Читать книгу Steindrekinn - Andrew Davidson - Страница 4

I

Voðinn situr um þá óviðbúnu, stundum hamslaus, rétt eins og ástin.

Þetta var á föstudaginn langa og stjörnurnar voru nýteknar að fölna saman við morguninn. Ég keyrði og strauk örið á brjóstinu af gömlum vana. Augun voru þung og sjónin óskýr, sem kom ekki á óvart í ljósi þess að ég hafði eytt nóttinni yfir hvítum rimlum duftspegilsins með andlitið í gíslingu. Ég taldi mér trú um að ég skerpti með þessu viðbragðsnæmið. Ég hafði rangt fyrir mér.

Vegarslóðinn hlykkjaðist gegnum fjallþykknið með þverhnípi á aðra hönd og myrkan skóg á hina. Ég reyndi að hafa ekki augun af veginum en var yfirkominn af tilfinningu um að eitthvað sæti fyrir mér handan trjánna, kannski hópur af málaliðum. Þannig er dópnojan. Hjarta mitt hamaðist þar sem ég greip fastar um stýrið og svitinn safnaðist í hálsmálið.

Á milli læranna hafði ég skorðað fleyg af bourbon-viskíi sem ég greip í til að fá mér einn sopa í viðbót. Hann rann úr höndunum á mér svo vökvinn gusaðist á mig, pelinn datt á gólfið og ég þreifaði niður í ofboði til að varna því að áfengið helltist niður. Þegar ég leit upp mætti mér sýnin, hin fáránlega sýn sem kom öllu af stað. Ég sá hríð logandi örva storma að úr trjáþykkninu, beint á bílinn. Eðlishvötin tók völdin og ég sveigði stýrið í átt frá skóginum sem geymdi hina ósýnilegu árásarmenn. Þetta var ekki góð hugmynd. Ég hentist upp á vegriðið sem aðskildi mig frá þverhnípinu. Ýlfrið af málmi skrapa málm skar loftið á meðan farþegahurðin skóf strengda vegvírana og hvellirnir ómuðu þar sem ég hentist aftur af trépóstunum, hver þeirra eins og rafstraumur frá stuðtæki.

Í ofboðinu sneri ég stýrinu of mikið, þaut yfir á akreinina á móti og slapp naumlega við að verða fyrir pallbíl. Ég sveigði stýrið enn einu sinni of harkalega og stefndi aftur á vegriðið. Vírarnir smullu í sundur og þeyttust í allar áttir, eins og óðir griparmar á skutluðum kolkrabba. Einn þeirra mölvaði framrúðuna, ég man eftir að hafa glaðst yfir því að hann skyldi ekki hæfa mig þar sem bíllinn þaut úr fangi viðþolslausrar skepnunnar.

Eitt andartak tók þyngdarleysið völdin: núningspunktur milli lofts og jarðar, moldu og himins. Hve undarlegt, hugsaði ég, hve undralíkt andránni milli svefns og falls, þegar allt sveipast órafegurð og ekkert er líkamlegt. Hve líkt þetta er að fljóta í átt að fullkomnun. En eins og oft vill verða um þessa andrá milli tilvistar og draums lauk andartakinu á bjargbrúninni með vægðarlausum rykk inn í vökuheiminn.

Bílslys virðist taka heila eilífð og sá möguleiki líður stöðugt hjá að hægt sé að leiðrétta mistökin. Já, hugsarðu, það er rétt að ég þýt stjórnlaust niður fjallshlíð í bíl sem vegur um það bil fimmtán hundruð kíló. Það er rétt að það eru þrjátíu metrar niður á botn. En ég er viss um að ef ég sný stýrinu mjög fast í aðra áttina þá verður allt í lagi.

Þegar þú hefur snúið stýrinu nokkrum sinnum og komist að því að það breytir nákvæmlega engu altekur þessi óbifandi hugsun þig: Æ, fokk. Eitt undursamlegt andartak hríslast um þig alsæla tómsins sem austrænir heimspekingar verja lífi sínu í að leita að. Vitrunin gerir huga þinn að ofurtölvu sem fer létt með að reikna út snúningshröðun bílsins, margfalda fallhraðann út frá gráðuhalla fjallsins með hliðsjón af þyngdarlögmáli Newtons og komast loks að þeirri niðurstöðu, á agnarbroti úr sekúndu, að þetta eigi eftir að verða ógeðslega sárt.

Bíllinn eykur hraðann niður hlíðina og skröltir. Kenning þín reynist skotheld: þetta er, í sannleika sagt, mjög sárt. Heilinn í þér flokkar niður ólíkar skynjanirnar: endalausa smellina og svimandi upplausnina, ásamt skrækjunum í bílnum þar sem hann stundar sitt vanhelga jóga. Það brakar í málmi sem þrýstist inn í rifbeinin á þér. Daunninn fyllir loftið af svikráðum djöfulsins. Þú ert með heykvísl í rassinum og brennistein á tungu. Andskotinn er þarna, þú skalt ekki efast um það.

Ég man silfurheitt leiftrið þegar gólfið klippti allar tærnar af vinstri fætinum. Ég man stýrisskaftið sem kom fljúgandi yfir öxlina á mér. Ég man eldgos glerbrotanna sem þutu alls staðar í kring. Þegar bíllinn nam loks staðar hékk ég öfugur í sætisbeltinu. Ég heyrði hvissið af lofttegundunum sem flæddu út úr vélinni, niðinn af hjólunum sem snerust yfir höfði mér og skröltið af málmi sem vaggaði sér í ró um leið og bíllinn hætti að snúast, aumkunarverð skjaldbaka á hvolfi.

Í þann mund sem ég tók að svífa á vit meðvitundarleysisins kvað sprengingin við. Ekki bíómyndasprenging, heldur örlítil raunveruleikasprenging, eins og þegar óhamingjusamur gasofn kveikir á sér í uppreisn gegn eiganda sínum. Blik af bláum loga dreifði úr sér á bílþakinu sem slútti undir dinglandi líkama mínum. Blóðdropi skreið út úr nefinu á mér og stökk ákafur í litlu, kátu logana sem lifnuðu óðum við undir mér. Ég fann að það kviknaði í hárinu á mér; svo fann ég lyktina. Hold mitt tók að stikna, eins og ég væri kjöthleifur sem rétt í þessu hefði verið smellt á grillið, og svo heyrði ég húðina sviðna undan kossum loganna. Ég kom ekki hönd á höfuðið til að slökkva í skíðlogandi hárinu. Hendurnar svöruðu ekki boðum mínum.

