Читать книгу Misverstand op Keurboslaan #9 - Theunis Krogh - Страница 9

Die hoof is duidelik ontevrede met die lewe. Hy eet vandag nog minder as gewoonlik en sê nie ’n enkele woord nie. Josef en sy ma kyk mekaar betekenisvol aan.

Doktor Serfontein word soms geleidelik stiller en stiller, en praat dan ná ’n paar dae glad nie. Josef weet hy is vir ten minste ’n deel van sy pa se donker bui verantwoordelik, want die swart oë rus af en toe vorsend op sy gesig. Sulke blikke van sy pa is op die oomblik vir Josef moeilik om te verdra.

Maar die hoof se vrou is nie by die algemene onguns ingesluit nie, en ná ete volg hy haar na haar sitkamer waar sy haar huishoudelike rekeninge wil nagaan. Hy gaan staan voor ’n venster en kyk oor die tuin uit.

“Weet jy of Barbara iets makeer?” vra hy.

“Barbara? Nee, hoekom?”

“Dit lyk of sy ongesteld is. Trane en so meer.”

“Jy het haar nie dalk aangespreek nie?”

“Glad nie. Ek het nog nooit nodig gehad om dit te doen nie.”

“Dan is sy seker maar weer verlief op jou. Dit gebeur mos af en toe. Maar ná ’n potjie tennis saam met Geer-hulle vergeet sy dit mos altyd vir ’n ruk.”

Die hoof draai hom om en tot haar verligting beweeg sy wenkbrou.

“Omdat jy met my opgeskeep sit, dink jy alle vrouens, jonk of oud, wil ook wees. Maar my betowering kon tog nie vir mevrou Mostert ook oorweldig het nie, want sy loop net so in trane rond.”

“Sy én Barbara? Wat gaan aan? Ek het van niks gehoor nie.”

“Richard is net so eienaardig. Ek verstaan nie waaruit spruit sy skielike vreemde gedrag nie.”

“Dis pure hardkoppigheid. Hy is al nors vandat jy hom by jou ouers gaan haal het …”

“Nou oordryf jy.”

“Jy het self gesê hy wou nie tydens die treinreis by jou kom aanmeld soos die hoofseun behoort te doen nie. En boonop wil hy nie vir jou vertel wie die twee vreemdelinge is met wie jy hom sien praat het nie. Dis nie soos ek my seuns grootgemaak het nie.”

“Dis moeilik om hulle te beheer wanneer hulle te groot vir ’n ma se tug word,” sê die hoof met ’n flou glimlag. “Dis veral moeilik as hulle nie ’n woord wil praat nie. Moet voorlopig niks sê nie.”

“Watter soort mense was daardie twee mans?”

“Ek sal nie kan sê nie. Hy het op Breytenstasie weer met hulle gepraat tot hulle na een van die Mbabane-busse toe is. Dit beteken dalk alles niks nie, maar hy lyk so skuldig, en dis ongewoon vir hom … Ek is jammer. Ek moes jou nie daarmee lastig geval het nie.”

“Onsin. Ek is die kind se ma. Jy as pa is gans te versigtig. Jy is altyd bang om met hulle privaatsake in te meng. Hulle is nog te onervare om privaatsake te hê. Josef se gewete pla hom ook, en dis geen wonder nie. Watter soort gedrag is dit om net vyf minute by sy oupa-hulle te kuier en niks oor die toer te vertel nie?”

Voor doktor Serfontein kan antwoord, kom iemand in die gang af.

“Waar is sy? In dié vertrek?” vra ’n vrouestem in Engels.

Die hoof lyk dadelik omgekrap. As hy werklik aan ’n ernstige siekte gely het, was sy broer Adolf se vrou, Coralie, vir ’n groot deel daarvan verantwoordelik. Haar man is ’n senior lid van die personeel en die hoof het groot respek vir hom as broer en medewerker, maar hy vermy so ver as moontlik alle kontak met sy skoonsuster.

