Читать книгу Romanowowie 1613-1918 - Simon Sebag Montefiore - Страница 9

PRZYPISY REDAKCYJNE

[...]

[*18] To właśnie dla uczczenia trzechsetnej rocznicy złożenia przez Chmielnickiego przysięgi wierności Aleksemu Stalin postanowił tuż przed śmiercią przekazać Krym, główną bazę Floty Czarnomorskiej oraz ulubione miejsce wypoczynku rosyjskich elit, Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Sowieckiej. W 1954 roku decyzję tę wprowadził w życie jego następca Nikita Chruszczow. Ani pierwszy, ani drugi nie przypuszczali, że ZSRS kiedykolwiek się rozpadnie, a Ukraina stanie się niepodległym państwem, co oznaczać będzie dla Rosji utratę Krymu.

[*19] Tejmuraz I był przebywającym na wygnaniu poetą, wojownikiem oraz królem Kartlii i Kachetii, dwóch ziem z których składała się Gruzja, niegdyś potężne królestwo pod panowaniem dynastii Bagratydów władającej w XII wieku całym Kaukazem. Gruzja była jednym z pierwszych w historii krajów, które przyjęły chrześcijaństwo jeszcze pod koniec starożytności. Szczyciła się również wspaniałą kulturą, silnym poczuciem honoru i własnym oryginalnym alfabetem. Do XVII wieku jednak zarówno jej ziemie, jak i dynastia, rozpadły się na księstwa lenne, będące terenem rywalizacji między drapieżnymi imperiami muzułmańskimi, szyicką Persją i sunnicką Turcją, a potem również prawosławną Rosją. Kiedy szach perski Abbas Wielki wygnał Tejmuraza z jego ojczyzny, przybył on błagać o pomoc cara Aleksego, jednak na próżno. W tamtym czasie Moskwa nie była jeszcze na tyle potężna, żeby interweniować na Kaukazie. Dla Gruzji był to początek długiej i bolesnej relacji z Rosją, w której do dzisiaj przeplata się nadzieja i gorycz.

[*20] Kiedy w tamtym kluczowym momencie syn Naszczokina uciekł do wroga i zhańbiony ojciec złożył rezygnację z urzędu, Aleksy nie przyjął jej. Jego odpowiedź brzmiała tolerancyjnie i umiarkowanie. „Dowiedzieliśmy się, że wasz syn zbiegł, powodując u Was straszny smutek. My, gosudar i car, jesteśmy urażeni tym przykrym nieszczęściem, tym złośliwym sztyletem, który przeszył twą duszę... odczuwamy żal również z powodu twej żony... powinieneś jednak jeszcze raz się podnieść, odzyskać siłę, mieć ufność. Jeśli chodzi o zdradę twego syna, to wiemy, że działał wbrew twej woli. Jest młody i dlatego fruwa tu i tam, ale tak jak ptak, zmęczy się lataniem i wróci do swego gniazda”.