Читать книгу Podręcznik pracy głosem - Agnieszka Płusajska-Otto - Страница 7
3. DOBRY ODDECH DLA MOWY
3.1. ĆWICZENIA ODDECHOWE – POZYCJA LEŻĄCA
ОглавлениеPo relaksacji najlepiej od razu przejść do ćwiczeń oddechowych w pozycji leżącej, gdyż w takiej najłatwiej jest wypracować prawidłowy tor oddychania. Co ważne – każde ćwiczenie oddechowe, niezależnie od tego, w jakiej pozycji je wykonujemy, musi być powtórzone co najmniej kilka razy. Tylko to pozwala na utrwalanie w ciele właściwych nawyków.
W przypadku ćwiczeń oddechowych, a następnie w pracy na samogłoskach ustnych (a-e-y-i-o-u) wprowadzone zostaną dwa terminy – legato, czyli dźwięk ciągły i staccato, czyli dźwięk przerywany.
Pozycja wyjściowa – leżenie na plecach, ręce wzdłuż ciała, nogi proste swobodne, oczy zamknięte (fot. 5).
Fot. 5. Pozycja wyjściowa – leżenie na plecach
1. Wsłuchiwanie się w siebie I
Połóż jedną dłoń na klatce piersiowej, a drugą powyżej pępka (pomiędzy łukami żebrowymi) (fot. 6) i:
Fot. 6. Ćwiczenie – wsłuchiwanie się w siebie I
a. oddychaj swobodnie, nie spiesząc się, nie pogłębiając oddechu. Obserwuj swoje ciało. Zauważ, w jaki sposób oddychasz – czy większy udział mają ruchy klatki piersiowej czy brzucha. Zwróć uwagę na to, w jaki sposób klatka piersiowa wypełnia się powietrzem;
b. wykonaj szybki wdech nosem i ustami jednocześnie, starając się doprowadzić powietrze do najniższych pięter klatki piersiowej. Następnie zrób swobodny wydech lekko rozchylonymi ustami;
c. wykonuj cykl oddechów pogłębianych. Każdy kolejny wdech niech będzie głębszy od poprzedniego, a wydech coraz dłuższy. Wdech nosem, wydech lekko rozchylonymi ustami. Spróbuj zrobić to ćwiczenie, rozkładając cały cykl najpierw na 3 razy:
● płytki, krótki wdech – krótki wydech,
● głębszy wdech – dłuższy wydech,
● najgłębszy wdech – długi wydech.
Następnie wykonaj ćwiczenie w cyklu 5, a nawet 7 wdechów i wydechów, gdzie każdy wdech i wydech jest nieco dłuższy od poprzedniego.
2. Wsłuchiwanie się w siebie II
Powyższe ćwiczenie (wsłuchiwanie się w siebie I) wykonaj, trzymając dłonie na żebrach (fot. 7).
Sprawdź, czy czujesz, jak podczas wdechu żebra rozchodzą się na boki. Zrób najpierw kilka swobodnych wdechów i wydechów, starając się, by każdy kolejny wdech był głębszy od poprzedniego. Staraj się wdychanym powietrzem wypełniać całą klatkę piersiową, ale myśl też o żebrach. One podczas wdechu powinny rozejść się na boki. Zobacz to, wyobraź sobie swoją klatkę piersiową rozchodzącą się na boki. Kontynuuj ćwiczenie, przechodząc do cyklu od 3 do 7 coraz dłuższych i głębszych wdechów i wydechów.
Fot. 7. Ćwiczenie – wsłuchiwanie się w siebie II
3. Topielec
Wyobraź sobie, że jesteś jednocześnie topielcem i ratującym go. Bierz głęboki, raptowny wdech ustami, jednocześnie przenosząc wyprostowane ręce za głowę, a następnie rób wydech, przenosząc ręce z powrotem wzdłuż ciała.
4. Książka na brzuch
Połóż książkę na brzuchu. Jej unoszenie się i opadanie podczas wdechu i wydechu uświadomi ci, jak oddychasz oraz pozwoli ten oddech pogłębić. Bierz głęboki wdech nosem, starając się wprowadzić powietrze w najniższe części klatki piersiowej, by jak najwyżej unieść książkę. Rób powolny wydech na kilka sposobów:
● usta wysunięte do przodu, niewielki otwór – jakbyś wypuszczał powietrze przez słomkę do napojów;
● na głosce s wybrzmiewanej legato (sssss…);
● na głosce f wybrzmiewanej staccato (f – f – f…).
