Читать книгу Romanowowie 1613-1918 - Simon Sebag Montefiore - Страница 7
ОглавлениеBIBLIOGRAFIA
ARCHIWA
APRF Archiwum Prezydenta Federacji Rosyjskiej
AWPRI Archiwum Polityki Zagranicznej Cesarstwa Rosyjskiego
CUBA Columbia University Bakhmeteff Archive, Nowy Jork
GARF Archiwum Państwowe Federacji Rosyjskiej
OPI GIM Dział Rękopisów Państwowego Muzeum Historycznego
OR RNB Dział Rękopisów Rosyjskiej Biblioteki Narodowej
RAS Archiwum Petersburskiego Instytutu Historii Rosyjskiej Akademii Nauk
RGADA Rosyjskie Archiwum Państwowe Akt Dawnych
RGIA Rosyjskie Państwowe Archiwum Historyczne
RGWIA Rosyjskie Państwowe Archiwum Historii Wojskowości
CZASOPISMA
„Ab Imperio”
AKW („Archiw kniazia Woroncowa”)
„American Historical Review”
„Archiw russkoj istorii”
„Cahiers du Monde Russe [et Soviétique, do 1994]”
„Canadian Slavic Studies”
„Canadian Slavonic Papers”
CzOIDR (Cztienija w Impieratorskom obszczestwie istorii i driewnostiej rossijskich)
„European Royal History Journal”
„Foreign Affairs”
„Harvard Ukrainian Studies”
„Historical Journal”
„History Today”
„Istoriczeskij wiestnik”
„Journal of the Royal Asiatic Society”
KFŻ („Kamier-furjerskije żurnały”)
„Moskowskij żurnał”
„New York Times”
„Newsweek”
PSZ (Połnoje sobranije zakonow)
RA („Russkij archiw”)
RS („Russkaja starina”)
„Russian Review”
SEER („Slavonic and East European Review”)
SIRIO („Sbornik impieratorskogo russkogo istoriczeskogo obszczestwa”)
„Słowo i Dieło”
„Smiena”
University of Hawaii at Hilo „HOHONU History”
„Wojenno-istoriczeskij żurnał”
„Wriemia”
ZORI (Zapiski Otdielenija russkoj i sławianskoj archieołogii)
ARTYKUŁY
Alexander J.T., Ivan Shuvalov and Russian Court Politics 1749–63, w: A.G. Cross, G.S. Smith, red., Literature, Lives and Legality in Catherine’s Russia, Nottingham 1994
Bazarow Aleksandr, Swietlejszyj kniaz´ Aleksandr Gorczakow. Iz wospominanij o niem jego duchownika, RA (1896), 1.328–350
Biron E.-I., Obstojatielstwa, prigotowiwszyje opału Ernsta-Ioanna Birona, giercoga Kurlandskogo, „Wriemia” (1861), 10.522–622
Bogatyrev S., Ivan IV 1533–84, w: M. Petrie, red., The Cambridge History of Russia, t. I: From Early Rus´ to 1689, Cambridge 2006
Buchnell J.S., Miliutin and the Balkan War – Military Reforms vs Military Performance, w: B. Eklof, J. Bushnell, L. Zakharova, red., Russia’s Great Reforms, 1855–1881, Bloomington, Ind., 1994, ss. 139–160
Bushkovitch P., Szwiedskije istoczniki o Rossii, 1624–1626, „Archiw russkoj istorii” (2007), 8.359–381
––, Princes Cherkasskii or Circassian Murzas: The Kabardians in the Russian Boyar Elite 1560–1700, „Cahiers du Monde Russe” (2004), 45.1–2.9–30
Christie I.R., Samuel Bentham and the Russian Dniepr Flotilla, SEER (1972), 50.119
––, Samuel Bentham and the Western Colony at Krichev 1784–7, SEER (1970), 48.111
Conlin J., The Strange Case of the Chevalier d’Eon, „History Today” (2010), 60.4.45
Dubrowin N.F., red., Matieriały i czerty k biografii impieratora Nikołaja I i k istorii jego carstwowanija, SIRIO (1896), 98.10–14
Dworżyckij A., 1 marta 1881, „Istoriczeskij wiestnik” (1913), nr 1
Ettinger Shmuel, Jewish Emigration in the 19th Century: Migration – Within and from Europe – as a Decisive Factor in Jewish Life, at www.myjewishlearning.com/article/jewish-emigration-in-the-19th-century/2/
Fedosov D., Cock of the East: A Gordon Blade Abroad, w: M. Erickson, L. Erickson, red., Russia: War, Peace and Diplomacy: Essays in Honour of John Erickson, Londyn 2005, ss. 1–10
Franklin R.R., Tsar Alexander II and President Abraham Lincoln: Unlikely Bedfellows?, „HOHONU History” (2012), 10.74–84
Gribbie A.K., Graf Aleksiej Andriejewicz Arakczejew, 1822–1826, RS (1875), 12.84–124
Griffiths D.M., The Rise and Fall of the Northern System: Court Politics in the First Half of Catherine’s Reign, „Canadian Slavic Studies” (1970), 4.3.547–569
Harris C., Succesion Prospects of Grand Duchess Olga Nikolaevna, „Canadian Slavonic Papers” (2012), 54.61–84
HRH Prince Michael of Kent (wywiad), „New York Times”, 18 lipca 1998
Iwanow O.A., Zagadka pisiem Aleksieja Orłowa iz Ropszy, „Moskowskij żurnał” (1995), nr 9
Jesipow G.W., Żyznieopisanije A.D. Mienszykowa, RA (1875), nr 7, 9, 10, 12
Judah B., The President, „Newsweek”, 1 sierpnia 2014
Keep J.L.H., The Regime of Filaret, 1619–1633, SEER (1959–1960), 38.334–343
Klier J., Krowawyj nawiet w Russkoj Prawosławnoj tradicyi, w: M.W. Dmitrijew, red., Jewriei i christianie w prawosławnych obszczestwach Wostocznoj Jewropy, Moskwa 2011, ss. 181–205
Kotkin Stephen, The Resistible Rise of Vladimir Putin: Russia’s Nightmare Dressed like a Daydream, „Foreign Affairs”, marzec–kwiecień 2015
LeDonne John P., Ruling Families in the Russian Political Order 1689–1825, „Cahiers du Monde Russe et Soviétique” (1987), 28.233–322
Librowicz S., Żenskij krug Pietra Wielikogo, „Smiena” (1993), 6.80–97
Lieven D.C.B., Bureaucratic Authoritarianism in Late Imperial Russia: The Personality, Career, and Opinions of P.N. Durnowo, „Historical Journal” (1983), 26.2.391–402
Lincoln W.B., The Ministers of Alexander II: A Survey of their Backgrounds and Service Careers, „Cahiers du Monde Russe et Soviétique” (1976), 17.467–483
––, The Ministers of Nicholas I: A Brief Inquiry into their Backgrounds and their Service Careers, „Russian Review” (1975), 34.308–323
Lohr E., The Russian Army and the Jews: Mass Deportation, Hostages, and Violence During World War I, „Russian Review” (2001), 60.404–419
Lowenson L., The Death of Paul I and the Memoirs of Count Bennigsen, SEER (1950), 29.212–232
