Читать книгу Шабаны. Гісторыя аднаго знікнення - Альгерд Бахаревич, Ольгерд Бахаревич - Страница 5

На другі дзень Сафія стаяла, апранутая ва ўсё чорнае, перад дзьвярыма суседкі зьнізу. Тое, што яна выбрала менавіта гэтыя дзьверы, было невыпадкова – учэпістая памяць Сафіі даўно зафіксавала, што суседка зьнізу большую частку дня бавіць ля акна, уважліва сочачы за тым, што адбываецца ў двары. Да такіх людзей Сафія ставілася бяз злосьці, як да стыхійнага бедзтва, як да вар’ятаў, якіх колькі ні лячы, яны ўсё адно возьмуцца за сваё. За іх трэба быць вышэйшымі, ва ўсіх сэнсах, ім трэба помсьціць начамі, імітуючы бурлівыя оргіі, і па выходных, абстрэльваючы іх цяжкай артылерыяй нізкіх частотаў і выключаючы музыку роўна а палове на адзінаццатую, бо такія суседзі сьвята вераць, што «па законе шумець можна да дзесяці» і а палове на адзінаццатую выходзяць на пляцоўку, падымаюцца, задыхаючыся, цягнуць руку да званка – і тут бэн! – і музыка сьціхае, нібы й не было. Хто пасьля гэтага будзе скардзіцца. Пабурчаць – і ўніз. Яшчэ трошкі артабстрэлу, і зноў – бэн! А тады ўжо ўсё, цішыня, бо старых трэба шанаваць. Бэн. Чаму бэн? Можа, бэнц? Бамс? Сафія сама ня ведала, чаму ёй падумалася менавіта гэта: «бэн». Бэнам, калі яна вучылася ў школе, яе аднаклясьнікі чамусьці называлі чэлес. Пра што ўжо пра што, а пра Сіманенкаў чэлес Сафія зусім у гэты час ня думала. Не да таго. Можа, Вера і ўспамінае сваіх мужчын па іхных «бэнах», але ў Сафіі іншая праца. На дадзены момант – вынюхваць і аналізаваць. Сал! Які яшчэ сал? Нейкая ўнутраная дысьлексія ў яе ад усіх гэтых перажываньняў, вырашыла Сафія і націснула на званок.

«Ты ж Сафія, праўда? – спытала суседка, блізарука разглядваючы яе ў сутоньні пляцоўкі і тузаючы халат. – Я цябе й не пазнала, у чорным уся. Здарылася што?»

«У мяне муж прапаў», – сказала Сафія і зірнула суседцы проста ў вочы.

Зараз яна скажа: як прапаў? І рукамі плясьне.

«Як прапаў? – сказала суседка і пляснула рукамі. – Ты заходзь, праходзь на кухню, мы ж суседкі, вось і пасядзім па-суседзку… Даўно ўжо трэба было завітаць, пазнаёміцца… Зараз каньячку кульнём… Ты ідзі, ідзі, рыхтуйся», – яна падштурхнула падлетка ў майтках, які, ухмыляючыся, акурат выйшаў з прыбіральні, і выгнала яго зь цёмнага перадпакою. Сафія прайшла ў кухню, села.

Суседка адвярнулася да пліты, над якой навісала рудая кухонная шафа. – «Дык як прапаў? Расказвай, Зося».

«Пайшоў у нядзелю ў двор сьмецьце выкідваць і не вярнуўся, – сказала Сафія, кусаючы вусны. – Мо вы яго бачылі?»

«Ды што ж я, цэлымі днямі толькі і сяджу ды мужыкоў пільную? – сказала сьпіна, нэрвова засьмяяўшыся. – Што мне, Зосенька, заняцца няма чым?»

Сафія ласкава ўсьміхнулася сьпіне і закінула нагу на нагу. Падлетак, усё яшчэ ў майтках, прасьлізнуў у кухню, наліў сабе вады і стаў не сьпяшаючыся піць, зь цікавасьцю паглядваючы на Сафію. Суседка стукнула яго ў каршэнь, і ён, узвыўшы, схаваўся ў нетрах кватэры.