Met ’n veelseggende kyk na sy vrou verlaat hy die vertrek deur ’n stoepdeur. Voor hy nog baie ver is, hoor hy Coralie se kenmerkende: “Oh, my dear!”

Al die jare wat hy haar ken, het hy haar nog selde ’n sin op ’n ander manier hoor begin. Nou voeg sy daarby: “Who is the pretty girl Djouzef has been seen driving about?”

Mevrou Serfontein antwoord geduldig dat sy nie al Josef se vriende ken nie. Sy praat wel Engels, maar sy spreek haar seun se naam op die regte manier uit.

Hulle drink saam koffie en gesels heel vriendelik oor die een en ander, maar Helen is verlig toe Coralie ná ’n rukkie groet. Sy het natuurlik gesien sy gaan nie hier skindernuus oor ander se sake kry nie.

Nou versomber mevrou Serfontein se mooi gesig, net soos haar man s’n waar hy in die studeerkamer agter sy lessenaar sit.

Helen wens Josef was nog jonk genoeg om pak te kry.

Coralie se geskinder is nie die eerste nuus wat sy van haar oudste seun se gedrag hoor nie. Haar skoonma het haar die vorige aand gebel en gesê ’n meisie het tydens Josef se kort besoek buite in die motor gewag. Josef het niks van haar genoem nie, maar hy kon nie wag om weer by haar te kom nie.

As iemand hom nou hier in Keurboslaan se omgewing saam met ’n meisie sien ry het en hulle haar nie ken nie, moet dit die vreemdeling wees wat hy hierheen gebring het – en dit sal enige ma van ’n seun wat maar net negentien is bekommerd maak.

Helen besef sy sal nie nou met Josef of Richard kan praat nie. Die spanproewe het reeds begin, en alles draai nou net om krieket. Die paar rugbywedstryde wat oorbly, is skielik van minder belang. Richard sal die hele middag op die krieketveld besig wees en Josef help ook altyd daar wanneer hy tuis is. So die moederlike vermaning sal voorlopig moet wag.

Mevrou Serfontein besluit om eers na mevrou Mostert en Barbara te gaan om te probeer vasstel wat met die twee getroue helpers skort. Sy slaan haar kameelhaarjas om haar skouers en stap deur die skoolterrein na die groot gebou se voorkant toe. Sy verlustig haar vir ’n oomblik lank in die pragtige uitsig oor die fluweelgrasperke en groot bome. Deur die bome se takke sien sy die dakke van Keurboslaan se dorp aan die voet van die heuwel. Dan stap sy verder op soek na die huismoeder en Barbara.

Maar sy word nie by een van die twee iets wys nie. Mevrou Mostert wat gewoonlik so padlangs is, kan haar vandag nie in die oë kyk nie, en sy wil oor niks anders as nuwe komberse praat nie. Barbara hik en stik en sê sy is verkoue; ook haar blik is allesbehalwe reguit.

Na hierdie twee onbevredigende gesprekke sien die hoof se vrou die onderwysers Flip Venter en Helmuth Geer aan die ander kant van die binneplein aankom. Hulle lyk ook maar bedruk. Toe hulle haar gewaar, gaan staan hulle tot haar verbasing botstil. Dan groet hulle met ’n vinnige kopknik en verdwyn deur ’n ingang na die klaskamers se vleuel asof hulle ’n spook gesien het.

“Nou ja!” sê sy vir haarself. “Roelof het almal weer lelik omgekrap, al erken hy dit nie. Hy maak mense seer sonder dat hy eens bewus is daarvan.”

Daar bly vir haar niks anders oor as om maar terug huis toe te gaan nie.

Barbara het natuurlik by die eerste geleentheid haar kommer op haar ouboet se skouer uitgesnik, en dit was die vorige nag net ná sy aankoms hier. Kort daarna het hy die skokkende nuus met meneer Geer, die sportonderwyser, gedeel. Hulle is sonder versuim na meneer Spaulding, wat in sy jeug ’n lid van Geer se bende was. Die musikus is vaal van skok en nadat die drie lank en gespanne in stilte gestaan het, roep hy uit: “En Krynauw is weg Kaap toe! Ons kan hom nie eens uitvra nie.”