Łamanskij W., red., Zapiski otdielenija Russkoj i Sławianskoj Archieołogii, 2, Petersburg 1861
Markowa O.P., O proischożdienii tak nazywajemogo Grieczeskogo Projekta, w: H. Ragsdale, red., Imperial Russian Foreign Policy, Cambridge, 1993, ss. 75–103
Menning B.A., A.I. Chernyshev: A Russian Lycurgus, „Canadian Slavonic Papers” (1988), 30.2.190–219
Morozowa L.E., Dwie riedakcyi czina wienczanija na carstwo Aleksieja Michajłowicza, w: Morozowa L.E., Kniaziewskaja T.B., Kultura sławian i Rus´, ss. 457–471, Moskwa 1998
Morris P., The Russians in Central Asia, 1870–1887, SEER (1975), 53.521–538
Packard L.B., Russia and the Dual Alliance, „American Historical Review” (kwiecień 1920), 25.3.391–410
Persen William, The Russian Occupations of Beirut 1772–4, „Journal of the Royal Asiatic Society” (1955), 42:3–4.275–286
Podbołotow S., Car i narod: populistskij nacyonalizm impieratora Nikołaja II, „Ab Imperio” (2003), 3.199–223
Rieber A.F., Interest Group Politics in the Era of the Great Reforms, w: B. Eklof, J. Bushnell, L. Zakharova, red., Russia’s Great Reforms, 1855–1881, Bloomington, Ind., 1994, ss. 58–84
Rusiewa L., Oklewietannyj mołwoj, „Smiena” (2007), 2.96–107
Siemiewskij M.I., Grigorij Aleksandrowicz Potiomkin-Tawriczeskij, RS (1875), 3.481–523
––, Kamier-friejlina Marija D. Hamilton, „Słowo i Dieło” (1884), ss. 185–268
Stäehlin Jacob von, Zapiski o Pietre Trietiem, CzOIDR (1866), nr 4
Subtelny O., Mazepa, Peter I and the Question of Treason, „Harvard Ukrainian Studies” (1978), 2.158–184
Tatiszczew S.S., Impierator Nikołaj I w Łondonie w 1844, „Istoriczeskij wiestnik” (1886), 23.602–621
Truworow Askałon, Koronacyja impieratricy Jekatieriny Wtoroj, RS (1893), 80.12
Ustinow W.I., Moguczij wielikoross, „Wojenno-istoriczeskij żurnał” (1991), 12.158–179
Vinogradoff I., red., Some Russian Imperial Letters to Prince V.P. Meshchersky (1839–1914), „Oxford Slavonic Papers” (1862), 10.105–158
Vinogradov V.N., The Personal Responsibility of Emperor Nicholas I for the Coming of the Crimean War: An Episode in the Diplomatic Struggle in the Eastern Question, w: H. Ragsdale, red., Imperial Russian Foreign Policy, Cambridge 1993, ss. 159–172
Wilson Penny, Nubian Guards, http://forum.alexanderpalace.org/index.php?topic=348.o;wap2
Zakharova L.G., Autocracy and the Reforms of 1861–1874 in Russia, w: B. Eklof, J. Bushnell, L. Zakharova, red., Russia’s Great Reforms, 1855–1881, Bloomington, Ind., 1994, ss. 19–38
NIEPUBLIKOWANE
Anderson Scott P., The Administrative and Social Reforms of Russia’s Military, 1861–74: Dmitri Milutin against the Ensconed Power Elite, rozprawa doktorska, 2010
Klebnikov Paul G., Agricultural Development in Russia 1906–17: Land Reform, Social Agronomy and Cooperation, LSE, rozprawa doktorska, styczeń 1991
ŹRÓDŁA
Zbiory dokumentów, pamiętniki, zbiory listów i dzienniki wydane na Zachodzie: tam, gdzie to możliwe, podano nazwisko autora, a nie redaktora opracowującego tekst.
1 marta 1881. Po nieizdannym matieriałam, Piotrogród 1918
[Aleksander I, Mikołaj I i in.], Romanov Relations: The Private Correspondence of Tsars Alexander I, Nicholas I and the Grand Dukes Constantine and Michael with their Sister Queen Anna Pavlovna, 1817–1855, red. S.W. Jackman, Londyn 1969
[Aleksander I, wielka księżna Katarzyna], Scenes of Russian Court Life, Being The Correspondence of Alexander I and his Sistser Catherine, red. Nicolai Mikhailovich, Londyn 1917
[Aleksander II], Wienczanije s Rossijej: Pieriepiska wielikogo kniazia Aleksandra Nikołajewicza s impieratorom Nikołajem I, 1837, red. L.G. Zacharowa, L.I. Tiutiunnik, Moskwa 1999
[Aleksander II, A.I. Bariatinskij], The Politics of Autocracy: Letters of Alexander II to Prince A.I. Bariatinskii, 1857–1864, red. A.L. Rieber, Paryż 1966
[Aleksandra Fiodorowna], A Czarina’s Story: Being an Account of the Early Married Life of the Emperor Nicholas I of Russia Written by his Wife, red. U. Pope-Hennesy, Londyn 1948
––, The Last Diary of Tsaritsa Alexandra, red. Kozlov V., Khrustalev V., New Haven 1997
Alexander Mikhailovich, Once a Grand Duke, Nowy Jork 1932
[Anna, Elżbieta], Kniga zapisnaja imiennym pis´mam i ukazam impieratric Anny Ioannowny i Jelizawiety Pietrowny Siemionu Andriejewiczu Sałtykowu, 1732–1742, Moskwa 1878
[Anonim], The Memoirs of the Life of Prince Potemkin, comprehending original anecdotes of Catherine II and of the Russian court, translated from the German, Londyn 1812–1813
Archiw kniazia Woroncowa, t. 1–40, Petersburg 1870–1895
Asseburg A.F. von der, Denwürdigkeiten, Berlin 1842
Bark Peter, Memoirs, CUBA, Nowy Jork
Bartieniew P., red., Os´mnadcatyj wiek, t. 2–3, Moskwa 1869
Bassiewicz G.F. [H.F. Bassewitz], Zapiski grafa Bassiewicza, służaszczije k pojasnieniju niekotorych sobytij iz wriemi carstwowanija Pietra Wielikogo, RA 3 (1865), ss. 93–274
Bierchgolc [Bergholtz] F.W., Dniewnik, Moskwa 1902
Bieskrownyj L.G., red., M.I. Kutuzow. Sbornik dokumientow, t. 4, Moskwa 1954
Błudow D.N., Poslednije minuty i konczina w boże pocziwszego impieratora, niezabwiennogo i wiecznoj sławy dostojnogo Nikołaja I, Petersburg 1855
Botkin G., The Real Romanovs, Nowy Jork 1931
Botkine Tatiana, Au Temps des Tsars, red. C. Melnik, Paryż 1980
Buxhoeveden Sophie, The Life and Tragedy of Alexandra Feodorovna, Empress of Russia, Londyn 1928
Chrapowickij A.W., Dniewnik, 1782–1793, Moskwa 1874
Collins S., The Present State of Russia, Londyn 1671
Corberon M.-D.B., Un Diplomate français à la cour de Catherine II 1775–1780, journal intime, Paryż 1904
Crokatt J., The Tryal of the Czarewitz, Alexis Petrowitz, who was Condemn’d at Petersbourg, on the 25th of June, 1718, for a Design of Rebellion and Treason, Londyn 1725
