Читать книгу Fizjoterapia w dysfunkcjach stopy i stawu skokowo-goleniowego u dorosłych - Aneta Bac - Страница 12

Mięśnie oddziałujące na stopę można uszeregować w dwóch grupach, będą to mięśnie mające przyczepy na stopie i na podudziu oraz mięśnie krótkie stopy (tab. 1.2 i 1.3).

Tabela 1.2. Mięśnie goleni
	Mięsień	Przyczep początkowy	Przyczep końcowy	Unerwienie	Funkcja
Przedział przedni goleni	M. piszczelowy przedni M. tibialis anterior	kłykieć boczny i górno-boczna powierzchnia kości piszczelowej, błona międzykostna i powięź goleni	powierzchnia podeszwowa kości klinowatej przyśrodkowej i podstawa I kości śródstopia	L4, L5, S1n. strzałkowy głęboki	najsilniejszy zginacz grzbietowy stopy, odwraca, przeciwdziała płaskostopiu, przy ustalonej stopie zbliża goleń do podłoża
M. prostownik długi palucha M. extensor hallucis longus	środkowa część przyśrodkowej powierzchni strzałki, błona międzykostna	powierzchnia grzbietowa podstawy paliczka dalszego palucha	L4, L5, S1 n. strzałkowy głęboki	prostuje paluch, zgina grzbietowo stopę, słabo nawraca lub odwraca w zależności od ułożenia stopy
M. prostownik długi palców M. extensor digitorum longus	kłykieć boczny piszczeli, głowa i brzeg przedni strzałki, błona międzykostna, przegroda przednia i powięź goleni	rozcięgno grzbietowe paliczków dalszych palców II–V	L4, L5, S1 n. strzałkowy głęboki	zgina grzbietowo i nawraca stopę, prostuje palce
M. strzałkowy trzeci M. fibularis tertius	stanowi boczną część prostownika długiego palców	powierzchnia grzbietowa podstawy V kości śródstopia	L4, L5, S1 n. strzałkowy głęboki	nawraca i odwodzi stopę
Przedział boczny goleni	M. strzałkowy długi M. fibularis longus	kłykieć boczny piszczeli, głowa strzałki i torebka stawu piszczelowo-strzałkowego, powięź goleni	kość klinowata przyśrodkowa i podstawa I kości śródstopia, obok piszczelowego przedniego	L5, S1, S2 n. strzałkowy powierz­chowny	najsilniejszy nawracacz stopy, odwodzi i zgina podeszwowo stopę
M. strzałkowy krótki M. fibularis brevis	środkowo-boczna część strzałki, przegrody przednia i tylna goleni	guzowatość V kości śródstopia	L5, S1, S2 n. strzałkowy powierz­chowny	zgina podeszwowo, nawraca i odwodzi stopę
Przedział tylny goleni	M. brzuchaty łydki M. gastrocnemius	powierzchnia podkolanowa kości udowej powyżej kłykcia bocznego i przyśrodkowego (głowa boczna i głowa przyśrodkowa)	tylno-dolna powierzchnia guza piętowego	L4, L5, S1, S2 n. piszczelowy	wraz z m. płaszczkowatym najsilniejszy zginacz podeszwowy stopy, silnie odwraca i przywodzi stopę, zgina kolano i obraca goleń do wewnątrz (głowa boczna) lub na zewnątrz (głowa przyśrodkowa)
M. płaszczkowaty M. soleus	powierzchnia tylna głowy strzałki, kresa mięśnia płaszczkowatego na powierzchni tylnej piszczeli	tylno-dolna powierzchnia guza piętowego wspólnym ścięgnem z mięś­niem brzuchatym łydki	L4, L5, S1, S2 n. piszczelowy	zgina podeszwowo, odwraca i przywodzi stopę
M. piszczelowy tylny M. tibialis posterior	tylno-górna część piszczeli, strzałki i błony międzykostnej	guzowatość kości łódkowatej, kość klinowata przyśrodkowa	L4, L5, S1, S2 n. piszczelowy	odwraca, przywodzi i zgina podeszwowo stopę, wzmacnia sklepienie poprzeczne stopy
M. podeszwowy M. plantaris	powierzchnia podkolanowa kości udowej powyżej kłykcia bocznego, torebka stawu kolanowego	guz piętowy po przyśrodkowej stronie ścięgna Achillesa, powięź goleni i rozcięgno podeszwowe	L5, S1, S2 n. piszczelowy	współdziała z mięśniem trójgłowym łydki, napina rozcięgno podeszwowe i torebkę stawu kolanowego
M. podkolanowy M. popliteus	bruzda podkolanowa między nadkłykciem bocznym kości udowej i chrząstką stawową, część tylna torebki stawu kolanowego	powierzchnia tylna piszczeli powyżej kresy mięśnia płaszczkowatego	L4, L5, S1 n. piszczelowy	napina torebkę stawu kolanowego, zapoczątkowuje zgięcie kolana odblokowując go, przy zgiętym kolanie obraca goleń do wewnątrz
	M. zginacz długi palucha M. flexor hallucis longus	powierzchnia tylna strzałki, przegroda międzymięśniowa tylna goleni, powięź głęboka goleni	podstawa paliczka dalszego palucha	L5, S1, S2 n. piszczelowy	zgina podeszwowo, odwraca i przywodzi stopę, zgina paluch
M. zginacz długi palców M. flexor digitorum longus	powierzchnia tylna piszczeli poniżej kresy mięśnia płaszczkowatego, powięź głęboka goleni	paliczki dalsze palców II–V	L4, L5, S1, S2 n. piszczelowy	odwraca, przywodzi, zgina podeszwowo stopę, wzmacnia sklepienie stopy, zgina palce
Źródło: opracowanie własne na podstawie Moore i wsp. 2017; Drake i wsp. 2012.Objaśnienia: M. – mięsień; n – nerw.