Die agtjarige Dirkie Olivier kom nou die eerste keer skool toe, want hy het ná die Kersvakansie pampoentjies gehad en kon toe nie saam met sy twee groot broers kom nie. Maar hy weet natuurlik alles van Keurboslaan af. Sy pa was mos vroeër hier.

Hy staan nogtans ’n bietjie onseker met ’n kolf in sy hande en kyk na die lang seun wat hom wil begin afrig. Thys en Theuns is rugbymanne en kon hulle klein boetie nie eintlik touwys maak nie.

“Wie’s jy nou eintlik?” vra Ruyssenaer.

“Dirk Olivier, oom,” sê Dirkie huiwerig.

Met een vinnige blik wys Ruyssenaer vir dié wat naby genoeg staan om te hoor enigeen wat die nuwe kind uitlag, sal met hom te doen kry.

“Is Thys en Theuns jou broers?” vra hy.

“Ja, oom.”

“Gee daardie groot stok eers vir iemand anders voor jy jou daarmee seermaak. So, vat nou hierdie bal.” Ruyssenaer roep na waar Richard met ander leerlinge besig is.

“Ja?” antwoord die hoofseun.

“Kom ’n slag hier en laat hierdie grootman vir jou boul. Ek kan dié ape hier nie vertrou om my te help nie.”

“Dis goed. Daan, neem jy my plek hier in. Kyk mooi dat Loggenberg nie gooi as hy boul nie.”

Dirkie kyk met groot respek na die hoofseun in die wit klere. Dis mos hy wat verlede jaar in Engeland voor die koningin krieket gespeel het. Thys-hulle het hom daarvan vertel.

Richard bekyk die nuwe skolier met kalm, vriendelike oë.

“Nou, sien jy daardie oom?” vra Ruyssenaer.

“Ja …”

“Vat die bal en gooi hom so hard as jy kan daarmee.”

“Sal hy nie baie kwaad wees nie?” aarsel Dirkie.

Nie eens Ruyssenaer se strengste blik kan keer dat die toeskouers lag nie. Die nuweling lyk baie verleë.

“Genoeg gerunnik van julle!” beveel Ruyssenaer. “Brian, Leenderd en Rynault Serfontein, hoekom oefen julle nie?”

“Ons het ’n soort toetswedstryd,” sê Brian nog laggend. “Maar party is nog nie hier nie. Ons speel kastig op die oostelike veld.”

“Gaan dan dadelik soontoe. Jy, kêrel, gooi die hoofseun met die bal. Jy hou ons op.”

“Mik na die paaltjies, Olivier,” roep Richard van die ander kant af.

Dirkie se vrees slaan weg. Die hoofseun ken sy naam en noem hom daarop asof hy ook een van die manne hier is! Hy voel dadelik ’n paar sentimeter langer.

Toe hy die bal met al sy krag gooi en die hoofseun dit sowaar raak slaan, besef hy nie Richard moes vinnig ’n hele treë gee om dit reg te kry nie. Hy is so trots soos nog nooit vantevore nie, en van dié dag af word krieket die middelpunt van sy bestaan.

Later toe almal terug skool toe gaan, sien Brian die klein regop figuurtjie stap en sy ondeunde oë vonkel.

Hy knipoog vir sy maats en sê vir Dirkie: “Haai. Lekker gespeel?”

“Baie lekker! Die hoofseun kon elke bal raak slaan, maak nie saak hoe ek dit gegooi het nie.”

“Maar dis mos nie die bedoeling nie,” sê Ben Serfontein. “Jy moet probeer om die paaltjies …”

“Moenie jou aan hierdie vent steur nie,” sê Brian vir Dirkie. “Hy’s net jaloers op jou. Jy gaan ’n goeie krieketspeler word. Enigiemand kan dit sien … Maar as jy wil hê almal moet van jou hou, moet jy nie so eerbiedig teenoor die groot menere wees nie. Anders dink almal jy’s ’n bangbroek. Die seniors is niks beter as ons nie.”

