Читать книгу Majsterki - Sylwia Czubkowska - Страница 8

Drewnoznawstwo to taki kierunek studiów, na którym pięcioletnią naukę spokojnie można by rozciągnąć na kolejne pięć lat. Nawet więc nie próbujemy tutaj zaoferować pełnego zakresu wiedzy na temat drewna. Nie będziemy też ściśle trzymać się zasad klasycznego stolarstwa. Owszem, umiejętność wykonania połączeń metodą czopową, wytłoczenia nogi stołowej czy snycerstwa jest bardzo satysfakcjonująca, lecz nie jest konieczna do tego, by z drewnem pracować i w nim tworzyć. A przynajmniej nie na początku. Dużo ważniejsze jest odnalezienie w tym przyjemności. Zapach drewna, szczególnie świeżego, jego struktura oraz to, jak reaguje na różne środki i jak pod ich wpływem się zmienia, zachwyca przecież ludzi od tysiącleci. Nawet dziś, gdy domy, meble, elementy wyposażenia możemy uzyskać z zupełnie innych, nowocześniejszych materiałów, drewno wciąż ma się świetnie. Co więcej, pojawiają się kolejne przedmioty, które na nowo pokazują jego właściwości. Zegarki, oprawy okularów, biżuteria, podstawki pod laptopy, obudowy sprzętu, ramy rowerów – to wszystko robi się dziś z drewna! Nawet w środku miejskiej dżungli budzi się w nas nostalgia i potrzeba choćby takiego zbliżenia się do natury.

Tęsknimy za prostym życiem, toczącym się niespiesznym tempem, pełnym kontemplacji, autorefleksji i bliskości natury. Takim z zapachem drewna o poranku.

Projekty, które wybrałyśmy do naszej książki, mają więc pomóc w realizacji takiej potrzeby, nawet wtedy gdy mieszkacie w środku miasta, nie macie w pobliżu tartaku, a wypad do lasu jest poważną wyprawą. Ale także wtedy gdy teoretycznie to drewno jest niedaleko, jednak zawsze wydawało Wam się trudnym materiałem przeznaczonym tylko dla specjalistów. Zamiast się go obawiać, wystarczy poznać kilka podstawowych zasad i skorzystać z rad, jak je zdobyć, jak wybrać i jak obrabiać, by rozpocząć przygodę z domową stolarnią.

PODSTAWOWE PYTANIE ZAWSZE BRZMI: SKĄD WZIĄĆ DREWNO?

Oczywiście nie z samowolnego wyrębu. Najlepiej mieć w pobliżu tartak, gdzie można zakupić drewno z drzew wyselekcjonowanych do wycinki. Jest to jednak zazwyczaj drewno trudne: jeszcze niewysuszone, często nieobrobione. Jeżeli więc macie do tartaków daleko, nie ma co rozpaczać, ale skierować kroki w trzy inne miejsca.

Warto zajrzeć do specjalistycznych sklepów i składów z drewnem, często położonych przy stolarniach. My nawet w środku Warszawy mamy kilka takich miejsc i zawsze możemy w nich znaleźć potrzebny materiał. Tarcica, fornir, drewna bardziej szlachetne lub po prostu ciekawsze niż najtańsza sosna. To po nie warto wybrać się do takich miejsc. Co ważne, pracują w nich specjaliści, więc pytajcie, radźcie się – nie trzeba się własnej niewiedzy wstydzić.

Drugie miejsce to markety budowlane. Nie ma w nich co liczyć na drewno szlachetne, ale za to jest naprawdę duży wybór takich materiałów, jak: kantówki, deski, półki, kołki i sklejka, czyli elementów już przygotowanych do mniejszych i większych prac majsterkowych.

Trzecie wyjście to ekostolarka, czyli drewno z odzysku. Drewniane palety transportowe, skrzynki na owoce i warzywa, elementy starych drewnianych mebli czy tak rozchwytywanych teraz starych stodół to także warte docenienia źródło drewna. Zwykle taniego (z wyjątkiem tego ze stodół) i czasem o bardzo ciekawym wyglądzie, ale także – wbrew temu, co by się mogło wydawać – wcale nie takiego prostego w obróbce, bo wymagającego odpowiedniego przygotowania, by mogło znaleźć się w domu.

JAKIE DREWNO WYBRAĆ?

Ile gatunków drewna, tyle jego właściwości i zastosowań. Różna jest ich wytrzymałość, odporność na ścieranie oraz naturalnie wybarwienie.

Najpopularniejsze, najłatwiej dostępne i najtańsze jest u nas drewno sosnowe. Jasne, beżowożółte, silnie nasycone żywicą, o kremowym, bardzo szerokim usłojeniu. Co ważne, jest miękkie, wytrzymałe i sprężyste, łatwo poddaje się obróbce i barwieniu. To z sosny są zazwyczaj wykonane drewniane elementy dostępne w marketach budowlanych. Mimo że nie jest to szczególnie ekskluzywny gatunek, naprawdę nie ma co się na niego obrażać, bo to drewno pozwala na uzyskanie wielu ciekawych elementów dekoracyjnych.