Ég ímynda mér, lesandi góður, að þú hafir haft einhver kynni af hita. Kannski hefurðu hallað hraðsuðukatli öfugt í höndunum á þér og gufan skriðið upp ermina, eða verið manaður af eigin æsku til að halda logandi eldspýtu milli fingranna eins lengi og þér var unnt. Hafa ekki allir, að minnsta kosti einu sinni, fyllt baðkerið sitt með of heitu vatni og gleymt að dýfa í það tánni áður en fóturinn fór á kaf? Ef slík smátilvik eru þín einu kynni af hita vil ég að þú ímyndir þér svolítið nýtt: Að þú kveikir á einni hellunni á eldavélinni þinni – gefum okkur að þetta sé rafmagnshella með svörtum hitaspíral að ofanverðu. Ekki setja pott með vatni á hana, vatnið dregur bara í sig hitann og notar hann til að soðna. Kannski stígur upp örlítill reykur af brunasulli frá síðustu matseld. Ofurlítil fjólublá slikja mun birtast á svörtu hringjunum áður en tækið tekur á sig rauðleitari blæ, líkan óþroskuðum brómberjum. Hann færir sig yfir í appelsínugult þar til loksins – loksins! – hann verður djúpglóandi rauður. Er þetta ekki undursamlega fallegt? Beygðu núna höfuðið þannig að augun beri við efra lag hellunnar og þú getur pírt þau gegnum merlandi tíbrána sem rís af henni. Láttu þig hverfa inn í gömlu bíómyndirnar þar sem hetjan horfir yfir eyðimörkina á óvænta vin í fjarska. Ég vil að þú strjúkir fingur­gómum vinstri handar blíðlega yfir hægri lófann og gætir þess hversu vel húðin nemur minnstu snertingu. Ef einhver annar gerði þetta gæti hann jafnvel gert þig svolítið graðan. Skelltu nú þessari viðkvæmu, viðbragðsnæmu hönd beint á logandi helluna.

Og haltu henni þar. Haltu henni þar á meðan hellan svíður níu hringi Dantes beint í lófann á þér og markar hönd þína helvíti til eilífðar. Leyfðu hitanum að rista mark sitt í húðina, vöðvana, hásinarnar; leyfðu honum að brenna glóð sína inn að beini. Bíddu þar til bruninn hefur grafið sig svo djúpt í þig að þú veist ekki hvort þér verður nokkru sinni unnt að sleppa taki af spíralnum. Það líður ekki á löngu þar til ódauninn leggur af sviðnandi holdinu, festir sig í nasahárunum og neitar að hverfa af hólmi, og þú finnur lyktina af brennandi líkama þínum.

Ég vil að þú haldir höndinni þarna fastri á meðan þú telur hægt upp að sextíu. Ekkert svindl. Þús-und-og-einn, þús-und-og-tveir, þús-und-og-þrír ... Þegar kemur að þús-und-og-sextíu er höndin bráðnuð svo hún umkringir helluna og verður hluti af henni. Rífðu nú holdið laust.

Ég er með annað verkefni handa þér: beygðu þig niður, hallaðu höfðinu til hliðar og leggðu kinnina á þessa sömu hellu. Þú mátt ráða hvora kinnina þú velur. Aftur þús-und-og-sextíu; ekkert svindl. Sem betur fer er eyrað á þér alveg innan seilingar til að heyra smellina, snarkið og gneistana í kjötinu á þér.

Nú hefurðu kannski einhverja hugmynd um hvernig það var fyrir mig að sitja fastur inni í þessum bíl, ófær um að flýja logana, með nægilega meðvitund til að flokka niður reynsluna áður en ég fór í lost. Nokkur snögg og dásamleg andartök liðu þar sem ég fann lykt, gat heyrt og hugsað, fært allt til skrásetningar innra með mér án þess að ég fyndi til neins. Hvers vegna er þetta ekki lengur sárt? Ég man eftir að hafa lokið aftur augunum og óskað mér algjörrar, alfagurrar myrkvunar. Ég man eftir að hafa óskað þess að hafa lifað lífi mínu sem grænmetisæta.

Síðan skókst bíllinn einu sinni enn og sporðreistist út í lækinn sem hann hafði riðað við um stund. Líkt og skjaldbakan hefði komist aftur á lappir og skjögrað út í næstu lind.

Þessi atburður – að bíllinn skyldi falla út í lækinn – bjargaði lífi mínu með því að kæfa logana og kæla nýgrillað hold mitt.

* * *

Voðinn situr um þá óviðbúnu, stundum hamslaus, rétt eins og ástin.

Ég hef ekki hugmynd um hvort sú ákvörðun að byrja á slysinu mínu hafi verið rétt þar sem ég hef aldrei skrifað bók áður. Í sannleika sagt byrjaði ég á brotlendingunni vegna þess að ég vildi vekja áhuga þinn og draga þig inn í söguna. Þú ert enn að lesa, svo það virðist hafa virkað.

Ég er smám saman að komast að því að það erfiðasta við skriftir er ekki að smíða sjálfar setningarnar, heldur ákveða hvað á hafa með, og hvar, og hverju á að sleppa. Ég efast stöðugt um sjálfan mig. Ég byrjaði á slysinu en ég hefði alveg eins getað valið einhvern annan atburð frá þeim þrjátíu og fimm árum sem ég hafði lifað fram að því. Hvers vegna ekki að byrja á: „Ég fæddist árið 19 ––, í borginni ––“?

Og ef út í það er farið – hvers vegna ætti ég yfirhöfuð að takmarka byrjunina við mitt eigið líf? Kannski ætti að ég byrja í Nürnberg við upphaf þrettándu aldar, þar sem kona sem nefnd var því óheppilega nafni Adelheit Rotter sneri frá lífi sem hún taldi vera syndugt og gekk í hóp begúína – kvenna sem heyrðu ekki beint undir kirkjuna en helguðu líf sitt fátækt að hætti Jesú Krists. Þegar fram liðu stundir laðaði Rotter stóran hóp til fylgis við sig og árið 1240 flutti hersingin að mjólkurbúi í Engelschalksdorf, nærri landamærum Sviss, þar sem velunnari að nafni Ulrich II af Königstein leyfði þeim að búa gegn því að þær sinntu húsverkum. Þær reistu byggingu árið 1243 og ári seinna komu þær á fót klaustri og völdu sína fyrstu príorinnu.

