Читать книгу Die lang pad van Stoffel Mathysen - Christiaan Mathys Bakkes - Страница 9

James Mathebula, my kok en kampopsigter, maak keel skoon. Hy gooi warm water in die emaljewasbak op die staander buite my tent.

“Auxeni, James,” mompel ek en sit regop in my kampbed.

“Auxeni,” groet hy terug. Ek gaap, rek my uit en kyk op my horlosie. Vieruur in die oggend. Ek staan op en was my gesig. Dis nog stikdonker en James het ’n lantern langs die wasbakstaander neergesit. Ek stap terug in die tent in en begin aan te trek: ’n kakiekortbroek en groen boshemp met Parkeraad-epoulette op die skouers. Dis nie standaarduniform nie en die grootbase op Skukuza sal frons as hulle my so sien. Maar hulle kom in elk geval so min in die veld dat ek my nie aan hulle steur nie.

Ek trek my stewels en kamaste oor wolkouse aan en gespe my lyfband om my middel vas. Dis ’n dik leerband waaraan ’n waterbottel, ’n mes en ’n rewolwerholster kan hang. Ek neem my .44 Magnum-rewolwer van die tafeltjie langs my bed, gaan hom na (hy bly altyd gelaai) en druk hom in die holster. Daarna vat ek my .458 Brno-geweer, trek die slot oop en maak seker dis gelaai. Ek neem vyf addisionele rondtes van die tafeltjie af en druk dit in die leerogies aan my lyfband. Ek druk my boshoed in my lyfband en hang my verkyker om my nek.

Toe ek by die tent uitstap, lê die eerste rooi van die nuwe dag agter die Lebomboberg in die ooste. Langs die kampvuurtjie op gloeiende kole staan ’n ketel koffie en op die tafeltjie het James bekers, melk, suiker en beskuit uitgesit. Ek skink my eerste koppie koffie en gaan sit op ’n kampstoel by die vuur en tuur uit oor die donker bosveld. Ek luister.

Ver na die suide weerklink ’n enkele brul uit die donker op. ’n Mannetjie wat alleen loop. Byna onmiddellik antwoord twee leeus saam, nader aan die kamp na die suidooste toe. Daar’s die trop nou. Ek skat hulle so drie kilometer weg.

’n Stil, groot figuur sluit uit die donker by my aan. Dis Filliosse, my Shangaan-assistent, geklee in ’n groen oorpak en boshoed, met sy geweer oor sy skouer en die mediese sak op sy rug. Hy luister ook. Die leeus brul weer.

“Hulle is op die Guwenispruit. Dis naby, ons sal hulle kry,” sê hy in Shangaan en skink vir hom koffie in.

Die staptoerlede sluit stuk-stuk by die vuur aan en skink vir hulle koffie. Hulle is vol afwagting. Hulle het ook die leeus gehoor. Dit word nou vinnig lig. Dit is die eerste dag van die staptoer. Die stappers praat gedemp met mekaar. Hulle is onseker oor wat om te verwag. Party twyfel aan hul fiksheid, ander wonder hoe hul sal optree in geval van ’n konfrontasie met wilde diere. Die vrouens sit stil om die vuur. Die mans probeer hul onsekerheid agter bravade verskuil. Toe hulle klaar koffie gedrink het, is dit lig genoeg om te stap.

Ons verlaat die kamp in enkel gelid. Direk agter my loop Filliosse, met die agt staptoerlede agterna. Gisteraand om die kampvuur het ek aan die stappers verduidelik waarom Filliosse agter my loop: In die bos kom gevaar meestal van voor. As iets mý onderstebo loop, is Filliosse nog daar om die staptoerlede te beskerm.

Dis ’n koel oggend en ek rek my treë. Oor ’n halfuur gaan die son oor die Lebombo’s verskyn en dadelik begin bak. Dan wil ek reeds op die leeus se spoor wees. Klein troppe sebras en wildebeeste hardloop uit ons pad uit en hou ons van ’n afstand dop. ’n Ent weg bekyk ’n kameelperdbul ons uit die hoogte. Dit het die vorige nag liggies gereën en die nat gras deurweek my stewels. Ek stop vir ’n oomblik om vir die stappers twee reuse-ooruile uit te wys wat in ’n njalaboom hul tuisgemaak het na ’n lang nag se jag.

Net soos Filliosse voorspel het, kry ons die leeuspore op die Guwenispruit. Daar is drie volwasse wyfies, ’n paar groot welpe en vier jong welpies. Ek en Filliosse hurk by die spore. Hulle is omtrent ’n uur voor ons. Dis nog nie te warm nie en hulle sal nog ’n ruk loop voordat hulle vir die dag sal rus. Ek wys die spore aan die staptoerlede en verduidelik dat ons hulle gaan volg. Dit kan ’n lang dag word en ek wil ’n bietjie aanstoot voor dit te warm word. Ek toets die wind. Die leeus loop suid met die spruit langs. Daar stoot ’n ligte suidoostebriesie. Hulle sal ons nie ruik nie.

