Читать книгу Piękna i odważna - Tania Szabo - Страница 11

Zaraz po klęsce pod Dunkierką, gdy Wielka Brytania samotnie trwała na skraju okupowanej przez niemieckie wojska Europy, Winston Churchill zaproponował powołanie instytucji, którą nazwano Special Operations Executive (SOE, Kierownictwo Operacji Specjalnych). Miał to być oddział tajnych agentów działających na okupowanych terytoriach i siejących tam jak największe spustoszenie.

Z powodów logistycznych celem numer jeden akcji SOE była Francja, leżąca naprzeciw, po drugiej stronie kanału La Manche. Churchill rozkazał podpalić Europę, a zrobić to mieli właśnie agenci SOE, przybywający na spadochronach, kutrami torpedowymi i lekkimi samolotami, na przykład lysanderami, które mogły lądować na zaoranym polu i z niego startować.

Skąd jednak mieli brać się chętni do takich operacji? Ludzie zdecydowani skoczyć w całkowitą ciemność na nieznanym terenie, uzbrojeni po zęby, gotowi wciągać do walki siły przeciwnika i pogodzić się ze straszliwym losem w razie złapania ich przez wroga wyznającego zasadę, że są dozwolone najstraszliwsze tortury…

Gdzie SOE mogło więc szukać agentów? Co dziwne, nie w wojsku, lecz po prostu wśród zwyczajnych ludzi, często wśród kobiet. Takich jak Violette Szabó.

Szabó urodziła się w Paryżu. Jej matka była Francuzką, ojciec – Anglikiem. Przed wybuchem wojny rodzina przeniosła się do Anglii. Violette wyrosła na piękną dziewczynę, zdumiewająco podobną do Ingrid Bergman. Wyszła za mąż za Étienne’a Szabó, oficera Legii Cudzoziemskiej o francusko-węgierskich korzeniach, który zginął pod El Alamejn. Pogrążona w żalu, zaoferowała swoje usługi SOE. Nie ukrywała, że szuka osobistej zemsty.

W kwietniu 1944 roku przerzucono ją do Francji. Sama dotarła pociągiem do dalekiego Rouen i na nowo zorganizowała tam rozbitą przez Niemców ważną siatkę ruchu oporu.

Wróciła do Anglii na pokładzie lysandera, ale mniej więcej pięć tygodni później, w czerwcu 1944 roku, poleciała do Limousin, gdzie razem z miejscowymi maquis niszczyła niemieckie linie komunikacyjne. Wpadła w zasadzkę przygotowaną przez esesmanów z pułków Das Reich i Deutschland. Mimo odniesionych ran ostrzeliwała się ze stena; swojemu towarzyszowi, Anastasie, kazała uciekać.

Od czerwca do sierpnia 1944 roku była przesłuchiwana i torturowana przez SS. Później przewieziono ją do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, gdzie, tak jak inne więźniarki, zapadła na zdrowiu w wyniku drastycznego niedożywienia.

W obliczu nieuchronnego końca wojny Niemcy zdecydowali się pozbyć Violette. Rozstrzelano ją, a jej ciało prawdopodobnie spalono.

Gdy w 1946 roku Violette odznaczano pośmiertnie Krzyżem Jerzego, podczas wzruszającej uroczystości order odebrała jej czteroletnia córka Violette, Tania, która po wielu latach napisała tę zupełnie wyjątkową opowieść o życiu i działaniach matki.

Jack Higgins

Wyspy Normandzkie

kwiecień 2007