Tabela 1.3. Mięśnie krótkie stopy
	Mięsień	Przyczep początkowy	Przyczep końcowy	Unerwienie	Funkcja
Mięśnie grzbietowe stopy	M. prostownik krótki palców M. extensor digitorum brevis	górno-boczna powierzchnia kości piętowej przed zatoką stępu	rozcięgno grzbietowe palców II–IV	L4, L5, S1 n. strzałkowy głęboki	prostuje i rozstawia palce
M. prostownik krótki palucha M. extensor hallucis brevis	górno-boczna powierzchnia kości piętowej przed zatoką stępu wraz z prostownikiem krótkim palców	paliczek bliższy palucha	L4, L5, S1 n. strzałkowy głęboki	prostuje paluch
Mm. międzykostne grzbietowe Mm. interossei dorsales	dwiema głowami na kościach śródstopia I–V	podstawa paliczków bliższych i torebki stawów śródstopno-paliczkowych palców II–IV	S1, S2 n. podesz­wowy boczny	stabilizują stawy śródstopno-paliczkowe, ustalają przednie punkty podparcia stopy

	Mięsień	Przyczep początkowy	Przyczep końcowy	Unerwienie	Funkcja
Mięśnie podeszwowe stopy	Okolica przyśrodkowa	M. odwodziciel palucha M. abduktor hallucis	przyśrodkowa strona guza piętowego, rozcięgno podeszwowe, guzowatość kości łódkowatej, powierzchnia podeszwowa kości klinowatej przyśrodkowej	trzeszczka przyśrodkowa i podstawa paliczka bliższego palucha	L5, S1 n. podeszwowy przyśrodkowy	najsilniejszy spośród mięśni krótkich stopy, zgina paluch i odwodzi od palca II, wzmacnia sklepienie stopy
M. przywodziciel palucha M. adduktor hallucis	podstawy kości śródstopia II–IV, kość klinowata boczna, kość sześcienna, więzadło podeszwowe długie (głowa skośna), torebki stawów śródstopno-paliczkowych II–V, więzadła poprzeczne głębokie śródstopia (głowa poprzeczna)	podstawa paliczka bliższego palucha i trzeszczka boczna	S1, S2 n. podeszwowy boczny	przywodzi paluch do palca II, zgina paluch, wzmacnia sklepienie stopy
M. zginacz krótki palucha M. flexor hallucis brevis	podeszwowa powierzchnia kości klinowatych i łódkowatej, więzadło piętowo-sześcienne podeszwowe	podstawa paliczka bliższego palucha i obie trzeszczki	L5, S1, S2 n. podeszwowy przyśrodkowy i boczny	zgina paluch, wzmacnia sklepienie stopy
Okolica środkowa	M. zginacz krótki palców M. flexor digitorum brevis	dolna powierzchnia guza piętowego, rozcięgno podeszwowe	paliczki środkowe palców II–V	L5, S1, S2 n. podeszwowy przyśrodkowy	zgina palce II–V, wzmacnia sklepienie stopy
M. czworoboczny podeszwy M. quadratus plantae	dolno-przyśrodkowa powierzchnia kości piętowej	brzeg boczny ścięgna zginacza długiego palców	S1, S2 n. podeszwowy boczny	wzmacnia sklepienie stopy, wspomaga zgięcie palców