Þegar Ulrich dó án þess að skilja eftir sig karlkynserfingja ánafnaði hann begúínunum gjörvalla landareign sína. Í staðinn fór hann fram á að klaustrið sæi ættingjum sínum fyrir greftrunum og að það myndi biðja um alla eilífð fyrir Köningstein-fjölskyldunni. Til merkis um skynsemi sína fyrirskipaði hann að staðurinn yrði nefndur Engelthal, „Engladalur“, frekar en Swinach – „Svínastaður.“ Það var síðasta skilyrði Ulrichs sem átti eftir að hafa mest áhrif á líf mitt: hann fyrirskipaði að klaustrið kæmi á fót skriftastofu.

* * *

Augun opin móti rauðbláum eldingagarra. Leifturárás radda og hljóða. Járnstöng gatar bílhlið, rífur hana í sundur. Búningar. Jahérna, ég er í helvíti og menn ganga í búningum. Einn þeirra öskrar. Annar segir sefandi röddu: „Við náum þér út, hafðu ekki áhyggjur.“ Hann er með barmmerki. „Það verður allt í lagi með þig,“ lofar hann gegnum yfirskegg sitt. „Hvað heitirðu?“ Man það ekki. Annar sjúkraliði hrópar á einhvern sem ég sé ekki. Hann hrökklast undan við að sjá mig. Eiga þeir að gera það? Myrkur.

Augun opin. Ég er reyrður niður á sjúkrabörur. Rödd: „Þrír, tveir, einn, lyfta.“ Himinninn þýtur að mér og síðan burt frá mér. „Inn,“ segir röddin. Málmglamur þegar börurnar smella á sinn stað. Kista, hvar er lokið? Of sótthreinsað fyrir helvíti, og gæti þakið á himnum í raun verið gert úr gráum málmi? Myrkur.

Augun opin. Þyngdarlaus á ný. Karon er klæddur blárri pólíester-bómullarblöndu. Sjúkrasírenur endurkastast af steinsteyptum Akkeron. Ég er með vökvalausn í æð – alls staðar? Ég er þakinn gelábreiðu. Blautt, blautt. Myrkur.

Augun opin. Hjólaþytur eins og innkaupakerra á steinsteypu. Ég er ásóttur af drullurödd: „Af stað!“ Himinninn hæðist að mér, leiðir mig hjá sér. Síðan gifshvítt loft. Tvöfaldar dyr opnast. „Skurðstofa fjögur.“ Myrkur.

* * *

Augun opin. Gapandi gin á snáki stingur sér að mér, hlær, segir: éG ER AÐ KOMA... Naðran reynir að gleypa á mér höfuðið. Nei, ekki snákur, súrefnisgríma. ...OG ÞAÐ ER EKKERT SEM ÞÚ GETUR GERT Í ÞVÍ. Ég hníg inn í gasgrímu­myrkur.

Augun afhjúpuð. Brennandi hendur, brennandi fætur, eldur út um allt en ég er í miðri stórhríð. Þýskur skógur, í grennd rennur á. Kona á klettasnös með lásboga. Mér líður eins og ég hafi verið hæfður í brjóstkassann. Ég heyri hvissið þegar hjartað gengur til þurrðar. Ég reyni að tala en garga í staðinn og hjúkrunarkona segir mér að hvílast, að allt fari vel, allt fer vel. Myrkur.

Rödd svífur fyrir ofan mig. „Sofðu bara. Sofðu.“

* * *

Eftir slysið blés ég út eins og nýgrilluð pylsa, húðin öll sundursprungin til að rýma fyrir útþöndu kjötinu. Læknarnir, með sína hungruðu skurðhnífa, flýttu fyrir ferlinu með nokkrum snöggum skurðum. Meðferðin kallast brunarista og gefur bólgnu vefjunum færi á að þenjast út: einskonar uppstigning leynilegrar innri veru sem fær loks að klóra sig upp á yfirborðið. Læknarnir héldu að þeir hefðu rist mig upp á gátt til að hefja batann en í raun losuðu þeir aðeins um skepnuna – fyrirbæri sem var úttroðið af holdi, fljótandi í djús.

Fólk sem verður fyrir vægum bruna fær blöðrur sem fyllast af blóðvökva en af brunasárum eins og mínum hlýst gríðarlegt vökvatap. Fyrsta sólarhringinn sem ég dvaldi á spítalanum dældu læknarnir tuttugu lítrum af saltlausn í mig til að vinna gegn vökvamissinum. Ég baðaðist vökvanum sem flæddi út úr skrælnuðum líkamanum jafnharðan og honum var dælt inn, líkur eyðimörk í stórflóði.

Þessi of hröðu vökvaskipti leiddu af sér ójafnvægi í efnasamsetningu blóðsins svo ónæmiskerfið riðaði undan álaginu, vandamál sem varð þeim mun hættulegra eftir því sem á vikurnar leið og mér stóð æ meiri ógn af blóðeitrun. Jafnvel brunasjúklingur sem virðist vera á batavegi getur fyrirvaralaust misst fótanna ef sýking sækir að. Varnir líkamans eru svo veikburða einmitt þegar þeirra er mest þörf.

Rústað ytra lag mitt var gljáð blóðugum hreytum af sviðnum vef sem kallast hrúður, Hiroshima líkamans. Rétt eins og þú getur ómögulega kallað hrúgu af muldum múrsteinum „byggingu“ eftir að sprengjan er sprungin var ómögulegt að kalla ytra lag mitt „húð“ eftir slysið. Ég var eitt samfellt neyðarástand, leifarnar af mér stráðar silfurjónum og súlfadíasínkremum. Ofan á allt saman voru lögð sárabindi til að hvíla yfir rústunum.

