Читать книгу Alfabet empatii - Vesna Lorenc - Страница 4

Wierzę, że taniec Porozumienia bez Przemocy, w którym nawzajem dzielimy się swoimi uczuciami i potrzebami, będzie trwał dalej. Ja w każdym razie od dawna testuję tę filozofię we własnym życiu i w związkach z ludźmi*.

Marshall B. Rosenberg

O tym, jak kilka prostych liter może zmienić Twój świat

Empatia to pojęcie, które zakorzenia się coraz bardziej w umysłach ludzi, a jego znaczenie wciąż rośnie. Dzieje się tak z kilku powodów. Już od początku XX wieku naukowcy badają jej wpływ na funkcjonowanie człowieka. Okazuje się, że kontakty międzyludzkie są źródłem licznych emocjonalnych trudności, ale jednocześnie ułatwiają rozwiązanie wielu tego typu problemów. Pierwsze wzmianki na ten temat pojawiają się w psychologii humanistycznej. W latach 50. zaczęło funkcjonować pojęcie inteligencji emocjonalnej, a dzięki pracy naukowców i psychologów możemy nie tylko badać, lecz także rozwijać jej poziom. Samoregulacja w zakresie emocji oraz empatia to umiejętności pomocne w każdej sferze życia: w budowaniu relacji, mierzeniu się z sytuacjami trudnymi życiowo czy zawodowo, w zarządzaniu i biznesie, w edukacji oraz rodzicielstwie.

Obecnie na świecie i w Polsce prężnie rozwija się społeczność Nonviolent Communication (NVC, Porozumienie bez Przemocy), korzystająca z badań i pracy Marshalla B. Rosenberga. W duchu tej metody wydaje się wiele książek, organizowane są kursy oraz powstają placówki edukacyjne, a coraz więcej firm opiera na tym podejściu swoje kultury organizacyjne. Ten trend pokazuje, że po wielu latach funkcjonowania w paradygmacie oceniania i walki jako ludzkość pragniemy więcej włączania, serdeczności i pokoju.

Jakość życia i relacji w dużej mierze zależy od jakości naszych relacji z samym sobą. Ta książka ma pomóc naszym czytelnikom lepiej poznać siebie (poprzez ćwiczenia i teorię Porozumienia bez Przemocy) i dzień po dniu lepiej dogadywać się ze sobą. Rosenberg napisał:

Cudze postępowanie może stać się dla naszych uczuć bodźcem, który sprawi, że dojdą one do głosu, lecz nigdy nie bywa ich przyczyną. Gniew nigdy nie ogarnia nas dlatego, że ktoś coś zrobił. W cudzych uczynkach możemy dopatrzeć się bodźca, pod wpływem którego zagrały w nas takie, a nie inne uczucia, ale ważne jest, żebyśmy umieli wyraźnie odróżnić bodziec od przyczyny**.

Przyczyną gniewu jest nakręcająca się spirala myśli oceniających, szukanie winnego (o czym piszemy między innymi w rozdziale Teatr mentalny). Zapominamy, że zarówno nasza moc sprawcza, jak i źródło nieporozumień często leżą w potrzebach. Takie spojrzenie na świat, na siebie i na innych daje nam wielką moc. Nasz dobrostan nie zależy od zachowań innych, lecz wyłącznie od naszego świadomego dbania o własne potrzeby. Tu mamy większą sprawczość i moc! Czyż to nie wspaniałe?

Na polskim rynku ukazało się wiele publikacji poświęconych tematyce emocji i NVC. Naszą książkę wyróżnia jednak to, że wiedzę o budowaniu relacji i rozwoju w empatii przekazuje ona w bardzo przystępny i praktyczny sposób. Każdy rozdział zaczyna się od wybranej litery alfabetu. Zawiera słowo wstępu, przykłady z życia i praktyki autorek oraz niezbędne inspirujące ćwiczenia na kolejny tydzień do praktyki własnej. To pozycja dla wszystkich osób zainteresowanych rozwojem osobistym, pogłębianiem samoświadomości, a także kierujących się chęcią lepszego zrozumienia siebie oraz innych ludzi; książka przydatna w każdej domowej biblioteczce, ponieważ stanowi kompendium wiedzy i zbiór ćwiczeń dla osób zarówno początkujących, jak i pogłębiających wiedzę na temat empatii.