Czartoryski Adam, Memoirs of Prince Adam Czartoryski and his Correspondence with Alexander I, red. A. Gielgud, t. 1, Londyn 1888 [wyd. pol.: Pamiętniki i memoriały polityczne 1776–1809, wybrał, opracował, wstępem i przypisami opatrzył Jerzy Skowronek, przeł. Stefan Meller i in., Warszawa 1986]
Czin postawielnija na carstwo caria i wielikogo kniazia Aleksieja Michajłowicza, Petersburg 1882
Dashkova E.R., Memoirs of Princess Dashkov, Londyn 1958 [wyd. pol.: Pamiętnik księżny Daszkow, przeł. E. Wassongowa, Kraków 1982]
Dieło 1 marta: process Żelabowa, Pierowskoj i drugich. Prawitielstwiennyj otczot, Petersburg 1906
Dierżawin G.R., Sobranije soczinienij, Petersburg 1864–1872
Dubrowin N.F., red., Matieriały i czerty k biografii impieratora Nikołaja I i k istorii carstwowanija, Petersburg 1896
[Elżbieta], Pis´ma i zapiski impieratricy Jelizawiety Pietrowny, 1741–1761, Petersburg 1867
[Elżbieta, Szepielewa Mawra], Pis´ma k gosudarynie cesariewnie Jelizawitie Pietrownie Mawry Szepielewoj, CzOIDR (1864), 2.66–72
Evelyn J., The Diary of John Evelyn, Londyn 1906
Favier Jean-Louis, Zapiski Fawje, red. F.A. Wyczkow, „Istoriczeskij wiestnik” (1887), 29
Friedieriks M.P., Iz wospominanij, w: S. Szokariew, red., Nikołaj I. Portriet na fonie imperii, Moskwa 2001
Gilliard P., Thirteen Years at the Russian Court, Nowy Jork 1921
Golovina Varvara, Memoirs of Countess Golovine, Londyn 1910
Golovkine Fyodor, La Cour et le règne de Paul Ier, red. S. Bonnet, Paryż 1905
Gordon P., Passages from the Diary of General Patrick Gordon of Auchleuchries, Aberdeen 1659
Harris James, Diaries and Correspondence of James Harris, 1st Earl of Malmesbury, Londyn 1844
Iswolsky Helene, No Time to Grieve: An Autobiographical Journey, Nowy Jork 1986
Izvolsky A.P., Recollections of Foreign Minister: The Memoirs of Alexander Izvolsky, red. S.L. Seeger, Londyn 1920
Jepanczin N.A., Na służbie trioch impieratorow: wospominanija, Moskwa 1996
Junot L., red., Memoirs of the Duchess d’Abrantes, Londyn 1833–1835
Kamier-furjeskije żurnały, 1696–1816, Petersburg 1853–1917
[Katarzyna II], Correspondence of Catherine the Great when Grand Duchess with Sir Charles Hanbury-Williams and Letters from Count Poniatowski, red. Earl of Ilchester, Langford Brooke, Londyn 1928
—, The Memoirs of Catherine the Great, red. M. Cruse, H. Hoogenboom, Nowy Jork 2006 [wyd. pol.: Pamiętniki cesarzowej Katarzyny II przez nią samą spisane, przeł. E. Siemaszkiewicz, Kraków 1980]
—, The Memoirs of Catherine the Great, red. D. Maroger, Londyn 1955
—, Soczinienija impieratricy Jekatieriny II na osnowanii podlinnych rukopisiej s objasnitielnymi primieczanijami, red. A.N. Pypin, t. 1, Petersburg 1901
[Katarzyna II, G.A. Potiomkin], Jekatierina II i G.A. Potiomkin, licznaja pieriepiska 1769–1791, red. W.S. Łopatin, Moskwa 1997
—, Pieriepiska Jekatieriny II i G.A. Potiomkina w period wtoroj russko-turieckoj wojny (1787–1791): istocznikowiedczeskije issledowanija, red. O.I. Jelisiejewa, Moskwa 1997
[Katarzyna II, P.W. Zawadowskij], Pis´ma imp. Jekatieriny k gr. P.W. Zawadowskomu 1775–1777, red. I.A. Barskow, „Russkij istoriczeskij żurnał” (1918)
Kleinmichel Countess Marie, Memoirs of a Shipwrecked World, Londyn 1923
Kokovtsov V.N., Out of my Past: The Memoirs of Count Kokovtsov, red. H.H. Fisher, Stanford 1935
Korb J., Diary of an Austrian Secretary of Legation at the Court of Czar Peter the Great, red. Charles MacDonnell, Londyn 1963
Korf M.A., Matieriały i czerty k biografii Impieratora Nikołaja I, w: N.F. Dubrowin, Matieriały i czerty k biografii impieratora Nikołaja I i k istorii jego carstwowanija, Petersburg 1896
Koronacyonnyje torżestwa. Albom swiaszczennogo koronowanija ich impieratorskich wieliczestw gosudaria impieratora Nikołaja Aleksandrowicza i gosudaryni Aleksandry Fiodorowny, Moskwa 1896
Kuropatkin A., Dniewnik gienierała A.N. Kuropatkina, Moskwa 2010
Langeron Alexandre, Mémoire sur la mort de Paul I, par le comte de Langeron, Richelieu Collection, Mémoires de documents, MS 99, Bibliothèque de la Sorbonne, Paryż, niepublikowane
––, Journal de campagnes faites au service de la Russie par le comte de Langeron: résumé de campagnes de 1787, 1788, 1789 des russes contre les turcs en Bessarabie, en Moldavie et dans le Kouban, Archives des Affaires etrangeres, Quai d’Orsay, Paryż
Lear F., The Romance of an American in Russia, Bruksela 1875
Lenin W.I., Soczinienija, t. 20–21, Moskwa 1968–1973
Ligne C.J.E., Letters and Reflections of the Austrian Field Marshal, Filadelfia 1809
––, Les Lettres de Catherine II au prince de Ligne, 1780–96, Bruksela, Paryż 1924
––, Lettres du prince de Ligne à la marquise de Coigny pendant l’année 1787, Paryż 1886
––, Lettres et pensées, Londyn 1808
––, Mélanges militaires, littéraires et sentimentaires, Drezno 1795–1811
––, Mémoires et mélanges historiques et littéraires, Paryż 1827–1829
[Liria książę], Pis´ma o Rossii w Ispaniju, w: Os´mnadcatyj wiek, red. P. Bartieniew, Moskwa 1869
Manstein C.H. von, Contemporary Memoirs of Russia from 1727 to 1744, Londyn 1856
[Maria Fiodorowna, Anna Pawłowna], Chère Annette: Letters from Russia 1820–1828: The Correspondence of the Empress Maria Feodorovna of Russia to her Daughter the Grand Duchess Anna Pavlovna, the Princess of Orange, red. S.W. Jackman, Dover 1994
[Maria Pawłowna], Education of a Princess: A Memoir, red. R. Lord, Nowy Jork 1931
Marie, Queen of Roumania, Story of My Life, Londyn 1934