Sjálfur vissi ég ekki um neitt af þessu og frétti ekki af því frá læknunum fyrr en seinna. Á þeim tíma lá ég í dái, tengdur vél sem knúði áfram silalegan taktmæli hjartans. Flæðiefni, rafvökvi, sýklalyf og morfín streymdu í gegnum röð af æðaleggjum (vökvalegg, ásgarnarlegg, munnholslegg, nefholslegg, þvaglegg, það var sannarlega leggur við öll tilefni.) Varmabrynja hélt líkamanum nógu heitum til að deyja ekki, öndunarvél sá um að ég andaði og ég hafði nógu mörg blóðskipti til að smána Keith Richards.

Læknarnir flettu utan af mér auðninni með því að flá mig og skófu burt sviðna holdið. Þeir komu með heilu tankana af fljótandi köfnunarefni sem geymdu húð af nýlega dánu fólki. Lögin voru látin þiðna í vatnsskálum áður en þeim var haganlega komið fyrir á bakinu á mér og þau heft á sinn stað. Nákvæmlega þannig, eins og í torflögn yfir melbarð uppi í sumarbústað, vöfðu þeir mig í húð hinna dauðu. Líkami minn var hreinsaður án afláts en ég hafnaði þessum holdfúa engu að síður; mér hefur aldrei komið vel saman við aðra. Og því var ég aftur og aftur reifaður húð af líkum.

Ég lá þarna klæddur í dautt fólk til að brynja mig fyrir dauðanum.

* * *

Fyrstu sex ár ævi minnar.

Faðir minn var rokinn áður ég fæddist. Mjög heillandi náungi á hamingjutímum, að því er virðist: lunkinn með typpið á sér og lunknari við að láta sig hverfa. Yfirgefin af þessum nafnlausa flagara dó móðir mín um leið og ég brunaði inn í heiminn í ölduróti blóðs hennar. Hjúkrunarkonan sem tók löðrandi líkama minn í fangið rann í polli þegar hún fetaði sig út af fæðingar­stofunni, eða svo var mér sagt. Amma mín leit mig ekki augum fyrr en rauðhvítt persónuleikapróf í formi hjúkrunarkonu þaut framhjá henni með með skrækina í mér í fanginu.

Fæðingin gekk heldur ekki vel. Mér var aldrei sagt nákvæmlega hvað gerðist en einhvern veginn æxlaðist það svo að líkami minn skarst frá maga upp að brjósti – kannski var það skurðhnífur þegar þeir reyndu að bjarga móður minni. Ég einfaldlega veit það ekki. Þegar ég stækkaði stóð örið í stað svo það varð að endingu ekki nema nokkurra þumlunga depill á miðju vinstra brjóstinu, þar sem rómantíker myndi teikna hjarta.

Ég bjó hjá ömmu minni þar til ég var sex ára. Beiskjan yfir hlutdeild minni í dauða dóttur hennar leyndi sér ekki. Ég held að hún hafi ekki verið vond manneskja, bara manneskja sem bjóst aldrei við því að lifa sína eigin dóttur. Hvað þá að fá ungbarn í umsjá sína svo seint á lífsleiðinni.

Amma mín lamdi mig ekki; hún ól mig vel; hún sendi mig í allar nauðsynlegu bólusetningarnar. Hún bara kunni ekki við mig. Dauða hennar bar upp á einn þeirra sjaldgæfu daga þegar var gaman hjá okkur. Hún ýtti mér í rólu. Ég þaut upp í loftið og teygði lappirnar í átt að sólinni. Ég þaut aftur niður í átt að jörðinni og bjóst við því að hún gripi mig. Í stað þess sveif ég framhjá lotnum líkama hennar og þegar ég sveif fram að nýju hafði hún fallið fram á olnbogana. Síðan teygði hún út anga sína og laut ofan í eðjuna á leikvellinum. Ég hljóp að nálægu húsi til að láta fullorðna fólkið vita og sat svo ofan á klifurgrindinni á meðan sjúkrabíllinn lét bíða eftir sér. Þegar sjúkraliðarnir lyftu henni sveifluðust holdugir handleggir ömmu minnar eins og leður­blökuvængir sem lífið hefur verið kreist úr.

* * *

Á því andartaki sem ég steig inn á spítalann hætti ég að vera manneskja og varð tryggingalínurit. Eftir að hafa vigtað mig drógu læknarnir fram reiknivélarnar sínar til að slá inn umfang áverkanna og reikna líkurnar á að ég lifði af. Ekki góðar.

Hvernig fóru þeir að þessu öllu? Eins og í öllum góðum ævintýrum ræður töfraformúla sem í þessu tilviki nefnist níureglan. Umfang brunans er mælt og fært inn í línurit, ekki ólíkt vúdúkorti af mannslíkamanum, og skipt niður í svæði sem ákvarðast af margfeldi tölunnar níu. Handleggirnir samsvara 9 prósentum af heildaryfirborði líkamans; höfuðið er 9 prósent; hvor löpp um sig er 18 prósent; og búkurinn, að framanverðu og aftan, er 36 prósent. Sem sagt: níureglan.

Auðvitað þarf að taka tillit til annarra þátta við mat á bruna. Aldurs, til dæmis. Lífslíkur hinna fjörgömlu og bráðungu eru minni en ef hinum ungu tekst það eru þeir mun betur í stakk búnir fyrir batann. Svo það vinnur með þeim. Sem er gott. Það þarf líka að hafa í huga hvers kyns áverkarnir eru: sár eftir sjóðandi vökva; rafmagnsbruni eftir straumvíra; eða efnabruni, hvort sem er eftir sýru eða lút. Ég lét nægja að panta varmabruna af matseðlinum, þann sem einskorðast við loga. Þú veltir kannski fyrir þér hvað verður um lifandi hold í eldi? Frumur standa einkum saman af vökva sem getur soðnað og valdið því að frumuveggirnir springa. Þetta er ekki gott. Í síðara dæminu steikist frumuprótínið á sama hátt og egg á steikarapönnu og breytist úr þunnum vökva í eitthvað klístrað og hvítt. Ef þetta gerist stöðvast öll efnaskipti frumunnar. Svo jafnvel þótt hitinn dugi ekki til að drepa frumuna með öllu, sér hefting súrefnisflæðisins til þess að vefurinn deyr von bráðar. Munurinn felst í hægri uppgjöf í stað tafarlausrar fórnar.