	Mięsień	Przyczep początkowy	Przyczep końcowy	Unerwienie	Funkcja
		Mm. glistowate Mm. lumbricales	ścięgna zginacza długiego palców	podstawa paliczków bliższych palców II–V	L5, S1, S2n. podeszwowy przyśrodkowy i boczny	zginają palce i przywodzą je do palucha
Mm. międzykostne podeszwowe Mm. interossei plantares	przyśrodkowa strona kości śródstopia palców III–V	podstawa paliczków bliższych i torebki stawów śródstopno-paliczkowych palców III–V	S1, S2 n. podeszwowy boczny	stabilizują stawy śródstopno-paliczkowe, ustalają przednie punkty podparcia stopy
Okolica boczna	M. zginacz krótki palca V M. flexor digiti minimi brevis	podstawa V kości śródstopia, więzadło podeszwowe długie, pochewka ścięgna mięśnia strzałkowego długiego	podstawa paliczka bliższego palca V	S1, S2 n. podeszwowy boczny	zgina mały palec, wzmacnia łuk podłużny boczny stopy
M. odwodziciel palca V M. abduktor digiti minimi	wyrostek boczny guza piętowego, dolna powierzchnia kości piętowej, rozcięgno podeszwowe	guzowatość V kości śródstopia, podstawa paliczka bliższego palca V	S1, S2 n. podeszwowy boczny	zgina i odwodzi mały palec, wzmacnia łuk podłużny boczny stopy
Źródło: opracowanie własne na podstawie Moore i wsp. 2017; Drake i wsp. 2012.Objaśnienia: M. – mięsień; Mm. – mięśnie; n – nerw.

Za pośrednictwem tkanki łącznej mięśnie te łączą się z wyżej zlokalizowanymi ­pasmami mięśniowo-powięziowymi wzajemnie na siebie oddziałując.

Powięź podeszwowa i zginacze palców łączą się z mięśniem brzuchatym łydki, mięśniami tylnej strony uda, prostownikiem grzbietu aż po potylicę (taśma tylna). Mięśnie prostowniki krótkie i długie palców łączą się poprzez mięsień piszczelowy przedni z mięśniami przedniej strony uda, mięśniem prostym brzucha i powięzią mostkową (taśma przednia). Mięśnie strzałkowe tworzą połączenie z boczną stroną uda, mięśniami skośnymi brzucha, międzyżebrowymi oraz płatowatym głowy i mostkowo-obojczykowo-sutkowym (taśma boczna).

Mięsień piszczelowy przedni i strzałkowy długi, dzięki łącznotkankowemu scaleniu w okolicy podstawy pierwszej kości śródstopia, tworzy strzemię ścięgniste stopy, które utrzymuje jej wysklepienie. Ścięgna tego mięśniowego strzemienia są częścią taśmy spiralnej oplatającej ciało (ryc. 1.6).

Rycina 1.6. Funkcje wybranych mięśni stopy.

Źródło: opracowanie własne.