Massa I., A Short History of the Beginnings and Origins of These Present Wars in Moscow: Under the Reign of Various Sovereigns Down to the Year 1610, przeł. i red. G.E. Orchard, Toronto 1982
Masson C.F.P., Secret Memoirs of the Court of Petersburg, Londyn 1800
Matwiejew A.A., Zapiski Grafa Andrieja Matwiejewa, w: N. Sacharow, Zapiski russkich ludiej. Sobytija wriemien Pietra Wielikogo, Petersburg 1841
Mieszczerskij W.P., Moi wospominanija, Moskwa 2001
––, Some Russian Imperial Letters to Prince V.P. Meshchersky (1839–1914), red. I. Vinogradoff, „Oxford Slavonic Papers” (1862), 10.105–158
[Mikołaj I], Letters of Tsar Nicholas and the Empress Marie, red. E.J. Bing, Londyn 1937
[Mikołaj II, Aleksandra], The Complete Wartime Correspondence of Tsar Nicholas II and the Empress Alexandra: April 1914–March 1917, red. J.T. Fuhrman, Westport, Conn., 1999
––, A Lifelong Passion: Nicholas and Alexandra: Their Own Story, red. A. Maylunas, S. Mironenko, Nowy Jork 1997
Milutin Dmitrij, Dniewnik, 1873–1875, red. L.G. Zacharowa, Moskwa 2008
––, Dniewnik, 1879–1881, red. L.G. Zacharowa, Moskwa 2010
Miranda Francisco de, Archivo del General Miranda, 1785–7, Caracas 1929
Montefiore Moses, Diaries of Sir Moses and Lady Montefiore, red. L. Loewe, Londyn 1890
Mordwinow A.A., Otrywki iz wospominanij, „Russkaja letopis´” (1923), 5
––, Iz pierieżytogo: wospominanija fligiel-adiutanta impieratora Nikołaja II, red. O.I. Barkowiec, Moskwa 2014
Mossolov A.A., At the Court of the Last Tsar, Londyn 1935
Münnich E., Mémoires sur la Russie de Pierre le Grand à Elisabeth I, 1720–1742, Paryż 1997
Narishkin-Kurakin Elizabeth, Under Three Tars: The Memoirs of the Lady-in-Waiting Elizabeth Narishkin-Kurakin, red. R. Füllöp-Miller, Nowy Jork 1931
Nikołaj II i wielikije kniazia, red. W.I. Niewskij, Leningrad 1925
[Oberkirch baronowa d’], Memoirs of the Baroness d’Oberkirch, red. count de Montbrison, Londyn 1852
Olearius Adam, Travels of Olearius, Stanford, Kalif., 1967
[Olga Aleksandrowna], 25 Chapters of my Life: The Memoirs of Grand Duchess Olga Alexandrovna, red. P.E. Kulikovsky, K. Roth-Nicholls, S. Woolmans, New Haven 2009
[Olga Mikołajewna], Son junosti. Wospominanija wielikoj kniażny Olgi Nikołajewny, 1825–1846, w: N. Azarowa, red., Nikołaj I. Muż. Otiec. Impierator, Moskwa 2000
Opisanije koronacyi jejo wieliczestwa i samodierżycy wsierossijskoj Anny Ioannowny, Moskwa 1730
Paléologue Maurice, An Ambassador’s Memoirs, Londyn 1923–1925
Pawlenko N.I., red., Jekatierina Wielikaja, Moskwa 2004
[Piotr I Wielki], Pis´ma i bumagi impieratora Pietra Wielikogo, t. 1–13, Petersburg 1887–2003
Pis´ma russkich gosudariej, t. 1, 4, 5, Moskwa 1848, 1862, 1896
Pobiedonoscew K.P., Pis´ma Pobiedonoscewa k Aleksandru III, t. 1, Moskwa 1925
Pole-Carew R., Russian Anecdotes in the Antony Archive, CO/R/3/42, niepublikowane
Połnoje sobranije zakonow Rossijskoj Impierii, Petersburg 1830–1916
Połnoje sobranije zakonow, t. 1–46, Petersburg 1830
Połowcow A.A., Dniewnik gosudarstwiennogo siekrietaria, Moskwa 2005
Poniatowski S.A., Mémoires secrets et inédits, Lipsk 1862 [wyd. pol.: Pamiętniki króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, przeł. B. Zaleski, Drezno 1870]
Prokopowicz F., Kratkaja powiest´ o smierti Pietra Wielikogo, Petersburg 1831
Purishkevich V.M., The Murder of Rasputin, Ann Arbor 1985
Richelieu Armand du Plessis, Journal de mon voyage en Allemagne, SIRIO (1886), 54.III–98
Rodzianko M.W., The Reign of Rasputin, Londyn 1927
Rostopczin F., Le Dernier Jour de la vie de l’impératrice Catherine II et le premier jour du règne de l’empereur Paul, w: Oeuvres inédites du comte Rostoptchine, Paryż 1894
Sablukov N.A., Reminiscences of the Court and Times of the Emperor, Paul I, up to the Period of his Death, „Fraser’s Magazine for Town and Country” (1865), 72.222–241, 302–327
Samojłow A.N., Żyzn´ i diejanija Gienierała Fieldmarszała Kniazia Grigorija Aleksandrowicza Potiomkina-Tawriczeskogo, RA (1867), nr 4, 5, 6, 7
Savinkov B., Memoirs of a Terrorist, Nowy Jork 1931
Sazonov S., Fateful Years, 1909–1916, Londyn 1928
Sbornik dogoworow i dipłomaticzeskich dokumientow po diełam Dalniego Wostoka 1895–1905, Petersburg 1906
Scherer J.B., Anecdotes Intéressantes et Secrets de la Cour de Russia, Londyn 1792
[Sergiusz Aleksandrowicz], Wielikij kniaz´ Siergiej Aleksandrowicz Romanow: biograficzeskije matieriały, red. I.W. Płotnikowa, Moskwa 2006–2011
Shavelskii G.I., Memoirs of the Last Protopresbyter of the Russian Army and Navy, Nowy Jork 1954
Smirnowa-Rossiet S.A., Dniewnik. Wospominanija, red. S.W. Żytomirskaja, Moskwa 1989
Spiridowicz A., Les Dernières Années de la cour de Tzarskoïé-Sélo, Paryż 1928
Stäehlin Jacob von, Zapiski o Pietrie Trietiem, CzOIDR (1866), 4
Suchomlinow W.A, Wospominanija, Moskwa 1926
Suworin A.S., Dniewnik A.S. Suworina, red. M. Kriczewskij, Moskwa, Piotrogród 1923
Suworow A.W., Pis´ma, red. W.S. Łopatin, Moskwa 1986
––, Pis´ma i bumagi A.W. Suworowa, G.A. Potiomkina i P.A. Rumiancewa 1787–1789, kinburn-oczakowskaja opieracyja, SBWIM, red. D.F. Masłowskij, Petersburg 1893
Szestakow I.W., Połwieka obyknowiennoj żyzni, Petersburg 2006
Tiutczewa Anna, Wospominanija, red. L.W. Gładkowa, Moskwa 2004
Tokmakow I., red., Istoriczeskije opisanije wsiech koronacyj rossijskich cariej, impieratorow i impieratric, Moskwa 1896
Tolstoy L.N., Hadji Murat, w: Great Short Works of Leo Tolstoy, Londyn 2004 [wyd. pol.: Lew Tołstoj, Hadżi Murat, przeł. Cz. Jastrzębiec-Kozłowski, Warszawa 1958]
Tołstaja Aleksandra, Zapiski friejliny: Pieczalnyj epizod iz mojej żyzni pri dworie, red. N.I. Azarowa, Moskwa 1996