* * *

Eftir að amma dó fór ég og bjó hjá Debi og Dwayne Michael Grace – frænda og frænku sem voru rusl í mennsku formi og lögðu fæð á mig frá upphafi. Þau kunnu hins vegar vel að meta ávísanirnar sem ríkið sendi þeim fyrir að fóstra mig. Þetta gerði þeim miklu auðveldara að dópa.

Árin sem ég eyddi með Grace-fólkinu flutti ég úr einum hjólhýsagarðinum í annan þar til verndarar mínir fundu morgunpartí sem varð að þriggja ára amfetamínhátíð. Þau voru langt á undan sinni samtíð: chrystal meth var ekki nærri jafnvinsælt á þeim árum og það er núna. Ef hvergi fannst pípa til að reykja það úr var notuð ljósapera og stundum gekk svo á perurnar að við bjuggum í algjöru myrkri. Dópið virtist samt aldrei klárast. Grace-fólkið brosti og flassaði rústuðu nótnaborðum munnholsins um leið og það lét dílerinn hafa síðustu aurana sem það átti.

Einn nágranna okkar seldi aðgang að dóttur sinni í skiptum fyrir dóp. Hún var nokkrum árum yngri en ég, og ef þú skyldir velta því fyrir þér þá er götuverðið á átta ára krakka 35 dollarar, eða var það að minnsta kosti þegar ég var krakki. Þegar móðirin fylltist innhverfu brjálæði til augnanna kom litla stelpan til að gráta úr sér óttann í kompunni minni og bjó sig undir yfir­vofandi sölu. Síðast þegar ég frétti var móðir hennar edrú, laus undan fíkninni og búin að finna Guð. Síðast þegar ég frétti var stelpan (nú fullorðin) ófrískur heróínfíkill.

Bernska mín var ekki sérlega þægileg en ég var aldrei seldur á kynlífsuppboði svo forráðafólk mitt gæti dópað sig. Hins vegar ætti fólk líka að geta sagt fallegri hluti um bernsku sína en það.

Eina leiðin til að lifa af þennan ömurlega heim var að ímynda sér aðra betri svo ég las allt sem ég komst yfir. Snemma á unglingsárunum var ég þegar tekinn að verja svo löngum stundum á bókasafninu að bókaverðirnir komu með samlokur aukalega handa mér í vinnuna. Ég á mjög ljúfar minningar um þessar konur sem mötuðu mig á bókum og töluðu síðan tímunum saman við mig um það sem ég hafði lært.

Löngu áður en ég uppgötvaði eiturlyfjafíknina sem átti eftir að ráða fullorðinsárum mínum hafði tilvera mín fest sig í sessi áráttunnar. Mín fyrsta og langlífasta fíkn er árátta gagnvart hverju því sem læsir sig í forvitni mína.

Þótt mér hafi fremur leiðst að ganga í skóla var ástæðan ekki sú að ég taldi menntun algjört fánýti. Langt frá því: vandinn fólst í því að skólinn tók tíma frá áhugaverðari málum. Námskeiðin voru hönnuð til að miðla hagkvæmum upplýsingum en þar sem ég náði svo fljótt taki á grundvallaratriðunum fór áhuginn fljótt fyrir bí. Hugur minn reikaði inn í þekkingarfræðilegu smáatriðin sem birtust í neðanmálsgreinum kennslubóka eða tilviljanakenndum athugasemdum kennaranna. Ef rúmfræðikennarinn minn minntist til dæmis á fyrirlestra Galíleós um formskipulag Helvítis var mér fyrirmunað að hverfa aftur inn í útskýringar hans á samsíðungi. Ég skrópaði í næstu þremur tímum til að heimsækja bókasafnið og gleypti í mig allt sem ég fann um Galíleó. Þegar ég sneri aftur í skólann kolféll ég á næsta stærðfræðiprófi þar sem það geymdi engar spurningar um Rannsóknarréttinn.

Þessi ástríða fyrir sjálfsnámi lifir enn með mér, eins og ætti að vera augljóst af lýsingum mínum á brunameðferð. Viðfangsefnið hefur svo persónulega skírskotun að ég gæti ómögulega horft framhjá nokkru sem hægt er að læra um það. Sjálfsnámið takmarkast þó ekki hér: rannsóknir á Engelthal-klaustrinu hafa af ástæðum sem brátt koma í ljós einnig gert drjúgt tilkall til tíma míns.

Þótt það sé rétt að líf mitt utan bókasafnsins hafi einkennst af djöfulgangi hef ég innan þess alltaf verið jafntryggur fylgisveinn þekkingarinnar og dýrlingur sinni Biblíu.

* * *

Ég komst líka að því að brunasár eru flokkuð eftir því hversu mörg lög húðarinnar verða fyrir skaða. Yfirborðssár (fyrsta-stigs) ná aðeins til yfirhúðarinnar, efsta lagsins. Sár sem hafa hlutaþykkt (annars-stigs) taka til yfirhúðarinnar og næsta lags, leðursins. Mjög alvarlegir annars-stigs brunar eru sár sem teljast hafa djúpa hlutaþykkt. Og síðan eru fullþykktarsárin (þriðja-stigs) sem ná til allra húðlaganna og skilja eftir sig varanleg ör.

Alvarleg tilfelli – eins og mitt – fela oftast í sér blandaða brunaþykkt, þar sem enginn sér um að snúa teininum til að tryggja jafna steikingu. Til dæmis er hægri hönd mín algjörlega ósködduð. Hún brann ögn á yfirborðinu en eina meðferðarúrræðið var venjulegur handáburður.

Hlutaþykktarsár mín takmarkast einkum við neðri hluta fótleggjanna, neðan hnjánna og kringum þjóhnappana. Húðin rúllaðist upp eins og blaðsíður brennandi handrits og það tók hana nokkra mánuði að gróa. Í dag er húðin ekki fullkomin en fjandinn hafi það, hún er ekki svo slæm. Ég finn enn fyrir rassinum á mér ef ég sest á hann.

Fullþykktarsár eru eins og steikin sem pabbi gamli gleymdi á grillinu þegar hann var fullur. Þessi sár eyðileggja; þessi vefur grær ekki. Örið er hvítt, eða svart, eða rautt; þetta er hart, þurrt sár, að eilífu hárlaust vegna þess að hársekkirnir hafa verið ristaðir í burtu. Hið einkennilega er að þriðja-stigs brunasár eru sumpart betri en annars-stigs: maður finnur ekkert fyrir þeim vegna þess að taugaendarnir hafa verið grillaðir í drasl.

