Читать книгу Fascynująca chemia - Sylvia Feil - Страница 7
Spis treści
ОглавлениеSpis treści
Droga do atomu - Dlaczego materia nie jest kontinuum
Podstruktura atomów - Podmuch niczego
Funkcja falowa w atomie wodoru - Elektrony nie krążą, tylko drgają
Model powłok elektronowych - Od reguły Pauliego do orbitali
Układ okresowy - Porządek w zoo pierwiastków
Stabilność jąder atomowych - Balansując na krawędzi
Rozpady promieniotwórcze - Jądra atomowe szukają równowagi
Równania reakcji chemicznych - Język chemii
Wiązania chemiczne - Siła tkwi w elektronach
Cząsteczka wodoru - Fale elektronowe wiążą atomy
Czym jest entropia? - Pomost między mikro- a makroświatem
Entropia i energia Gibbsa - Siła napędowa reakcji chemicznych
Katalizatory - Czyli jak rozkręcić reakcję
Kwasy i zasady - Wędrówka protonów
pH i mol - Woda to nie tylko H2O
Wzory strukturalne - Sposoby przedstawiania budowy cząsteczek
Reguła oktetu - Przydatna, lecz nie żelazna
Benzen - Pierścień łączący
Szereg napięciowy metali - Metale szlachetne i nieszlachetne
2. Od Wielkiego Wybuchu do pierwiastków
Wielki Wybuch - Początek Wszechświata
Materia w rozszerzającym się Wszechświecie - Atomy, ciemna materia i ciemna energia
Synteza jądrowa helu - Wczesny Wszechświat jako reaktor fuzyjny
Pierwsze atomy … i najstarsze światło świata
Powstanie pierwszych gwiazd i galaktyk - Początek pierwiastków ciężkich
W reaktorze fuzyjnym gwiazd - Jak powstają pierwiastki ciężkie
Supernowe - Czyli pierwiastki powstają przez eksplozję
Łączenie się gwiazd neutronowych - Kuźnia pierwiastków podczas kosmicznej kolizji
Częstość występowania pierwiastków chemicznych …i z czego ona wynika
Linie widmowe - Optyczny ślad pierwiastków
Ośrodek międzygwiazdowy - Gaz i pył w kosmosie
Obłoki molekularne - Pyłki kurzu jako kosmiczne minilaboratoria
Biomolekuły - Śladami początków życia
Woda w Układzie Słonecznym - Od lodu w kraterach Merkurego po lodowe księżyce
Meteoryty - Niebiańskie żelazo i figury Widmanstättena
3. Chemia Ziemi i innych planet
Z czego składają się planety? - W drodze do minimum energetycznego
Wnętrze Ziemi - Podróż do środka
Pochodzenie minerałów - Krótka historia powstania
Oliwin - Zielony minerał z głębi Ziemi
Cyrkon - Kapsuły czasu z wczesnych lat Ziemi
Kwarc … i piaskowy krwiobieg
Skaleń - Budulec powłoki ziemskiej
Piroksen, amfibol i łyszczyki - Minerały między oliwinem a kwarcem
Skały magmowe - Bazalt, granit i inne skały
Skały metamorficzne - Kratony i najstarsze skały Ziemi
Wietrzenie i minerały ilaste - Czego nie naruszy ząb czasu
Siarczek żelaza - Od Morza Wattowego po złoto głupców
Woda morska i ewaporyty - Kiedy wysychają morza i oceany
Wapień i dolomit - Gdy rafy stają się górami
Cykl węglanowo-krzemianowy - Gdzie znajduje się ditlenek węgla na Ziemi?
Gazy cieplarniane - Ciepły koc Ziemi
Zmienny węgiel - Grafit i diament – niepodobne do siebie bliźnięta
Hydrat metanu - Płonący lód
Ropa naftowa - Czarne złoto z głębin
Węgiel - Dziedzictwo prehistorycznych lasów
Lodowe królestwo Tytana - Tholiny i morza z metanu
Siarkowy świat wulkaniczny księżyca Io - Kaldery, lawa i morza siarkowe
Materia pod ciśnieniem - Procesy chemiczne w ograniczonych warunkach
Uderzenia meteorytów - Poszukiwanie śladów w skale
Masowe wymieranie na skalę globalną - Kiedy Ziemia stała się strefą śmierci
Z izotopami na poszukiwanie pierwiastków - Co zdradzają nam 12C, 14C oraz 18O
4. Powstanie życia
Woda - Substancja wyjątkowa
Powstanie życia - Od cząsteczek po organizmy
Membrany - Jak powstaje zamknięty układ reakcji
Czarne kominy - Źródła życia od praczasów do dzisiaj
Wczesna Ziemia - Pierwsze ślady życia
Świat RNA - Od makrocząsteczki do replikacji
Chiralność - Kiedy cząsteczki skręcają płaszczyznę polaryzacji światła
Entropia a życie - Jak powstaje porządek w chaosie
5. Biochemia
Nanoświat komórek - W królestwie makrocząsteczek
Syntaza ATP - Rotujący nośnik energii
Glikoliza - Czyli jak powstaje energia z cukru
Reakcja pomostowa - … i gigantyczny kompleks enzymowy
Cykl kwasu cytrynowego - Centrum przemiany materii
Łańcuch oddechowy - Reakcja piorunująca w małych kroczkach
Fermentacja i oddychanie beztlenowe - Życie bez tlenu
Fotosynteza - Czyli wykorzystać światło słoneczne
Cykl Calvina - Akt drugi fotosyntezy
Symulacja komórek - Organizmy jako modele komputerowe
Rybosomy - Maszyny cząsteczkowe do produkcji białek
Wici i rzęski - … i drzewo genealogiczne życia
Białka motoryczne i szkielet komórkowy - Życie potrzebuje ruchu
Cukier - Węglowodany są nie tylko słodkie
Tłuszcze - Magazyny energii i budulce błon
Potas - Jeden banan za dużo?