5. Sycz jak wąż
Połóż jedną dłoń na brzuchu, a drugą powyżej pępka (pomiędzy łukami żebrowymi) (fot. 6).
a. Wykonaj głęboki wdech nosem. Podczas wydechu powietrze wypuszczaj powoli, delikatnie na głosce s legato. Ćwiczenie powtórz kilkakrotnie, starając się, by każdy kolejny wydech był nieco dłuższy od poprzedniego.
b. Wykonaj głęboki wdech nosem. Podczas wydechu powietrze wypuszczaj na głosce s legato. Ćwiczenie powtórz trzykrotnie, za każdym razem (na kolejnym wydechu) tworząc inny dźwięk:
● delikatny, leniwy;
● głośniejszy, bardziej intensywny;
● głośny, mocny.
c. Wykonaj głęboki wdech nosem. Podczas wydechu powietrze wypuszczaj powoli na głosce s legato, ale sycz seriami, w myślach powoli licząc:
● na 3 – wdech – s legato (3 sekundy) – wstrzymaj oddech (3 sekundy) – s legato (3 sekundy) – wstrzymaj oddech (3 sekundy);
● na 5 – wdech – s legato (5 sekund) – wstrzymaj oddech (5 sekund) – s legato (5 sekund) – wstrzymaj oddech (5 sekund);
● na 7 – wdech – s legato (7 sekund) – wstrzymaj oddech (7 sekund) – s legato (7 sekund) – wstrzymaj oddech (7 sekund);
● na 3, 5, 7 – wdech – s staccato (3 sekundy) – wstrzymaj oddech (3 sekundy) – s legato (5 sekund) – wstrzymaj oddech (3 sekundy), s legato (7 sekund) – wstrzymaj oddech (3 sekundy).
6. Fukaj ze złością
Połóż jedną dłoń na brzuchu, a drugą powyżej pępka (pomiędzy łukami żebrowymi) (fot. 6).
a. Wykonaj głęboki wdech nosem. Podczas wydechu powietrze wypuszczaj na głosce f staccato. Dźwięk ma być krótki, intensywny. Ćwiczenie powtórz kilkakrotnie.
b. Wykonaj głęboki wdech nosem. Podczas wydechu powietrze wypuszczaj powoli na głosce f staccato, ale fukaj seriami, w myślach powoli licząc:
● na 3 – wdech – f staccato (3 fuknięcia) – wstrzymaj oddech (3 sekundy) – f staccato (3 fuknięcia) – wstrzymaj oddech (3 sekundy);
● na 5 – wdech – f staccato (5 fuknięć) – wstrzymaj oddech (5 sekund) – f staccato (5 fuknięć) – wstrzymaj oddech (5 sekund);
● na 7 – wdech – f staccato (7 fuknięć) – wstrzymaj oddech (7 sekund) – f staccato (7 fuknięć) – wstrzymaj oddech (7 sekund);
● na 3, 5, 7 – wdech – f staccato (3 fuknięcia) – wstrzymaj oddech (3 sekundy) – f staccato (5 fuknięć) – wstrzymaj oddech (3 sekundy), f staccato (7 fuknięć) – wstrzymaj oddech (3 sekundy).
7. Porusz przeponę
Połóż dłonie na brzuchu. Wykonaj swobodny wdech nosem i:
● na jednym wydechu energicznie i coraz szybciej wypowiadaj głoski – p, b, c, ć, cz, k, t;
● na jednym wydechu wypowiadaj jedną głoskę, po krótkiej przerwie dokładając o jedną więcej niż wcześniej, np. wdech – p – pauza – p – p – pauza – p – p – p – pauza – p – p – p – p – pauza – etc. Pamiętaj, by w przerwach nie dobierać powietrza. Ćwiczenie wykonaj w ten sposób ze wszystkimi głoskami (p, b, c, ć, cz, k, t). Zwróć uwagę na pracę przepony.
8. Liczenie I
Połóż obydwie dłonie na żebrach, by móc poczuć, jak się rozszerzają podczas wdechu. Weź głęboki wdech nosem. Zatrzymaj powietrze na 3 sekundy i licz powoli od 131, 132, 133, 134, 135 etc. Zwróć uwagę, co dzieje się z Twoimi żebrami. Dołóż podczas liczenia napięcie mięśni brzucha, by wydłużyć fazę wydechową oraz zapanować nad schodzącymi się żebrami. Ćwiczenie powtórz, kilkakrotnie pilnując, by podczas wydechu żebra jak najdłużej pozostały w pozycji wdechowej, ale też by schodziły się stopniowo, a nie nagle.
9. Liczenie II
Połóż obydwie dłonie na żebrach, by móc poczuć, jak się rozszerzają podczas wdechu. Weź głęboki wdech nosem, jednocześnie unosząc wyprostowaną prawą nogę jak najwyżej do góry (fot. 8). Na wydechu licz: 1, 2, 3, 4, 5 etc., jednocześnie powoli, równomiernie opuszczając nogę do pozycji wyjściowej.
Zwróć uwagę na to, co dzieje się z Twoimi żebrami. Następnie powtórz ćwiczenie, ale unosząc i opuszczając lewą nogę. Ćwiczenie powtórz kilkakrotnie, starając się liczyć jak najdłużej.
Fot. 8. Ćwiczenie – liczenie II
Pamiętaj, że każde ćwiczenie oddechowe należy wykonać co najmniej kilkakrotnie. Ćwiczenia oddechowe w pozycji leżącej zakończ przeciąganiem się, ziewaniem, przekręceniem na bok. Dopiero po chwili przejdź do dowolnego siadu.