Brunasár á höndum, höfði, hálsi, brjósti, eyrum, andliti, fótum og nára krefjast sérstakrar aðgátar. Þessi svæði skora hæst í níu-svæða-reikninum: tomma af brenndu höfði trompar tommu af brenndu baki. Því miður eru þetta svæðin þar sem fullþykktar­sárin mín halda sig; sem sagt fullt hús af hörmung.

Enn ríkja nokkrar deilur um það í læknasamfélaginu hvort til sé eitthvað sem kalla megi fjórða-stigs bruna, en í raun snýst þetta ekki um annað en hóp heilbrigðra lækna að þrátta um merkingarfræði. Þessir fjórða-stigs brunar, ef maður fellst á fræðiheitið, feta sig alla leið inn að sinum og beini. Ég fékk þannig sár líka; eins og væri ekki nóg að gólfefni klippti af mér allar vinstri tærnar þá tóku þessi svokölluðu fjórða-stigs sár af mér þrjár tær á hægri fætinum og einn og hálfan fingur á vinstri hönd. Og, vei mér, einn líkamspart að auki.

Þú manst að ég hellti bourbon-viskíi yfir buxurnar mínar fáeinum andartökum fyrir slysið og tímasetninginn hefði ekki getað verið verri. Kjalta mín var í raun gegnsósa af kveikilegi sem olli því að svæðið brann af tvöföldum krafti. Typpið á mér var eins og kerti sem stóð út úr líkamanum og brann eftir því, svo eftir varð sviðinn kveikur þar sem skaftið hafði verið áður. Án þess að því yrði bjargað var það fjarlægt skömmu eftir innlögnina, í aðgerð sem kallast reðurnám.

Þegar ég spurði hvað orðið hefði um leifarnar af karlmennsku minni sagði hjúkkan mér að þeim hefði verið fleygt sem læknisfræðilegum úrgangi. Og eins og það myndi einhvern veginn bæta líðan mína útskýrði hún fyrir mér að læknarnir hefðu leyft pungnum og eistunum að halda sér. Of langt gengið, mætti ætla, að taka allt draslið í einu.

* * *

Grace-fólkið dó í sprengingu í miðri amfetamíntilraun níu árum eftir að ég kom fyrst í hjólhýsið. Þetta kom ekki á óvart: er til verri hugmynd en tveir fíklar að malla dóp í lokuðu rými, úr aðföngum á borð við lampaolíu, hvítspritt og þynni?

Ég var ekki sérlega niðurbrotinn af sorg. Á jarðarfarardaginn fór ég og ræddi við bókasafnsfræðingana um ævisögu Galileo Galileis sem ég hafði verið að lesa – því að rúmfræðikennarinn hafði sannarlega vakið áhuga minn á vísindamanninum.

Og enda þótt hver einasti skólastrákur geti sagt þér frá ofsóknum Rannsóknarréttarins á hendur Galileo þá er sannleikurinn um líf hans talsvert flóknari. Það var aldrei ætlun hans að vera „slæmur“ kaþólikki, og þegar honum var skipað að kenna ekki sólmiðjukenningu sína gekkst hann inn á bannið svo árum skipti. Virginia, dóttir hans, gerðist nunna undir því indæla nafni systir Himna-María, á meðan Livia, dóttir hans, gekk í klaustur undir álíka ójarðnesku heiti: systir Erki-Angela. Það er eitthvað skáldlega viðeigandi við þetta því enda þótt nafn hans sé nú vinsæll stökkpallur í samræðum um ofríki trúar gagnvart vísindum, þá tvinnaðist líf Galileos bæði trú og vísindum. Sagan segir að þegar Tommaso Caccini, ungur prestur af Dóminíkana-reglunni, varð fyrstur til að fordæma stuðning Galileos við Kóperníkusarkenninguna þá hafi hann endað messu sína á erindi úr Postulabréfunum: Þið menn Galíleu, því starið þið til himna? Það sem Caccini grunaði hins vegar ekki var að ef Galileo starði til himins gat hann allt eins verið að biðja, eins og að kortleggja hreyfingu himintunglanna.

Tuttugu og fjögurra ára að aldri sótti Galileo um kennarastöðu við háskóla og hélt af því tilefni tvo fyrirlestra um eðlisfræðina í Infernói Dantes. Flestum nútímahugsuðum kann eflaust að þykja þetta dásamlega duttlungafullt en á dögum Galileos var dantísk heimsmyndunarfræði sjóðheitt viðfangsefni. (Það var engin tilviljun að fyrirlestrarnir voru haldnir við Flórensarakademíuna, í heimabæ skáldsins.) Fyrirlestrarnir slógu rækilega í gegn og áttu stóran þátt í því að tryggja Galileo stöðu stærðfræðiprófessors við Háskólann í Písa.

Það var ekki fyrr en seinna að rann upp fyrir Galileo að röksemdir hans í fyrirlestrunum voru á fölskum grunni byggðar og að staðhæfingar hans um að strýtulaga samsetning helvítis væri óháð stærðarlögmálum – gæti stækkað án þess að glata einingu eða styrk – væri ekki rétt. Ef helvíti var í raun og veru til í innviðum jarðar hlaut gríðarlegt umfang holrúmsins að valda því að þakið (möttull jarðar) félli saman, nema þá að veggir vítis væru mun þykkari en hann hafði upphaflega haldið fram. Galileo hóf því að vinna að lögmálum kvarðafræðinnar og birti uppgötvanir sínar seint á lífsleiðinni í ritinu Tvenn ný vísindi, reglur sem áttu sinn þátt í að skapa nútímaeðlisfræði. Vísindagreinin á tilvist sína að hluta til því að þakka að það rann upp fyrir Galileo að hann hafði gert mistök við beitingu náttúrulögmála á yfirnáttúrlegan stað.

En ef helvíti væri raunverulegur staður væri enginn vafi á því að Debi og Dwayne Michael Grace væru þar niðurkomin núna.

* * *

Ég var meðvitundarlaus í næstum sjö vikur, vafinn inn í holdfúann af sjálfum mér. Upphafleg ástæða þess að ég féll í dá var lost en síðan ákváðu læknarnir að halda mér sofandi, læknisfræðilega lömuðum, þar til mér færi að batna.