Vigor Mrs William (Mrs Rondeau), Letters from a Lady who Resided Some Years in Russia, to Her Friend in England, Londyn 1777
Voltaire, Oeuvres complètes de Voltaire: correspondance avec l’impératrice de Russie, t. 58, Paryż 1821
Vyrubova A., Memoires of the Russian Court, Nowy Jork 1923
W ożydanii koronacyi. Wienczanije russkich samodierżcew. Cerkownyj obriad koronowanija i podrobnoje opisanije trioch koronacyj nynieszniego stoletija, Petersburg 1883
Wałujew P., Dniewnik (1877–1884), Piotrogród 1919
––, Dniewnik P.A. Wałujewa, ministra wnutriennych dieł (1861–1876), Moskwa 1961
Washburn S., On the Russian Front in World War I: Memoirs of an American War Correspondent, Nowy Jork 1982
Weber F.C., The Present State of Russia, Londyn 1968
Wienczanije russkich gosudariej na carstwo, naczinaja s caria Michaiła Fiodorowicza do impieratora Aleksandra III, Petersburg 1883
Wigiel F.F., Zapiski Filipa Filipowicza Wigiela, Moskwa 1873, 1891, 1928; Wospominanija F.F. Wigiela, Moskwa 1864–1866, 1891
[Wiktoria], The Letters of Queen Victoria: A Selection from Her Majesty’s Correspondence between the Years 1837 and 1861, red. A.C. Benson, Esher Viscount, Londyn 1907
Witte S., The Memoirs of Count Witte, Nowy Jork 1990
[Wołkonska Zinaida], Lives in Letters: Princess Zinaida Volkonskaya and her Correspondence, red. B. Arutunova, Columbus, Ohio 1994
Yusupow Felix, Lost Splendour, Londyn 1953
––, Rasputin, Nowy Jork 1927
Zacharow L.G., Tiutiunnik L.I., red., Pieriepiska impieratora Aleksandra II s wielikim kniaziem Konstantinom Nikołajewiczem. Dniewnik wielikogo kniazia Konstantina Nikołajewicza, 1857–1861, Moskwa 1994
Żukowskij W.A., Dniewniki W.A. Żukowskogo, red. I.A. Byczkow, Petersburg 1901
––, Sobstwiennorucznoje czernowoje pis´mo W.A. Żukowskogo jejo Impieratorskomu Wiel. Gos. Imp. Marii Fiodorownie, SIRIO (1881), 30.39
OPRACOWANIA
Alexander J.T., Autocratic Politics in a National Crisis: The Imperial Russian Government and Pugachev’s Revolt 1773–1775, Bloomington, Ind., 1969
––, Catherine the Great: Life and Legend, Londyn, Nowy Jork 1989
––, Emperor of the Cossacks: Pugachev and the Frontier Jacquerie of 1773–75, Lawrence, Kan., 1973
Almedingen E.M., The Emperor Alexander II: A Study, Londyn 1962
Anisimov E.V., Empress Elizabeth: Her Reign and Her Russia, 1741–1761, Gulf Breeze, Fla., 1995
––, Five Empresses: Court Life in Eighteenth-Century Russia, Nowy Jork 2004
––, The Reforms of Peter the Great: Progress through Coercion in Russia, Nowy Jork 1993
Aragon L.A.C., marquis d’, Un Paladin au XVIII siècle. Le Prince de Nassau-Siegen, Paryż 1893
Ascher A., P.A. Stolypin: The Search for Stability in Late Imperial Russia, Stanford, Kalif., 2001
––, The Revolution of 1905: Authority Restored, Stanford, Kalif., 1994
––, The Revolution of 1905: Russia in Disarray, Stanford, Kalif., 1994
Asprey R.B., Frederick the Great: The Magnificent Enigma, Nowy Jork 1986
Baddeley J.F., The Russian Conquest of the Caucasus, Londyn 1999
Baron Salo, The Jews under Tsars and Soviets, Nowy Jork 1988
Bartlett Rosamund, Tolstoy: A Russian Life, Londyn 2010
Batalden S.K., Catherine II’s Greek Prelate: Eugenios Voulgaris in Russia 1771–1806, Nowy Jork 1982
Beales D., Joseph II: In the Shadow of Maria Theresa 1741–80, Cambridge 1987
Becker S., Russia’s Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924, Londyn, Nowy Jork 2004
Beech Arturo, The Grand Dukes, East Richmond Heights, Kalif., 2013
––, The Other Grand Dukes, East Richmond Heights, Kalif., 2013
Belyakova Z., The Romanov Legacy: The Palaces of St Petersburg, Londyn 1994
Bew John, Castlereagh: Enlightenment, War and Tyranny, Londyn 2011
Bibikow A.A., Zapiski o żyzni i służbie Aleksandra Iljicza Bibikowa, Petersburg 1817
Bieljakowa Z., Wielkij Kniaz´ Aleksiej Aleksandrowicz, Za i protiw, Petersburg 2004
Binyon T.J., Pushkin: A Biography, Londyn 2002
Blanch L., The Sabers of Paradise: Conquest and Vengeance in the Caucasus, Londyn 2004
Blannig Tim, Frederick the Great, King of Prussia, Londyn 2015
––, Joseph II and Enlightened Despotism, Londyn 1970
––, Joseph II: Profiles in Power, Londyn 1994
Bobroff R.P., Roads to Glory: Late Imperial Russia and the Turkish Straits, Londyn 2006
Bogatyrev Sergei, Iwan IV (1533–1584), w: M. Perrie, red., The Cambridge History of Russia, t. 1: From Early Rus´ to 1689, Cambridge 2006, ss. 240–263
––, The Sovereign and his Counsellors: Ritualised Consultations in Muscovite Political Culture, 1350s–1570s, Helsinki 2000
Bolotina N.Y., Ties of Relationship between Prince G.A. Potemkin and the Family of the Princes Golitsyn, Conference of Golitsyn Studies, Bolszyje wiaziomy, Moskwa 1997
Bowykin W.I., Iz istorii wozniknowienija pierwoj mirowoj wojny, Moskwa 1961
Briknier A.G., Impierator Ioann Antonowicz i jego rodstwienniki, Moskwa 1874
Bullough Oliver, Let Our Fame Be Great: Journeys among the Defiant People of the Caucasus, Londyn 2010
Bushkovitch P.A., A Concise History of Russia, Cambridge 2012
––, Peter the Great, Cambridge 2002, 2007
Byrnes R.F., Pobedonostsev: His Life and Thought, Bloomington, Ind., 1968
Camutali A.S., Nikołaj I, Moskwa 2007
Carter Miranda, The Three Emperors, Londyn 2009
Casey John, Afterlives: A Guide to Heaven, Hell and Purgatory, Oksford 2010
Castéra J.-H., The Life of Catherine II, Empress of Russia, Londyn 1799
Charles-Roux F., Alexandre II, Gortchakoff, et Napoléon III, Paryż 1913
Charmley J., The Princess and the Politicians: Sex, Intrigue and Diplomacy, 1812–40, Nowy Jork 2005
Christie I.R., The Benthams in Russia, Oxford, Providence, RI, 1993
