i wieloma innymi.

Bazując na zebranych rozmowach i wyczerpującym zbiorze badań, zdołała zidentyfikować pewne cechy, a także nakreślić wiele wskazówek, które czytelnicy będą mogli wykorzystać, aby udoskonalić własne umiejętności odróżniania prawdy od fałszu. Maryann Karinch opublikowała kilka książek poruszających temat wiarygodności rozmówcy, lecz w moim osobistym odczuciu Naga prawda zasługuje na miano najbardziej wyczerpującej, zwięzłej i prezentującej w czytelny sposób obserwacje i przemyślenia autorki pozycji w całym jej pisarskim dorobku.

W trakcie wielu lat przepracowanych w Central Intelligence Agency’s Clandestine Service w roli oficera prowadzącego odpowiadałem za rekrutację oraz prowadzenie tajnych agentów. Tworzenie bliskich relacji z obcokrajowcami, nie wspominając o ocenianiu ich pod względem potencjalnej przydatności jako źródła informacji, jest męczącym i nierzadko bardzo długotrwałym procesem.

W filmach i książkach sensacyjnych poruszających tematykę wywiadowczą proces pozyskiwania agenta jest zazwyczaj pomijany całkowicie bądź przedstawiany bardzo pobieżnie. Źródła są po prostu „rekrutowane” bez podawania szczegółów ani powodów takiego działania. Sekcja poświęcona budowaniu z nimi dobrych stosunków oraz motywowaniu drugiej osoby pokrywa się w przystępny sposób właśnie ze wspomnianym powyżej procesem.

W rzeczywistości, bezpieczne prowadzenie tajnych współpracowników pełniących funkcję źródeł informacji leży u podstaw większości tajnych operacji przeprowadzanych na polu HUMINT (human intelligence – wywiad osobowy). Nawiązywanie i utrzymywanie relacji z potencjalnymi źródłami, w szczególności zaś z osobami dysponującymi ważnymi informacjami, pochłania zazwyczaj bardzo dużo czasu i zmusza oficera prowadzącego do jednoczesnego przetwarzania pozyskiwanych od agenta danych, a także ewaluacji jego cech osobowościowych. Innymi słowy, oficer szuka odpowiedzi na pytania: czy dana osoba w ogóle rozważy propozycję stania się tajnym agentem, a jeśli tak, to z jakich powodów? Co może ją motywować i wpływać na podjęcie decyzji?

Motywacje ludzi współpracujących w tajemnicy z CIA są różne, podobnie jak ich osobiste i zawodowe życie, stopień uwagi przywiązywanej do utrzymywania sekretów, ich osobowości, a także sposoby na wyrażanie samych siebie. Niektórzy agenci przekazują informacje, ściszając uprzednio głos do ledwie słyszalnego szeptu, inni czytają pospiesznie z nabazgrolonych na skrawkach papieru notatek, część składa starannie rozpisane i bardzo szczegółowe raporty, a są też tacy, którzy wręczają oficerom prowadzącym kopie ściśle tajnych (i najczęściej wykradzionych) dokumentów.

Oprócz weryfikacji raportów dostarczanych przez źródła (do spotkań dochodzi często nocami w bezpiecznych kryjówkach bądź zaparkowanych samochodach), oficer prowadzący zmuszony jest ponadto do stałego oceniania prowadzonych przez siebie agentów. Jak pozyskali przekazane informacje? Czy treść raportu pokrywa się z faktami? Jednocześnie oficer prowadzący musi utrzymywać motywację tajnego agenta na wysokim poziomie i baczyć, aby źródło nie traciło z pola widzenia celu swojej misji. Nie są to łatwe zadania. Na szczęście, przemyślenia autorki dotyczące „zarządzania wymianą” trafiają w punkt i przybliżają czytelnikowi tę tematykę.

Wiele czynników opisywanych i omawianych przez autorkę w niniejszej książce – począwszy od budowania dobrych relacji, przez motywowanie, przesłuchiwanie, a na zarządzaniu wymianą skończywszy – wiąże się bezpośrednio z wykonywaną przeze mnie pracą, czyli prowadzeniem tajnych agentów. W rzeczywistości, każdy bez mała rozdział Nagiej prawdy odnosi się – w większym bądź mniejszym stopniu – do rekrutowania i zarządzania źródłami informacji.

Moja praca dla CIA koncentrowała się na polu prowadzenia tajnych operacji wywiadowczych. Tym niemniej, każdy czytelnik, który regularnie utrzymuje kontakty z innymi ludźmi na niwie zawodowej – a powyższe stwierdzenie odnosi się właściwie do wszystkich – znajdzie w książce Maryann Karinch wiele ciekawych wskazówek ułatwiających prowadzenie własnego biznesu i pomagających w formułowaniu oceny prawdomówności rozmawiającej z nami osoby.

E. Peter Earnest

Były Senior CIA National Clandestine Service Officer

i zastępca dyrektora International Spy Museum