“Maar Thysie het gesê ’n mens mag nie parmantig met hulle wees nie,” sê Dirkie verward.

“’n Ouboet sê sulke dinge net om jou te laat verstaan hy’s jou ouboet. As jy so voor die seniors kruip, gaan niemand van jou hou nie.”

“Brian, oppas vir jou!” waarsku ’n groot seun in die verbygaan. “Jy weet jy mag nie met die nuwe kleingoed gekskeer nie.”

Brian steur hom nie aan die goeie raad nie. Jan Serfontein, een van die hoof se menigte neefs, is ’n goeie kêrel en almal sê hy gaan volgende jaar ná Richard hoofseun wees, maar hy is dit nog nie!

“Dis tipies die groot menere,” sê Brian vir Dirkie. “Hulle wil van ons ander slawe maak! Sien jy daardie langbeen wat daar stap? Gaan sê vir hom: ‘Hallo, ou Slangvanger.’”

Meneer Brink se bene is in werklikheid nogal taamlik lank in vergelyking met sy bolyf. Hy weet sy bynaam is Slangvanger, maar dit hinder hom glad nie. Hy is genooi om vanmiddag saam met die hoof tennis te speel. Op pad bane toe sien hy Brian langs een van die heel kleintjies stap en besluit om hom by ’n later geleentheid te waarsku om hulle met rus te laat.

Maar nou kom die nuweling na hom toe en dit lyk of hy met hom wil praat.

Omdat meneer Brink wit klere soos die krieketspelers dra, lyk hy vir Dirkie net soos een van die groot seuns.

“Hallo, ou Slangvanger,” sê hy effens bang, maar dapper soos Brian vir hom voorgesê het.

“Hallo,” sê meneer Brink. “Jy is waaghalsig. Dis gevaarlik om ’n onderwyser so aan te spreek.”

“Ha! Jy’s nie ’n onderwyser nie. Jy’s net ’n groot seun!”

“Wie het dit vir jou gesê?”

“Daardie ou …” Dirkie draai om na Brian toe, maar hy en al die ander het reeds by die groot gebou in verdwyn.

“Hy’s weg!” sê Dirkie hees.

“Ja, en as jy mooi kyk, sal jy sien ek is eintlik ’n onderwyser.”

Dirkie kyk goed. Ja, dis waar!

Die feit dat die meneer glimlag, stel hom nie gerus nie.

“Bly liewer weg van seuns van daardie ouderdom,” waarsku meneer Brink. “Hulle sin vir humor lei hulle dikwels die verderf in. Loop nou en moenie weer so dom wees nie. Jy mag nie eens die seniors so aanspreek nie. Jy moet ouer mense respekteer.”

Dirkie hardloop met bewende knieë skool toe.

Meneer Brink is vies oor Brian se optrede en later die dag bevind Brian hom voor die prefekteraad. Die groot kêrels sit rondom ’n lang tafel in ’n vertrek met mooi houtpanele. Hulle is almal eenders aangetrek en lyk ernstig en streng. ’n Vergadering van die prefekteraad is ’n gewigtige aangeleentheid op Keurboslaan.

Richard sit met sy hande voor hom op die tafel gevou en lyk meer as ooit na sy pa.

“Weet jy hoekom jy hier is?” vra hy met sy kenmerkende sweem van skugterheid. “Meneer Brink het jou gerapporteer.”

“Brink … Brink?” sê-vra Brian.

Aan die manier waarop die prefekte hom aankyk, kan hy sien hulle is glad nie beïndruk nie.

“Jy het ’n junior uitgedaag om astrant te wees met meneer Brink,” sê Richard.

“Moenie my sê die klein swaap het dit gedoen nie! Hy het soontoe gestap, maar ek het gedink hy sal omdraai en weghol as hy sien dis ’n grootmens.”

“Hy het gesê wat jy hom opdrag gegee het om te sê … Meneer Brink beskou dit as ernstig. Ons ook.”

