Читать книгу Самарадорликнинг 21 йўли - Брайан Трейси, Christina Tracy Stein, Ron Arden - Страница 8

3-БОБ

80/20 қоидасини қўлланг.

Агар биз ундан тўғри фойдалана олсак, бизда ҳамиша етарлича вақт топилади

Волфганг Вон Гёте

Ҳаёт ва вақт бошқаруви тамойиллари ичида энг фойдалиси 80/20 қоидасидир. Ушбу қоидани унинг асосчиси шарафига Парето тамойили деб ҳам аташади. Алфредо Парето итальян иқтисодчиси бўлиб, бу тамойилни илк бор 1895 йилда тилга олган. Парето жамиятда инсонлар табиий равишда гуруҳларга бўлинишига эътибор берган. У таъсир доираси ва молиявий ҳолати юқори бўлган 20 фоиз кишига “муҳим кам сонлилар” деб, қуйи табақадагиларга эса “аҳамиятсиз кўпчилик” дея ном берган. Парето кейинчалик шуни англаб етдики, деярли барча иқтисодий жараёнлар ҳам шу тамойил бўйича ишларди.

Масалан, ушбу қоидага кўра, ҳаракатларингизнинг 20 фоизи 80 фоиз натижани беради. Савдо-сотиғингизнинг 80 фоизи 20 фоиз харидорларингизга боғлиқ. Даромадингизнинг 80 фоизи 20 фоиз маҳсулотингиз ёки хизматларингиздан келади. 80 фоиз вазифангиз 20 фоиз миқдорида бажараётган ишингизнинг қийматига боғлиқ ва ҳоказо.

Демак, агар рўйхатингизда бажариладиган ўнта вазифа бўлса, улардан иккитаси қолган саккизтасининг қийматига тенг ёки ундан-да қимматлироқ бўлади.

Вазифалар миқдори муҳимми ёки уларнинг аҳамияти?

Қизиқ бир кашфиётни эътиборингизга ҳавола этаман. Бу вазифаларнинг ҳар бирини бажариш учун бир хил миқдорда вақт сарфланади. Аммо улардан фақат бир ёки иккитаси қолган барчасига қараганда беш, ҳатто ўн баробар кўпроқ фойда келтиради.

Кўпинча рўйхатдаги ўнта вазифа ичидан биттасининг қолган тўққизтасидан қиймати баландроқ бўлади. Айнан шу вазифа сиз биринчи бўлиб паққос туширишингиз лозим бўлган қурбақа ҳисобланади.

Одатда қайси вазифаларни бажаришда сусткашлик қилинишини тахмин қилиб кўринг-чи? Ачинарлиси шундаки, кўпчилик энг асосий ўнталикни ёки 20 фоизни яъни “муҳим кам сонлилар”ни кейинга қолдиради. Бунинг ўрнига улар ўзларини аҳамияти оз 80 фоиз вазифалар билан банд қилиб қўйишади ва бу вазифалар натижага жуда кичик ҳисса қўшади.

Муҳим эътибор ҳаракатга берилиши керакми ёки натижага?

Сиз куни бўйи ишлаб, амалда жуда оз натижа кўрсатадиган кишиларга кўп дуч келасиз. Деярли ҳамиша шундай бўлади. Чунки улар қиймати паст ишлар билан машғул. Баъзан шундай сусткашлик қилишадики, агар белгиланган вазифани тезроқ ва сифатли амалга оширсалар эди, бу уларнинг компаниялари ёки карьералари учун катта аҳамият касб этган бўларди.

Сиз ҳар куни бажаришингиз мумкин бўлган энг қимматли вазифалар одатда энг оғир ва мураккабларидир. Лекин бу вазифалар унумли бажарилса, катта фойда ва ютуқларга эришиш мумкин. Шу боис, юқоридаги 20 фоиз вазифаларингиз сизни кутаётган бир паллада сиз қуйи поғонадаги 80 фоиз ишлардан қатъий бош тортишингиз даркор.

Ишга киришишдан аввал ўзингизга савол беринг: “Бу вазифа мен учун юқори аҳамиятли 20 фоиз вазифалардан бирими ёки қуйи поғонадаги 80 фоизга тегишлими?”

Қоида: “Ишни майда вазифалардан бошлаш одатини йўқотинг”

Ёдда сақланг, қандай йўл тутманг, такрорланувчи ишлар охир-оқибат қутулиб бўлмас одатга айланади. Модомики, сиз кунни аҳамиятсиз ишлар билан бошлар экансиз, тез орада шундай ишлаш одат тусига киради. Бу сиз ўрганмоқчи ёки ўзингизда шакллантирмоқчи бўлган одат эмас.

Ҳар бир муҳим ишнинг энг оғир қисми аввало унинг бошланишидир. Арзирли ишга бел боғладингизми, бу нарса сизни уни давом эттиришга ундайди. Онгингизнинг муайян қисми ҳақиқатан ҳам аҳамиятга эга бўлган долзарб вазифа билан шуғулланишни ёқтиради. Сизнинг вазифангиз эса уни узлуксиз озиқлантириб туришдан иборат.

Ўзингизни руҳлантиринг

Бирор муҳим ишни бошлаш ва уни ниҳоясига етказиш ҳақида ўйлашнинг ўзи сизни руҳлантиради ва сусткашликни бартараф этишга ёрдам беради. Аслида фойдали ишни ҳам, беҳуда ишни ҳам амалга ошириш учун деярли бир хил вақт сарфлайсиз. Фарқи шунчаки, чиндан-да муҳим ва зарур вазифани адо этганингизда ўзингиздан фахрланиш ва қониқиш ҳиссини туясиз. Худди шунча вақт ва куч сарфлаб, арзимас вазифани бажарганингизда эса, аксинча, ўзингиздан қониқиш ҳисса жуда паст ёки умуман бўлмайди.

Вақтингизни назорат қилиш ҳаётингизни ва ўзингизни бошқариш демакдир. Бу воқелик устидан ҳукмронлик қилишдир. Вақтни назорат қилиш кейинги бажаражак ишларингизни назоратга олиш ҳисобланади. Бунда сиз ҳамиша кейин нимани бажаришни танлаш имконига эга бўласиз. Керакли ва кераксиз ишларни фарқлай олиш қобилиятингиз ҳаётингиз ҳамда ишингиздаги муваффақият калитидир.

Муваффақиятли ва маҳсулдор инсонлар ишни энг асосий вазифадан бошлайдилар. Қандай бўлишидан қатъи назар, ўзларини қурбақани паққос туширишга ундашади. Қарабсизки, улар кўпчиликка нисбатан катта ишларни амалга оширадилар ва, албатта, кўпроқ бахтиёр бўладилар. Сиз ҳам худди шу тарзда ишлашингиз керак.