Clark C., The Sleepwalkers: How Europe Went to War in 1914, Nowy Jork 2013
Cockfield J.H.., White Crow: The Life and Times of the Grand Duke Nicholas Mikhailovich Romanov, 1859–1919, Westport, Conn., 2002
Connaughton R., Rising Sun and Tumbling Bear: Russia’s War with Japan, Londyn 2007
Cook A., To Kill Rasputin, Londyn 2005
Crankshaw E., Maria Theresa, Londyn 1969
Crawford R., Crawford D., Michael and Natasha: The Life and Love of the Last Tsar of Russia, Londyn, Nowy Jork 1997
Cross A.C., By the Banks of the Neva: Chapters from the Lives and Careers of the British in Eighteenth-Century Russia, Cambridge 1997
Crummey R.O., Aristocrats and Servitors: The Boyar Elite, 1613–89, Princeton 1983
Curtiss M., A Forgotten Empress: Anna Ivanovna and her Era, Nowy Jork 1974
Daly Jonathan W., Autocracy under Siege: Security Police and Opposition in Russia 1866–1905, DeKalb 1998
––, The Watchful State 1906–1917: Security Police and Opposition in Russia, DeKalb 2004
Dixon S., Catherine the Great, Londyn 2010
Djaczenko L.I., Tawriczeskij Dworiec, Petersburg 1997
Dubrowin N.F., Istorija Krymskoj wojny i oborony Siewastopola, Petersburg 1900
––, Istorija wojny i władyczestwa russkich na Kawkazie, Petersburg 1886
––, Pugaczew i jego soobszczniki, Petersburg 1884
Duffy C., Frederic the Great: A Military Life, Londyn 1985
––, Russia’s Military Way to the West: Origins and Nature of Russian Military Power 1700–1800, Londyn 1981
Dunning C.S.L., Russia’s First Civil War, University Park, Pa., 2001
Ehrman J., The Younger Pitt, t. 2: The Reluctant Transition, Londyn 1983
Englund P., The Battle that Shook Europe: Poltava and the Birth of the Russian Empire, Londyn 2012 [wyd. pol.: Połtawa, przeł. W. Łygaś, Gdańsk 2003]
Fairweather M., Pilgrim Princess: A Life of Princess Zinaida Volkonsky, Londyn 1999
Figes O., Crimea, Londyn 2010
––, Natasha’s Dance: A Cultural History of Russia, Londyn 2002 [wyd. pol.: Taniec Nataszy: z dziejów kultury rosyjskiej, przeł. W. Jeżewski, Warszawa 2007]
––, A People’s Tragedy: The Russian Revolution 1891–1924, Nowy Jork 1996 [wyd. pol.: Tragedia narodu: rewolucja rosyjska 1891–1924, przeł. B. Hrycak, Wrocław 2009]
Florinsky M.T., Russia: A History and an Interpretation, Nowy Jork 1967
Fothergill B., Sir William Hamilton, Envoy Extraordinary, Londyn 1969
Frank J., Dostoevsky: A Writer in his Time, Princeton 2009
Fuhrman J.T., Rasputin: The Untold Story, Hoboken, NJ, 2012
––, Tsar Alexis: His Reign and his Russia, DeKalb, Ill., 1981
Fuller Jr., W.C., The Foe Within: Fantasies of Treason and the End of Imperial Russia, Ithaca, NY, 2006
––, Strategy and Power in Russia, 1600–1914, Nowy Jork 1992
Gammer M., Muslim Resistance to the Tsar: Shamil and the Conquest of Chechnia and Daghestan, Londyn 1994
Geyer D., Russian Imperialism: The Interaction of Domestic and Foreign Policy 1860–1914, Nowy Jork 1987
Gleason J.H., The Genesis of Russophobia in Great Britain: A Study in the Interaction of Policy and Opinion, Cambridge, Mass., 1950
Gołombiewskij A.A., Sotrudniki Pietra Wielikogo, Moskwa 1903
Green A., Moses Montefiore: Jewish Liberator, Imperial Hero, Cambridge, Mass., 2010
Grey I., Boris Godunov: The Tragic Tsar, Londyn 1973
Griebielskij P., Mirwis A., Dom Romanowych, Petersburg 1992
Hall C., Imperial Dancer: Mathilde Kschessinska and the Romanovs, Stroud 2005
––, Little Mother of Russia: A Biography of the Empress Marie Feodorovna, 1847–1928, Londyn 2006
Hastings M., Catastrophe 1914: Europe Goes to War, Nowy Jork 2013
Hatton R.M., Charles XII of Sweden, Londyn 1968
Hosking G., Russia and the Russians: A History, Londyn 2001
––, Russia: People and Empire, 1552–1917, Cambridge 1997
––, The Russian Constitutional Experiment: Government and Duma 1907–14, Cambridge 1973
Hughes L., The Romanovs, Nowy Jork, Londyn 2008
––, Russia in the Age of Peter the Great, New Haven 1998
––, Sophia, Regent of Russia 1654–1704, New Haven 1990
Ignatjew A.W., Russko-anglijskije otnoszenija nakanunie Oktiabrskoj riewolucyi (fiewral–oktiabr 1917 g.), Moskwa 1966
Jenkins M., Arakcheev: Grand Vizier of the Russian Empire, Nowy Jork 1969
Jewriei i christianie w prawosławnych obszczestwach Wostocznoj Jewropy, red. M.W. Dmitrijew, Moskwa 2011
Josselson M., Josselson D., The Commander: A Life of Barclay de Tolly, Oxford 1980
Kates G., Monsieur d’Eon is a Woman: A Tale of Political Intrigue and Sexual Masquerade, Nowy Jork, 1995, 2001
Kelly L., Diplomacy and Murder in Tehran: Alexander Griboyedov and Imperial Russia’s Mission to the Shah of Persia, Nowy Jork 2006
Kiessielbriennier G.L., Swietlejszyj kniaz´, Moskwa 1998
King G., The Court of the Last Tsar: Pomp, Power and Pageantry in the Reign of Nicholas II, Hoboken, NJ, 2006
––, Livadia in the Reign of Alexander II, http://www.kingandwilson.com/AtlantisArticles/LivadiaAII.htm
King G., Wilson P., The Fate of the Romanovs, Nowy Jork 2005
Korf M.A., Braunszwiejgskoje siemiejstwo, Moskwa 1993
Korsakow D.A., Wocarienije Impieratricy Anny Ioannowny, Kazań 1880
Kotkin S., Stalin, t. 1: Paradoxes of Power, 1878–1928, Nowy Jork 2014
Kryłow-Tołstikiewicz A.N., Impierator Aleksandr I i impieratrica Jelizawieta, Moskwa 2005
Laszczenko L.M., Alexandr II, Moskwa 2002
LeDonne John P., Absolutism and Ruling Class: The Formation of the Russian Political Order, 1700–1825, Oxford 1991
––, Ruling Russia: Politics and Administration in the Age of Absolutism 1762–96, Princeton 1984
––, The Russian Empire and the World 1700–1917: The Geopolitics of Expansion and Containment, Oxford 1997