“Aag, maar wat is so verskriklik daaraan?” vra Brian half smekend. “Ek het net vir hom gesê ou Slangvanger is ’n seun en …”

Richard val hom in die rede. “Op ’n vergadering soos hierdie word ’n onderwyser nie bespot nie. Jou houding bewys jy het geen respek vir die prefekteraad nie. In so ’n geval word die saak aan die hoof gerapporteer.”

“Nee wag!” gil Brian. “Ek het net ’n grap gemaak.”

“Dis nie nou die tyd vir gekskeerdery nie.”

Net ’n klein gedeelte van Richard se gedagtes is by Brian en sy oortreding, maar hy is so gewoond daaraan om sy plig na te kom dat hy dit outomaties doen. “Loop nou, asseblief,” sê hy.

Toe Brian druipstert uitgaan, verslap Richard. Hy lyk so uitgeput dat Ruyssenaer vir hom wink om saam buitentoe te gaan. Krynauw en Willemse volg hulle na die tuin.

“Het jy die plaas gebel?” vra Ruyssenaer.

“Ja, die bestuurder sê hulle is baie rusteloos.”

“As ons net by jou pa kon raad vra,” sê Krynauw. “Maar nou kan ons nie.”

“Riek, weet jy regtig nie watter siekte hy het nie?” vra Willemse. “Kan jy hom nie net probeer pols nie?”

“Hy sal my niks sê nie. Die siekte moet ter wille van my ma so lank as moontlik stil gehou word.”

Willemse wil graag sê die Serfonteins se verbrande terughoudendheid moet nou ’n slag end kry. Geen man het die reg om so iets vir sy gesin weg te steek nie. Maar Richard kry reeds te swaar, so hy bly liewer stil.

“Haai!” sê Krynauw. “Sê nou hy’t ’n hartkwaal. Dis gewoonlik wat fout is as ’n man nog kan rondloop terwyl die dokters niks meer hoop vir hom het nie. Wat sal gebeur as hy besluit om Brian vanaand te looi? Hy slaan deesdae al hoe minder, maar hy kan dit nie verdra as ’n nuwe kind, veral so ’n kleintjie, vir die gek gehou word nie. En om alles te kroon, het Brian pad gegee en die kind in die steek gelaat.”

Daar volg ’n doodse stilte.

“Ek sal vir Josef moet sê,” kom dit dan van Richard. “Ek moes dit al lankal gedoen het.”

Hy stap weg en lyk baie eensaam in die toenemende donker.

Soos hy verwag het, brand daar ’n lig in die houtwerkkamertjie wat Josef al as ’n jong seun vir hom in ’n hoek van hulle tuin gebou het. Wanneer hy bekommerd is, vlug hy altyd hierheen, en Richard het agtergekom daar skort op die oomblik iets.

Van buite af hoor hy die geluid van hout wat gesaag word.

Hy krap saggies aan die deur. Dis altyd sy manier om hier te klop.

“Kom in, Riek,” nooi Josef.

Hy buk oor ’n stuk houtwerk en sy hare hang in sy oë. Hy gee vir sy broer ’n glimlag, maar nie die soort wat sy vriende ken nie.

“Hoe lyk dit my daar’s fout?” vra hy.

“Ja, wel … Wat maak jy daar?”

“’n Stoel vir ouma, met aan die een kant ’n rakkie vir haar boek en bril, en aan die ander kant een vir haar naaldwerk. Hopelik kry ek dit voor Kersfees klaar. Dis goed om so iets te maak vir iemand wat oud is. Ouma sal weet dit het tyd en moeite gekos, en dan voel ek dink sy gaan nog lank lewe.”

Richard kyk met goedkeuring na sy broer, maar dan skiet die wete dat hulle pa nie sulke vooruitsigte het nie hom weer te binne.

Hy hoes iets uit sy keel weg en praat dan vinnig. “Jy voel nie lekker nie. Wat makeer? Sê my.”

