Читать книгу ҲАЁТ ҚОИДАЛАРИ - Баҳром Бахтиёрович Ниёзматов - Страница 19

Буюк нарсалар ҳақида кўп ўйлайдиган эмас, балки майда-чуйдалар ҳақида кам ўйлайдиган киши донодир.

Муваффақиятга эришган кишилар қийматидан қатъи назар қадриятларга эътибор қаратишади.

Масал – Тошли банка

Фалсафа профессори ўзи таҳсил берадиган синф ўқувчилари олдига беш литрли банкани қўйди ва уни диаметри 3 см. дан кам бўлмаган тошлар билан тўлдирди.

Сўнгра талабаларидан “банка тўлами?” деб сўради. “Ҳа, тўла” деб жавоб беришди. Шунда у нўхат тўла банкани очди ва уларни катта банкага тўкиб, уни бир оз силкитди. Табиийки нўхатлар тошлар орасидаги бўш жойларни тўлдирди.

Профессор талабаларидан яна бир марта “банка тўлами?” деб сўради. “Ҳа, тўла” деб жавоб беришди. Шунда у қум тўлдирилган қутини олди ва банкага тўкди. Табиийки, қум барча мавжуд бўш жойларни эгаллаб, ҳамма нарсани ёпиб қўйди.

Профессор талабалардан яна бир марта банканинг тўла ёки тўла эмаслигини сўради. “Ҳа, бу сафар шубҳасиз тўла” деб жавоб беришди. Шунда у стол тагидан 2 банка пиво чиқарди ва сўнгги томчисига қадар банкага қуйиб, қумни ҳам бўктирди. Талабалар кулиб юборишди.

Энди эса сен шуни билишингни истайман,

Банка – бу сенинг ҳаётинг,

Тошлар – бу оила, соғлиқ, дўстлар, фарзандлар каби, ҳаттоки қолган барча нарсаларни йўқотган тақдиринг ҳам, ҳаётинг тўла бўлиб туриши учун зарур бўлган муҳим нарсалар;

Нўхатлар – бу шахсан ўзинг учун муҳим бўлган нарсалар: иш, уй, машина;

Қум – бу қолган барча майда-чуйда нарсалар.

Агар банка аввал қум билан тўлдирилганида нўхатлар ва тошлар жойлашиши учун жой қолмаган бўлар эди. Ҳаётингда ҳам худди шундай, агар ҳамма вақтингни ва қувватингни майда-чуйдаларга сарф қилсанг, муҳим нарсалар учун жой қолмайди. Сени бахтли қиладиган нарсалар билан шуғуллан: болаларинг билан ўйна, турмуш ўртоғингга вақт ажрат, дўстларинг билан учраш. Бир пас ишлашга, уйни йиғиштириш билан шуғулланишга ва автомобилни ювишга ҳар доим вақт топилади.

Энг аввал тошлар яъни ҳаётдаги муҳим нарсалар билан шуғуллан; ўзинг учун муҳимлар нарсаларни белгилаб ол: қолганлари – бу фақат қумлар.

Осон нарсани эмас, зарурини қил

Вақтнинг ҳар қандай лаҳзасида ва ривожланишнинг ҳар қандай босқичида энг муҳим иш мавжуд бўлади, уни амалга ошириш мазкур лаҳзада энг катта натижа келтиради. Кўпинча бу энг меҳнат талаб қилувчи ёки мураккаб иш бўлади. Сенинг вақт захиранг чекланган. Шу сабабли шу каби ишларни қил. Улар ўз-ўзидан ҳал бўлиб кетмагунча чўзма ва кутма. Оддий ишларни эса сен ҳар доим қилишга улгурасан ёки уни бошқа бировга топширишинг мумкин. Муҳим бўлмаган ҳеч нарса шошилинч эмас. Нимаики шошилинч бўлса, бу беҳаловатлик, холос.

Камроқ қил

Аксарият одамлар ўта кўп қилишга ҳаракат қилишади. Уларнинг ҳаёти ишлар рўйхати билан тўла, улар одамлар эмас, гўёки роботлар каби бу рўйхатнинг барча бандларини бажаришга ҳаракат қилишади. Бу рўйхатни отиб юбор, аслида нима муҳим эканлигини шунчаки тушуниб ет. Робот бўлишни бас қил, ўзинг севган нарсани қил. Буни муҳаббат билан қил.

Сен учун ҳамма нарсадан муҳим бўлган ишларнинг муҳим бўлмаганлар соясида қолиб кетишларига имкон берма. Ҳар куни ўзингни текшириш учун вақт топ: “Бу менинг вақтим ва кучимдан энг яхши фойдаланиш бўлдими?”. Вақтдан фойдаланиш ҳаётдан фойдаланиш демак, шу сабабли вақтингдан иложи борича яхшироқ фойдалан.

Муваффақиятли одамлар муҳим нарсаларни жой-жойига қўйишади ва майда-чуйда васвасаларга берилишмайди. Арзимаган нарсаларга ёпишиб олиш ва пайсалга солиш ўрнига, улар энг муҳим ишларни биринчи навбатда бажаришади. Бу ҳаётдан қувонишга монелик қилиб, устингда осилиб турган таранглик ва юкдан халос бўлишга кўмаклашади.

Миқдор эмас, сифат томон йўнал.

Муҳимларини жой-жойига қўя билиш

Яхши етакчи бўлиш учун сен тартибни белгилашинг ва биринчи ўринга ҳақиқатан ҳам муҳим ишларни қўйишинг лозим. Сен муҳим, долзарб ва аҳамиятсиз нарсаларни фарқлай билишинг керак. Энг муҳимига энг юқори устуворлик бер. Қилмаса ҳам бўладиган нарсаларга тегма, қолганлари ўз-ўзидан йўлга тушиб кетади.

Энг аввало энг асосийсини, муҳимини ва (ёки) шошилинчни қил.

Иккинчи даражали ишларни бошқа одамларга ёки ташкилотларга йўналтир.

Ўз кундалик ҳаракатларингда “кечиктириб бўлмайдиган, шошилинч” кабиларни “муҳим ва асосийси”га алмаштир. Бунда сенга “Эйзенхауэр матрицаси” ёрдам беради.

Муҳимлари ичидан истиқболлиларини танла

Агар сен ҳамма вақт истиқболли ва муҳим нарсалар билан машғул бўлсанг – сени шаксиз муваффақиятли келажак кутиб турибди.

Сен нотўғри нарсалар ортидан қувишни бас қилган заҳотинг тўғри нарсаларга етиб оласан.

Ўз устуворликларингни ёзиб чиқ

Ўз устуворликларингни ёзиб чиқ ва режасини туз – бу жуда муҳим. Режалаштирилмаган нимаики бўлса, бажарилмай қолади.

80/20 қоидасини қўлла

Қувватингни нимага йўналтиришни белгила, сўнгра 80/20 қоидасини қўлла.

80% қувватни энг муҳим 20% ўз харакатларингга йўналтир. Ҳамма жойда бўла олмаслигинг, ҳаммасини била олмаслигинг ва ҳамма нарсага улгура олмаслигингни эсда тут. Кўп нарсани бирдан қилишдан қоч: кучларнинг тарқалиб кетиши 40% қувватингни олиб қўяди.