Levin E., A Child of Christian Blood: Murder and Conspiracy in Tsarist Russia: The Beilis Blood Libel, Nowy Jork 2014
Lieven D., Nicholas II: Emperor of All the Russias, Londyn 1993
––, Russia Against Napoleon: The True Story of the Campaings of War and Peace, Nowy Jork 2010
––, Russia’s Rulers under the Old Regime, New Haven 1989
––, Towards the Flame: Empire, War and the End of Tsarist Russia, Londyn 2015
Lincoln W.B., Between Heaven and Hell: The Story of a Thousand Years of Artistic Life in Russia, Nowy Jork 1998
––, The Great Reforms: Autocracy, Bureaucracy, and the Politics of Change in Imperial Russia, DeKalb, Ill., 1990
––, In the Vanguard of Reform: Russia’s Enlightened Bureaucrats, DeKalb, Ill., 1982
––, In War’s Dark Shadow: The Russians before the Great War, Nowy Jork 1983
––, Nicholas I: Emperor and Autocrat of All the Russias, Londyn 1978 [wyd. pol.: Mikołaj I, przeł. H. Krzeczkowski, Warszawa 1988]
––, Nikolai Miliutin: An Enlightened Russian Bureaucrat of the 19th Century, Newtonville, Mass., 1977
––, Passage through Armageddon: The Russians in War and Revolution, Nowy Jork 1986
––, Red Victory: A History of the Russian Civil War, Londyn 1989
––, The Romanovs: Autocrats of All the Russias, Nowy Jork 1981
––, Sunlight at Midnight: St Petersburg and the Rise of Modern Russia, Oxford 2001
Longford E., Wellington: Pillar of State, Londyn 1975
Longworth P., Alexis, Tsar of All the Russias, Londyn 1984
––, The Art of Victory: The Life and Achievements of Field Marshal Suvorov, 1729–1800, Nowy Jork 1965
––, The Three Empresses: Catherine I, Anne, and Elizabeth of Russia, Londyn 1972
Łopatin W.S., Potiomkin i Suworow, Moskwa 1992
McDonald E., McDonald D., Fanny Lear: Love and Scandal in Tsarist Russia, Bloomington, Ind., 2011
McGrew R.E., Paul I of Russia, 1754–1801, Oxford 1992
McMeekin S., July 1914: Countdown to War, Londyn 2014
––, The Ottoman Endgame: War, Revolution and the Making of the Modern Middle East, Londyn 2015
––, The Russian Origins of the First World War, Cambridge, Mass., 2011
––, The War that Ended Peace: The Road to 1914, Nowy Jork 2013
Madariaga I. de, Ivan the Terrible, New Haven 2006
––, Russia in the Age of Catherine the Great, New Haven 1981
Marshall Alex, Russian General Staff 1860–1917, Londyn 2006
Martin R.E., A Bride for the Tsar: Brideshows and Marriage Politics in Early Modern Russia, DeKalb, Ill., 2012
Menning B., Bayonets before Bullets: The Imperial Russian Army, 1861–1914, Bloomington, Ind., 1992
Merridale C., Red Fortress: The Secret Heart of Russia’s History, Londyn 2013
Mikaberidze Alexander, The Battle of Borodino: Napoleon vs Kutuzow, Londyn 2010
––, The Burning of Moscow: Napoleon’s Trial by Fire, Londyn 2014
Mironienko S., Stranicy tajnoj istorii samodierżawija, Moskwa 1990
Montefiore Simon Sebag, Prince of Princes: The Life of Potemkin, Londyn 2000 [wyd. pol.: Potiomkin: książę książąt, przeł. K. Bażyńska-Chojnacka, P. Chojnacki, W. Jeżewski, Warszawa 2006] (nowe wydanie pod tytułem Catherine the Great and Potemkin, Londyn 2007 [wyd. pol.: Katarzyna Wielka i Potiomkin: cesarski romans, Warszawa 2013])
––, Stalin: The Court of the Red Tsar, Londyn 2004 [wyd. pol.: Stalin: dwór czerwonego cara, przeł. M. Antosiewicz, Warszawa 2004]
––, Young Stalin, Londyn, Nowy Jork 2008 [wyd. pol.: Stalin: młode lata despoty, przeł. M. Antosiewicz, Warszawa 2008]
Mosse W.E., The Rise and Fall of the Crimean System 1855–71: The Story of a Peace Settlement, Londyn 1963
Muir R., Wellington: Waterloo and the Fortunes of Peace 1814–1852, Londyn 2015
Nikolai Mikhailovich, L’Empereur Alexandre Ier, t. 1, Petersburg 1912
––, L’Impératrice Elisabeth, épouse d’Alexandre Ier, t. 1, Petersburg 1909
Nosik B.M., Russkije tajny Pariża, Petersburg 1998
Oye D.S. van der, Toward the Rising Sun: Russian Ideologies of Empire and the Path to War with Japan, DeKalb, Ill., 2001
Pakula Hannah, Last Romantic: A Biography of Queen Marie of Romania, Londyn 1984
Perrie Maureen, Pretenders and Popular Monarchism in Early Modern Russia: the False Tsars of the Time of Troubles, Cambridge 2002
Pflaum R., By Influence and Desire: The True Story of Three Extraordinary Women – The Grand Duchess of Courland and her Daughters, Nowy Jork 1984
Pietruszewskij A., Gienieralissimus Kniaz´ Suworow, Petersburg 1884
Plans for Political Reform in Imperial Russia 1730–1905, red. Marc Raeff, Englewood Cliffs, NJ, 1966
Pleshakov C., The Tsar’s Last Armada: The Epic Journey to the Battle of Tsushima, Nowy Jork 2008
Plokhy Sergii, The Gates of Europe: A History of Ukraine, Nowy Jork 2015
Polewktow M., Nikołaj I. Biografija i obzor carstwowanija, Moskwa 1918
Poznansky Alexander, Tchaikovsky: The Quest for the Inner Man, Londyn 1994
Price M., Napoleon: The End of Glory, Nowy Jork 2014
Pushkin A.S., The Captain’s Daughter, w: The Queen of Spades and Other Stories, Londyn 1958 [wyd. pol.: Aleksander Puszkin, Córka kapitana, przeł. T. Stępniewski, w: Dzieła, t. III, Warszawa 1967, ss. 559–677]
––, Complete Prose Fiction, Stanford, Kalif., 1983
Puszkin A.S., Istorija Pugaczowa, w: Połnoje sobranije soczinienij, t. 12, Moskwa, Leningrad 1937–1949
––, Zamietki po russkoj istorii XVIII wieka, Leningrad 1984
Radzinsky E., Alexander II: The Last Great Tsar, Nowy Jork 2005 [wyd. pol.: Aleksander II: ostatni wielki car, przeł. E. Siemaszkiewicz, R. Śliwowski, Warszawa 2005]
––, The Last Tsar: The Life and Death of Nicholas II, Nowy Jork 1994 [wyd. pol.: Jak naprawdę zginął car Mikołaj II, przeł. E. Siemaszkiewicz, Warszawa 1994]