Hy wil Josef se persoonlike probleem eers uit die pad kry voor hy hom met die grootste van alle tragedies konfronteer.

“Wel, ek moet seker vir iemand sê … Ek is verloof.”

“Jy is wat?”

“Weet jy nie wat dit beteken nie?”

Josef hou op met werk en trek sy baadjie aan voor hy ’n sigaret aansteek.

“Aan wie is jy verloof?”

“Ek het julle gister aan mekaar voorgestel, maar jy het nie juis belang gestel nie. In die kar het jy glad nie met haar gepraat nie.”

“Nee, ek … ek is jammer as ek ongeskik was, maar … Kom sy van oorsee af?”

“Ja, maar sy is Afrikaans. Sy het net daar gaan studeer.”

Josef kyk sy broer nie in die oë nie.

“Wat het sy gestudeer?” vra Richard wat ’n slag het om dadelik die kern van ’n probleem raak te sien.

“Dans.”

“Is sy ’n danseres?”

“Ja, en dis juis die ding.” Josef is verlig om iemand in sy vertroue te kan neem. “Ek het haar in ’n nagklub in Londen ontmoet. Sy was ’n … ’n hostess soos hulle dit noem, wat met die kliënte moet dans. ’n Hele klomp van ons was ná die wedstryd daar, die Engelse span ook, en een van die manne het vir my gesê die meisie is van Suid-Afrika af en ek moet haar ’n bietjie leer ken. Ek wou nie eintlik nie, maar toe …”

“Toe wat?”

“Wel, jy weet hoe gaan dit ná ’n groot wedstryd.”

Richard kyk hom in stilte aan.

Josef lyk skielik heelwat waardiger. “Ek het nie my mond aan drank gesit nie. Ná daardie moeilikheid met die platry van die tuine het ek Pa belowe om nooit weer te drink nie. Die manne lag my uit, maar ek steur my nie daaraan nie.”

“Ja, dis wat ek gedink het,” sê Richard.

“Maar toe stel iemand my aan Amanda voor … en sy was so klein en fyn en onskuldig dat ek nie kon verstaan wat sy in so ’n omgewing maak nie. Sy is ’n weeskind; haar pa is dood toe sy sestien was. Sy het net ’n paar duisend rand by hom geërf. Dit was nog altyd haar droom om ’n danseres te word – ballet natuurlik, nie nagklubgoed nie. Sy het rondgesoek totdat sy mense gekry het wat oorsee wou gaan met klein kinders wat op die skip opgepas moes word. Dis hoe sy in Engeland gekom het.”

“Daar is uitstekende dansskole hier in Suid-Afrika.”

“Ja, maar sy was net sestien. Op daardie ouderdom sou die Welsyn haar in ’n weeshuis gestop het.”

“Ek verstaan.”

“Sy het dadelik begin studeer, maar haar geld het gou opgeraak en uiteindelik moes sy hierdie ander werk gaan doen.”

Josef gooi sy sigaret neer en trap dit versigtig dood.

Richard kan hom die res voorstel. Josef sou haar sover hy kon met geld gehelp het, maar hy is hopeloos met geldsake en skuld sy pa nog steeds geld vir die tyd wat hy op universiteit gemors het.

“Dit moet vir jou swaar wees,” sê Richard, “om so lief vir iemand te wees en te weet sy is alleen daar in die stad.”

“Sy is nie. Amanda is in Mbabane, in Broad se hotel.”

Richard kan sy ore skaars glo. Sy ouer broer wat hom in hierdie krisis moet bystaan, daag hier op met ’n nagklubdanseres as verloofde en neem haar na ’n hotel hier naby sonder om haar aan sy ouers voor te stel!

Josef skrik vir die uitdrukking op Richard se gesig.

“Dis darem nie so vreeslik nie,” sê hy nes Brian vroeër. “Mense raak tog partykeer verloof.”

“Het julle geld om vir die hotelkamer te betaal?”