Op die klam grond is die spore maklik sigbaar. Filliosse is ’n ervare spoorsnyer. Ek leer nog. Spoorsny is spanwerk. Ons los mekaar af. Eers loop Filliosse op die spoor en ek hou die bosse voor ons dop. Dan sny ek spoor. Ek moet veel meer konsentreer as Filliosse en neem langer, maar hy loop geduldig agter my, sy oë soekend na leeus voor ons.

Die leeus is duidelik nie haastig nie. Hul spore kronkel heen en weer oor albei oewers van die droë rivierloop. Telkens wyk hulle af, maar bly rofweg in lyn met die spruit. Enkele steen-bokkies wip voor ons uit, maar verder is die veld stil. Die Laeveldse somerhitte neem toe en ek voel hoe die sweet by my rug begin afloop. Agter Filliosse blaas en steun die stappers.

Filliosse kry die plek waar hulle eerste gaan lê het. Die welpies word nou moeg. In ’n oop turfkol kan ek net-net die dowwe kolle sien waar hulle gerus het. ’n Paar graspolle is ook platgestoot. Hulle het sekerlik aangestoot na die fontein in die rivierbedding waarvan ek en Filliosse albei weet. Hulle kan dus nie meer ver wees nie.

Ons hoor die leeus voor ons hulle sien. ’n Dowwe gegrom uit ’n rosyntjiebos links voor ons. In een beweging laat gly ons ons geweers van ons skouers af en haal oor. Ons lê aan op die rosyntjiebos. Die staptoerlede is ineens weer die ene konsentrasie. Die grom word dreigender, aangevul deur nog twee leeus aan albei kante van die rosyntjiebos.

Skielik, regs van die rosyntjiebos, so twintig meter voor ons, verskyn ’n leeuwyfie bokant die gras. Sy stoot haar rewolusies op en haar gegrom kom diep uit haar keel. Haar ore is plat teen haar kop en haar stert slaan die grond soos ’n seekoeisambok. Ek en Filliosse staan skouer aan skouer. ’n Ander leeuwyfie aan die linkerkant van die rosyntjiebos verskyn nou met dieselfde dreigende houding. Net die leeuwyfie in die rosyntjiebos bly nog onsigbaar. Ek begin saggies met die stappers praat.

“Staan net vas agter my en Filliosse. Moenie beweeg nie. Doen net wat ek sê.”

Agter die rosyntjiebos verloor die welpe moed en spring uit die lang gras op. Hulle hardloop in verskillende rigtings weg. Skielik ontplof die rosyntjiebos en ’n leeuwyfie storm brullend op ons af.

“Voertsek!” beveel ek.

“Jou moerskont!” brul Filliosse se diep stem hier langs my.

Tien meter weg steek sy vas en skiet grond met haar voorpote op. Dan spring sy linksom en hardloop met ’n draai om die een wyfie en sluit by die welpe aan. Dit is die teken vir die ander twee om weg te breek en hulle spring ook om.

Op ’n afstand staan hulle ons hygend en dophou. Steeds waaksaam lei ek en Filliosse die mense ’n ent weg. Toe ons seker is dis veilig, ontlaai ons ons gewere en kyk na mekaar. Filliosse se groot liggaam begin skud soos hy diep uit sy maag lag, sy oë op skrefies met wit tande wat blink. In my bloedstroom bruis die adrenalien en my ore sing, ’n Onbeskryflike gevoel. Glimlaggend kyk ek om na die staptoerlede. Grootoog en met oop monde staan hulle daar.

“Wel, hoe was dit?”

“Fantasties,” sê een verwonderd. “Fantasties.”

In die volgende dae wys ek vir die stappers nog leeus en olifante te voet. Ons sien sebras, wildebeeste, rooibokke, koedoes en kameelperde. Ek probeer hulle leer van die natuur. Ek wys vir hulle roofvoëls. Ek vang vir hulle ’n likkewaan en hou dit vas sodat elkeen daaraan kan voel. Die mees bevredigende sy van ’n staptoerveldwagter se werk is om te sien hoe ’n nuwe wêreld vir mense oopgaan.

Na die staptoer moet ek Skukuza toe. Dit is einde van die maand en ek moet maandverslae en logstate gaan ingee. Ook voorrade aankoop. En dan wil die hoof van wildernisstaptoere my sien. Wat is dit nóú weer? wonder ek.