Białka - Wszechstronne cząsteczki
Trawienie - Od kwasu solnego przez enzymy po mikrobiom
Alkaloidy - Trujący mechanizm obronny roślin
Terpeny - Od rozpuszczalników do witaminy A
Celuloza - Węglowodany jako budulec i surowiec odnawialny
Żelazo w organizmie - Hemoglobina a transport tlenowy
Przekaźniki w układzie nerwowym - Chemiczny przekaz sygnałów
Narkotyki w układzie nerwowym - Walka o receptory
Wzrok - Włączanie cząsteczek za pomocą światła
Trucizny w pożywieniu - Czyli co kiedyś (niechcący) zabijało ludzi
Zielone substancje zapachowe - Komunikacja chemiczna wisi w powietrzu
Bioluminescencja - Czyli co sprawia, że meduzy i robaczki świętojańskie się świecą
Zegar biologiczny - Czyli jak cząsteczki nami sterują
6. Chemia w historii ludzkości
Ogień - Czyli karczowanie, ogrzewanie, suszenie, oświetlanie i gotowanie
Proch czarny - I jego zastosowania pirotechniczne
Porcelana - Białe złoto z Chin
Cement - Od piasku i zaprawy po materiał budowlany Rzymian
Beton - Nowoczesny materiał budowlany
Metale naszych przodków - Jak człowiek lodu stworzył swój miedziany topór
Fermentacja alkoholowa - Drożdże w warunkach beztlenowych
Od alkoholu po ocet - Kiedy wino staje się kwaśne
Trucizny łowieckie - Żaby i rośliny jako dostawcy trucizn
Garbowanie - Jak ze skóry zwierzęcej powstaje materiał skórzany
Mydła - Czyli w czym Germanie przewyższali Rzymian
Medycyna naturalna - Leki z lasów i dzikich zwierząt
Naturalne farby i lakiery - Śródki ekspresji i rzemiosło
Kolory kryształów - Minerały jako surowiec do pigmentów
Kamień filozoficzny - Tajemnice alchemii
7. Współczesna chemia
Azot - Schwytany z powietrza, czyli metoda Habera i Boscha
Nawóz - W walce z głodem milionów
Bojowe środki chemiczne - Trujący gaz i neurotoksyny
Kwasy - Spacer po kwaśnym świecie
Materiały wybuchowe - Dynamit, trotyl, heksogen
Rtęć, kadm i ołów - O korzyściach i szkodach związanych z metalami ciężkimi
Metalurgia - Od górnictwa po właściwości na życzenie
Ziemie rzadkie - …to też metale, tylko że cenne!
Glin - Trudno dostępna waga lekka
Metale z morza - Konkrecje manganowe i frezarki w głębiach oceanicznych
Korozja - Kiedy tlen postarza
Miedź i złoto - Wydobycie i pozyskiwanie
Krzem i jego tlenki - Różne oblicza uniwersalnego materiału
Metan i eten - Alkany kopalne, alkeny i petrochemia
Zeolity - Substancje katalizujące i zmiękczające wodę
Metanol i etanol - Alkohole do paliw
Barwniki - Wszystko tu tak pięknie mieni się kolorami
Ozon - Na Ziemi niebezpieczny, ponad nią – niezbędny
Samooczyszczające się powierzchnie - Jak łatwo pozbyć się wody i brudu
Ciecze jonowe - Płynne sole
Tworzywa sztuczne - Przez ciekawość i odrobinę szczęścia ku nowym materiałom
Antybiotyki - Z bronią grzybów na odsiecz bakteriom
Glifosat - Kontrowersyjny pestycyd
Surfaktanty - Aktywne na powierzchniach
Reakcja Maillarda - Chrupkość i aromat podczas smażenia
Dodatki spożywcze - Substancje zagęszczające, konserwanty i nie tylko
Kawa - Ekstrakt z prażonych ziaren
Emulgatory - Żółtko jajka w sosach
Fotoluminescencja - Fluorescencja, fosforescencja i chemiluminescencja
8. Przyszłość chemii
Fulereny - Nanopiłki nożne z węgla
Nanorurki węglowe - Zwinięty węgiel
Grafen - Cieniutkie warstwy węgla
Kosmiczna winda - Windą do gwiazd
Maszyny molekularne - Jak się je projektuje i buduje
Narzędzia z ceramiki - Ostre jak nóż i twardsze od stali
Mikroskopia fluorescencyjna - Za pomocą barwników świetlnych poza granice rozdzielczości
Mikroskopia krioelektronowa - Szczegółowy wgląd w nanoświat organizmów
Jedwab pajęczy - Przyroda wzorem dla bioprodukcji
Aerożel - Nieorganiczna waga lekka
CRISPR – narzędzie inżynierii genetycznej - Czy da się wyleczyć choroby poprzez modyfikacje genowe?
Układ okresowy
Autorzy zdjęć