“Nee, ek is soos altyd platsak. Jy weet hoe min kry ek deesdae by Pa. Dis reg so, ek erken dit, maar jy sal nog sien dis nie maklik om ’n miljoenêr se seun te wees nie. Net waar jy gaan, word pryse vir jou verdubbel.”

“Moes jy vir haar vliegkaartjie betaal?”

“Ja, moenie vra hoe nie! My rekening is al oortrokke en ek hoop maar net die bank laat weet nie vir Pa daarvan nie. Ek het Amanda belowe alles sal reg uitwerk as ons eers hier is. Sy verstaan gelukkig ons is nog effens te jonk om haar nou al aan Mamma en Pa voor te stel.”

“Hoe oud is sy?”

“Sewentien.”

“Wil jy regtig nou al trou?” vra Richard.

“Of ek wil of nie is tot daarnatoe. Ek kon die arme meisie nie in so ’n toestand alleen in Londen los nie. Ek het belowe sy sal hier veilig wees, en sy vertrou my, so dis dit!”

“As jy dink Pa gaan jou vrou vir jou onderhou, maak jy ’n groot fout.” Maar Richard voel dadelik skuldig hieroor en voeg dan met opregte warmte by: “Ekskuus, ek moes nie so gesê het nie. Maar dis moeilik om te aanvaar een van ons is al oud genoeg om aan sulke dinge te dink.”

As hy so optree, het Richard dieselfde sjarme wat sy pa so ’n sterk houvas op ander gee.

Josef vergewe hom dadelik.

“Daar was nie sprake van ’n verlowing tot ons hier op die lughawe aangekom het nie,” vertel hy. “Maar toe sien Immigrasie hoe jonk sy is en wou allerhande dinge weet, soos waarheen sy gaan en sulke goed. Sy kon natuurlik nie ’n adres gee nie. Hulle wou die Welsyn laat kom en sy het haar doodgeskrik. Gelukkig vra sy toe iemand om my te roep. Ek het net eenvoudig gesê ons is verloof en ek neem haar na my ouers toe, en daarna was alles doodreg. Die Serfontein-naam het weer sy werk gedoen.”

“Jy moes Mamma dadelik gesê het. Sy help altyd, al is sy ook hoe kwaad.”

“Nee, daar’s ’n snaakse atmosfeer by die huis. Ouma het haar laat weet ek was onbeskof om ’n meisie in Pa se kar te laat wag en ek kon nie wag om na haar terug te gaan nie. Mamma het nog nie daarvan gepraat nie; Fräulein het my gesê … Maar nou ja, kwaad ofte nie, Mamma sal my nou moet help!”

“Nee! Jy mag haar nie hiervan vertel nie,” sê Richard vinnig. “Sy sal dit nooit vir Pa wegsteek nie, en hy mag dit nie weet nie.”

Richard het aan hoeveel verskillende maniere gedink hoe hy vir Josef die waarheid oor hulle pa se gesondheid gaan vertel, maar die tyd vir diplomaties wees, is verby.

Hy vertel kort en saaklik wat hy by Barbara gehoor het.

Josef is eers doodstil, dan praat hy met stywe lippe en ’n hees stem. “Dis nonsens! Barbara het verkeerd afgeluister.”

“Ek het dit ook vir myself probeer sê, maar oom Gene se hele houding wys daar is iets verkeerd. Jy het self gehoor hoe hy nie reguit kon antwoord toe oom Bertrand vra hoe dit hier gaan nie, en op pad lughawe toe het hy my ’n paar keer probeer waarsku om die lewe vir Pa so maklik moontlik te maak.”

“Pa lyk ernstiger as gewoonlik, dis waar, maar ek het gedink dis omdat hy vir my vies is. Jissou, Riek, ek is regtig erg in die knyp met geld! Die bank gaan Pa een van die dae laat weet.”

“Hoeveel geld het jy nog oor?”

“Ek sê jou mos my rekening is oortrokke, en daar sit Amanda in die hotel! Ou Broad is gaaf, en sy vrou ook, maar hy het niks daarvan gehou toe ek met ’n jong meisie daar opdaag en hom vra om vir haar ’n kamer te gee nie.