Þegar blóðrásin hætti að virka almennilega gat ég látið það mig litlu varða. Nýrnaskemmdir giltu mig einu. Ég meðtók lokun þarmanna í algleymi. Um æxlin sem létu mig æla blóði hafði ég engan grun og ég varð í engu var við bröltið í hjúkkunum þegar mér lá við að kafna á þessum æxlum. Ég þurfti ekki að ergja mig á sýkingunum sem fylgdu í kjölfar neyðaruppskurðanna og skinnágræðslanna. Mér var ekki sagt að hársekkirnir hefðu brunnið til ösku eða að svitakirtlarnir hefðu eyðilagst. Ég var ekki vakandi þegar þeir soguðu sótið upp úr lungunum á mér – meðferð sem vel að merkja kallast lungnaklósett.

Raddbönd mín höfðu orðið fyrir umfangsmiklum skaða vegna innöndunar á reyk og því var framkvæmdur barkaskurður svo barkakýlið gæti byrjað að gróa án síáreitis frá kokslöngu. Meira var ekki hægt að gera. Annar líkamshluti sem naut lítillar umönnunar í fyrstu var mölbrotinn hægri fóturinn. Læknarnir þurftu að bíða eftir að ástand mitt yrði stöðugt svo hægt væri að hefja endurbyggingu lærleggsins og brotna hnésins. Það var sett í forgang að halda í mér lífinu frekar en að tryggja laglegt göngulag eða aðlaðandi rödd.

Í dáinu reyndist ómögulegt að koma í veg fyrir vöðvarýrnun. Þar kom bæði til hreyfingarleysi mitt og svo hitt að þegar megnið af húðinni á mér dó fór líkami minn að éta sig. Hann neytti prótínsins innan frá þar sem gríðarleg orka fór í það eitt að viðhalda jöfnu hitastigi. Varmabrynjan dugði ekki ein og sér og því hætti líkami minn að flytja blóð til útlimanna. Líkaminn lætur sér annt um miðjuna, skítt með ytra byrðið, og ég hætti að framleiða þvag og varð eitraður. Því meira sem líkami minn skrapp saman því stærra varð hjartað í mér: ekki af ást, heldur af álagi.

Ég var þakinn ormum, meðferð sem var vinsæl í gamla daga en hefur nýlega komist aftur í tísku innan læknisfræðinnar. Pöddurnar átu burt holdfúann og fitnuðu á hrörnun minni án þess að hreyfa við því sem lifði. Læknarnir saumuðu augnlokin föst til að vernda augu mín og allt sem vantaði var að einhver legði yfir þau smápeninga. Þá hefði ég verið allur.

* * *

Ég á eina góða minningu frá tíma mínum með Grace-fólkinu: góða, en þó mótaða af hinni einkennilegustu uppákomu.

Flugsýningin var haldin á heitum ágústdegi við nálægan flugvöll. Flugvélararnar vöktu ekki áhuga minn – en fallhlífarstökkvar­arnir, með fallhlífarnar opnar móti himni og lituð reykskýin í slóð sinni, gerðu það! Þetta fall frá himni til jarðar – guðleg dýfa sem dempaðist ekki af öðru en blaktandi silkiblæju – virtist ekki vera annað en kraftaverk. Fallhlífarstökkvararnir handléku töfratækin sín, fetuðu hringi yfir stórum hvítum skotmörkum sem höfðu verið stensluð á jörðina og lentu án undantekninga beint í miðjunni. Þetta var það ótrúlegasta sem ég hafði nokkru sinni séð.

Einhvern tíma meðan á þessu stóð gerði asísk kona vart við sig fyrir aftan mig. Ég fann fyrir henni áður en ég sá hana; það var eins og ég hæfist á loft við eina saman nærveru hennar. Þegar ég sneri mér við stóð hún og brosti til mín. Ég var ungur og hafði ekki hugmynd um hvort hún væri kínversk eða japönsk eða víetnömsk; hún hafði einfaldlega asísk augu og litaraft og náði mér varla að hæð þótt ég væri ekki nema tíu ára. Hún klæddist dökkum kufli úr einföldu efni sem fékk mig til að halda að hún tilheyrði einhvers konar trúhreyfingu. Klæðnaður hennar var mjög óvenjulegur en enginn viðstaddra virtist gefa því minnsta gaum, og hún var algjörlega sköllótt.

Mig langaði að einbeita mér aftur að fallhlífarstökkvurunum en gat það ekki. Ekki á meðan hún stóð þarna á bak við mig. Nokkur andartök liðu þar sem ég reyndi að horfa ekki á hana en að lokum stóðst ég ekki lengur mátið. Allt hitt fólkið starði upp í himininn en hún horfði beint framan í mig.

„Hvað viltu?“ Rödd mín var stöðug; ég vildi bara fá svar. Hún sagði ekkert en hélt áfram að brosa.

„Geturðu ekki talað?“ spurði ég. Hún hristi höfuðið og rétti svo fram miða. Ég hikaði áður en ég tók við honum.

Á honum stóð: Hefurðu aldrei velt fyrir þér hvaðan örið þitt kemur í raun og veru?

Þegar ég leit aftur upp var hún farin. Það eina sem ég sá voru starandi andlit mannfjöldans.

Ég las miðann aftur án þess að trúa því að hún gæti vitað af lýti mínu. Það var á brjóstkassanum, falið undir skyrtunni minni, og ég var viss um að ég hafði aldrei séð þessa konu áður. En jafnvel þótt ég hefði einhverra ólíkinda vegna gleymt að hafa rekist á litla, sköllótta, asíska konu í kufli þá var enginn vegur að ég hefði sýnt henni örið á mér.

Ég tók að feta mig gegnum mannþröngina í von um að koma auga á hana – kufl sem smýgur gegnum fjöldann; aftanvert höfuðið – en ég sá ekkert.

Ég setti miðann í vasann og seildist nokkrum sinnum í hann yfir daginn til að sannfæra mig um að hann væri raunverulegur. Dwayne Michael Grace hlýtur að hafa fundið til óvenjulegrar rausnar því hann keypti handa mér kandífloss í sælgætissölunni. Síðan faðmaði Debi mig og það var næstum eins og við værum fjölskylda. Eftir flugsýninguna fórum við að skoða útstillingu á pappaluktum sem voru látnar fljóta niður nálæga á, undurfalleg sjón sem var ólík öllu sem ég hafði áður séð.