«Не, ну, бачыла я, як ён па двары ідзе, у адных тапках, у руках пакет, – сказала сьпіна, нахіліўшыся над плітой. – Выпадкова бачыла. А потым мой прыйшоў з гаражоў, дык трэба было есьці разаграваць, так. А больш я твайго Сіманенку дык і ня бачыла. Думала, дамоў пайшоў. Куды ж яму яшчэ ісьці, Сафія?»

«Сапраўды, куды?» – прамовіла Сафія абыякава.

«Хаця вось што я табе скажу, – уздыхнула суседка, не паварочваючыся. – Калі такое здараецца, то тут дзьве прычыны. Я табе са свайго жыцьця кажу, ня з кніжкі. Прычына першая – баба. Прычына другая – другая баба. Знойдзецца твой Сіманенка, нікуды ня дзенецца. Мой дык вунь колькі разоў прападаў. Аднойчы ажно ў Шабанах знайшлі, зь міліцыяй, з сабакамі, у блядзіны ў нейкай. Чула, дарэчы, хутка мэтро да самых Шабаноў хадзіць будзе? А што ў тапках, ты не зьдзіўляйся. Пойдзе такі ў тапках сьмецьце выносіць, выкіне пакет, спыніцца каля бака, паглядзіць на тапкі, на пакет выкінуты, і апануе яго сумнеў. А як сумнеў апануе, то стане яму д’ябал шаптаць: вось стаіш ты тут, каля сьмецьцевага баку, такі сабе ў тапках, і ніхто цябе ня любіць, і дома адны папрокі і сьпінагрызьзе. Падумае мужык і пагодзіцца: а праўда ж, папрокі і сьпінагрызьзе. А д’ябал – ён жа разумны, як баба, нячысьцік гэты, ён ведае, што ім сказаць, каб як найхутчэй дайшло – дык д’ябал далей песьню заводзіць: ты ім і тое, і тое, і сёе, і растакое – а яны табе толькі: грошы давай! Падумае мужык і скажа сабе: а праўда, я ж ім і тое, і растакое, а яны мне… А д’ябал далей: ты, у тапках, мудзіла! А мужык падумае: а і праўда, мудзіла я, бо ніхто мяне ня любіць, нават жонка, нават дзеці. А д’ябал яму: вось што ты толькі што на сьметнік выкінуў? А мужык адказвае: пакет са сьмецьцем. Вось я і кажу – мудзіла, зашэпча д’ябал, – ты падумай. Падумае мужык і падасца яму, што ён дапяў да сутнасьці. Гэта ж я маладосьць сваю і сілу толькі што выкінуў, скажа мужык і заплача. Мужчыны, яны, Сафія, дужа сэнтымэнтальныя. Яны больш за жанчын плачуць, гэта навукай даказана. Заплача такі ў тапках і скажа сабе: гэта ж я шчасьце сваё мужыкова выкінуў толькі што на сьметнік, як казёл апошні. І паедзе, як быў, у тапках, да блядзіны якой, бо падумае, што тая шчасьце ягонае падабраць можа, памыць, пачысьціць і на стол паставіць. А блядзіна дык і радая, уся нафуфырыцца, паголіцца, падмыецца – і чакае ўжо. За таксі заплаціць. Пральна, яна ж за ім не глядзела, калі ён з пахмельля падыхаў, калі яго ў гаражах манціроўкай па галаве стукнулі, калі яго ў паліцыі ўсю ноч мучылі, як нечалавека нейкага, за тое, што ён у мэтро заснуў, яна ж яго з арміі не чакала два гады, яна ж не пахала як конь, калі яго па два-тры тыдні дома не бывае. Твой Сіманенка, вядома, па гаражах уначы ня ходзіць, нічога не скажу, але наконт блядзіны я б на тваім месцы падумала, вылічыла б хто, хочаш, разам пасядзім, сьпіс складзем, кандыдатак прамацаем, чуеш, Сафія?»

Але не было ўжо ў кухні ніякай Сафіі. Суседка выпіла адзін кілішак, другі, журботна зьела лыжку ікры, зьняла з ручкі дзьвярэй рэмень і пайшла ў нетры кватэры займацца выхаваньнем.

