Читать книгу Общий курс турецкого языка. Часть 2 (В1-В2). 9 138 слов - Татьяна Олива Моралес - Страница 63

Данное развёрнутое дополнение формирует придаточные предложение, вводящиеся союзом «что», если в данном предложении отсутствует вопросительное слово.

Оборот «который» – DIK + винительный падеж = развёрнутое дополнение на -dığı+n (буфер перезода в падежи для 3-х лиц) +i (винительный падеж)

Выражает действие объективно, в пределах того или другого времени. Если в прямой речи действие протекает в прошедшем, настоящем или настоящем-будущем (в значении настоящего) времени, то в косвенной речи используется развёрнутое дополнение на -dığıni (в утвердительной или отрицательной формах) с суффиксами принадлежности и суффиксом нужного падежа в сочетании с главным сказуемым.

okumak – читать

Обратите внимание на формы глагола во 2 лице и 3 лице ед. числа:

1. Ben oku+duğ+um+u

2. Sen oku+duğ+un+u

3. O oku+duğ+u+n+u

1. Biz oku+duğ+umuz+u

2. Siz oku+duğ+unuz+u

3. Onlar oku+duk+ları+n+ı

Как видите форму получаются одинаковые, однако в приклеивании аффиксов просматривается существенная разница:

2 л. ед ч – Sen oku+duğ+un+u – во 2-м лице единственного числа к duğ прибавляется притяжательный аффикс 2 л. ед. ч. -un + винительный падеж – u.

3. л. ед ч – O oku+duğ+u+n+u – в 3-м лице единственного числа к duğ прибавляется притяжательный аффикс 3 л. ед. ч. -u + буфер перехода в падежи для 3-х лиц + винительный падеж – u.

Примеры:

Ben çocuğun oynadığını gördüm – Я видел, что ребенок играл.

Sekreter müdürün gittiğini söylüyor – Секретарь сказал, что директор ушел.

Подлежащее придаточного предложения с развёрнутым дополнением – dığını должно стоять в родительном падеже.

Упражнение 23

A.

Поставьте глаголы, стоящие в форме оборота «который» -DIK в форму развёрнутого дополнения – dığını.

Обратите внимание на формы глагола во 2 и 3 лице ед. числа:

1. Ben oku+duğ+um+u

2. Sen oku+duğ+un+u

3. O oku+duğ+u+n+u

1. Biz oku+duğ+umuz+u

2. Siz oku+duğ+unuz+u

3. Onlar oku+duk+ları+n+ı

verdiğim

verdiğin

verdiği

verdiğimiz

verdiğiniz

verdikleri

gittiğim

gittiğin

gittiği

gittiğimiz

gittiğiniz

gittikleri

geldiğim

geldiğin

geldiği

geldiğimiz

geldiğiniz

geldikleri

söylediğim

söylediğin

söylediği

söylediğimiz

söylediğiniz

söyledikleri

aldığım

aldığın

aldığı

aldığımız

aldığınız

aldıkları

yaptığım

yaptığın

yaptığı

yaptığımız

yaptığınız

yaptıkları

olduğum

olduğun

olduğu

olduğumuz

olduğunuz

oldukları

okuduğum

okuduğun

okuduğu

okuduğumuz

okuduğunuz

okudukları

В.

Переведите на русский язык. Поставьте слова в нужные формы.

Развёрнутое дополнение -duğunu

1. Bu performans.. (местный пад.) oynamak.. (оборот «который» – DIK) rol.. (родительный пад.) (роль, которую я играл в этом спектакле) çok ilginç olmak.. (развёрнутое доп. -duğunu) (что очень интересная) söylemek.. (будущее-прошедшее вр.) (я собирался сказать).

2. Ben.. (изменяющаяся ф., направительный пад.) vermek.. (оборот «который» – DIK) kitab.. (родительный пад.) (книга, которую ты мне подарил) çok büyük olmak.. (развёрнутое доп. -duğunu) (что очень большая) söylemek.. (будущее-прошедшее вр.) (ты собирался сказать).

3. Mehmet (Мехмед), Ali.. (апостроф + родительный пад.) bu mağaza.. (местный пад.) görmek.. (оборот «который» – DIK) araba.. (родительный пад.) (машина, которую Али видел в магазине) pahalı ve güzel olmak.. (развёрнутое доп. -duğunu) (что очень дорогая и красивая) söylemek.. (будущее-прошедшее вр.) (собирался сказать).

4. Yapmak.. (оборот «который» – DIK) iş.. (родительный пад.) (работа, которую мы выполняли) çok dikkat gerektirmek.. (развёрнутое доп. -duğunu) (что требует большого внимания) söylemek.. (будущее-прошедшее вр.) (мы собирались сказать).

5. Gökyüz.. (3 л. ед. ч. + буфер -n- + местный пад.) görmek.. (оборот «который» – DIK) yıldız.. (мн. ч. + родительный пад.) (звёзды, которые вы видите на небе) Dünya.. (апостроф + исходный пад.) (от Земли) çok uzak olmak.. (развёрнутое доп. -duğunu) (что очень далеко) söylemek.. (будущее-прошедшее вр.) (вы собирались сказать).

6. Mehmet ve Ali, bu şirket.. (родительный пад.) ofis.. (3 л. ед. ч. + буфер -n- + местный пад.) görmek.. (оборот «который» – DIK) insan.. (мн. ч. + родительный пад.) (люди, которых они видят в офисе этой компании) sürekli bir şey.. (мн. ч. + творительный пад. – безударный!!!) meşgul olmak.. (развёрнутое доп. -duğunu) (что всегда чем-то заняты) söylemek.. (будущее-прошедшее вр.) (собирались сказать).

Ключ к упражнению 23

Ключом к упражнению 23 является упражнение 24.

Упражнение 24 (перевод на русский – 68 слов)

А.

verdiğimi

verdiğini

verdiğini

verdiğimizi

verdiğinizi

verdiklerini

gittiğimi

gittiğin

gittiğini

gittiğimizi

gittiğinizi

gittiklerini

geldiğimi

geldiğini

geldiğini

geldiğimizi

geldiğinizi

geldiklerini

söylediğimi

söylediğini

söylediğini

söylediğimizi

söylediğinizi

söylediklerini

aldığımı

aldığını

aldığını

aldığımızı

aldığınızı

aldıklarını

yaptığımı

yaptığını

yaptığını

yaptığımızı

yaptığınızı

yaptıklarını

olduğumu

olduğunu

olduğunu

olduğumuzu

olduğunuzu

olduklarını

okuduğumu

okuduğunu

okuduğunu

okuduğumuzu

okuduğunuzu

okuduklarını

В.

1. Bu performansta oynadığım rolün çok ilginç olduğunu söyleyecektim.

2. Bana verdiğin kitabın çok büyük olduğunu söyleyecektin.

3. Mehmet, Ali’nin bu mağazada gördüğü arabanın pahalı ve güzel olduğunu söyleyecekti.

4. Yaptığınız işin çok dikkat gerektirdiğini söyleyecektik.

5. Gökyüzünde gördüğümüz yıldızların Dünya’dan çok uzak olduğunu söyleyecektiniz.

6. Mehmet ve Ali, bu şirketin ofisinde gördükleri kişilerin sürekli bir şeylerle meşgul olduğunu söyleyecektiler.