Читать книгу 'n Dief aan die kers - Skelm woorde deur die eeue - Anton F. Prinsloo - Страница 3
Оглавление’n Skelm woorddief?
’n Ou Afrikaanse uitdrukking beskryf die was van ’n kers wat skeef afloop. Dié uitdrukking lui daar is ’n dief aan die kers (wat dan die was skelm-skelm aan een kant van die kers steel).
In hierdie boek word ongeveer ’n duisend woorde beskryf waarvan die oorspronklike betekenis mettereeue deur ’n soortgelyke woorddief so skelm skeefgetrek is dat die huidige betekenis eintlik onsin is. Byvoorbeeld: hoekom sou ’n mens moet weghardloop as jy ’n fuga van Bach hoor? Hoe het dit gekom dat die Nederlanders se beroemde dyke onderstebo die see uithou? Hoekom het die naam van (met permissie) die orgidee, avokadopeer en muskus so ’n seksuele inhoud dat hulle nie in beleefde geselskap genoem behoort te word nie? Geweet dat ’n soldaat se bandelier maar net ’n serp was? Of dat iemand met ambisie soos ’n bedelaar van huis tot huis moes loop? Wat het die outydse pangeweer, die musket, met ’n valk te make?
Die antwoorde hierop kom uit die tale van antieke tye, veral Latyn en Grieks, maar soms ook uit ander soos Oudfrans, Oudhoogduits of Sanskrit. Die boek verskil dus van ’n tradisionele boek oor die herkoms van woorde (die etimologie) deurdat dit net woorde behandel waarvan die betekenis erg prettig (en skelm) deur die tyd skeefgetrek is.
Vir die klassici: Om die inhoud nie onnodig te beswaar nie, het ek nie deur die grammatikale oerwoud van die ou tale geworstel nie, maar telkens probeer om die pit van die betekenis uit die werkwoord te illustreer. Die teenwoordigheid van ’n oorwig Engelse bronne is omdat hulle telkens vir verklarings na Latyn of Grieks teruggryp.
As die inhoud van sommige inskrywings miskien ’n dame ontstel, moet sy maar in die pruilkamer, haar boudoir, haar dikmond gaan laat sak — dit is nie ’n plek om te slaap nie.
AFP
Johannesburg
April 2013