“Dit mag nie by Pa uitkom nie.”

“Nee, o hemel nee … As hy so siek is … Het Barbara glad nie gehoor wat makeer nie?”

“Nee, maar soos oom Gene gepraat het toe hy my probeer waarsku het, kan dit dalk sy hart wees.”

“Maar as Broad huis toe bel en Pa kom iets oor, kan dit Mamma se einde ook beteken. En Berrie wat so sensitief is, en Dian en …”

Josef steek vas. Hy leun sy kop moedeloos teen die deurkosyn.

“Ek moes oom Gene reguit gevra het, maar ek kon nie,” sê Richard.

“Ja-nee,” sê Josef, “partykeer kan ’n mens dit nie vat om die waarheid te hoor nie … As ek net vir Amanda kon gaan sien om haar gerus te stel, maar ek het nie eens geld vir petrol nie, en daardie verbrande karretjie van my vreet olie.”

“Ek het ook nie ’n sent nie,” sê Richard. “En ek het ander verpligtinge. Ek moet twee buitelanders onderhou.”

Hy vertel vir sy broer die hele storie.

Josef is uit die veld geslaan. “Het jy dit gedoen! Ek sal dit van Ruys en die ander verwag, maar jy van alle mense … Gelukkig is Pa se bestuurder op Stegi die goeie oom Bokhorst. Enigiemand anders sou Pa dadelik laat weet het wat aangaan.”

“Oom Bokhorst wou. Ek moes hom van Pa se siekte vertel, maar selfs toe was dit vir hom byna ondenkbaar om Pa te bedrieg. Die vlieëniers voel ook sleg dat hulle misbruik maak van Pa se gasvryheid, maar hulle het hom by die stasie in die stad en weer op Breyten gesien, en van toe af is hulle meer bereid om te wag eerder as om hom te ontstel.”

Richard hoef nie meer te sê nie. Josef weet watter indruk hulle pa op mense maak.

“Dit kan darem nie so aangaan nie,” sê hy. “Hulle het pligte wat hulle moet nakom.”

“Ja, maar vir eers weet ons nie wat om te doen nie,” sê Richard bedruk. “Hulle sou oor die Mosambiekse grens kon gaan, maar hulle verseg. Hulle sê dan is hulle misdadigers.”

“Dis reg. Maggies, wat het ons besiel?”

Die twee broers kyk mekaar moedeloos aan. Dan kry Josef ’n ingewing.

“As ons Amanda ook soontoe vat, is ons probleme minstens onder een dak. Maar waar kry ek geld vir petrol? … Jou vlieëniers is verstandig om nie oor die grens te gaan nie, want ek het gister in Mbabane gehoor die plaaslike mense kom in opstand teen hul regering. Dit het iets met ’n sendelingvrou te doen. Vir nou word niemand toegelaat om Maputo toe te ry nie.”

“Dit sal beter wees as ons jou Amanda uit Mbabane kan wegkry.”

“Sy’s g’n my Amanda nie! Ek het net gesê ons is verloof. Ons is glad nie.”

“Weet sy dit?”

“Natuurlik. Sy weet mos ek het so gesê om haar uit die moeilikheid uit te kry.”

Richard maak ’n flou handgebaar en verander die onderwerp.

“Daar is nog ’n probleem,” sê hy dan. “Brian moet vanaand aan Pa gerapporteer word en hy sal heel waarskynlik moet slae kry.”

“Maar met Pa se swak hart sal hy mos nooit so iets doen nie!”

“Ek wens ek was so seker daarvan. Hy was homself en ander nog nooit eintlik genadig nie.”

“Jy’s reg, en hy mag die ou juis ’n loesing gee om aan homself te bewys hy is nie regtig so siek nie.” Josef slaan sy arm om Richard se skouers.

“Komaan, ons moet iets probeer doen. Ons sal oom Bertrand moet inspan sonder om vir hom te veel te sê. Hy maak simpel grappe, maar hy is darem baie betroubaar.”