Raeff M., Michael Speransky, Statesman of Imperial Russia 1772–1839, Englewood Hills, NJ, 1957
Ransel D.L., The Politics of Catherinian Russia: The Panin Party, New Haven 1975
Rappaport H., Ekaterinburg: The Last Days of the Romanovs, Londyn 2008
––, Four Sisters: The Lost Lives of the Romanov Grand Duchesses, Londyn 2015
Rayfield D., Edge of Empires: A History of Georgia, Londyn 2012
Rey M.-P., Alexander I: The Tsar Who Defeated Napoleon, DeKalb, Ill., 2012
Rhinelander A.L.H., Prince Michael Vorontsov: Viceroy to the tsar, Montreal 1990
Riasanovsky N.V., Nicholas I and Official Nationality in Russia, 1825–1855, Berkeley, Los Angeles 1959
Rich D.A., The Tsar’s Colonels: Professionalism, Strategy, and Subversion in Late Imperial Russia, Cambridge, Mass., 1998
Ridley Jane, Bertie: A Life of Edward VII, Londyn 2012
Roberts A., Napoleon the Great, Nowy Jork 2014 [wyd. pol.: Napoleon Wielki, przeł. M. i T. Fiedorek, J. Włodarczyk, Warszawa 2015]
Roberts Elizabeth, Realm of the Black Mountain: A History of Montenegro, Londyn 2007
Robinson P., Grand Duke Nikolai Nikolaevich: Supreme Commander of the Russian Army, DeKalb, Ill., 2014
Röhl J.C.G., Wilhelm II: Into the Abyss of War and Exile, 1900–1941, Cambridge 2014
––, Wilhelm II: The Kaiser’s Personal Monarchy, 1880–1900, Cambridge 2004
Romanow B.A., Oczerki dipłomaticzeskoj istorii Russko-Japonskoj wojny 1895–1907, Moskwa, Leningrad 1955
Rounding Virginia, Catherine the Great: Love, Sex and Power, Londyn 2007
––, Nicky and Alix, Londyn 2012
Russia: War, Peace and Diplomacy: Essays in Honour of John Erickson, red. M. Erickson, L. Erickson, Londyn 2005
Russia’s Great Reforms, 1855–1881, red. B. Eklof, J. Bushnell, L. Zakharova, Bloomington, Ind., 1994
Russkij biograficzeskij słowar´ (biogramy Warwary Golicyny, t. 5, 1916; Jekatieriny Skawrońskiej, t. 18, 1904; I.A.. Hannibala, t. 4, 1914; P.S. i M.S. Potiomkinów, t. 14, 1904), t. 1–25, Petersburg 1896–1916
Ruud C.A, Stepanov S.A., Fontanka 16, Londyn 1999
Sanborn J.A., Imperial Apocalypse: The Great War and the Destruction of the Russian Empire, Oksford 2014
Service R., A History of Modern Russia, from Nicholas II do Putin, Londyn 1998
––, A History of Twentieth-Century Russia, Londyn 1997
––, The Penguin History of Modern Russia: From Tsarism to the Twenty-first Century, Londyn 2009
––, The Russian Revolution, 1900–27, Londyn 1999
Soloviev S.V., History of Russia, t. 4–15, DeKalb, Ill., 1989, 1991
Steinberg M.D., Chrustalëv V.M., The Fall of the Romanovs, New Haven 1997
Stone N., Eastern Front, 1914–17, Londyn 1975
Sumner B.H., Russia and the Balkans 1870–1880, Hamden, Conn., 1962
Szczutskaja G.K., Pałaty bojar Romanowych, Moskwa 2000
Szildier N.K., Impierator Aleksandr I. Jego żyzn´ i carstwowanije, Petersburg 1897
––, Impierator Pawieł, Petersburg 1901
Tarasow B.N, red., Nikolai I i jego wriemia, Moskwa 2001
Tarle J.W., Krymskaja wojna, Moskwa 2005 [wyd. pol.: Wojna krymska, przeł. W. Zawadzki, t. 1–2, Warszawa 1953]
Thouvenel L., Nicolas I et Napoléon III, préliminaires de la guerre de Crimée, 1852–1854, d’après les papiers inédits de M. Thouvenel, Paryż 1891
Troyat H., Catherine the Great, Londyn 1977 [wyd. pol.: Katarzyna Wielka, przeł. B. Przybyłowska, Warszawa 2006]
Ustriałow Nikołaj, Istorija carstwowanija Pietra Wielikogo, Petersburg 1858
Van der Kiste J., Hall C., Once a Grand Duchess: Xenia, Sister of Nicholas II, Londyn 2013
Vernadsky G., History of Russia, New Haven 1973
Verner A.M., The Crisis of Russian Autocracy: Nicholas II and the 1905 Revolution, Princeton 1990
Vitale S., Pushkin’s Button, Nowy Jork 1999 [wyd. pol.: Guzik Puszkina, przeł. S. Kasprzysiak, Warszawa 2005]
Waliszewski K., Autour d’un trône, Paryż 1894
Warwick C., Ella: Princess, Saint and Martyr, Chichester 2006
Wasilczikow A.A., Siemiejstwo Razumowskich, t. 1, Petersburg 1880
Wcislo F., Tales of Imperial Russia: The Life and Times of Sergei Witte, 1849–1915, Oksford 2011
Welch Frances, The Russian Court at Sea, Londyn 2010
Wheatcroft A., The Habsburgs, Londyn 1995 [wyd. pol.: Habsburgowie, przeł. B. Sławomirska, Kraków 2000]
Wilson A.N., Tolstoy, Londyn 1988
––, Victoria: A Life, Londyn 2015
Wortman R.S., Scenarios of Power: Myth and Ceremony in Russian Monarchy, Princeton 2006, 2013
Yeliseeva O.I., G.A. Potemkin’s Geopolitical Projects, Associates of Cartherine the Great, referat na konferencję w Moskwie, 22–23 września 1997, opublikowany w Moskwie, 1997
Zaionchkovsky P.A., The Russian Autocracy in Crisis 1878–1882, Gulf Breeze, Fla., 1979
––, The Russian Autocracy under Alexander III, Gulf Breeze, Fla., 1976
Zajonczkowskij A.M., Wostocznaja wojna, 1853–1856, Petersburg 2002
Zamoyski Adam, 1812: Napoleon’s Fatal March on Moscow, Londyn 2012 [wyd. pol.: 1812: wojna z Rosją, przeł. M. Ronikier, Kraków 2007]
––, The Last King of Poland, Londyn 1992 [wyd. pol.: Ostatni król Polski, przeł. E. Horodyska, Warszawa 1994]
––, Phantom Terror: Political Paranoia and the Creation of the Modern State 1789–1848, Londyn 2015
––, Rites of Peace: The Fall of Napoleon and the Congress of Vienna, Londyn 2007 [wyd. pol.: 1815: upadek Napoleona i kongres wiedeński, przeł. M. Ronikier, Kraków 2010]
Zeepvat C., Romanov Autumn: Stories from the Last Century of Imperial Russia, Stroud 2000
Zimin I.W., Powsiedniewnaja żyzn´ rossijskogo impieratorskogo dwora: dietskij mir impieratorskich riezidiencyj. Byt monarchow i ich okrużenije, Petersburg 2010
Zitser E.A., The Transfigured Kingdom: Sacred Parody and Charismatic Authority at the Court of Peter the Great, Ithaca 2004