Drugim gatunkiem pod względem popularności w Polsce jest buk. To drewno twarde o wysokiej jakości. Za główną zaletę buku należy uznać to, że jest podatny na różne rodzaje obróbki. Można go bez obawy pokrywać bejcami w różnych kolorach, lakierami oraz naturalnymi olejami. Meble wykonane z buku charakteryzują się wysoką jakością, i to na lata. Jednak aby drewno bukowe nabrało takich właściwości, konieczne jest poddanie go działaniu pary wodnej. Ten zabieg zabezpiecza je przed paczeniem się i zniekształcaniem. Dlatego nie będziemy pokazywać projektów z tego gatunku drewna, ale jeżeli znajdziecie bukowe meble, to naprawdę warto rozważyć ich zakup.

Pokażemy natomiast kilka zastosowań brzozy. Drzewa tego gatunku są u nas bardzo popularne, więc drewno to jest łatwo dostępne, a zarazem bardzo ciekawe ze względu na gładką, białą korę i giętkie, delikatne gałęzie.

Oczywiście mamy też sporo gatunków drewna mniej lub bardziej szlachetnego, a ich charakterystyczną cechą są piękne, wyraźne słoje. Dąb, szczególnie ten sęczny, jest obecnie jednym z najmodniejszych gatunków. Dużym powodzeniem cieszy się też delikatniejszy, ale wciąż wyrazisty orzech. Pięknie wygląda jasne, delikatne drewno jesionu (ale jest też bardzo wymagające, można je tylko lakierować) oraz wyraziste drewno wiśniowe. Interesująca jest delikatna, jaśniutka topola. Najdroższe są zaś oczywiście gatunki egzotyczne – brunatnoczerwony mahoń, ciepłobrązowy, bardzo twardy palisander i twardy, bardzo ciemny, wręcz czarny, heban.

Gdy już mamy drewno, trzeba się do niego zabrać. I tu rozwiejemy obawy, że koniecznie potrzebny jest do tego ogromny zestaw niezwykle specjalistycznych narzędzi. Do prostych prac wystarczą podstawowe, tyle że dobrze dobrane narzędzia. Takie do obróbki, przycięcia, połączenia i wykończenia drewna.

NARZĘDZIOWY NIEZBĘDNIK MAJSTERKOWICZA MUSI ZAWIERAĆ:

PIŁY DO DREWNA

1 – japońska

2 – otwornica

3 – kabłąkowa

4 – grzbietnica

5 – uniwersalna

6 – z wymiennymi ostrzami

7 – uniwersalna precyzyjna

ŚCISKI

Unieruchamiają materiał, nad którym pracujemy, lub pozostawiony do wyschnięcia. Naprawdę warto w nie zainwestować, bo nawet nie mając profesjonalnego stołu, możemy znacznie usprawnić sobie pracę.

ŚRUBOKRĘTY

Przydadzą się w każdym domu, najlepiej cały zestaw albo uniwersalny wkrętak z wymiennymi bitami.

MŁOTEK

Wystarczy zwykły młotek, choć taki z łomem do wyciągania gwoździ przyda się jeszcze bardziej.

WIERTARKA LUB WIERTARKOWKRĘTARKA I WIERTŁA DO DREWNA

Najważniejsze jest odpowiednie dobranie wierteł. Nie tylko pod względem wielkości, ale i zastosowania. Te klasyczne do nawiercania dziur w drewnie mają specjalną, ostrą końcówkę zwaną bączkiem. Oprócz nich przydają się wiertła piórkowe (łopatkowe), frezy i otwornice (s. 32).

Jak widzicie, nie chodzi o żaden wielki magazyn, zresztą wiele z tych narzędzi i tak jest w każdym domu.

POTRZEBNE MATERIAŁY

PAPIERY ŚCIERNE

Wybierajcie takie na płótnie, bo są bardziej wytrzymałe. Zaczynamy od pracy gruboziarnistymi (gramatura 80–90), a potem przechodzimy do drobnoziarnistych (100–180).

WKRĘTY I GWOŹDZIE O RÓŻNYCH ROZMIARACH

BEJCE

Wodne i spirytusowe pigmenty zabarwiające drewno (więcej na s. 57).

WOSKI

Naturalne tłuszcze barwiące i zabezpieczające drewno (więcej na s. 38).

OLEJE

Gotowe mieszanki lub naturalne oleje idealne do drewna z wyraźnym usłojeniem (więcej na s. 44).

KLEJ DO DREWNA TYPU WIKOL

Powodzenia!