Forma alfabetu pozwala na lekką i przyjemną lekturę oraz indywidualną pracę z publikacją. Książka jest skierowana głównie do osób zainteresowanych samorozwojem i doskonaleniem umiejętności porozumiewania się, ale uznajemy ją za pozycję familijną, potrzebną w każdym domu i miejscu pracy.

Od Autorek:

Źródłem wszystkich zawartych w tej książce przykładów są praktyka własna autorek i praca z ludźmi, których życie wzbogaciły empatia, rozwój, uważność i nauka NVC. Ze względu na etykę pracy, szacunek dla klientów oraz konieczność ochrony ich danych imiona i niektóre fakty uległy zmianie.

Możesz czytać tę książkę od początku do końca, ale pomysł czytania jej według tematów, które przemawiają do Ciebie najbardziej, jest równie dobry. Zwracamy uwagę, że warto przerobić wszystkie litery alfabetu, a do książki wracać raz na jakiś czas, by odświeżyć wiedzę i zaczerpnąć z tekstu nowe inspiracje oraz wglądy. Taki sposób lektury polecamy na podstawie własnego doświadczenia. Przez miesiące pracy nad publikacją miałyśmy ten tekst w rękach kilkakrotnie i wciąż nas zaskakiwał – zwracałyśmy uwagę na coraz to nowe rzeczy, ćwiczenia, detale. Skonstruuj własny alfabet empatii! Może zaczniesz od E jak empatia, a potem przejdziesz do I co z tą złością? A może pójdziesz inną drogą?

Dobierając tematy, kierowałyśmy się sercem i umysłem: tym, co jest dla nas ważne oraz co nas wzbogaca, inspiruje.

Każdy rozdział zaczynamy od cytatu i opisu studium przypadku. Lubimy historie – zarówno ich słuchać, jak i je opowiadać. Jest w nich dawka magii, możliwość przyglądania się życiu drugiego człowieka, bycia na chwilę niemym świadkiem codziennych wydarzeń. Te momenty inspirują nas i skłaniają do refleksji.

Na bazie opisanych sytuacji i na podstawie głównie Porozumienia bez Przemocy Marshalla B. Rosenberga, choć nie tylko, opisałyśmy w pigułce zagadnienia merytoryczne, które przeplotłyśmy przykładami i pytaniami, a na koniec zapraszamy Cię, drodzy: Czytelniku czy Czytelniczko, do praktyki własnej – do praktycznego przewodnika, w którym znajdziecie konkretne narzędzia i ćwiczenia.

Naszym marzeniem jest tworzenie świata przyjaznego do życia, w którym dialog, wzajemny szacunek, życzliwość są fundamentami budowania społeczności. Praktyka NVC, jak mawiał o niej jej twórca Marshall B. Rosenberg, jest „prosta, ale nie jest łatwa”. Krok po kroku może pomagać w budowaniu kontaktu ze sobą, by pokojowo (jeśli tylko chcemy), uwzględniając siebie i innych, dogadywać się ze światem zewnętrznym.

Podziękowania

Dziękujemy sobie samym, naszym rodzinom, przyjaciołom, dotychczasowym i przyszłym nauczycielom, naszym klientom i wszystkim, których spotkałyśmy i spotkamy na naszej drodze ku pokojowi. Dzięki Wam widzimy ogromny sens w naszej pracy i odnajdujemy spełnienie w tym, co robimy. Patrzymy z nadzieją na świat, który jest przyjaznym miejscem do życia i rozkwitania.

* Marshall B. Rosenberg, W świecie porozumienia bez przemocy: praktyczne narzędzia do budowania więzi i komunikacji, przeł. B. Malarecka, D. Syska, Podkowa Leśna 2013, s. 77.

** Tenże, Porozumienie bez przemocy. O języku serca, Warszawa 2009, s. 152.