Раніцай Сафія патэлефанавала сьвякрусе і, палохаючыся свайго голасу, распавяла ўсё як ёсьць. Яна яшчэ ніколі ў жыцьці не прамаўляла такія рэчы і таму адчувала сябе так, нібы вымушаная хлусіць. Як яна і чакала, на супакаеньне не было чаго разьлічваць – ёй самой давялося супакойваць сьвякруху, чаго Сафія дужа не любіла. Сьвякруха, аднак, з удзячнасьцю прымала суцяшэньні і патрабавала новых. Сафія наогул не выносіла патасу, ні ў якім выглядзе, і лічыла, што ўсе гэтыя словы, якія гаворацца выключна з мэтай іх сказаць, без увагі на канкрэтнае значэньне, словы абстрактныя і туманныя, словы, якія паразытуюць на традыцыі, словы, якія камусьці важна пачуць, што б яны ні значылі – гэта словы лішнія, нявартыя таго, каб быць у лексыконе прыстойнага чалавека. Кожны раз, калі яна была вымушаная іх вымаўляць, ёй здавалася, што ёй зараз зарагочуць у твар, а то і поўху ўлепяць, крыкнуць: «Што за лухту ты вярзеш!» – але ніхто так чамусьці не рабіў і з удзячнасьцю прымаў вымучаныя, бляклыя, мёртванароджаныя словы Сафіі. Больш за ўсё, здаецца, Марыю Генадзеўну ўразіла тое, што сын зьнік у адных тапках. Нібыта калі б ён зьнік у туфлях або красоўках, усё было б ня так драматычна. Сьвякруха наплакалася і пайшла піць лекі, а насамрэч званіць мужу. І тут ужо амаль адразу патэлефанаваў і сьвёкар, Лявон Уладзіміравіч. Той ужо стаў суцяшаць Сафію. І зноў – словы, словы, словы, словы, якія Сафія магла прадугадаць да лягічнага націску, да парадкавага нумару ў фразе, словы, якія самі па сабе ня значылі анічога – але трэба было цярпець, казаць дзякуй і нават трошкі паплакаць. Лявон Уладзіміравіч узяў з Сафіі абяцаньне сёньня ж аднесьці заяву ў паліцыю, і яна паабяцала, намагаючыся як найхутчэй скончыць размову. Сьвёкар палез адбымацца – па тэлефоне гэта было нялёгка, але затое і ня так гідка. Не пасьпелі яны разьвітацца, як ператэлефанавала Марыя Генадзеўна, ужо пасьля лекаў – гэтай Марыі Генадзеўне трэба было пачуць, як Сафія плача. Закочваючы вочы, Сафія сымітавала кароткі аргазм, і гэта прайшло. Дзейнічаць трэба, а не раўці – хацелася крыкнуць ёй у слухаўку. І гэта ж быў толькі пачатак – пакуль Сафія размаўляла з Марыяй Генадзеўнай, на лінію марна прарывалася маці Сафіі, зь якой ужо пасьпеў зьвязацца Лявон Уладзіміравіч, так што давялося яшчэ гаварыць і з маці, вечна падазроны голас якой гэтым разам быў афарбаваны ў колеры трыюмфу: маўляў, я ж казала, я ж цябе папярэджвала!.. Потым Сафія ўрэшце вылезла з ванны і паехала ў паліцыю, напісала заяву, пераконваючы сябе, што ніхто ў райаддзеле зь яе не сьмяецца.

Цяжкі выдаўся дзень, што й казаць – а ўвечары трэба было прыгатаваць нешта для сьвёкра, сьвякрухі і маці, якія зьбіраліся да яе, едучы з розных канцоў гораду, нібыта на сьвята, нібыта 24 жніўня даўно прайшло і Сіманенка… Не, хопіць на сёньня Сіманенак, сказала сама сабе Сафія, зачыняючы за сватамі і маці дзьверы. «Можа, нам застацца?» – пяты раз спытала Марыя Генадзеўна, пакуль маці гладзіла Сафію па галаве, але Сафія красамоўна зыркнула вачыма ўніз: таксі чакае! Вярнулася да сьціплага стала, выпіла гарэлкі і, нічога не прыбіраючы, пайшла спаць.