Þegar við komum seint heim um kvöldið var miðinn horfinn úr vasanum þótt ég hefði verið mjög varkár.

* * *

Mig dreymdi án afláts í dáinu. Myndirnar liðu hver inn í aðra og kepptust um hringsviðið í sirkusnum.

Mig dreymdi sveitakonu sem hitaði baðvatn. Mig dreymdi blóðið úr kviði móður minnar. Mig dreymdi hvapholda upphandleggi deyjandi ömmu minnar þar sem þeir lyftu mér upp í himinblámann. Mig dreymdi Búddahof nærri köldum, straumhörðum ám. Mig dreymdi litlu stúlkuna sem mamman seldi fyrir spítt. Mig dreymdi bílinn sem skældan steikarapott. Mig dreymdi víkingaskip. Mig dreymdi steðja járnsmiðs. Mig dreymdi hendur höggmyndasmiðs sem beitti meitlinum hamslaust á grjótið. Mig dreymdi logandi örvar þjóta af himni, mig dreymdi eldregn. Mig dreymdi gler sem tvístraðist út um allt. Mig dreymdi frá sér numinn engil í frostvatni.

En umfram allt dreymdi mig steindrekana sem biðu þess að fæðast.

* * *

Það var eftir atvikið á flugsýningunni sem ég vandi mig á að strjúka örið á brjóstkassanum. Ég varð aldrei var við að ég gerði það en það fór ekki framhjá öðrum. Dwayne þoldi þetta ekki og sló á höndina á mér, sagði mér að „hætta að fitla við mig.“ Síðan reykti hann meira dóp sem dró einhvern veginn úr vægi þessara aðfinnslna.

Þegar Dwayne og Debi hrukku upp af missti ég síðustu skyldmenni mín – úr móðurætt að minnsta kosti; föðurættin var ekkert meira en spurningarmerki. Ég var settur á vistunarheimili sem hét Annað tækifæri – nafn sem fékk mig fyrst og fremst til að velta fyrir mér hvað hefði orðið um mitt fyrsta. Á Öðru tækifæri fékk ég líka megnið af minni opinberu menntun, sótti menntaskólanámskeiðin reglulega þótt mér leiddust þau og hlaut grunnþekkingu í stærðfræði og raungreinum. Allir tímarnir á bókasafninu fóru ekki til spillis. Löngu áður en nokkur reyndi að kenna mér eitthvað hafði ég kennt sjálfum mér að læra.

Með hjálp krakkanna á Öðru tækifæri komst ég fljótt í tæri við alls konar eiturlyf sem gáfu færi á tilraunum. Þótt mér þætti chrystal meth ógeðslegt varð ég býsna heillaður af maríúana og hassi. Reyndar hafði frændfólk mitt snemma hvatt mig til að láta reyna á þessi efni þar sem þau vildu – án þess að gera sér grein fyrir því að fólk gæti raunverulega lifað án aðstoðar spilliefna – vernda mig frá sterkari efnum.

Ég uppgötvaði líka þriðju iðjuna til að stunda samhliða bóka­söfnum og eiturlyfjum: kraftaverkið að láta sængurföt syngja. Í upphafi snerist þetta um býtti á tilraunamunnmökum við besta vin minn, Eddie. Þetta er það sem unglingsstrákar gera: þeir mana hver annan til að kyssa hann og kalla svo vin sinn homma þegar hann gerir það. Næsta nótt, sami hlutur. Mér fannst kynlíf gott en samkynhneigð var ekki fyrir mig svo ég sneri mér fljótt að kvenfólki – einkum og sér í lagi stúlku sem hét Chastity, Hreinlíf. Hún var blessunarlega ómeðvituð um hvað nafnið hennar merkti, eins og hún var, satt best að segja, um mjög margt. Í fyrsta skipti sem Hreinlíf heyrði talað um „kynmök“ hélt hún að þau tengdust kinnunum. Kinnmök, býst ég við.

Á átjánda árinu hafði ég fikrað mig lengra áfram og fundið kynferðislegri forvitni minni svölun hjá einum leiðbeinandanna. Að vera forsjármaður hjá ríkinu hafði sína kosti. Ef einhver átti í vandræðum með fullorðinsárin var það Sarah: hálffertugur alkóhólisti með svikulan eiginmann, í snemmbúinni miðaldrakrísu. Ég varð henni úti um huggun og spennu, hún varð mér úti um kynlíf. Það spillti ekki fyrir að myndarleiki minn, sem fram til þessa hafði falið sig bak við krúttlegt bollufés, var nú sprunginn út í öllu sínu veldi. Kjálkarnir voru tónaðir, hárið hafði hrokknað fallega og líkami minn þroskast í form glæsilegrar karlmennsku.

Þegar ég útskrifaðist um átján ára aldurinn bjó ég yfir tveimur hæfileikum. Annar var að reykja dóp, hinn var að ríða leiðbeinandanum mínum og ég varð að rækta annan hvorn til að sjá mér fyrir húsaskjóli og mat. Það virtist ósennilegt að dópneysla gæfi vel í aðra hönd en hins vegar reyndist auðvelt verða sér úti um 50 dollara með því að sitja fyrir nakinn, enda skortir veröldina ekki miðaldra karlmenn sem vilja borga drengjum fyrir að standa naktir í stofunum þeirra. Ég setti þetta aldrei á siðferðisvog; ég var of upptekinn við að reikna út hvað 50 dollarar dygðu fyrir mörgum hamborgurum. Þaðan var líka stutt yfir í 150 dollara myndir með kynferðisathöfnum og – þar sem maður er hvort sem er farinn að stilla sér upp fyrir framan myndavél – mjög skynsamlegt að þrefalda tekjurnar með þátttöku í hreyfimynd. Hver vill ekki vera kvikmyndastjarna, ef út í það er farið? Tökurnar tóku í mesta lagi tvo daga, oftast bara fáeina tíma, sem er góður peningur fyrir átján ára mannveru án sérþekkingar. Með svo einföldum hætti upphófst ferill minn í klámi.