Читать книгу Płaca za pracę - Edmund S. Phelps - Страница 6

Pewnego dnia w mrocznych latach 70. zdałem sobie nagle sprawę, że nie można oczekiwać rozwiązania problemów społecznych Ameryki, w sytuacji gdy płaca mniej utalentowanych i mniej uprzywilejowanych jest tak niska, że pozostawia ich niezintegrowanych ze społeczeństwem i niezdolnych do uczynienia czegokolwiek ze swoim życiem. Jednak porzucenie systemu swobody przedsiębiorczości na rzecz socjalistycznego systemu pracy niepotrzebnej i nieopłacalnej było ostatnią rzeczą, której nam – a także im – było potrzeba.

Czułem, że najszybszym i najskuteczniejszym rozwiązaniem byłby pewien rodzaj dotacji lub ulgi podatkowej, zaprojektowanej tak, by podnieść tragicznie niskie wynagrodzenia za pracę. Próbowałem rozpropagować tę koncepcję w latach 80. XX wieku (na przykład w moim podręczniku ekonomii politycznej), ale niewiele osób zwróciło na to uwagę. Było jasne, że pomysł ten wymagał rozwinięcia.

Okazją do stworzenia konkretnego planu, który mogłem zaprezentować, stała się dla mnie konferencja na temat ubóstwa, która odbyła się w 1990 roku w Jerome Levy Economics Institute w Bard College. Było jasne, że plan ten miałby pozytywny wpływ na niskie stawki wynagrodzeń. Dłużej jednak trwało zrozumienie jego wpływu na bezrobocie. Wreszcie zdałem sobie sprawę, że odpowiednio opracowany program miałby podwójne działanie, ograniczając bezrobocie wśród mało zarabiających, a jednocześnie podnosząc ich wynagrodzenia. Moje wysiłki spotykały się jednak z w tamtych czasach z częstymi obiekcjami oraz krytyką ze strony ludzi od dawna przywiązanych do innego podejścia i innej perspektywy.

W niniejszej książce pragnę przedstawić racje przemawiające za moim pomysłem. Prezentuję moją argumentację za subsydiowaniem nisko opłacanych miejsc pracy w sposób tak usystematyzowany i jasny, jak to tylko możliwe. Chciałbym bowiem, aby plan ten mógł zostać oceniony przez wszystkich oraz, jeśli zyska akceptację, aby zostało rozważone jego wdrożenie.

Śpieszę dodać, że w tym samym czasie według opisanego przeze mnie rozumowania pracowali równolegle inni akademicy, choć ja nie zdawałem sobie z tego sprawy. W USA nowe drogi wytyczyli we wczesnych latach 80. Daniel Hamermesh, Robert Haveman, James Palmer i John Pencavel. W Wielkiej Brytanii w połowie lat 80. zespołem badawczym kierował Richard Layard. W obecnej dekadzie pewien wariant tego pomysłu uzyskał wsparcie Dennisa Snowera.

Na przestrzeni lat projekt książki otrzymał wsparcie finansowe z różnych źródeł, a ja borykałem się z koniecznością zdobycia odpowiedniej wiedzy faktycznej i próbowałem zrozumieć cały szeroki zakres zagadnień wiążących się z moją propozycją. W latach 1992–1993 Russell Sage Foundation zaoferowała mi pozycję wizytującego wykładowcy. Następnie otrzymałem dwuletni grant na rozwinięcie mojego projektu od Bradley Foundation oraz grant na przygotowanie tekstu od John M. Olin Foundation.

Jedną spośród wielu różnych dziedzin, do których ta książka się odwołuje, jest ekonomia, która stanowi źródło mojego utrzymania. Analiza w tym zakresie odzwierciedla moje wcześniejsze badania. Na przykład podstawowym terminem, jakim posługuję się w niniejszym opracowaniu, jest naturalna stopa bezrobocia, czyli pojęcie, którego byłem jednym ze współtwórców wiele dekad temu – chociaż w moim ujęciu chodzi o stopę zmienną i dającą się zmniejszyć przez działania człowieka. Moje ostatnie badania dotyczące bezrobocia i płac dla mało zarabiających były szczególnie przydatne, chciałbym zatem podkreślić, jak bardzo wdzięczny jestem dwójce ekonomistów, moich dawnych studentów, za ich wspaniałą współpracę przy tych badaniach – chodzi o Hian Teck Hoona z National University of Singapore oraz Gylfiego Zoegę z Birkbeck College na University of London.

Pragnę także podziękować Michaelowi Aronsonowi oraz Camille Smith z Harvard University Press za ich poświęcenie i wkład w to przedsięwzięcie.