Toe ek die volgende oggend in Mick se kantoor instap, kan ’n mens my deur ’n ring trek – my kakie-uniform gestryk, my lyfbandgespe en veldwagtersbalkie blink gepoleer, my kouse opgetrek tot onder my knieë en my skoene gepoets.

“Sit,” sê Mick ernstig. Ek gaan sit en wag vir hom om te begin.

“Klagtes, Stoffel. Al weer klagtes oor jou.”

Hy bly lank stil om sy woorde te laat insink.

“Jy het besope op die bestuursvergadering se afsluitingspartytjie aangekom en vuil grappe begin vertel vir almal om te hoor. Die Parkhoof se vrou en ’n paar ander vroue het beswaar gemaak.”

Ek probeer iets sê, maar Mick lig sy hand op en stop my.

“Wag, ek is nog nie klaar nie. Die skoolhoof het kom kla. Om eenuur verlede Vrydagnag het jy by die laerskoolkoshuis ingesluip en die onderwyseres aan diens by haar kamer uitgesmokkel.”

Hoe weet hulle dit? wonder ek. My brein werk oortyd en ek begin ongemaklik in my stoel rondskuif. Mick verskaf die antwoord.

“’n Leerling het jou gesien. Kort voor dagbreek het verskeie leerlinge gesien hoe jy haar weer by die skoolhek aflaai.”

Mick bly ’n oomblik stil en gaan dan weer aan.

“Die verkeersbeampte het jou laas week tussen Skukuza en Satara gestop toe jy 90 kilometer per uur gery het terwyl die amptelike spoedperk 65 is. Dis nou al die derde keer hierdie jaar. Al hierdie klagtes het by die Parkhoof uitgekom en hy het vir my gesê om met jou te praat. Die grootbase se geduld raak op.”

Ek vererg my ineens.

“Mick,” sê ek. “Hier is verlede maand se maandverslag. As jy dit lees, of enige van my ander maandverslae, sal jy sien dat ek nie na ’n staptoer, soos ek geregtig is, by die huis sit nie. Ek het verlede maand direk na ’n staptoer vir Louw ’n patrollie op die Mosambiek-grens gaan doen. Ek het gaan help om renosters te vang by Krokodilbrug. Ek het ’n windpomp gaan trek en gediens by Milaleni. Ek het elke naweek diens gedoen by Orpenhek. As ek reg onthou, het ek verlede maand slegs twee dae afgeneem. As wildernisstaptoere verby is, gaan soek ek by die afdelingsveldwagters werk. Tel dit vir niks? Ek sien niks verkeerd daarmee om in my vrye tyd ’n bietjie uit te breek nie.”

Mick probeer kalm bly, maar ek kan sien sy bloeddruk stoot op.

“Daar is niks fout daarmee om ’n bietjie uit te breek nie. Die probleem met jou is, jy maak amok. Jy oortree reëls. Jy vergeet dat mense stilte en rustigheid in die Krugerwildtuin kom soek. Skoolkinders hardloop na hul ouers toe wat senior personeellede is en vertel hulle dat ’n staptoerveldwagter hul onderwyseres in die nag kom ontvoer. Jy word gebrandmerk as ’n moeilikheidmaker. Jy is veronderstel om die naam van die Nasionale Parkeraad en die staptoerafdeling hoog te hou.”

“Net ’n oomblik, Mick. Wat van al die briewe wat jy en die Parkhoof ontvang van tevrede staptoerlede wat juis vertel hoe ek die Park se naam hoog hou?”

Mick slaan met sy plat hand op die lessenaar. “Dis nie ter sprake hier nie!” bars hy uit. “Ek is nie hier om met jou ’n argument aan te knoop nie. Ek is hier om vir jou te vertel wat goed is vir jou. Jou privaat lewe is besig om in te meng met jou beroep. Jou lewenswyse pas op hierdie oomblik nie die beeld van ’n staptoerveldwagter in die Nasionale Krugerwildtuin nie. Die Parkeraad, die Direkteure en die Parkhoof soek soet seuns. Jy is roekeloos en luidrugtig. Almal sien jou as jy naweke met jou bakkie deur Skukuza jaag. Verlaat die Wildtuin as jy oor naweke wil gaan uitbreek.”

Hy kyk my stip aan. Dan tel hy sy pen op en verwyder die doppie. Hy kyk na ’n dokument voor hom.

“Dis al. Dankie.”

Ek staan op. Hy kyk nie op toe ek omdraai en deur toe stap nie. Ek maak die deur oop om uit te gaan.

“Stoffel.”

Ek draai om.

“Kom drink ’n bier by my na werk. Dan gooi ons ’n vleisie op die kole.”

“Dankie, Mick. Ek wil net eers by die onderwyseres gaan hoor of sy ook in die moeilikheid is. Sien jou later.”

Ek hoor Mick lag toe ek die deur toetrek.